Morgunblaðið - 25.02.1949, Page 2

MORGVtSBLAÐ \Ð
Föstudagur 25. febrúar 1949.
húsa í Kaldaðarnesi
miðað við not beirra
til búrekstrar
raðaerra a
A FUNDI Sameinaðs Alþingis í fyrraciag var Kaldaðarnes-málið
enn til umræðu. — Bjarni Ásgeirsson atvinnumálaráðherra hjelt
lang,- ræðu og varði ráðstafanir sínar, en deildi á Gísla Jónsson
ro : t'yrir afskipti hans af togarakaupunum. — Gísli Jónsson
svarsð; og deildi enn harðlega á Bjarna Ásgeirsson og hrakti
ásakanir hans út af eftirlitinu með byggingu nýsköpunartog-
ai .-v t
í því sambandi sagði Gísli að®
!i;mn hí Iði fengið endurgreidd-
a; frá skipasmíðastöðvunum
t>i isku 700 þús. kr„ sem bæði
Bjarni Benediktsson utanríkis-
r.itvherra og Stefán Jóh. Stefáns
son forsætisráðherra hefðu tal-
ið vonlaust að fá og ekki vilj-
að láta ganga eftir.
Ejarni Benediktsson lgiðrjetti
þetta þegar í stað.og sagði, að
varSandi sig væri þessi frásögn
algert mishermi og gersamlega
að iosá hefði orðið ábúð á Skál-
holti og ákveðíð hefði verið að
fróðustu manna vfirsýn, að
leggja niður drvkkjumanna-
hælið i Kaldaðarnesi.
Sjálfstæðiskvenna-
fjelagið Hvöt, er nú
12 ára
FJELAGIÐ hjelt að vanda
veglega upn á afmæli sitt með
borðhaldi Sjálfstæðishúsinu
21. febr. og sótt uhófið mikið
á annað hundrað manns.
Form. skemtinefndar frk.
María Maack, setti hófið og
stjórnaði því.
Ræður fluttu bessar konur;
Fyrir minni fjelagsins. frú Guð
rún Jónasson. Minni Réykjavík
ur og Sjálfstæðisflðkksins Soff-
ía Ólafsdóttir. Minni ísiands,
Kristín SígurSardóttir. María
Maack, mintist form. fjelagsins
frú Guðrúnar Jónasson, er hef-
ur stýrt fjelaginu frá byriun
með miklum skörúngsskap.
Frú Helga Marteinsdóttir
mintist formanns Sjálfstæðis-
flokksins. Ólaís Thors og var
hann ákaft hyltur.
Enn fremur mintist formað-
ur fjelagsins fnrráðamanna
og hinnar öruggu
Mat húsa miðað við' búrekstur.
Sjálfar eignayfirfærslurnar
hefðu siðan átt sjer stað eftir • flokksins
mati dómkvaddra manna. Rjett j stjórnar þeirra í öryggismálum
væri að vísu að mat húsa í, landsins. í því sambandi var
i Kaldaðarnesi hefði verið miðað þessi tillaga borin upp og sam-
tilhæfulaus; — Síðar talaði vig not þeirra til búreksturs og þykt:
Bjax'ní Benediktsson í málinu þvj hefði þar farið ailmikið fje j ,,Sjálfstæ3iskonur saman-
forgörðurh.Það, sem helst mætti komnar á fjölmennu afmælis-
að þessari ráðstöfun finna væri hófi Hvatar í Sjálfstæðishúsinu
o)• ítrekaði að frásögn Gísla
Jónssonar um þetta tiltekna at-
riði æri fullkomin missögn, er
I; itip. undraði sig á, hvernig
v eri til komin. Hann mintist
|> - , að hafa kvatt Gísla Jóns-
son til að fara til Englands til
að reyrta að endurheimta þetta
fje o.gisíðan þakkað honum fyr-
ir,- live vel hefði til tekist.
- Hitt, að hann hefði ekki vilj-
að' gera tilraun til að heimta
•ningana. væri því alveg úr
lausu lofti gripið, og vissi hann
ckki, hvernig það væri til
k rrn '
IVfetfa! af kappi en forsjá
Um Kaldaðarnesmálið sagði
utanríkigráðh. að sjer virtist
að það hefði verið sótt og varið
inai.v.:; af kappi en forsj. Asak-
anir Bjarna Ásgeirssonar á
Cú*La Jónsson út af afskipt-
urn hans af togarakaupunum,
væru með öllu ástæðulausar
vegna þess, að þar hefði Gísli
Jónsson ur.nið ómetanlegt starf
fyrir þjóðina. sem hann ætti
fylsr.i þakkir skilið fyrir, en
ckk.i ásakanir, enda hefði hann
síst begið fyrir það meiri laun
cn eðíilegt væri. ,
Raunin hefði og orðið sú, að
núverandi ríkisstjórn hefði fal-
íð Gísla Jónssyni að vera for-
tnaður I þeirri nefnd, sem sam-
ið heföi um smíði hinna 10
nvju togara og væri það áreið-
anlega vel ráðið. Hitt væri allt
annað mál. að hann (Bjarni
Benediktsson) teldi að G. J.
hefðí of rr.ælt í sambandi við
ásakanir sítiar út úr sölunni á
K.aldaðarnesi. Sjálfur sagðist
Bjarni Benediktsson hafa skýrt
jþingheim.;. frá því, áður að hann
hefðj á sinum tíma verið þess-
ari ráðsiöfun samþykkur, og
bcf'Si það verið vegna þess, að
tunr: hefði gagnstætt því, sem
komið j'.efði fram, talið að fyr-
greíndar ráðstafanir væru lög-
logor i. eftir öllum atvikum
ckki óeðlilegar. — Hafa yrði í
t)ug • þær tvaer staðreyr.dir, að
Alþir.gi sjálft hefði sett fyrir-
tn.æíi, sem leitt hefðu til þess,
að ekk,i hefði verið komið upp í Reykjavík lýsa fylsta trausti
einhverri almenningsstofnun í ^ sínu við formann. foráðamenn,
Kaldaðarnesi eftir að ákveðið.og flokksráð Sjálfstæðisflokks-
hefði verið að það hentaði ekki ^ ins vegna þeirrar djörfu fram-
til reksturs drykkjumanna- komu og ályktana um utanrík-
hælis.
Hvorttvéggja hefði verið, að
eðlilegt hefði þótt að levsa Skál
ismálin“.
Frú Guðrún Magnúsdóttir
skáldkona frá Bolungavík, flutti
holt úr ábúð með þessum hætti fjelaginu kvæði og árnaðar-
og að nágrannar Kaldaðarness óskir.
hefðu miög mælt meö hví, að I María Maack fér með kvæði.
það væri tekið
ábúð á ný en ríkisrekstri har
ekki haldið við. Um allt þetta
mætti auðivtað deila, sem önn-
ur mál en í því stoðuðu ekki
fjarstæðukendar fullyrðingar
eins og að Jörundi Bryn.ióifs-
syni hefði verið gefin 1 milj.
kr. úr ríkissjóði.
einstaklings-• er ein elsta kona fjelagsins og
^ stofnandi, frú Jensína Jens-
dóttir, er sat hófið, hafði ort í
tilefni dagsins. — Var henni
klappað óspart lof í lófa.
Sigurveig Hjaltested og Ólaf-
ur Beinteinsson sungu með gí-
tarundirleik við ágætar und-
irtektir.
Þessi mynd er tekin í afmælishófi Námsflokkanna, í tilefni af
10 ára starfsafmælinu, er Steingrímur Þorsteinsson docent hjelt
ræðu. Ljósm. Vignir.

NÁMSFLOKKAR Reykjavík-; Benediktsson utanríkisráðherra
ur mintust 10 ára starfsafmæli; Gunnar Thoroddsen borgar-
síns með hófi að Tjarnai'café stjóri, Helgi Eliasson fræðslu-
Bann við uianferðum
verði afnumið
------------- ^
ÓsamboÖIS frjáisri þjóS.
FRUMVARP þeirra Björns Ólafssonar og Lárusar Jóhann-
essonar um að afnema lagaákvæði þau, sem banna mönnum
brottför úr landi án gjaldeyrisleyfis var til 2. umræðu í Efri
deild í gær. Mæltu þeir Björn Ólafsson og Gísli Jónsson fast-
lega með afnámi þessara innilokunarákvæða og bentu. á að
þau væru brot á Mannrjettindaskr^ Sameinuðu þjóðanna, sem
ísland hefur lýst sig fylgjandi.
Efni frumvarpsins er:
1) að ekki megi banna mönn-
um brottför úr landi.
2) að íslenskir menn og fje-
lagssamtök bafi fullan rjett tt!
að semja við erlenda aðila uni
uppihald erlendis fyrir sig og
sína gegn endurgreiðslu með
samskonar greiða hjer á landi.
Handahóf.
Björn Ólafsson sýndi fram á
hverskonar handahóf ríkti í
þessum efnum, er menn, sem
eru á vegum erlendra sendiráða
þyrftu leyfi hjá viðskiptanefnd
til að fara úr landi. Sömuleiðis
hefðu erlendir sjómenn, sem
lagðir hafa verið inn á spítala,
þurft leyfi til að komast aftur
úr landi!
Þá var upplýst, að um 4000
mönnum hefði verið synjað um
leyfi til að fara úr landi.
Brot á mannrjettindaskránni.
Björn Ólafsson benti á, að í
desember s. 1. hefði ísland tjáð
sig fylgjandi Mannrjettinda-
skrá Sameinuðu þjóðanna. í
13. gr. segir: Hver einstakling-
ur hefur ieyfi til að fara ÚB
landi, þar á meðal sínu eigin
landi, og koma til þess landsl
aftur“.
En framkvæmd innilokunar-
reglna viðskiftanefndar værui
beint brot á Mannrjettinda-
skránni, sem ísland hefur lýsS
sig fylgjandi.
Verður ekki þolað.
Gísli Jónsson tók mjög I
sama streng og sagði að það
væri ekki sæmandi menningar,-
þjóð að banna þegnum sínunl
að fara úr landi, þegar ekki
væri einu sinni leitað efti?
gjaldeyri til þess, eins og þettai
frumvarp leggur til. Yrði þetta!
ástand ekki þolað til lengdar,
og þótt þetta frumvarp næði
ekki samþykki nú, þá yrði þacj
borið fram aftur og aftur þan
til það fengi samþykki.
Sigurjón Á. Ólafs§on varðj
innilokunarstefnuna.
Umræðu var frestað,
Frjáls samfök
í fyrrakvöid.
í hófi þessu var allmargt
gesta, m. a. þeirra voru Bjarni
málastjóri og Jónas B. Jónsson
fræðslufulltrúi, svo og kennar-
Framh. á bls. 8.
Framh. af bls. 1
ingsaðilanna yrði fyrir vopn-
aðri árás“.
Engar herstöðvar.
Lange kvað stjórnarvöldin í
Washington hafa fulívissað
norsku stjórnina um það, að
það hefði aldrei verið ætlun
Bandaríkjanna að fara fram á
stöðvar í Noregi á friðartím-
um. í frumdrögum samnings-
ins væri hinsvegar gert ráð fyr-
ir, að stofnaðar yrðu sameigin-
legar ráðgjafa og áætlunar-
nefndir, þar sem allir aðilar
yrðu jafn rjettháir.
Skandinaviskt bandalag.
Um hugmyndina um skandi-
naviskt varnarbandalag hefði
Lange það að segja, að sýnt
væri, að það gæti ekki vænst
hernaðarlegs eða stjórnmálalegs
stuðnings úr vesturátt. — Það
yrði því að líta svo á, að þessi
hugmynd væri úr sögunni,
„sem framkvæmanlegur, stjórn
málalegur möguleiki11. — Slíkt
bandalag yrði í ósamræmi við
þá samvinnu, sem nú væri orð-
ið augljóst að vera þyrfti með
lýðveldum Vestur-Evrópu og
Norður Ameríku til þess að
tryggja friðinn.
Tvö stóratriði.
4
Norska stjói'nin, sagði Lange,
hefði fyrst og fremst orðið að
taka afstöðu til tveggja höfuð-
atriða, er hún ræddi öryggis-
mál Noregs og hvaða stefna;
trygði best sjálfstæði landsina
í framtíðinni. Þessi atriði eru!
1) að norska þjóðin getuí.
ekki ein hrynt af höndum sjet!
árás stórveldis, nje heldur var-
ist því hjálparlaus um lengrl
tíma;
2) hún verður að tryggja það,
að hún geti fengið bæði her-
gögn og aðra hernaðaraðstoð
utanlands frá.
f i
Boð Rússa.
I lok ræðu sinnar vjek norskji
utanríkisráðherrann örfáum oríS
um að tilboði Sovjetríkjanná
um ekki-árásar sáttmála. Sagði
hann, að gengið yrði frá
svari Norðm. innan skamms,
eða að líkindum í næstu viku.
Lange kvað ennfremur lík-
legt, að uppkast að Atlantshafs-
sáttmálanum yrði bráðlega lagí
fyrir Stórþingið.
Suður Korea
NEW YORK, 24. febr. —.
Meðlimanefnd Öryggisráðg
samþykkti í dag umsókxt
Suður-Koreu um inntöku I
S. Þ. Kússland og Ukraínaí
greiddu atkvæði gegn um-
i sókninni. Hún fer nú fyris
Öryggisráð, en þar er búist
við því, að Rússar beiti neit-
unarvaldinu til þess að fcll^
hana. — Reuter,