Morgunblaðið - 12.05.1948, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 12. maí í’948. \
leikararnir I boii borgarsijér
Aðaffundur Sleipnis,
•'> __
1 boffi borg-arstjóra og bæjarráðs í Sjálfsíæðishúsinu í gær. TaliS frá hægri: Fröken Arndís Kjörnsáótíir ieikkona, Guœiar Thor-
oddsen borgarstjóri og frú hans, Knut Hsrgel þjéðíeikhússtjóri frá Osio, er að halda ræðu, GuSmundur Ásbjörnsson forseti bæjar-
Étjórnar, frú Agnes Mowinkel, Brynjóifur Jóhannesson fornaaðtir Lcikfjelagsins og frú hans, August Odðvar leikari, Grieg Haiivorson
itikari og frú hans. LJÓ3M. msl; fiu K. mabnússun.
tEIKARARNIR NORSKU eru
«ú allir komnir hingað. Knut
Síergel þjóðleikhússtjóri, Agnes
♦íowinckel, Henrik Börseth og
iColbjörn Buöen, komu hingað
eðfaranótt þriðjudags.
Þau komu með AOA flugvjel
til Keflavíkur. Stjórn Lcikíje-
#agsins fór þangnð til að taka
á móti þeim.
I gær byrjaði flokkurinn á
æfingum í Iðnó undir leikinn
á fimtudagskvöldið. En þá verð
ur frumsýningin sem kunnugt
cr á Rosmerholm.
Morgunbl. átti í gær stutt
samtal við Knut Hergel þjóð-
feikhússtjóra og óskaði hann vel
tforninn hingað til lar.dsins. —
Æann hefir í tvö ár haft á hendi
Ftjórn Þjóðleikhússins norska,
c-n var áður forstjóri fyrir ,,Det
norske Teater“, sem svo er kall-
að. En þar er leikið á nýnorsku.
Þár hafði hann verið í allmörg
ár. Var Fjalla-Eyvindur eitt hið
/yrsta leikrit, sem hann setti
f!>ar á svið. En það var, sem
ftunnugt er, í þessu leikhúsi,
Pern Gullnahliðið. eftir Davíð
Stefánsson var leikið í hitteð-
fyrra. Hafði Lárus Pálsson þar
Itiikstjórnina á hendi.
Knut Hergel ef maður á ljett-
nsta skeiði. Hann er í miklu
áliti sem Ieikstjóri.
Hann skýrði svo frá, að eftir
að samíök hefðu orðið styrk
rnilli leikhúsa á Norðurlöndum,
og þá einkum þjóðleliíhúsanna,
myndu möguleiker aukast á því
að fá leikflokka hingað til
Fíeykjavíkur. En margir leik-
a.rur munu hafa hug á að korna
l"'ingað.
í ?:oði borgarstjóra og bæjar-
ráðs,
KL. 4 síðd. í gær bauð borg-
arstjóri og bæjarráð hinum
norska leikflokki til síðdegis-
t'Oðs í Sjálfstæðishúsinu. Þar
votu auk hinna norksu gesta
r.endiherra Norðmanna T. And-
cmen Rysst, flestir hinna ísl.
leikara og ýmsir blaðamcnn.
Borgarstjóri, Gunnar Thor-
cdtísen. bauð gestina veikomna.
Hann kcmst m.a. að orði á þessa
letí:
|— HeiTa sendiherra. hátt-
viltu gestir. Verið hjartanle-ga
veikomnir.
Bæjprráo Reykjavíkur telur
sjer mikinn heiður að því. að
hbtfa ssm gesti sína svo ágæta
fulitrúa fyrir hið norska Þjóð-
lcikhós. Heimsókn bessj er ai-
veg sjerstök í sögv Reykjavíkur
og íslenskrar leiksögu. Aldrei
áður hefir heill leikílokkur frá
Einstæður viðburður í leiksögu
íslendinga
erlendu þjóðleikhúsi heimsótt
ísland, til þess að sýna leikrit
öldungis eins og það er sýnt á
viðkomandi þjóðleikhusi, með
sömu ieikurum. Hjer er sem
þjóðleikhús Norðmanna sje
hingað flutt, í Iðnó.
Við þökkum þennan heiður.
En við erurn ennþá þakklátari
fyrir þessa sýningu á norskri
menningu. Um leið lýsum við
þakklæti okkar gagnvart Leik-
fjelaginu fyrir að hafa gert
þetta heimboð.
Heimsókn þessi er engin til-
viljun. Hún er söguleg nauð-
syn. Tildrögin eru ekki aðeins
boð Leikfjelagsins, heldur hið
þúsund ára gamla menningar-
samband milli þjóða vmrra, vin-
átta og frændsemi. Því skyldi
ckki fvrsta mikla leikflokks-
heimsóknin hingað einmití
koma frá Noregi. frá bestu vin-
um okkar og frændum.
Og þá \raknar sú spurning:
Hvenær getum við endurgoldið
bessa heimsókn með annari
rTacmkvæmri. Til bess að 'ísl.
iteikflokkur geti komið til Oslo
og sýnt þar leikrit á íslensku,
bnrf tvent. Retri starfsskilyrði
fyrir íslenska leikara og að
T'Rrömenn læri islenska tungu.
Við vonum að hvortveegja
betta eeti komist í kring áður
| en altof langur tími er liðinn,
| sagði borgarstjóri í gamni.
A söguöld stóð ljómi um
Noreg. vegna mikilla dáða þ.ióð
r,rinnar og meiri menningar. —
i En mest var beiðurinn metinn.
| Norðmenn hafa mikið lært og
. engu pleymt. Norðmenn hafa
• r.vnt eð ..Æren ökcr folkets
| r’T-v’eid,“ eins og Björnstjeme
Biörnson segir í Sigurði Jór-
..Af bedrift som ei fornves
rpst naa fclkevilien.
Evig ung msa æren være
og i kgmpen kun den.iödes“.
Norska þjóðin er sí-ung. því
hún hefir gengið gegnum breins
unareld baráttunsrr. Baráttu
aldanna. baráttu dagsins í gær.
Hiin hefir endurfaeðrt við
hverja raun og aldrei verið öfl-
ugri, þróttmeiri, ýngri, en ein-
mitt nú,
Noregur lifi og norsk menn-
ing.
isskuld við Norðmenn erum
gagnvart íslendingum. Því ís-
lendingar hafa verið trúir þjóð-
arsái. sinni.
Þakkaði ræðumaður hlýjar
móttökur.
Að lokinni ræðu hans hrópuðu
hinir norsku gestir ferfalt húrra
fyrir Islandi.
Var ræðu borgarstjóra fagn-
að með ferföldu húrrahrópi.
★
Síðar tók til máls Knut Her-
gel þjóðleikhússtjóri.
Hann komst m. a. að orði á
þessa leið:
Herra borgarsíjóri.
Norðmenn hafa ætíð litið upp
til íslendinga vegna eindrægni
þeirra og skáldskapar. Frá
skáldum íslands höfum við lært
að þekkja sögu okkar. En jafn-
framt lært að þekkja andlegt ■
atgerfi íslendinga. j
Eins og íslendingar hafa gegn
um aldir barist fyrir frelsi anda
síns, eins hafa Norðmenn barist
fyrir sama freisisanda.
Ólafur rikiserfingi verndari
þessarar leikfarar, kemst svo að
orði í brjefi:
„Það er von min, að þessi,
ferð beri ríka ávexti, og auki >
samband milii íslenskrar og
norskrar menningar. En það er
aðaltilgangur með förinni.“ |
Er við óskuðurr* eftir, að rík- j
iserfinginn yrði verndari íar-
arinnar, var þao vegna þess, að;
honum er allra manna kunnug-1 Þá skýrði hafnarstjóri frá því,
ao fjáríestingarleyíi væri enn
ókomið fyrir Faxagarðsbryggju,
en unnið væri að útvegun þess.
MÁNUDAGINN 3. maí s. 1,
var haldinn aoalfúhcíur í' Máí-
fundafjel. Sleipnir, fjelagi sjálf-
stæðis verkamanna,' sjómanna
og iðnaðarmanna á Akureyri.
Fór þar fram kosning til stjórn-
ar og annara trúnaðarstarfa i
fjelaginu,
Kosningu í stjórn hlutu eftir-
taldir menn: Form. Árni Árna-
son, varaform. Indriði Þor-
steinsson, ritari Sig. Guðlaugs-
son, gjaldkeri Eiríkur Einars-
son, spjaldskrárritari Ilelg i
Indriðason.
Undanfarin ár hefir fjelags •
starfsemi hjá Sjálfstæðisverka-
mönnum á Akureyri verið dauf
og stafaði það meðal annars ai:
því að sumir af forystumönn-
um þessara samtaka höfðu flutsi:
burtu úr bænum. Hyggjast nú
sjálfstæðisverkamenn gott til að
bæta upp deiíð undanfarinna
ára með endurskipulögðum fje-
lagssamtökum.
Á fundinum töluðu meða'i
annars eftirtaldir menn: Jónas
Rafnar, erindreki Sjálfstæðis-
flokksins, Magnús Jónsson, rit-
stjóri, Axel Guðmundsson, for-
maður Landssambands sjálf-
stæöisverkamanna og sjómanna
og Arni Árnason, formaður
Sleipnis. Var það einrórna álit;
ræðumanna, að brýna nauðsyn
bæri til að efla sem allra mest
samtök Sjálístæðisverkamanna
og sjómanna og var mikill á-
hugi ríkjandi meðal fundar-
manna um að vinna sem ötulast
að því, sem og að málefnum
Sjálfstæðisflokksins í heild. —•
Tóku sjálfstæðisverkamenn öfl-
ugan þátt í hátíðahöldum sjálf-
stæðisfjelaganna 1. maí s.l.
Reykjawskiárhöfn
fær fjárfesiingaleyfi
Á FUNDI hafnarstjórnar, er
haldinn var í fyrradag, skýrði
hafnarstjóri frá þeim fjárfest-
ingarleyfum, sem fengist hafa
samþykt, fyrir ýmsum fram-
kvæmdum við Reykjavíkurhöín.
Fjárhagsráð hefur veitt nauð-
synleg leyfi til byggingu garðs
frá Ingólfsgarði og lengingu
Ingólfsgarðsbryggju. Einnig til
viðgerða á Ingólfsgarði. Þá er nú
fengíð leyfi til byggingar báta-
bryggju í vesturhöfninni.
ast, hvað íslensk sagnaritun
! hefur haft mikla þýðingu fyrir
okkur, og í hve mikilli þakklæt-
mm m
Si é «:íi I

erna§ir?ei«

ÞJÓÐvTLJAMENN voru með
herskáara móti í gær. Birta
stóra mynd af jarðlíkani, sem
tekin er upp úr ameríska blað-
inu „Life“, þar sem sýndur er
meginhlutinn af Gamla heimin-
um. Þar er sýnt með örvum,
eítir hvaoa leiðum Rlssaher
muni leggja undir sig alla Vest-
ur-Evrópu, með Norðurlöndun-
um öiliurp, hin nálægari Ausíur-
lönd og fieiri' landsvæði í Asíu.
í grein sem fylgir myndinhi cr
sagt frá því, að rússneskur her
myndi senr.iíega hoppa hingað
til lands, eftir að NjorðménniOg
Svíar vorði að velli lagðir. Hefur
ÞjóSviljinn ekkcrt við þossi hern
aðaráform aó athuga. Þykist
vcra ad mótmæla „árásarhug
Bandaríkjamanna“. En birtir
alveg athugasemdalaust, iivern-
ig hinir ,,austrænu“ muni hugsa
, sjer að loggja undir sig öll ná-
^ grannalönd sín. og mörg fleiri
j þ. á. m. ísland.
| Það er naumast,. að íslenskir
. kommúnistar búist við að völlur
! veröi á hinura austrænu hús-
; bændum þeirra, varð manni að
crði, sem sá Þjóðviljann.
Fyrirlesirar Adams
Rufherfords
ADAM RUTHERFORD hefur
haldið hjer tvo fyrirlestra í Frí ••
kirkjunni og var aðsókn svo mik;
il að hvert sæti var skipað uppj
og niðri. Fyrri fyrirlesturinr*
var um táknmál og spádómai
Pyramídans mikla, en sá seinnx
um hina miklu köllun íslenskur
þjóðarinnar, samkvæmt spádóm
um biblíunnar og Pyramídans,
Rutherford sagði það fyrir,
þegar hann var hjer árið 1939,
að ísland mundi losast úr tengsl
um við Danmörk 1941. Þá kom
engum manni slíkt til hugar, þvx
að sambandslögin voru þá enn i
gildi. En spáin rættist. Tlanr.i
spáði þá líka uppgangstímumj
hjer, og síðan kreppu, ef þjóðiri
hefði eigi vaknað til meðvitund-
ar um köllun sína. Nú mintl
fyrirlesarinn á, að þetta værn
alt fram komið, og kreppan gætH
orðið enn verri en hún er nú,
ef þjóðin vanrækti að þakkei
guði fyrir hina dásamlegu hanc'
leiðslu hans á ófriðarárunum,
Sú vanræksla gæti og haft aðr-
ar alvarlegri afleiðingar í föp
með sjer. Skoraði hann á ís-
lendinga að halda allsherjad
! bæna- og þakkargjörðardag sem
1 allra fyrst, og þá mundi sam-
! stiltur hugur þeirra fá afstýri;
þeim hættum, sem yfir vofa.
Síra Jóhann Hannesson túlk-
aði báða fyrirlestrana og var
það ekki heiglum lient. — í ráði
er að Ruthei'ford fari hjeðan tiS
Akureyrar og flytji þar erindi .
og ef til vill flytur hann fleirii
I erindi hjer þegar hann kemui'
í aftur. Síðan er förinni heitið tilí
! Kanada og Bandaríkjanna og á
hann að halda þar fjölda fyrir-
lestra.