Morgunblaðið - 23.01.1949, Blaðsíða 2

MO RGUN BLADIÐ
Sunnudagur 23- janúar 1949, 1
Skyðdiir íslendinga gagnvart óvarinni ættjörð
Þegár íslendingar endur-
tieimtu frelsi sitt að fullu og
stofnuðu lýðveldi í landi sínu
sumarið 1944 með eindæma
samliel'dni, horfði þjóðin bjart-
nýn fram á veginn. Þrátt fyrir
-|>aÖ að mórgun lýðveldisins
rynni upp á tímum hrikaleg-
»n:tu átaka, sem mannkynssag-
an getur, ólu íslendingar bjart
ar vonir í brjósti um að þeim
myndi takast að varðveita um.
allar aldir sjálfstæði lands
r.íiu Gg' öryggi borgara þess.
fceitíu að öryggi
En bæði áður en lýðveldið
var stofnað og eftir stofnun
t>esH var það vandamál óieyst,
hvernig tryggja ætti öryggi
tandc og þjóðar í ófriði. Þess-
vegna hafa undanfarin ár stað-
ið yfir miklar umræður um.
hvernig það verði gert.
Fyrsta sporið, sem íslenska
J>jób . i steig í leit sinni að ör-
yggl lýðveldis síns. var stigið,
cr hún gekk í samtök Samein-
uðu þjóðanna. íslendingar álitu
cian og fjölda margar aðrar
tuó': . að með þátttöku í þess-
uiu víótæku alþjóða samtökum
tryggðu þeir sjálfstæði sínu og
lífi og limum íslenskra manna
öryggi um leið og þeir legðu
frar sinn litla skerf til sam-
vinnu cun varðveitingu heims-
fiiöaLÍns.
En margar þeirra vona. sem
á þessum samtökum voru bygð
ar, liafa brostið. Enda þótt
þjóðirnar reyni ennþá, að setja
á þau nokkurt traust munu
þeir þó fáir, sem þora að trúa
því, að þessi samtök ein tryggi
heimsfriðinn og öryggi fólksins
uin víða veröld.
B v;ii3 á að gera?
Þegar þannig er komið hlýt-
ur sú spurning að vakna. hvað
fslenská þjóðin eigi að gera til
verndar öryggi sínu og sjálf-
stæðí.
í sambandi við þessa spurn-
ingu hafa svo hafist umræður
í þessu landi um möguleika á
þ\á; að íslendingar taki þátt í
Kamvinnu við lýðræðisþjóðir
Vestur-Evrópu og Norður-
Arneríku um úrræði til vernd-
ar pjer. Fyrir liggur vitneskja
um það. að 7 þessara landa.
BeneLuxlöndin, Frakkland, Bret
laad, Bandaríkin og Kanada,
r.jriu að semja um varnarbanda
lag sín á milli í þeirri von að
þ,iu þjóðasamtök lýðræðisunn-
andi fólks, geti orðið næðilega
öfktg til þess að koma í veg
fyrir að styrjöld brjótist út. —
Engm þessara þjóða hyggur á
árásarstyrjöld gagnvart öðr-
um þjóðum. Samtök þeirra
miða að því takmarki einu að
Varðveisla heimsfriðarins er takmark
iýðræðisþjóðanna
layskipan Kremlpáfans er hlut-
leysi og varnarleysi Islands
samtlegt sje að þjóðin geri í
þessu máli.
Miklar líkur eru til að yfir-
gnæfandi meirihluti íslensku
þjóðarinnar aðhyllist þá skoð-
un. að nauðsyn beri til þess að
íslendingar freisti samvinnu
við fyrrnefndar þjóðir um
tryggingu fyrir öryggi sínu. En
engin vissa er fyrir hendi um
það, að slík samtök skapi full-
komið öryggi. í slíkum málum
er erfitt að fullyrða um, hvað
einhlítt sje og trúlega er sú leið
torfundin sem tryggi þjóðunum
vissu um fullkomið skjól og
varanlegan frið. Friðsamar og
frelsisunnandi þjóðir eiga hins-
vegar ekki annars úrkostar en
að fara þær leiðir, sem líkleg-
astai- þykja í viðleitninni til að
bægja ógnun nýrrar styrjaldar
frá eigin dyrum og annara.
Hvaða kvaðir fylgja þátttöku
í Atlantshafsbandalagi?
Um það, hvaða skyldur eða
kvaðir mundu fylgja þátttöku
íslands í hinu svokallaða At-
lantshafsbandalagi lýðræðis-
þjóðanna. liggja ekki fyrir
upplýsingar í dag. Á þessu
stigi er þessvegna ekki hægt
að taka endanlega afstöðu til
málsins. Afleiðing þeirrar stað
reyndar, sem flestir íslendingar
viðurkenna, að hlutleysi lands
þeirra sje einskis virði og skapi
ekkert öryggi, hlýtur hinsveg-
ar að vera það að rjett er og
skynsamlegt að ísland taki þátt
í siíkum samtökum, ef það
kemur í ljós, þegar full vitn-
eskja liggur fyrir um þau, að
þátttaka í þeim leggi ekki ógeð
felldar kvaðir á þjóðina, en
skapi hinsvegar verulega og
aukna tryggingu fyrir sjálf-
stæði hennar og öryggi.
Þessi vitneskja liggur ekki
fyrir að sinni og því ekki á-
stæða til þess að ræða þessa
hlið málsins nánar nú. En að
sjálfsögðu skiptir það megin-
máli fyrir íslendinga, hvers af
þeim yrði krafist, ef til þátt-
töku þeirra kæmi.
Gerbreytt aðstaða
En það er annað, sem liggur
tryggja eigin öryggi og stuðla ' skýrt fvrir í sambandi við þetta
tið varðveislu heimsfriðarins. [ mál. Það eru baráttuaðferðir
Alment hefir verið gert ráð andstæðinga þess og þær hvatir
fyrir því að íslandi yrði boðin ( er liggja til grundvallar afstöðu
þátttaka í þessum samtökum þeirra. Á þeim hafa þó ekki
lýðræðisbjóðanna til verndar allir áttað sig. Kjarni málsins er
«ryggí sínu. En ekkert slíkt boð sá, að þeir menn, sem aðhyllast
hefu’ þc ennþá borist íslensk- 1 þátttöku íslendinga í samvinnu
Uni itjórnarvöldum. Engir samn | lýðræðisþjóðanna um öryggis-
iogrf: hafa þess vegna verið mál, hafa gert sjei* ljósa skyld
gerði: um þátttöku íslands í una gagnvart óvarinni ættjörð
þc'irr. >að, sem gerst hefir á j sinni og þjóð. Þeir vilja taka
stigi málsins er þess- þátt í Atlantshafsbandalagi, ef
vc';,: i ekkert annað en það, að því fylgja litlar kvaðir en mik
í J. ,u landi hafa verið hafnar . ið aukið öryggi fyrir sjálfstæði
umrrjður um það, hvað skyn- . landsins og öryggi íslenskra
manna. Þeim, sem þannig
hugsa hefir altaf verið það Ijóst
að vænta mætti nokkurrar mót
spyrnu gegn þátttöku Islands
í slikum samtökum ekki hvað
síst meðan engin vissa liggur
fyrir um það, hvernig henni
verði háttað. Þjóð, sem öldum
saman hefir lifað vopnlaus í
friði, á síðari tímum í óafvit-
andi skjóli bréska flotans, vill
vera í friði áfram. Djúpt í eðli
íslendinga vaka hugsjónir sem
þessar: Við látum alla í friði.
Látið okkur þessvegna í friði.
Við gerum engum neitt. Við
viljum ekki blanda okkur í reip
tog stórveldanna. Við og okkar
litla land norður við ysta haf
skiptir heldur engu máli. Lofið
okkur þessvegna að vera i friði
á eynni okkar.
Þannig hafa íslendingar yf-
irleitt hugsað og kysu ekkert
frekar en að geta gert það fram
vegis.
En eitt stórt strik hefur ver-
ið gert í þennan reikning: Að-
staða íslands hefur gjörbreyst.
Það hljóta allir þeir, sem vilja
líta raunsætt á hlutina, að sjá.
Landið er nú, og hefur allt frá
vorinu 1940, verið statt í miðri
hringiðu heimsstjórnmálanna
og hrikalegustu atburðarás sög
unnar. Jafnvel þótt öllum heim
inum megi vera sama um Is-
lendinga skiptir ísland megin-
máli ef til nýrrar styrjaldar
drægi. Þeirrar staðreyndar þýð
ir ekki að dylja sig. Afleiðing
hennar er það að allt bendir til
þess að Island drægist með í
þann grimma leik. íslendingum
er það lífsnauðsyn að sá leikur
hefjist aldrei. En ef hann kynni
að hefjast skiptir það mestu
máli að vera ekki með öllu varn
arlaus, þannig að ísland yrði
auðveldasta og fyrsta bráð hins
kaldrifjaða ofbeldis, er árásar-
styrjöld hæfi.
Við þetta bætist svo það, að
íslendingar láta sjer engan veg
inn litlu skipta, hver ofan á
yrði í átökum milli vestrænna
lýðræðisþjóða og hins austræna
einræðis og þrælkunarstefnu.
Þessa breyttu aðstöðu lands
síns skilja flestir íslendingar í
dag. Á grundvelli þess skiln-
ings, byggja þeir skoðun sína
á því, hvernig landi og þjóð
verði skapaður friður og ör-
yggi. Þessvegna hika þeir ekki
við að leita samstöðu með vest-
rænum lýðræðisþjóðum.
Þeir, sem drógust aftur úr.
Einhverjir menn eru þó til,
sem af heiðarlegum ástæðum
eru andvígir slíkri viðleitni til
að tryggja sjálfstæði íslands og
öryggi þjóðarinnar.
Þessir menn hafa dregist aft-
ur úr samtíð sinni. Hugmyndir
þeirra um vernd landsins eru
hinar sömu og flestir gerðu sjer
um aðstöðu þess áður en fjar-
lægðirnar gufuðu upp fyrir
tækninni og ísland fluttist inn
í miðjan heim hrikalegra átaka.
í þessum hdpi eru einnig skoð-
ana.litlir menn, sem telja sig
heiðra minningu feðra sinna
með þvi að láta samvisku
lausa loddara espa sig til þess
að láta eins og flón þegar ör-
yggismál þjóðarinnar ber á
góma.
Tilgangur þessara manna
kann e. t. v. að vera góður
og trúlega stafar ekki af þeim
nein hætta. En þeir eru aumkv-
unarverðir og verðskulda frem
ur samúð í hjárænuskap sínum
og skilningsleysi á aðstöðu þjóð
ar sinnar, en fyrirlitningu eða
andúð.
Hinir raunverulegu svikarar.
Er þá komið að hinum raun-
verulegu andstæðingum þess að
Islendingar reyni að trvggja
sjálfstæði sitt og öryggi í sam-
vinnu við þær þjóðir, sem þeir
eru skyldastir að hugsjónum og
lífsskoðunum. Það eru menn-
irnir sem eru svikarar ef þeir
þjóna hagsmunum lands síns
þegai' drottinn þeirra býður
þeim annað. Þessir menn eru
kommúnistar.
Kommúnistar eru ekki sann-
ir flokksmenn ef þeir hlýða
ekki rödd páfans í Kreml. Hann
er þeirra drottinn. Gagnvart
honum er hlýðnisskylda þeirra
skilyrðislaus. Urn það getur eng
inn efast, sem horft hefur opn-
um augum á atferli þeirra und-
anfarin ár. ,
Enginn þarf heldur að fara í
grafgötur um það, að ef Island
lægi á vissum stað á hnettinum
myndu hinir íslensku kommún-
istar vera fljótir að draga nið-
ur járntjaldið og losa sig við
einn eða tvo frómt hugsandi
dósenta og prófessora þegar
ekki væri lengur þörf fyrir hlut
leysisjóðl þeirra.
Dagskipun Kremlpáfans.
En íslenskir kommúnistar
hafa ekki þessa aðstöðu í dag
og fá hana ekki á morgun. Þess
vegna hafa þeir fengið dagskip-
un frá Kremlpáfanum um að
gera annað: Sjá um að ísland
verði aldrei steinn í götu heims
yfirráðastefnu Sovjet Rússlands
En til þess verður það að vera
óvarið, opið og varnarlaust þeg-
ar frelsisræningjunum þóknast
að gera svo vel að hremma það,
sem fyrsta fórnarlamb árásar-
styrjaldar. Moskvamenn vita að
þeir geta aldrei náð völdum á
íslandi. Þessvegna gefa þeir um
boðsmönnum sínum hjer fyrir-
skipun um að sjá þó að minnsta
kosti um það, að ísland verði
hlutlaust. Berjist fyrir hlut-
leysi og reynið að dylja hinn
raunverulega tilgang ykkar
með því. Reynið að ginna, sem
flesta íslendinga til fylgis við
hlutleysið og varnarleysið. Þess
fleiri hlutleysiseinfeldningar,
þess betra.
Þetta er sú dagskipun, sem
íslenskir kommúnistar eru nú
að bisa við að framkvæma.
Jarðarmen Stúdenta-
fundarins.
Til þess að ná þessum til-
gangi hinnar rússnesku dag-
skipunar verða kommúnistar að
freista ýmsra ráða, sumra ekki
geðþekkra fyrir þá sjálfa.
Greinilegasta dæmið um slík
ráð er framkoma þeirra á fundi
Stúdentafjelags Reykjavíkur.
Þar ganga kommúnistar undir
það jarðarmen að samþykkja
tillögu þar, sem lýst er yfir ein-
dreginni samúð stúdenta með
hinum vestrænu lýðræðisþjóð-
um. Kommúnistar samþykkja
þessa tillögu. Þeir lýsa yfir sam
úð sinni með Bandaríkjunum
og Bretlandi og lýðræðisskipu-
lagi þeirra enda þótt þeir bölvi
því í sand og ösku í blaði sínu!!
Hversvegna gerðu kommún-
istar þetta á stúdentafundinum?
Um það getur engum blandast
hugur. í sömu tíllögu fólusí mót
mæli gegn varnarbandalagi og
krafa um hlutleysi. Þá sam-
þykkt keyptu kommúnistar því
verði að samþykkja yfirlýsingu
um samúð með hinu vestræna
lýðræði og þjóðum þess.
Hver trúir því að kommún-
istar hafi samúð með þessum
þjóðum? Ekki einn einasti mað-
ur. En hvað kostar að ljúga
því á stúdentafundum? Ekki
neitt. Það er aðeins lítilfjörleg
borgun fyrir hlutleysisyfirlís-
inguna og andstöðuna við varn
ir landsins.
Enginn bikar er of beiskur tií
þess að kommúnistar geti tæmt.
hann, ekki einu sinni samúðar-
yfirlýaing með Bandaríkjunum
ef það hjálpar til að fram-
kvæmaj dagskipunina frá
Moskvu um að Island skuli hlut
laust og varnarlaust.
En er þessi loddaraleikur
ekki of augljós til þess að hann
beri árangur?
Áreiðanlega.
íslendingar bíða átekta.
Islendingar munu ekki fram-
kvæma dagskipun Stalins mar-
skálks. Holtaþokuvæl kommún-
ista til lofs hinu gatslitna hlut-
leysi og algeru varnarleysi ’Gg
einangrun Islands frá vestræn-
um lýðræðisþjóðum er með öllu
áhrifalaust. Þjóðin býður á-
tekta. Hún býður þess að vita
allan sannleika um fyrirhugað-
ar ráðagerðir lýðræðisþjóðanna
til verndar öryggi sínu og heims
friðnum. Þegar hún veit hann
mun hún ekki hika við að stíga
það skref, sem sjálfstæði henn-
ar, líf og öryggi krefst að hún
stigi. Gifta hennar mun láta
vonirnar frá morgni lýðveldis
hennar rætast. S. Bj.
Rúmlep 299 manns
leifuðu fi! Ráðn-
ingaskrÉfðfunnar
í SKÝRSLU Ráðningaskrifstofu
Reykjavíkurfcæjar, fyrir árið
1948, segir m. a., að als hafi
leitað aðstooar skrifstofunnar
2241. Þar af voru 1182 konur
og 1059 karlar.
í desembcr voru 80 karlar
skráðir atvinnulausir og 6S
konur. Karlmennirnir fengt
allir atvinnu á tímabilinu er.<
nokkrum konum var ekki hæg:
að útvega vinnu.