Morgunblaðið - 07.05.1949, Blaðsíða 5

Laugnrdagur 7. maí 1949.
IIIORGUNBLAÐIÐ
áttotiu úm
FÉBhdisMMfiniii
Á MORGUN á einn af elstu nú-
liíandi vesturbæingum og elsti
stárfsmaður Eimskipaíjelags Is-
lands áttatíu ára afmæli. Þessi
maður er Þórarinn Jónsson til
heimilis í Smiðjuhúsum við
Ásvallagötu hjer í bæ. Fyrir
flestum, sem þekkja Þórarinn
er hann kunnugur þeim sem
,,Þórarinn á Melnum“.
Þórarinn er fæddur 8. maí
1869 að Litlu-Eyri við Bíldu-
dal í Barðastrandarsýslu. For-
eldrar hans voru Jón Helgason
bóndi og Ástríður Jónsdóttir að
IJtlu-Eyri.
Ævi Þórarins hefur verið
æði viðburðarík og ef hún yrði
rakin öll lið fyrir lið, myndi
það verða gnægð efnis í skemti-
Iega bók.
Ungur að aldri rjeðst Þórar-
ínn til vinnumennsltu hjá Jósef
Hjörleifssyni presti og konu
hans Lilju Ólafsdóttur, er
bjuggu þá í Otradal en fluttu
síðar að Breiðabólstað á Skóg-
arströndum.
Prestur hafði þá einnig í
kaupamennsku hjá sjer mann,
sem Guðmundur bóndi Einars-
son í Nesi á Seltjamarnesi hafði
Ijeð honum. Þegar prestur átti
að greiða kaupamanninum fyr-
ir sumarið, þá hafði hann enga
peninga, svo hann varð að senda
Þórarinn til Guðmundar í Nesi,
til þess að vinna fyrir skuld
sinni. Þórarinn var nú hjá Guð-
mundi í Nesi lengi og rjeri í
fyrstu fyrir hann á opnum bát-
um. Hann reri einnig alllengi
hjá Ólafi í Gestshúsum á Álfta
nesi. Þegar þilskipum fór að
fjölga, rjeðst Þórarnn fyrst á
„kútter Agnes“. Þar var þá
skipstjóri Pjetur Þórðarson fað-
ir Erlendar Ó. Pjeturssonar for-
stjóra hjer í bæ. Hann var einn-
jg á „kútter Gunnu“ og „kútter
Clarinu“, nokkurn tíma, en
lengst var hann þó á „kútter
Önnu“, sem var 60 smál., er
Jón Arnason skipstjóri var með.
Þar lenti Þórarinn í mestu sjó-
hrakningum, sém hann komst
í um æfina. Það var eftir vertíð
vestur á Arnarfirði, að þeir
lentu í 21 dags hrakningum og
urðu olíulausir matarlausir og
vatnslausir og að mestu Ieyti
fatalausir eftir storminn, en
komust þó heilu og höldnu til
Reykjavíkur. Þann 3. okt. 1895
strandaði „kútter Anna“ í Stóru
Breiðivík við Reyðarfjörð eftir
að vertíðin var aðeins hálfnuð.
Skipið slitnaði upp í ofsanum,
en mennirnir allir, 13 að tölu,
komust lífs af á skipsbátnum.
Þórarinn stundaði lengi sjóinn
eftir þetta.
Þ. 24. nóvember 1898 giftist
Þórarinn Ingifríð Pjetursdóttur,
dóttur hjónanna Pjeturs Ingi-
mundarsonar bónda og Sigríðar
Pálsdóttur á Seltjarnarnesi. —
Áttu þau hjónin Þórarinn Jóns-
Bon og Ingifríð Pjetursdóttir því
gullbrúðkaup s.l. ár. Þórarinn
hefir nú unnið hjá Eimskipa-
fjelagi íslands frá því að það
hóf starfsemi sína ,eða rumlega
■12 ár. Hann vinnur ennþá upp
á hvern dag og sjést enginn bil-
bugur á honum.
Það er alls ekki sjald-
gæft, ef maður gengur niður
að höfn, að maður sjer Þórar-
5nn taka smásprett. ef hann
þarf að hraða sjer. Hans mesta
WM
frístundaánægja er að hugsa
um þær fáu kindur, sem hann á.
En allan sinn búskap hefur
hann haft stóran hóp áa.
Það mun ekki vera vafi á því,
að margir af vinum hans og
kunningjum heimsæki hann á
morgun og óska honum til ham-
ingju með þetta merkilega af-
mæli. I. Þv
LEIKAR A MORGUN
HÁSKOLAHLJOMLEIKAR fyr
ir almenning, verða í Hátiðasal
Háskólans, sunnudaginn 8. maí,
kl. 5 síðdegis.
Þetta voru aðrir hljómleik-
arnir á þessu ári. Hinir fyrri
voru ekki eins vel sóttir sem
skyldi, en það mun jafnvel stafa
af þeim misskilningi, að hljóm-
leikarnir væru ekki fyrir al-
menning, sem þeir voru.
Á þessum hljómle.ikum koma
fyrst fram þeir Rögnvaldur Sig
urjónsson píanósnillingur og Eg
ill Jónsson klarinettleikari. —
Einnig strengjakvartettinn Fjark
inn, sem í eru Þorvaldur Stein-
grímsson, Óskar Cortez, Sveinn
Ólafsson og Jóhannes Eggerts-
son.
Þess er að vænta. að hljóm-
leikar þesir verði vel sóttir, því
ekki vantar að til þeirra sje
vandað, enda hafa listamenn
irnir lagt í hljómleikana mikla
vinnu.
Verði aðgöngumiðann er mjög
stillt í hóf, enda ekki efnt til
hljómleikanna í ágóðaskyni.
Brenmivargur
kveikir í kirkjum
FRAMHALDSAÐALFUNDUR
Fjel. ísl. iðnrekenda var hald-
inn í Oddfellow-húsinu föstu-
daginn 29. apríl s. 1. Fundur-
inn var fjölsóttur. Verkefni
fundarins var að taka til um-
ræðu og atkvæðagreiðslu til-
lögu nefnda þeirra. sem kosn-
ar voru á aðalfundi fjelagsins
hinn 8. april s. 1.
Meðal tillagna sem samþ.
voru á fundinum voru þessar:
ínnflutnings- og gjaldeyrismál.
I, Aðalfundur Fjelags ísl. iðn-
rekenda,. haldinn í Reykjavík
29. april 1949 álítur að á með-
an núverandi ástand ríkir í
gjaldeyris- og innflutningsmál-
um þjóðarinnar, beri að stefna
að eftirfarandi:
1. Nefndir og ráð, sem um inn
flutningsmálin fjalla, sjeu að
einhverju leyti skipuð fulltrú-
um, tilnefndum af landssam-
tökum stærstu atvinnuveganna
landinu. þ. á. m. og eigi síst
frá Fjelagi ísl. iðnrekenda.
2. Skýrslum sje safnað ár-
lega um það. sem framleitt er
og hægt er að framleiða í land-
inu sjálfu, svo sem Fjárhags-
ráð hefur njtverið gert, og inn-
mm liiiii
Fjölmsrgsr fillögur samþykkfar.
fjelagssamtökum
manna.
kaupsýslu-
Starfsemi fjelagsíns út á við.
Fundurinn telur nauðsynlégt
að auka kynningu almennings
og stjói'narva^iaí landinu á ís-
lenskum iðnaði, með þvi m. a.
að:
1. Fjelagið beiti sjer fyrir því,
að haldin sje sýning á islenskri
iðnaðarvöru eigi sjaldnar en á
5 ára fresti, þar sem almenn-
ingi er gefin kostur á að kynn-
ast því besta, sem íslenskur iðn
aður hef ur á boðstóium á hver j-
um tíma.
2. Að unnið sje að aukinni
kynningu á íslenskum iðnaði í
skólum landsins, einkum þeim
skólum, er hafa að sjergrein
verklega menntun, verslunar-
og viðskiptanám.
3. Fjelagið hafi samvinnu við
Landssamband iðnaðaxmanna
um útgáfu tímarits og ýmsa
upplýsingastarfsemi, sameigin-
lega um veiksmiðjuionað og
handiðn, svo sem verio hefur.
II. Fundurinn telur nauðsyn-
Jafnframt telur fundurinn,
að ef halda skal vefnaSarvöru-
skömmtun áfram enn um skeið,
sje þó með öllu fráleitt að' xrm-
lendir ullardúkar skuli tetjast
skömmtunarvara, á saina hátt
og dúkar, sem keyptir eru fyr-
ir erlendan gjaldeyri
Fundurinn telur eðlilegast,
að sykurskömmtun sje með öllu
afnumin, en á meðan svo t'r
ekki, verði sykurskammtur þifc.
iðnaðar eigi minni en harvn, var
árin 1944 og 1945.
Löggjafarmálefni.
Aðalfundur Fjelags isk xðrx-
rekenda, haldinn í Oddíellöw-
húsinu föstudaginn 29. apyV
1949, beinir eftii'farandi-tilniæt
um til Alþingis og rikis::tjÓ.rrt-
;
1. Að endurskoðun iðnaðartóg
gjafarinnai’, sem ryrirhuguð
var að lokið yrði áður ea At-
þingi tók til starfa s. ! haust
sbr. þingsál. frá vorþingi 1948,
verði nú þegar framkvæmd,? i
samráði við iðnaðar- og iðn-
samtökin í landinu.
flutningur til landsins verði
miðaður við niðurstöðu þeirra ! greinargóðar skýrslur um ís
athugana: j lenska iðnaðarframleiðslu og á-
3. Þess sje gætt af innflutn- lítur því. að skýrslusöfnun Fjár
ingsyfirvöldum, að leyfa eigi (hagsráðs um íslenskan iðnað
stofnun nýrra iðnaðarfyrir-! árið 1946—’47, er aflað var í
tækja nje stórfelda aukningu samvinnu víð F.Í.I., hafi borið
2. Að stuðlað verði að þvx. tð
legt. að til sjea á h-verjum tima |ígnagurínn fai hagkva'tn og
ffreinai'Snðar skvrslur um is- ............ i-_________________
eldri fyrirtækja eða veita þeim
vjelainnflugtning og efnivöru-
leyfi, þar sem svo hagar til að
samskonar fyrirtæki eru fyrir
í landinu og fullnægt geta vöru
þörf landsmanna á því sviði.
góðan árangur, og að' æskilegt
að henni verði haldið áfram.
III. Fundurinn telur æskilegt
að góð samvinna ríki með iðn-
rekendum og verslunarmönn-
um. og fagnar því, að fulltrúi
Sje ávallt leitað umsagnar F.Í.I. frá iðnrekendum hefur verið
og fjelaginu þannig gefið tæki- jkjörinn í stjórn Verslunarráðs
færi til þess að gefa gagnlegar j íslands. a
upplýsingar í málinu, áður en ! Hinsvegar telur fundurinn
fullnaðarákvörðun er tekin umjsjálfsagt og eðlilegt, ao stjórn
nýstofnun iðnaðarfyrirtækja.
4. Efnivara til þess iðnaðar,
fjelagsins vinni að því að Fjelag
ísl. iðnrekenda konú fram á
sem hagkvæmt þykir að rekinn j opinberum vettvangi sem sjálf-
sje í landinu, sitji fyrir um inn-jstæður aðili fyrir hönd verk-
flutning á fullunnum erlendum
vörum.
5. Innflutningsáætlun verði
samin og leyfisveitingar fari
fram með svo góðum fyrirvara,
að verksmiðjur þurfi eigi að *
vera efnivörulausar um lengri
tíma í bið eftir væntanlegum
leyfum og í óvissu um upphæð
þeirra.
6. Glöggt sje fram tekið í inn-
flutningsáætlun, svo að eigi
verði um villst, hve mikið er
áætlað til iðnaðar í hverjum
vöruflokki, og við veitingu
gjaideyris- og innflutningsleyfa
á tilbúnum varningi sje fylgt
þeirri reglu, þegar um er að
ræða vörutegund, sem fram-
leiða mætti í innlendum verk-
smiðjum, að veita eigi slík levfi
j nema innflvtjandi færi sönnur
LONDON, 6. maí: -— Lögregl
an í Croydon. sem er skamt
hjeðan frá London, komst að
þeirri niðurstöðu, að annað-
hvort hefði verið að verki
brennuvargur, sem hefði sjer-
sakt yndi af að kveikja í kirkj-
um, ellegar þá skólabörn, þeg-
ar tilraun var gerð í dag til þess
að kveikja í skóla þeim, er sókn |
arkirkjan í Crovdon starfrækir. j
Undanfarið hafa verið mikil
brögð að því, að tilraunir hafa ,
verið gerðar til þess að kveikja I II. Fundurinn beinir áskorun
í kirkjum og kirkjubyggingum til Viðskiptanefndar um að
i nágrenninu. Og í dag voru nefndin sendi skrifstofxí fjelags
geröctr níu tilraunir, til þess að i.ns mánaðnvlega skýrslueintak
kveikja í skóla beim. er starfar um innflutningsleyfi fyrri mán-
smiðjuiðnaðarins, og að full't' til—
lit verði tekið til f jeiagsins þeg-
ar stjórnarvöld landsins óska
tillagna frá landssamtökum um
fulltrúa í innfiutningsráð eða í
samninganefndir um utanríkis-
viðskipti.
IV. í tilefni af væntanlegri
vörusýningu á sumri komanda
í sambandi við sýningu á ýms-
um þáttum úr þróunarsögu
Reykjavíkur, telur fundurinn
rjett, að verksmiðjuiðnaðurinn
iáti þar eigi sitt eftir liggja og
beinir áskorun til íjelagsmanna
um að leggja fram sinn skerf
til sýningarinnar, með því að
sýna þar almennt frsmleiðslu-
vörur sínar.
ræmist íslenskum þjóðarhags-
munuffi.
á vegum kirkjunnar í Croydon.
— Reuter.
aða’’. svo sem tíðkað hefur ver-
ið undaníarið að senda stærstu
örugg lánsviðskipti m. a. méð
stofnun Iðnaðarbanka, er x'íkis-
sjóður veiti stofnfjárframlgg til
á móti framlagi frá iðnaðinum
sjálfum.
3. Að sú breyting verði gei-ð
á núgildandi áfengislöggjöf, að
leyft verði að framleiða hjer á
landi og selja til útflwtmngs
áfengt öl.
4. Að núgildandi lögum um
einkasölu á áfengi verci breytt
á þann veg, að skýlaust sje að
innlendar verksmiðjur hafi
heimild til þess að framleiða
snyrtivörur og aðrar vön ir, sem
taldar eru í 1. gr. laganna, svo
framarlega að þær vörur inni-
haldi ekki áfengi.
5. Að dýrtíðarlögur.ur i verði
þannig breytt, að skýrt s ie fram
tekið, að ekki þurfi að greiða
söluskatt nema einu sinni af
ísl. iðnaðarvöru á leið hennar
frá verksmiðjunni til neytand-
ans.
6. Að leitað sje umsagnar
Fjelags ísl. iðnrekenáa, áður en
sett eru lög eða tilskipanir, sem
varða miklu um velferS-ísl. iðn-
aðar, svo að samtökunum geF*
ist kostur á að lýsa afstöðiviðn-
framleiðenda til málsins.
7. Að ákvæðum tolialöggjaf-
arinnar verði bi'eytt þannig, að
þau sjeu því ekki til fyrirstöðti
að ísl. verksmiðjur, sem nota
að einhverju leyti erlend hrá-
efni, gcti framleitt vörur til út-
flutnings. Breytingin sie á þann
veg að innfl. tollur af hráefn-
um endurgreiðist, um leið og
varan er flutt út úr landinu,
Mikill áhugi ríkti a fimdin-
um og ítarlegar tillögur voru
samþykktar viðvíkjandi auk-
Skömmtun arnxál.
Aðalfundur ísl, iðnrekenda,
haldinn í Oddfeilow-húsinu
föstudaginn 29. april 1949, tel-
ur að núverandi vöruskömmt-
un eigi að afnema eins fljótt | inni starfsemi fjelagsins.
og auðið er, þar eð komið hefur
í ljós að skömmtunin er til
mikils trafala
sn'dur og dre:
kostar ríkissjó
Ági þeirn tilga
urmí -i •-> ■f-• 4 rvVrU
fyrir íramleið-
fendur varánna,
5 of fjár, og nær
rgi að miðla vör-
:al neytenda.
RF.YK.TAVnUJR.MOT !•
hefst í dag kl 2,30 e
þá fram leikir milú Fram
K R og Vals og Vrkings.
okks
Fara
g