Morgunblaðið - 25.07.1948, Page 3

Sunnudagur 25. júlí 1948.
a*ORGUNBLAÐl»
■ 1
400,800 og 1500 metra
hlaup á Ólympíuleikj-
unum
400 METRA hlaupið á OL
verður eins og á undanförnum
leikum alamerísk íþróttagrein.
Enginn Evrópumaður kemur
til greina sem sigurvegari, en
Jamaica negrinn Herbert Mc
Kenley er nú almennt álitinn
líklegastur til sigurs, sbr. frjett
um heimsmet, sem hann setti
nú fyrir skömmu. Bandaríkja-
mennirnir, sem koma til með
að veita honum harðasta mót-
spyrnu eru þeir Whitefield og
Matson, en Harris sem hjer
var frá Ástralíumönnum. Að
öðru leyti lýtur Evrópuyfirlit-
ið þannig út:
400 metrar (Evrópa)
Siddi, Italía 47,5.
Lunis, Frakkland 47,9.
Larson, Svíþjóð 48,0.
Paterline, ftalía 48,1.
Lewis, England 48,2.
Hardmeier, Sviss 48,4.
Lundquist, Svíþjóð 48,4.
Reardon, frland 48,4.
800 metra hlaupið verður
ein allra skemtilegasta keppn-
isgreinin á leikunum. Þar verð
ur hörð barátta milli hinna ó-
líkustu þjóðflokka. Frakkinn
Hansenne hefir til þessa náð
bestum tíma og er almennt tal-
inn einna líklegastur til sigurs.
Daninn Hofts-Sörensen verður
honum skeinuhættur og sjer-
staklega vegna þess að landi
hans Christensen mun gera það
sem hann getur Holst-Sören-
sen til hjálpar. Ástralíumenn
senda Harris, en ennþá að
minstakosti hefir hann ekki
sýnt neitt sjerstakt, m. a. tap-
aði hann fyrir Englendingnum
Parlett á enska meistaramót-
inu nú nýlega og virðast Ensk-
ir eiga í Parlett ágætan milli-
vegalengdahlaupara. Banda-
ríkjamenn senda Whitefield og
Pearman ásamt Indiánanum
Perkins, sem allir eru mjög
skæðir hlauparar, þó að sigur-
möguleikar þeirra sjeu fremur
smáir.
800 metra hlaup (Evrópa)
Hansenne, Frakkland 1.48,3.
Bentson, Sviþjóð 1.50,4.
Holst-Sörensen, Danmörk
1.50,7.
Christensen, Danmörk 1.50,9
Ljungren, Svíþjóð 1,51,0.
Vade, Noregi 1,51,2.
Linden, Svíþjóð 1.51,2.
Aaberg, Svíþjóð 1.51,4.
Parlett, England 1.51,5.
Samkvæmt þessu yfirliti
megxnn við Norðurlandabúar
búast við sigri í þessari íþrótta-
grein og yrði það þá í fyrsta
sinn í sögu OL að Norðurlanda
maður sigri í 800 metra hlaupi.
I 1500 metra hlaupi eiga Sví
ar, Finnar og Danir ágæta
menn og L. Strand hefir til
þessa verið talinn öruggur með
sigur ef að taugarnar bila þá
ekki hjá honum eins og svo
oft áður. En þó að svo færi að
Strand yrði miður sín vegna
taugaóróa, þá eiga Svíar tvo
ágæta menn í skarðið, Danir
einn og Finnar tvo, svo að
telja má með nokkurri vissu að
sigurvegari í 1500 m. hlaupinu
verði Norðurlandamaður.
1500 metra hlaup (Evrópa)
Strand, Svíþjóð 3.47,6.
Berkvist, Svíþjóð 3.48,0.
Cevona, Tjekkóslóv. 3,49,4.
Eriksson, Svíþjóð 3,50,0.
Hansenne, Frakkland 3.50,0.
Jörgensen, Danmörk 3.50,4.
Garay, Ungverjaland 3.51,6.
Vernier, Frakkland 3.51,8.
Bandaríkjamenn eiga engan
mann, sem getur skákað bestu
mönnum Evrópu og sama má
segja um Ástralíu og Nýja Sjá-
land, en Ný-Sjálendingurinn
Lcwlock vann 1500 metra
hlaupið á OL í Berlín 1936.
Q9P
London í gær.
NOKKURAR óánægju gætti
í gær hjá keppendum 10 þjóða,
sem komnar voru til London
fyrir nokkru, þegar þeir voru
fluttir í aðrar vistarverur.
Töldu keppendur viðkomandi
þjóða þessa flutninga hafa slæm
áhrif á þjálfun og undirbún-
ing, þar sem brátt líður að
keppni. Undirbúningsnefndin
telur þó þessa flutninga nauð-
synlega vegna samræmingar á
matarræði hinna ólíku þjóð-
flokka. Meðan á þessum flutn-
ingum stóð, hvarf Ol-
ymípufáni af stöng sinni, 10
metra hárri, á samt fánum 9
þjóða, og telja menn að minja-
gripasafnarar hafi verið þar að
verki, þó að hitt geti einnig
verið, að einhver keppenda úr
hópi hinna óánægðu hafi gert
þetta sem nokkurskonar mót-
mælaráðstöfun.
Þátttakendur í OL koma nú
í stórhópum til London. í gær
komu hópar 9 þjóða, og í dag
er von á 12 þjóðum. Fjölmenn-
asti hópurinn er frá Finnlandi,
um 100 manns, 44 frá Tyrk-
landi, 47 frá Austurríki, 39 frá
Brasilíu, 41 frá Ítalíu, 39 frá
Spáni, 8 frá Puerto Rico og fjöl
mennir hópar frá Svíþjóð, Dan
mörku, Hollandi, Póllandi og
Júgóslavíu. Þeir síðastnefndu
flytja með sjer 2 tonn af mat-
vælum og eigin matreiðslu-
mann, til að fyrirbyggja að
breytt matarræði hafi áhrif á
getu keppenda. — Reuter.
'if sem búsmóðirin kanpir korn-
vörn ó hnsbóndinn að kaupa
skyrtnr og skó!
Kommúnistar heimta
stóraukin ráð yfir versl-
un einstaklinga
SIGFÚS, formaður KRON, krefst
þess nú, að verslun kommúnista
fái umráð yfir fjórðungi allrar
verslunar höfuðstaðarbúa með
almennar nauðsynjar og byggir
þessa kröfu á því að húsmæður
í Reykjavík kaupi fjórðung allr-
ar kornvöru, sem seld sje í bæn-
um í verslunum KRON.
Hjer er um að ræða nýja
blekkingaaðferð í ásókninni eft-
ir vörum til handa KRON á
kcstnað annara, en þessar blekk-
ingar eru það aumasta, sem hing-
að til hefur sjest úr þeim her-
búðum og nálgast hið broslega.
í Þjóðviljanum s.l. laugardag
gerir Sigfús grein fyrir því af
hverju hann telji að afhenda beri
KRON verslunina með allt að
fjórðungi allra almennra nauð-
synjavara, sem seldar eru í bæn-
um og færir hann þessari'fjar-
stæðu til stuðnings sölu KRON á
ávöxtum og kornmat.
Þegar beitt er á krókinn
KRON hefur stundum haft að-
stöðu til þess að hafa á boðstól-
um ýmislegt, sem Sigfús kallar
„torfengnar vörur, ávexti, niður-
suðuvörur o. fl.“ Þá fjekk hver
fjelagsmaður skilríki fyrir sig
og heimilismann sinn til kaupa
á þessum torfengnu vörum og
segir Sigfús að þá hafi svo marg-
ir fengið skilríki að það sýni að
um 31% allra höfuðstaðarbúa
„óski að fela KRON viðskifti
sín“.
Það skiftir í þessu sambandi
ekki miklu máli hvað formaður
KRON segir um það, hve marg-
ir Reykvíkingar hafi viíjað eign-
ast „torfengnar vörur“, sem
KRON gat haft á boðstólum og
úthlutaði sjálft á einn eða ann-
an hátt.
Hitt skiftir mestu máli að hver
eir.asti skyni gæddur Reykvík-
ingur veit að það er brosleg fjar-
stæða að þrjátíu af'hverjum
hundrað mönnum í höfuðstaðn-
um óski eftir að fela Sigfúsi og
ísleifi Högnasyni „viðskifti sín“,
eins og Sigfús orðar það.
Sigfús hefur einnig fundið, að
lesendunum mundi ekki finnast
þetta trúleg saga. Hann hefur
grunað, að flestir mundu láta sjer
fátt um finnast niðurstöður, sem
byggðar eru á einhverri úthlut-
un KRON á ávöxtum og öðrum
„torfengnum vörum“. — Hann
bregður sjer þvi yfir í.aðra varn-
arlínu og kemur nú enn einu
sinni fram með eplastofnaukann
fræga. Sigfús segir, að KRON
hafi fengið til sín rúmlega 22%
af eplastofnaukunum fyrir jólin
á s.l. ári, en þá hafi Reykvíking-
ar mátt ráða því sjálfir hverjum
þeir afhentu stofnaukana.
Sigfús gerir kaupfjélögunum
engan greiða með því að minna
á eplastofnaukann. Það var kaup
fjelag, sem hóf kapphlaupið um
þessa stofnauka með því að aug-
lýsa í Ríkisútvarpinu að þeim,
sem kæmu með slíka stofnauka
yrði veitt fríðindi með því að
láta þá fá „torfengnar vörur“,
eins og ávexti o. fl. sem Sigfús
minnist á. Auglýst var líka í blöð
um eftir stofnaukunum og ýmis-
konar aðrar aðferðir hafðar til
að ná,í þá. Sigfús segir að KRON
hafi haft upp úr sínu krafsi 22%
af þessum stofnaukum og má vel
vera að það sje rjett.
En í þessu sambandi vekur það
athygli að þegar KRON úthlutar
ávöxtum og öðru sælgæti gegn
miðum, sem það lætur úti sjálft
er niðurstaðan sú að 31% allra
Reykvíkinga vill skifta við fje-
lagið.
En þegar KRON úthlutar epl-
um út á stofnauka frá skömmt-
unarskrifstofunni eru það ekki
nema 22% höfuðstaðarbúa, sem
vilja fá epiin hjá KRON, þrátt
fyrir áróður kaupfjelaga í út-
varpi og blöðum, sem var til þess
fallínn að hæna almenning að
búðum kaupf jelaga, hvar sem er.
Það er nokkuð mikið ósamræmi
milli þessa tvenns. Það þýðir ekk-
ert fyrir Sigfús að láta sjer-detta
í hug að nokkurntímann verði
talið sanngjarnt að beina með
opinberum valdboðum, þriðjungi
verslunar í Reykjavík með nauð-
synjavörur til KRON á grund-
velli þess, hve mikið af einum og
öðrum miðum berst til þeirrar
verslunar eftir að beitt hefur ver-
ið á krókinn með „torfengnum
vörum ,niðursuðuvörum, ávöxt-
um o. fl.“ auk þess sem allskon-
ar áróðri er beitt í smölun slíkra
miða.
Sigfús telur að það sje þó enn
eitt atriði, sem skifti miklu meira
máli en seðlar KRON eða epla-
stofnaukinn og það sje að KRON
versli með 22—23 % þeirrar korn-
vöru, sem seld sje í Reykjavík.
Ályktun Sigfúsar út af miðun-
um, eplastofnaukanum og korn-
vörusölunni er svo þessi:
hefi nú skýrt frá, hef jeg dregið
þá ályktun að fimti til fjórði
hver Reykvíkingur eða 20—25%
allra Reykvíkinga óskuðu að fela
KRON viðskifti sín og væri því
sanngjarnast að skifta innflutn-
ingi vara alls almennings, svo
sem vafnaðarvöru, búsáhalda,
skófatnaðar o. s. frv., þannig að
KRON fengi 20—25% þess er í
Reykjavík selst, en kaupmenn
hinn hlutann.“
Sigfús heldur því með öðrum
orðum fram, að af því KRON
versli með mikið af kornvörum
og hafi selt mikið af ávöxtum,
þá sje sjálfsagt að þessi verslun
fái líka samsvarandi af öllum
öðrum almennum vörum. Ef sala
á kornvörum ætti að rjettlæta
slíka kröfu af hálfu KRON ætti
það einnig að vera rjettlætanlegt
að matvörukaupmenn gerðu
svipaða kröfu. Það eru vita-
skuld margir matvörukaupmenn,
sem geta sannað, að þeir hafi
álitlegan hóp fastra viðskifta-
manna, sem kaupi af þeim einum
kornvörur og ávexti og með
sama rjetti og KRON geta þeir
þá bent á, að þessi kaup sýni að
þessir föstu viðskiftamenn vilji
líka kaupa hjá þeim aðrar vörur.
Auðvitað er allt þetta hjal Sig-
fúsar tóm blekking. Það dettur
engum í hug að það sje almenn-
ur vilji fyrir hendi um að leggja
sjerverslanir niður, sem starfað
hafa í tugi ára og fá viðskifti
þeirra öðrum verslunum, sem
selja matvörur, hvort sem þær
heita KRON eða annað.
Húsmóðir talar við Sigfús
Það er hætt við að Sigfúsi
kæmi ekki vel saman við hús-
mæðurnar, ef hann bæri slíkt
fram við þær og heimilisfeðurn-
ir mundu líka hafa sitt að segja.
Venjuleg reykvísk húsmóðir
mundi segja við Sigfús:
— KRON hefur miUi 10 og 20
matvöruverslanir víðsvegar um
bæinn og er KRON því víða
næsta búðin. Jeg fer þangað og
kaupi í matinn, þegar mjer dett-
ur það í hug, og finst það þægi-
legt og kaupi það sem jeg þarf,
svo sem kornvörur í það og það
skiftið. En mjer hefur aldrei dott-
ið í hug að KRON mundi reyna
að notfæra sjer þetta á þann
hátt að jeg vilji endilega versla
við það með t. d. vefnaðarvörur
og skófatnað. Þessháttar vörur er
jeg vön að kaupa hjá sjerversl-
unum og vil auðvitað eiga kost
á því að halda slíkri verslun
áfram og hafa á milli margra
búða að velja.
Þetta mundi húsmóðirin segja
við Sigfús og ef húsráðandinn
sjálfur fengi nú auk þess að
leggja orð í belg, mundi hann
bæta því við, að sjer þætti hart
ef kaup húsmóðurinnar á korn-
vörum í KRON ættu að verða
til þess að vefnaðarvöru- og skó-
verslanir, sem hann hefði skift
við og valið á milli eftir geðþótta,
ættu að fá minna af vörum. Hann
mundi segja skýrt og skorinort
við Sigfús, að kornvörukaup konu
sinnar kæmu því ekkert við hvar
hann keypti skó, skyrtu eða
sokka.
Selstaðan er draumur Sigfúsar.
Ef kornvörukaup húsmóðurinn-
ar ættu að leiða af sjer þennan
stórfelda útflutning verslunarinn
ar í bænum, þannig að KRON
fengi úthlutað svo mikið af nauð
synjavörum að nægði handa fje-
lögum þess á grundvelli skömt-
unar, eins og Sigfús virðist ætl-
ast til, þá yrði að taka upp það
fyrirkomulag að loka öllum öðr-
um verslunum fyrir þeim, sem
væru fjelagar í KRON eða hefðu
kornvöruviðskifti þar. Það næði
vitanlega engri átt að sá fjelags-
skapur hefði þau forrjettindi að
fá sjerstaklega tiltekið vörumagn
Framh. á bls. 8.