Morgunblaðið - 03.02.1949, Blaðsíða 6

Fimmtudagur 3. febrú-.r 1949-
6
M O RGU N BI 4Ð 1Ð
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj. Sigfús Jónsson.
Ritstjórl: Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.),
Frjettaritstjóri ívar Guðmundssor
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1000.
Askriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlandj,
kr. 15.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura raeð Leabók.
Svar Norðmanna
RÍKISSTJÓRN Noregs hefur nú svarað fyrirspurn þeirri,
sem Sovjetstjórnin rússneska beindi til hennar um afstöðu
Noregs til Norður Atlantshafsbandalags.
Svar norsku stjórnarinnar er skýrt og ákveðið. Norðmenn
höfðu gert sjer von um það, segir í svarinu, að samtök hinna
Sameinuðu Þjóða myndu reynast nægilegt öflug til þess
að tryggja öllum þjóðum frið og öryggi en reynslan hefur
sýnt að slíkar vonir hafa ekki enn getað ræst.
Hin einlæga ósk norsku þjóðarinnar til þess að vaiðveita
frelsi sitt hefur sannfært ríkisstjórn Noregs um nauðsyn
þess að öryggi landsins verði tryggt með þátttöku þess í
staðbundnu varnarbandalagi annara þjóða. Síðan er á það
bent í hinu norska svari að fyrir slíkum staðbundnum varn-
arbandalögum sje einmitt gert ráð í stofnskrá hinna
Sameinuðu Þjóða og þau sjeu einnig í samræmi við þann
tilgang þeirra að koma í veg fyrir árásarstyrjöld. Norska
stjórnin hafi því ákveðið að kynna sjer skilyrði fyrir þátt-
töku lands síns í varnarbandalagi annara Atlantshafsþjóða.
Að lokum er lögð á það áhersla í svarinu við hinni rúss-
nesku fyrirspurn að Noregur muni halda fast við þá alda-
gömlu stefnu sína að vinna að friði og lifa í sátt og samlyndi
við allar friðunnandi þjóðir heimsins.
Þetta svar norsku stjórnarinnar þarf engum að koma a
óvart. Þar er því fyrst og fremst lýst yfir að vegna þess að
hin víðtæku alþjóðasamtök hafa ekki reynst þess megnug
að tryggja þjóðunum frið og öryggi þá hafi Norðmenn
neyðst til þess að freista annara leiða til þess að treysta
sjálfstæði sitt. Norðmenn álíti hinsvegar að varnarsamtök
þjóða innan þessara samtaka brjóti ekki í bága við stofnskrá
Sameinuðu Þjóðanna heldur sje þvert á móti í fuliu sam-
ræmi við hana. Norska þjóðin sje ekki að leita að neinu öðru
en öryggi fyrir sjálfa sig. Hún hafi engin árásaráform í huga
en vilji lifa í friði í góðri sambúð við allar þjóðir
Svar hinnar norsku ríkisstjórnar sýnir það glögglega, hvað
það er raunverulega, sem fyrir öllum þeim þjóðum vakir,
sem rætt hafa um stofnun eða þátttöku í varnarbandalagi
lýðræðisþjóðanna. Það er fyrst og fremst að skapa siálfum
sjer aukið öryggi. Engin þessara þjóða hefur árás á aðrar
þjóðir í hyggju. Þær vilja hinsvegar ekki bíða þess aðgerðar-
lausar að á þær verði ráðist og þær rændar frelsi og mann-
rjettindum.
Kommúnistar, bæði hjer og annarsstaðar, hafa haidið þvi
fram að hugmyndin um Norður Atlantshafsbandalag væri
afkvæmi heimsyfirráðastefnu Breta og Bandaríkjamanna.
Þær þjóðir, sem í þetta bandalag gengju, hefðu þess vegna
gerst verkfæri, sem notað yrði til þess að ógna sjáifstæði
og öryggi annara þjóða. Á þessari blekkingu þrástagast
kommúnistar í blöðum sínum.
Afstaða íslensku þjóðarinnar er hnjög á svipaða iund og
frænda hennar í Noregi. Hún hefur engan áhuga fyrir að
styðja neinar heimsyfirráðastefnur, hvorki breska, banda-
físka nje rússneska. Henni kemur ekki til hugar að taka
þátt í árásum á nokkra aðra þjóð. En hún vill trvggja sig
gegn árásum eftir því sem unnt er.
Af þessum ástæðum hefur verið rætt um það hjer af
þeim mönnum, sem fyrst og fremst bera hagsmuni Islend-
inga fyrir brjósti, að við tækjum þátt í varnarbandalagi
hinna vestrænu lýðræðisþjóða til eflingar heimsfriðnum og
öryggi okkar og sjálfstæði. Reynsla íslendinga af sarnskiptum
við hin engilsaxnesku stórveldi gefur ekkert tilefni til þess
að ætla að ráðagerðir þeirra og forysta um Atlantshafs-
bandalag mótist af heimsveldisáformum og drotnunargirni.
í>vert á móti.
íslenskir kommúnistar munu halda áfram að vinna að
lygaáróðri sínum gegn auknu öryggi fyrir sjálfstæði íslands.
Þeir munu segja ,að Norðmenn ætli sjer fyrst og fremst að
gera Sovjet Rússlandi bölvun með því að leita trausts og
halds meðal vestrænna lýðra?ðisþjóða. En þessar kommún-
istalygar skipta engu máli. íslenska þjóðin mun hafa svip-
aðan hátt á og norska þjóðin hefur hiklaust lýst yfir að
hún hafi í hyggju. Takmark íslendinga er að skapa sjer og
landi sínu aukið skjól í illviðrum þeim, sem nú ganga yfir
heiminn af völdum hinnar kömmúnistisku yfirgangsstefnu.
UR DAGLEGA LIFINU
Baráttan gegn
krabbameini
í FYRRAKVÖLD komu um 40
manns saman á fund í kennslu-
stofu í • Háskóla Islands. Um
helmingur fundarmanna voru
læknar, hinir ólækisfróðir
menn. En fundarmenn áttu
það eitt sameiginlegt, að þeir
vilja ef-la samtök til varnar
einum skæðasta óvini lífsins,
krabbameininu.
Það ríkti einhugur og áhugi
á þessum fundi og innan
skamms verður skorin upp her
ör meðal borgara landsins og
varnarbandalag stofnað gegn
þessum óvini.
Um það varnarbandalag
verða fnaumast deilur nje
dylgjur;
«
Göfugur tilgangur
Á ÞESSUM undirbúningsfundi
að stofnun krabbavarnarfje-
lags tóku margir læknar til
máls. Aðalræðuna flutti Niels.
Dungal prófessor. Hann benti
á hvað fjelagsskapur, eins og
ætlast er til að stofnaður verði,
gæti látið margt gott af sjer
leiða.
Hann-lagði áherslu á, að þótt
enn viti læknar ekki mikið um
krabbamein, þá viti þeir svo
mikið, að þessi sjúkdómur sje
ekki ólæknandi, eins og margir
virðast halda. Aðalatriðið er að
sjúklingar leiti læknis nógu
snemma, eða á byrjunarstigi
sjúkdómsins og að því ætlar
fjelagið að vinna meðal annars.
•
Ekki hræðsla,
heldur fræðsla
DUNGAL prófessor lagði einn-
ig áherslu á, að þetta fjelag
ætti ekki að hræða menn, held
ur fræða. Fleirj tóku í sama
streng.
Verkefni þessa fjelagsskap-
ar verða mörg. Það á að vinna
að bættum skilyrðum til vís-
indarannsókna og lækninga.
Fjelög eins og þetta hafa verið
stofnuð víða um heim með
góðum -árangri og það er ekki
ástæða til að.óttast, að árangur
af slíkri fjelagsstarfsemi yrði
ljelegri hjer en annarsstaðar.
•
Máttur
samtakanna
ÞAÐ hefur oft komið í ljós í
heilbrigðismálum okkar. að
samtök almennings eru mikill
máttur. Nægir að benda á örfá
dæmi eins og Landsspítalann
og heilsuhælissjóðinn. Slíkan
mátt þarf að skapa í þessu
máli. Þegar krabbavarnafjelag
ið verður stofnað eiga sem
flestir að ganga í það og leggja
sinn skerf fram til að leggja
þenna mikla óvin mannkyns-
ins að velli.
Við höfum sjeð hvað sam-
tök, víðsýni, dugnaður og
fræðsla hefur áunnið í barátt-
unni gegn berklaveikinni.
Sama Grettistakinu eigum
við að lyfta í baráttunni gegn
krabbameininu.
Hraust og glöð
æska
STUNDUM á jeg leið fram hjá
einum barnaskólanum okkar
og sje börnin koma úr skólan-
um um hádegisbilið. Það er
hraust og glöð æska, sem er að
alast upp í þessari borg. Sæl-
legir krakkar, vel klæddir,
bæði þokkalega og hlýlega
klædd, þrátt fyrir skömmtun-
ina.
Strákarnir eru eins og kálf-
ar á vordegi, þegar þeim er
hleypt út úr skólanum, ærsl-
ast mátulega og skvetta sjer
við og við. Stundum kemur
fyrir að tveir verða saupsáttir
og rjúka saman, en fjelagarnir
hópast að til að horfa á, eða
eggja og hvetja þann, sem þeir
halda með.
•
Til varnar gegn
hættum
OG þegar jeg hefi sjeð þessa
ungu Reykvíkinga halda heim
í matinn í stórhópum, hefur
mjer oft dottið í hug hætturn-
ar á götunni. Hættunum fyrir
þá, sem bílum stjórna og hætt
unum fyrir börnin.
Nú kann það að vera, að
brýnt sje fyrir börnunum,
bæði heima og í skólanum, að
fara varlega í umferðinni, en
ærslafullir unglingar huga oft
ekki að sjer á götunum. Það
þarf að leiðbeina þeim og það
er hægt alveg kostnaðarlaust.
•
Eftirlitsmenn
SUMSSTAÐAR erlendis hafa
aldraðir menn sem hættir eru
að vinna, þau störf, að fylgja
skólabörnum heim írá skóla
til að forða þeim frá hættum
umferðarinnar. Annarsstaðar
tíðkast það, að eftirlitsmenn
eru valdir úr hópi skólabarn-
anna sjálfra. Hraustustu pilt-
arnir eru valdir til að fylgja
hinum yngri.
Það væri einnig hægt að
gera hjer. Með því urðu minni
ærsli á götunum þegar skóla-
börn fara í hópum heim til sín
og þótt það sje varla tiltöku-
mál, þótt hraustir strákar rjúki
saman og reyni kraftana, þá er
hitt., sem þarf að forðast, að
börnin verði hættunum að bráð.
•
Bannað fyrir
fullorðna
ALLMARGAR kvikmyndir
eru bannaðar fyrir börn. Það
er nauðsynlegt, þegar um kvik
myndir er að ræða, sem gætu
haft slæm áhrif á unglinga. —
Enginn hefur neitt við það að
athuga.
En það ætti einnig að setja
reglur um kvikmyndir, sem
bannaðar væru fyrir fullorðið
fólk. Kvikmyndir, sem eru svo
barnalegar og vitlausar, að
það er hverjum fullorðnum
manni raun að horfa á þær.
Þetta ætti að vera auðvelt
verk fyrir kvikmyndaeftirlitið,
sem hvort, sem er verður að
sjá allar myndir, sem sýndar
eru.
iiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiimiimiin
immmmmmmmmmmmmmmmim
MEÐAL ANNARA ORÐA . .
„VjeladeiM" Lundúiial6e|ree|lunnar reynist rel
Frá Astley Hawkins,
frjettaritara Reuters.
LONDON — Scotland Yard ,í
London er byrjað að láta útbúa
öll mótorhjól sín og bifreiðar
með talstöðvum, en með því
hyggjast leiðtogar lögreglunn-
ar enn herða á baráttunni
gegn nýtísku afbrotamönnum.
Samtímis þe^gu er stefnt að
því að fá að minnsta kosti 5,
000 unga og duglega menn til
að ganga í fylkingar lögregl-
unnar.
Lundúnalögreglan jók „vjela
deild“ sína um 30 prósent á
síðastliðnu ári, og hefur nú því
nær 1,000 bíla og mótorhjól til
umráða. í ráði er að stækka
þennan hluta lögreglunnar enn
til muna. Samtímis þessu er
stefnt að því að fjölga mönn-
um í lögregluliðinu, en þeir eru
nú um 15,000. Telja lögreglu-
foringjar í London, að ekki
verði komist af með minna en
20,000 menn, eins og var fyrir
stríð.
• •
HÚSNÆÐIS-
VANDRÆÐI
OPINBERLEGA er litið svo á,
áð það gæti haft hinar alvar-
legustu afleiðingar í för með
sjer, ef eitthvað alvarlegt
kæmi fyrir í London á meðan
lögreglulið borgarinnar er
jafn fámennt og nú.
Húsnæðisvandræðin eru ein
af aðalástæðunum fyrir skort-
inum á lögregluþjónum. Eins
og er, verða nokkur hundruð
lögregluþjónar að vera fjar-
vistum frá fjölskyldum sínum,
sökum þess að bæjarhverfin,
sem þeir starfa í, geta ekki sjeð
konum þeirra og börnum fyrir
húsnæði. Uti á landsbyggðinni,
þar sem hægt er að útvega hús-
næði, er yfirleitt mun auðveld-
ara en í London að fá menn til
lögregluþjónsstarfa.
• •
ALVARLEG ÁHRIF
HÚSNÆÐISVANDRÆÐIN
hafa þegar haft svo alvarleg
áhrif á mannafla lögregluliðs
bresku höfuðborgarinnar, að
lögregluforingjar hafa opinber
lega varað við því, að þeir v.ilji
enga ábyrgð taka á afleiðing-
unym, nema yfirvöld borgar-
innar beiti sjer 'fyrir því, að
lögregluþjónar vefði látnir
ganga fyrir úm húsnæði. Yfir-
voldih svára því hinsvegar til,
að þúsundir manna, meðal
annars uppgjafahermenn, hafi
beðið í tvö til þrjú ár eftir hús
næði, og að það mundi vekja
óhemjumikla gremju. ef lög-
reglumenn nú yrðu látnir
ganga fyrir þessu fólki.
• •
FÆRRI ALVARLEGIR
GLÆPIIl
EN þrátt fyrir alla erfiðleika,
hefur lögreglunni í London til
þessa tekist að hafa hemil á af
brotamönnum borgarinnar.
Enda þótt allmargir glæpir
hafi að undanförnu vakið tals-
verðan ótta meðal Lundúna-
búa, sýna opinberar skýrslur,
að minna var um alvarlega
glæpi í borginni 1948 en 1947.
Scotland Yard tekst nú oftar
en áður ,að ná manni sínum“,
sökum þess, að lögreglan hefur
lagt stöðugt meiri áherslu á
notkun ,,vjeladeildar“ sinnar.
Þó leggja foringjar lögreglunn
ar eftir sem, áður mikla . á-
herslu á það, að ef þeir fe.ngju
fleiri nýliða í lögregluliðið,
væri hægt að koma í veg fyrir
f jölda glæþa, sem lögreglan
nú verður að rannsaka og
glíma við að leysa.