Morgunblaðið - 24.04.1949, Blaðsíða 9

Sunnudagur 24. apríl 1949.
MORGVN&LAÐIÐ
9
REYKJAVÍKURBRJEF
Laugardagur
23. apríl
Vertíðin
ÞEGAR togararnir sluppu út,
eftir stöðvunina, var afli á
miðum þeirra mjög rýr. Svo
ekki var ein báran stök fyrir
þeirri útgerð. Fyrst nokkurra
vikna alger stöðvun. Síðan afla-
leysi, á þeim tíma árs, sem von-
ast er eftir að veiði sje með
besta móti.
Togararnir munu nú flestir
vera á Eldeyjarbanka og Sel-
vogsbanka en nokkrír á Jökul-
djúpinu. Hefir afli á Eldej’jar-
banka verið sæmilegur síðustu
daga að því er blaðið hefir
frjett. Vonandi að hann hald-
ist enn um skeið.
í Vestmannaeyjum hefir afli
verið ágætur í þetta sinn, en
gæftir vitanlega stopular eins
og annarsstaðar. En í flestum
verstöðvum hefir þessi vertíð
verið mjög erfið, gæftir slæmar
í veðraham þeim, sem hjer hef-
ir lengst af geisað, en afli
misjafn, þegar á sjó hefir gef-
ið. —
Síld á
Selvogsbanka
Frá því var skýrt hjer í blað-
inu fyrir nokkrum dögum, að
togarinn Maí úr Hafnarfirði
hitti síldartorfu á Selvogs-
bánka þ. 17. apríl. Fann torf-
una með dýptarmæli sinum og
hjelt að þar myndi vera þorsk-
ur á ferðinni. Torfan var í miðj
um sjó. Var kastað á hana, og
kom þá í ljós að h-jer var síld.
Skipstjóri hirti ekki síldina,
sem kom upp í vörpunni.
Hugsaði ekki út í það þá stund-
ina, að fiskfræðingar okkar
hefðu átt að fá tækifæri til að
rannsaka hverskonar síld þarna
var á ferð. Hvort hún t. d.
var komin að því að hrygna,
eða búin að hrygna. Dr. Her-
mann Einarsson heldur því
fram, að Faxasíldin sje að
hrygna fyrir sunnan land um
þetta leyti. Hrygning líklega
langt komið nú.
Torfan sem Maí fann var um
tvær mílur á lengd á þann veg-
inn, sem Maí sigldi yfir hana.
Gisnar torfur fann hann aust-
arlega á bankanum, niður und
ir botni. En gekk ekki úr
skugga um, hvaða fiskur væri
þar á ferð.
Með bættum veiðarfærum
má vænta þess, að sú komi tíð,
að síldargöngunni upp að Suð-
urströndinni á vorin verði
sinnt. Því eru allar upplýsingar
um þessa göngu mikils virði og
áríðandi, að halda öllum fróð-
leik til haga um þessi efni.
Þetta ætti fiskimenn að hafa
hugfast, ekki síst á meðan ekki
er hægt að halda uppi skipu-
lögðum rannsóknum.
Vinátta Breta er
okkur mikils virði
Fyrir nokkru síðan var geng-
ið frá viðskiptasamningum
milli íslendinga og Breta fyrir
þetta ár. Er það samróma álit
þeirra manna, er best hafa
fylgst með þessum samninga-
málum, að árangur þeirra hafi
orðið framar vonum, eins og
verðlagi er nú háttað á afurð-
um okkar á þeimsmarkaði,
Mennirnir, sem vilja að við
byggjum utanríkisviðskipti
okkar á verslun við einræðis-
ríkin í Austur-Evrópu, hafa
risið upp eins og þeirra er von
og vísa, og sagt fylgismönnum
sínum, að halda því fram, að
verðið, sem Bretar greiða fyrir
hinar íslensku afurðir sje of
lágt. Þeir hljóta þó að vita sem
er, að verðið sem við fáum
fyrir frosna fiskinn er mikið
fyrir ofan raunverulegt mark-
aðsverð. Sú tilhliðrunarsemi,
sem bresk stjórnarvöld sýna
okkar, með því að láta okkur
njóta þessa verðs, er vottur um
eindregna velvild frá þeirra
hendi í okkar garð.
Er þessi afstaða Breta gagn-
vart okkur þeim mun þakkar-
verðari, sem þeir’ leggja nú,
sem kunnugt er, mjög að sjer,
til þess að rjetta við fjárhag
sinn, minka innflutning sinn,
og auka útflutninginn.
Er ástæða til að álíta, að hin
vingjarnlega framkoma þeirra
í garð okkar íslendinga stafi
af því, að þeim hafi líkað vel
framkoma íslendinga í síðustu
styrjöld. Enda er það vitað, að
einstakir heimskunnir breskir
áhrifamenn bera sjerstaklega
hlýjan hug til íslensku þjóð-
arinnar. "
Leiðrjetta þarf
greiðsluhalla fjár-
lagafrumvarpsins
Önnur umræða fjárlaganna
var fyrir páska. — JVTarg-
ar af þeim tillögum, sem Fjár-
veitinganefnd bar fram til
| sparnaðar voru samþyktar. Því
i miður má búast við, að sumt
af þeim sparnaðartillögum, sem
samþyktar verða á þessu þingi,
komi ekki að tilætluðum not-
um í reyndinni á þessu ári.
I Og það sem alvarlegra er.
á látlausan og áhrifaríkan hátt, ræðumanriinn fyrív flutning
er hreyf áheyrendur".
Þannig fórst aðalmálgagni
norsku stjórnarinnar orð, dag-
inn eftir að undirskriftin og
útvarpsumræðurnar fóru fram.
Bjarni Benediktsson
utanríkisráðherra.
Síðan hefir ritstjórn Morg-
unblaðsins borist ummæli
merkra blaða bæði austan hafs
og vestan, sem mjög eru á
hennar. En rödd Þjóðviljans j
heyrist, sem kunnugt er skamt, i
samanborið við raddir þær, sem
hafa flutt hróður hins íslenska
utanríkisráðherra fyrir þessa
íramkomu hans.
„Kjarni
sáttmálans“
Rjett er að tilfæra hjer þann
kaíla úr grein „Spectators",
þar sem talað er um ræðu
Bjarna Benediktssonar. Þar seg
ir á þessa leið:
„Ef Rússum mislíkar sáttmál
inn, eða þeir óttast hann, þá
hafa þeir ekki við aðra en
sjálfa sig að sakast. Eugin
af sáttmálaþjóðunum hefir
nokkurntíma ógnað Rússum,
eins og Churchill komst að
orði. „Við förum ekki fram á
annað frá Rússum en góðvild
og heiðurleg viðskifti“. Þeir
hafa synjað um hvortveggja.
Þeir hafa ráðist á hvert ein-
asta af vestrænu ríkjunum með
þrálátum eitruðum áróðri. Við- ■
leitni Sameinuðu þjóðanna til
þess að halda uppi friði og,
alveg ótvírætt fram, aS vlð til-
heyrum og viljum tilheyra þvi
frjálsa samfjelagi frjálsm,
þjóða, sem nú er formlega ver-
ið að stofna“. „Þetta er kjar»A.
sáttmálans“, bætir blaðið við.
„Hin heilbrigðu
öfl“ og Spaak,
forsætisráðherra
Síðan hin íslenska deií(4'
kommúnistaflokksins afhjúpaði.
sig fyrir framan Alþingishús-
ið 30. mars s. 1., sem hreinn
ofbeldisflokkur, undir erlendri.
stjórn, hefir Þjóðviljinh haldið
mjög á lofti þeim afrekum,
sem þar voru unnin með grjót-
kasti, aur- og eggjakasti, og
barsmíðum á lögreglumenn, er
áflogaskríll flokksins síóð fyr-
ir. —
Mennirnir sem höfðu undir-
búið árásina á þingið og vor;+
saman komnir á Austurvelli, tT
að taka fram fyrir hendur lög-
gjafarsamkomunnar samkvæmt
fyrirmælum hinna
austrænu húsbænda sinna, eru
í dálkum Þjóðviljans nefndir
sömu lund, þar sem beinlínis er mannrjettindum, hafa þeir' >’hin heilbrigðu öfl“ þjóðfjelagj
tekið fram, að ræða hins ís-1 eyðilagt af ráðnum hug. Með ins-
lenska utanríkisráðherra hafi ráðstöfunum, sem Kremlstjórn-1
tekið fram öðrum ræðum, er m hefir gert, hafa þeir teflt
fluttar voru við þetta tæki-' auri framtíð Þýskalands í tví-,
tæri- I sýnu, og með því rofið og
í hinu gagnmerka breska einskisvirt samninga, sem
blaði „Spectator“ var Atlants- Stalin marskálkur hefir und-
hafssáttmálinn gerður að um- j irritað.
talsefni, í aðalforystugrein á
fremstu síðu næsta tölublaðs,
eftir að sáttmálinn var undir-
ritaður, í grein þessari er ekki
minnst á ræður annara utan-
ríkisráðherra er þeir fluttu
þegar sáttmálinn var undirrit-
aður, en ræðu Bjarna Bene-
diktssonar. Sagt að hann, utan-
Með þesar staðreyndir fyrir
augum, áttu Vestur Evrópu
þjóðir og Norður Ameríka ekki
annars úrkosta, en að mynda
sterk varnarsamtök. Að þeim
skyldi hafa tekist það, er alt
að því kraftaverk, þegar tek-
ið er tillit til þess, hve Banda-
ríkin þurftu að hverfa langt
frá fyrri stefnu sinni, til þess
að -komast að þessari niður-
stöðu. Stalin marskálk hefir
tekist að koma því í kring,
ríkisráðherra fámennustu þjóð-
Hætt er við, að verulegum arinnar, hafi best lýst kjarna
sparnaði sem um munar í rík- sáttmálans við þetta tækifæri.
isrekstrinum, verði ekki kom- j Er stórblað Winnipeg-borg-
ið fram, að óbreyttri annari ar, „Winnipeg Free Press“ hef- sem Roosevelt myndi ekki hafa
löggjöf. j ir getið um ræðu Canadaráð- megnað. — En sáttmálinn með
Eins og fjárlagafrumvarpið herrans, minnist blaðið á þrjár öJlum þeim glæstu vonum og
stendur nú, eru á því 30—35 ræður annara utanríkisráð- ' víðfeðmu möguleikum er hann
miljóna greiðsluhalli. Er eftir herra, er blaðið taldi að hafi skapar (tilvitnun úr Boston-
að leysa það vandamál, hvern- verið bestar, ræður norska og ræðu Churchills) er bæði ann-
ig það skarð verði fyllt. með ítalska ráðherrans og ræðu að og meira en hernaðarsátt-
sparnaði eða tekjuauka eða Bjarna Benediktssonar. Er nún máli.
Sennilega var það besta lýs-
ingin á sáttmálanum af þeim,
sem fram komu við hina hátíð-
legu athöfn á mánudaginn, er
utanríkisráðherra fámennustu
þátttökuþjóðarinnar gaf, er
hann sagði:
„Við viljum láta það koma
hvorttveggja. | talin fyrst þeirra þriggja. Eru
Þessi útkoma á frumvarpinu. þá nefnd ummæli merkra
! eins og það er nú, stafar að blaöa, frá Norðurlöndum, fra
miklu leyti af því, að þegar Bretlandi og Vesturheimi.
f jármálaráðherra lagði frum- j Það er engin furða, þó Þjóð-
varpið fyrir þingið, var ekki viljinn telji, qð hann þurfi að
gext ráð fyrir þeim ábyrgð- hafa sig allan við að níða þessa
um á afurðaverði og þeim ræðu Bjarna Benediktssonar og
niðurgreiðslum, sem ákveðnar
j voru um áramótin.
í Samningar standa yfir á
milli þingflokkanna um það,
hvernig þessi vandi verði leyst-
' ur.
Lofsamleg ummæli
í heimsblöðum umj
Washington ræðu
Bjarna Benjdiks- j
sonar
„Það sem ef til vill hafði
djúptækust áhrif á þær miljón
ir útvarpshlustenda, sem hlust-
uðu i gærkveldi á útvarpið frá AUSTAN VIÐ JARNTJALD
úndirsknft Atlantshafssattmal-
ans i Washington, var ræða L‘«sfonngmn: - Þekkið þjer þennan mann?
utanríkisráðherra Islands, Sveitakonan: — Nei, jeg þekki hann ekki
Bjarna Benediktssonar. Hann ~ Þetta er Staiin marskálkur. Það var hann, sem losaði
ljet í ljós sömu tilfinningar, og okkur við Þjóðv’erja.
hinir utanríkisráðherrarnir, en — Jæja, Hann gæti þá kannske losað okkur við Rússa líka.
En að rannsaka íramferðv
afbrotamanna þessara kallar
Þjóðviljinn ofsóknir á hendur
hins „heilbrigða ofbeldis''’.
Moskvastjórnin og 5. herdeild-
ir hennar í Vestur Evrópulönd-
um er eitt og hið sama tóbak
eins og alir vita.
Einn mikilverðasti fulltrúi á-
þingi Sameinuðu þjóðanna,
Spaak, forsætisráðherra Belg-
íu, átti einu sinni í orðaskipt-
um við Vishinsky hinn rúss-
neska, á því þingi og kömst é.ð'
orði á þesas leið:
„Jeg verð að svara yður og
mjer er það auðvelt, þ\’í jeg
tel, að enginn geti með sanni
sagt, að þjóð mín geti haft »
huga að ráðast á Sovjetríkin.
Við berum ugg í brjósti vegna
þess, að þið Rússar hafið gert
þessa stofnun Sameinuðu þjój
anna óstarfhæfa. Við erum ótta
slegnir vegna þess, að málefni
þau, sem lögð hafa verið fyrir
samkundu þessa eru enn óleyst.
Og þegar samkomulag hefir
orðið um þau, meðal meiri hluta
fulltrúanna, þá hafið þjer neit-
að að fallast á þá lausn mál-
anna.
Við erum óttaslegnir vegna
þess, að við höfum bygt allar
vonir okkar, allt traust okkar,
á varnarsamtök Sameinuðu
þjóðanna. En með aðgerðum yð
ar, hafið þjer komið í veg fyr-
ir, að við gætum leitað örygg-
is og frelsistryggingar innan
þeirra samtaka og með því
þvingað okkur til að leita
þessa innan samtaka, sem eru
ekki eins víðtæk.
Við treystum yður ekki,
vegna þess að þjer hafið með
öllum þjóðum, sem hjer eiga
fulltrúa starfandi, 5. herdeildir
í yðar þjónustu“.
Á máli Þjóðviljans mun þessá
forystumaður í stjórnmálum-
vestrænna þjóða, vera land-
ráðamaður, er selt hefir frelsi
þjóðar sinnar!, af því að hann
segir Vishinsky til syndanna,
af einurð og hreinskilni, en vill
ekki aðhyllast hin „heilbrigðu
ö£l“ ofbeldisins.
Frh. á bls. 12.