Morgunblaðið - 08.07.1948, Síða 2

Morgunblaðið - 08.07.1948, Síða 2
2 MORGUlS’BLAÐlh Fimmtudagur 8. júli 1948, ] Viðrtisiiir-saMÍMrinH fcQÍiif imp lg aHteu ALDREI hafa kommúnistar koinist lengra í fjarstæðum sín- um og lygum en í orðaflaumn- um, sem þeir nú hella yfir þjóð- ina út ef samþykt íslands á við- reisnar samningnum fyrir Evr- óþ Eí'U ríkisstjórnir Evrópuland- anna 16 landráðamenn? Lygar kommúnista út af Keflavíkursamningnum hafa að vísu verið óskaplegar. Um þær stóð hinsvegar svo á, að hugs- anlegt var, að einhver glæptist til að trúa því, að nokkrum ís- lendingum hefði missýnst og gert samning óhagstæðan ís- lándi. Hitt er fjarstæðara en svo. að nokkruir, óbrjáluðum manni sjo ætlandi að trúa því, að ríkis stjórnir allVa þeirra Evrópu- landa, sem enn njóta frelsis, hafi skyndilega gerst landráða- menn og hafi selt þjóðir sínar í ánauð. Og meira en það, að Þjó ðirnar af friálsum huga fagni ánauðinni, því að vitað er, að samþykt viðreisnarsamning- anna hefur hvarvetna vakið hinn tnesta fögnuð hjá öllum öðrum en Kominform-dindlun- utn. Sjeríkvæðið, sem íslendingar scttci a3 skilyrði. Viðreisnarsamningurinn milli íslands og Bandaríkjanna er samhljóða þeim samningum, sem önnur Evrópuríki, svo sem t. d. Norðurlöndin þrjú, hafa gort við Bandaríkin, með einni undantekningu. Munurinn er sá einn, að vcgna sjerstöðu Islands fjekk ísland sjerstakt ákvæði inn í viðbót samningsins, sem gerir sjð engu hugsanlegan atvinnu- rjett Bandaríkjamanna hjer á landi fil jafns við íslendinga. í lögum þeim, sem í Banda- ríkjunum voru sett um við- reisnaraðstoðina, eru. fyrirmæli um það, að Bandaríkjamenn á- skilja sjer að samningar sjeu teknir upp um heimild þeirra til nýtingar vissra efnivara í öðVum löndum á sama grund- volli og borgarar þar. Þessar efnivöxur eru þó þær einar, sem r.kortur er á í Bandaríkjunum eða líklégt er, að skortur verði á þar, Vegíta þessara fyrirmæla laga þeirra töldu Bandaríkjamenn sjer ekki fært. að sleppa sams- konar ákvæði úr samningunum. ísiendingar fengu eytt allri hættu atvinnurjettinda-ákvæðinu r Að þessu sinni skal hjer stað- Í^T ar numið um að telja lygar Og rangfærslur kommúnista um þetta mál. Alt er þar á sömtí bókina lært, þá, sem lesin en fyrir dags daglega austur j Moskva. Sairi.rtfigs gorður vi • aumleitanirnar, sem geröuf var fyrirvari um. En svo sem menn sjá, er sjálft sammíigs-ákvæðið bundið tvoim£þýðingarmiklum skilyrð- urn. Hið fyrra er. að hjer er alls ek 1. i urn að ræða skyldu hinna einstöku ríkja til að veita Bandaríkjamönnum slík rjett- indi. Um það eitt er samið, að taka þátt í samningaumleitun- urn varðandi þetta atriði. í þeim samningum getur hvert ríki mn stg sett Bandaríkjun- um þdu skilyrði, sem því hent- ai , og ef ekki gengur saman uin þau skilyrði verður ekkert úr samningum. Annað höfuð-skilyrðið er það að bjgr er einungis um að ræða þm efni-vörur, sem skortur er á eða líklegt er, að skortur verði á í Bandaríkjunum. Þegar meta skal ákvæðið verður þessvegna hver þjóð um sig að gera sjer grein fyrir, hvort líklegt sje, að í landi hennar sjeu efnivör- ur, sem Bandaríkin skorti nú eða á allra næstu árum. En Bandaríkin eru sem kunnugt er eitt efnivara-ríkasta land í heimi, og Evrópu ríkin eiga því miður fáar auðlindir, sem Bandaríkin sjeu ekki miklu auð ugri af. Að þessu athuguðu er Ijóst, að ákvæði þetta er að vísu mjög varhugavert en þó sýnu hættu- minna en í fljótu bragði virð- ist. íslenska ríkisstjórnin hefur hínsvegar rjettilega ekki viljað una því, að minsta hætta gæti á því orðið, að Bandaríkamenn gæti notað þetta ákvæði samn- ingsins íslandi til óhags. Ákvæói íslenskra Iaga um atvirmurjetíindi ráða. Þessvegna fjekk ríkisstjórnin sett inn sjerstakt skýringar- ákvæði sem hefur sama gildi og 'sjálft samningsákvæðið. Skýr- ingarákvæði þetta er eingöngu í samningnum við Island og byggist á sjerstöðu íslendinga, fámennrar þjóðar í stóru landi. í ákvæði þessu segír berum orðum, að samningaumleitanir um þessi efni komi alls-ekki til greina varðandi fiskveiðalöggjöf jokkar. En þar eru þau fyrir- mæli um atvinnurjettindi, sem I okkur eru dýrmætust. Fyrir- fram er því afskorið, að nokkr- ar umræður um þau komi til greina. Ríkisstjórnin ljet og ekki við þetta sitja. Til viðbótar fjekk [ hún því áorkað, að ef samninga- ! umleitanir yrði teknar upp um j rjett Bandaríkjamanna til að afla hjer annara efnivara, sem þá skortir eða líklegt er, að þá jskorti, þá verði ákvæði slíkra i samninga að vera í samræmi við ákvæði íslenskra laga. En sennilega ætlast enginn til þess aðrir en starblindir komm- únistar, að sett sje sjerstök á- kvæði um. að Bandaríkjamenn megi ekki njóta ákvæða ís- lenskra laga, sem aðrir útlend- ingar geta notið góðs af. Bandaríkin samþyktu skilyrði Islcndinga. Nú er að vísu harla ólíklegt, að til slíkra samningaumleit- ana komi nokkru sinni, því að hvaða auðlindir eigum við, sem Bandaríkin skortir? Væri fróð- legt, að kommúnistar spreytti sig á að svara því. En jafnvel þótt til samninga- umleitana kæmi er sá fyrirvari umsaminn, að ákvæði hugsan- legs samnings eigi að vera í samræmi við ákvæði íslenskra laga. Nú er það vitað, að íslensk atvinnulöggjöf er strangari en flestra annara ríkja, þ. e. veit- ir útlendingum minni rjett en flest önnur ríki gera. A þetta var samningamönnum Banda- ríkjanna rækilega bent, svo og það, að íslendingar teldu sjer lífsskilyrði að slaka ekki á þess- um fyrirmælum. Þrátt fyrir það fjellust Banda ríkjamenn á, að í þessu skyldi farið eftir okkar lögum og sam- þyktu slíkt ákvæði, eins og áð- ur segir, aðeins í samningunum við íslendinga eina. Kemur það af því, að engir lögðu eins ríka áherslu á þetta og íslendingar, og því, að Bandaríkjamenn veita ekki þessa miklu aðstoð til kúgunar og ofbeldis heldur til viðreisnar og hjálpar. Ef Bandaríkin vildu kúga íslend- inga ættu þau vissulega í fullu trje við okkur. En í þessu sem öðru hafa þau sýnt, að þau vilja vinsamlega samninga á jafn- rjettisgrundvelli. Óskir íslendinga teknar til greina. Með þeiiri skýringu, sem um var samið, á þessu ákvæði samn ingsins, náðist alt, sem íslend- ingar gátu óskað eftir til að gera það okkur gersamlega hættulaust. Við hinu var ekki að búast, að samningamenn Bandaríkjanna gæti beinlínis og orðskviðalaust felt niður það ákvæði, sem þeir voru lögskyld- ir að halda. Um hitt verður ekki deilt, að efnislega er á- kvæðið nú alveg hættulaust fyr ir Islendinga. Nokkur önnur ákvæði, sem standa í sambandi við þetta, svo sem varðandi tryggingar, sem veittar eru af Bandaríkja- mönnum á fje til framkvæmda þegna þeirra hjer, missa auð- vitað þýðingu sína í sama mæli og sjálft aðalákvæðið. Blekkingar kommúnista af- hjúpast best, þegar athugað er, að þetta ákvæði þera þeir svo saman við og segja hættulegra en jafnrjettisákvæðið, sem var í sambandslögunum við Dani. Þeir, sem slíku trúa, verða áreiðanlega ekki margir, og hefðu til þess unnið að njóta ,,þlessunarinnar“ af því að kom ast undir stjórn kommúnista. Og er þó ómögulegt að óska nokkrum íslendingi svo ills, jafnvel þótt þlindur kommún- isti sje, að fyrir honum fari á sama veg og t. d. íbúum baltn- esku landanna. íslendingar ráða hvort þeir þiggja gjafir. Aðrar fjarstæður kommún- ista um efni þessa samnings eru síst nær sanni en þær, sem nú hafa verið raktar. Þeir segja t d., að við sjeum skyldaðir til að taka við gjöf- um frá Bandaríkjunum skv. samningnum og hlíta þeim skil- málum, sem um þær eru settar. Skilmálunum verðum við auð- vitað að hlíta. ef við þiggjum gjafirnar. En við ráðum vitan- lega sjálfir, hvort við viljum taka á móti þeim, og það verð- ur ekki gert, nema lögformlegt samþykki Alþingis liggi fyrir. Enn ánnað mál er svo það, að fram að þessu he.fur okkur ekki verið veittur kostur á slík- um gjöfum, og frumkvæði þess þarf sennilega að koma frá ís- ^ lendingum sjálfum. Verður það 1 sjálfsagt athugað á síðara stigi þessa rnáls. En enn hafa Is- lendingar ekki farið að eins og írar, sem sendu einn ráðherra sinna til Bandaríkjanna til að óska slíkra gjafa til handa þjóð sinni. Venjuleg ákvæði fjármála- samninga. Þá láta kommúnistar svo sem nefnd Bandaríkjamanna eigi að ! taka við yfirstjórn fjármála ís- J lendinga. Sannleikurinn er sá,; að Bandaríkjamenn áskilja sjer , rjett til að senda hingað mann eða menn til að fylgjast með, hvernig því fje er varið, sem við kunnum að fá að láni eða gjöf í framhaldi samnings þessa. Sama er um upplýsingar þær, er þeir áskilja sjer um fram- leiðslu og fjármál íslands. Alt er það þundið við þær áætlanir og framkvæmdir, sem í verður ráðist í framhaldi samningsins og við hann tengt. Er það venju legt og ekki óeðlilegt ákvæði slíkra fjármálasamninga, að sá, sem lætur fje af hendi til á- kveðinna framkvæmda, fylgist með því, að peningunum sje var ið á þann hátt, sem um var sam- ið. íslendingar ráða sjálflr gengi gjaldeyris síns. Um gengið eru þau samnings ákvæði ein, að Islendingar skuldþinda sig til að koma á eða viðhalda rjettu gengi. Á- kvörðun þess, hvað telja skuli rjett gengi, er í höndum Islend- inga í samráði við alþjóða- gjaldeyrissjóðinn svo sem eldri samningar, þessum með öllu ó- viðkomandi, segja til um. Enda þafa Bandaríkjamenn í hinum almennu samningaumleitunum lýst það hreina fjarstæðu, að þeir ætluðu. sjer að fara að fyr- irskipa öðrum þjóðum, hvert gengi þær hefði á gjaldeyri sín- um. Ummæli norska ráðherrans Skiljanlegt er, að íslendingar sem aðrir athugi gaumgæfi- lega ákvæði samnings þessa. Við þá íhugun mun þó enginn ó- spilltur Islendingur taka neitt tillit til Moskva-lærdómanna, heldur fara eftir því, sem heil- brigð skynsemi segir til um. Slík íhugun mun áreiðanlega leiða til sömu niðurstöðu, sem komist hefur verið að um allan hinn frjálsa heim, að heillarík- ari ráðstafanir hafi aldrei verið gerðar í alþjoðamálum en sú samvinna, sem nú er tekin upp milli þeirra þjóða, sem halda í heiðri sjálfstæði, frelsi og mann dómi þegnanna. Einn af ráðherrum norsku stjórnarinnar Ijet svo ummælt, að ef Noregur samþykti ekki viðreisnarsamninginn þlasti ekkert annað við þar í landi en eymd og atvinnuleysi. Afurðasalan tryggari. Þessi ummæli eiga ekki síð- ur við hjer á landi. Ef íslend- ingar hefði neitað þátttöku i viðreisnaráformunum, hefði þeir lokað sjálfa sig úti frá Þýskalands-markaðinum fyrir ísfiskinn. Ef það hefði verið gert, mundu r.ýsköpunartogar- arnir nú bundnir við landfest- ar í stað þess að sigla um höf- in og fsera þjóðinni þjörg í þú. Þá mundi einnig hafa verið mun erfiðara um samninga um sölu á vörum, sem nú standa vonir til að við fáum dollara fyrir og getum á þann veg afl- að nauðsynja til landsins, en við ella hefðum trauðla fengið. Þeir, sem eru á móti viðreisn- arsamningnum, hefðu, ef þeir rjeðu, leitt yfir landið stöðvun nýsköpunarinnar, eymd og vol- æði. Sem þetur fer ráða þessir menn ekki málum íslendinga. Þessvegna er nú von til þetri og bjartari tíma í náinni samvinnu við þær þjóðir austan hafs og vestan, sem halda á lofti kyndli frelsis, velmegunar og fram- fara. Skemmliíerð ungra Sjálfsiæðismanna i SAMBAND ungi'a Sjálfstæðismanna i Arnessýslu efndi tit skemmtiferðar austur í Rangárvallasýslu sunnudaginn 27. júní s.l. Farið var að Múlakoti í Fljótshlíð og þar snæddur miðdegisverður. Síðan var ekið að stiflu þeirri er hlaðin var fvrir Þverá, en stífla þessi ver Fljótshlíðina fyrir ágangi arinnar. Einníg var ekið að Bleiksár-^ gljúfri, en þar þreytti ferðafólk ið handknattle'ik af miklum móði. f bakaleið var stansað aftur i Múlakoti, og þar sem hljómsveit var með í förinni var dansað þar af miklu fjöri fram eftir degi. Komið var til baka að Sel- fossi kl. 9 síðdegis, og voru allir mjög ánægðir yfir hve vel hepn uð þessi fyrsta skemmtiferð sambandsins var, enda er áhugi mikill fyrir því að fleiri slíkar ferðir verði farnar á þessu sumri. Ungir Sjálfstæðismenn í Ár- nessýslu vinna nú ötullega að ])ví að styrkja og efla samtök sín. Enda mun sú verða rauri in hjer i sýslu sem annarsstaðar að a>skan fylkir sjer ntt í æ rík ari mæli undir stefnu og starf Sjálfstæðisflokksins. Ungir Sjálfstæðismenn í Árnessýslu hafa nú í undirbúningi hjereðg skemmtun sína-

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.