Morgunblaðið - 22.07.1949, Qupperneq 5

Föstudagur 22. júlí 1949.
MORGUNBLAÐIíf
5
Fjarstæð
bifvjeiavi
mmúnista um verkfaEI
ja braktar í bæjarstjórn
1ALLLANGAR umræður urðu í
bæjarstjórn í gær um verk-
fall bifvjelavirkja, og þá
stöðvun, og truflun á rekstri
strætisvagnanna, sem af því
leiddi. Rakti borgarstjóri að
nokkru blekkingavaðal Þjóð-
viljans, um þetta mál og hve
frámunalega mikils ósamræmis
'gætti í öllum málflutningi
Jíommúnistablaðsins,
Hann komst m.a. að orði á
þessa leið:
A síðasta bæjarstjórnar-
fundi var skorað á deiluaðila í
vinnudeilu bifvjelavirkja, að
semja sem fyrst, og var borg-
Brstjóra falið, að athuga hvort
hann gæti ekki stuðlað að
lausn þessarar deilu. — Hann
Icvaðst síðan hafa átt oft tal
við sáttasemjara út af þessu
ínáli, en ekki væri ástæða til
Bð fara nánar út í þá sálma,
úr því deilan væri, sem betur
fer, leyst.
En út af síendurteknum rógi
Ög ósannindum Þjóðviljans um
piál þetta, kvaðst hann Vilja
fara um það nokkrum orðum.
Verkfallið hófst, sem kunn-
Jén Pjetursson vill, að strætis-
vagnamenn verðifastir starfsmenn
ig kommúnistar haga sjer sjálf annars horn, í málflutningi
kommúnistablaðsins.
Síðan benti borgarstjóri á,
að í útreikningu^. kommún-
ir í sambærilegum málum.
(Eins og í togaradeilunni í vet-
ur.
Það er kunnugt, að togara-
stöðivunin varð til mikils
tjóns fyrir þjóðina_ Hún or-
sakaði t.d. mikið tap á útflutn-
ingi, á gjaldeyristekjum.
Meðal atvinnurekenda þar,
var bæjarstjórn Norðfjarðar,
þar sem kommúnistar ráða
meirihlutanum.
Hvað gerðu kommúnistar
þar? Eftir því, sem þeir segja
nú, hefðu þeir átt að taka sig
út úr og semja tafarlaust við
togarasjómennina. Það gerðu
þeir ekki. Þeir stöðvuðu togara
sína, alveg eins og aðrir út-
gerðarmenn, uns deilunni var
lokið.
Þarna sjest ósamræmið í
ekki síður en aðrir útgerðar-*>
menn, að kaupgjald á togur-
unum væri orðið of hátt.
En að verkfallinu var frestað
í 11 daga, kom til af því, að
ekki var hægt vegna ákvæða
vinnulöggjafarinnar að láta
það skella á eins og fyrst var
áfoimað, því þess hafði ekki
verið gætt, að tiliTynna það á
BæjarráS aibupr
Sillogumar um
Á bæjarstjórnarfundi í gær*
skýrði Gunnar Thoroddst-n
löglegan hátt_ Hinsvegar er jeg borgarstjóri frá þvi að tdlogur
. , , , . „„ málflutningi þeirra. Þar sem
Ugt er, þ. 1. mai. En er komið ,
var nokkuð fram í þann mán- Það Passar 1 Þeirra kram’ f
«ð, varð að draga úr ferðum! bæjarstjórnir semjr sjerstak-
... i | lega, á að þeirra áliti svo ao
Btrætisvagnanna vegna þess, | e ^
*>c «• 4.»* «„„4. Ai^^>vera En í öðrum tilfellum
að viðgerðir stoðvuðust Alger jv
Btöðvun vagnanna varð þ. 17. breyta beir sjalflr á allt.annan
fiúní, og stóð yfir í tæplega veS' Eins ogbæjarstjornar-
meirihlutinn í Neskaupstað.
inánuð.
Það hefur verið venja bæj-
Brstjórnarinnar, að taka til
jgreina og fylgja niðurstöðum
[kaupsamninga, þegar Jjeir eru
komnir á milli aðilja.
Þegar bærinn er aðili.
Annað mál er það, er bærinn
ör beinn aðili í vinnudeilu,
eins og tvívegis hefur komið
íyrir síðan jeg tók vð embætti
borgarstjóra. Þegar samið hef-
|Ur verið um kaup strætisvagna
gtjóra. Þá er borgarstjóri sjálf
Ur þátttakandi í samningunum
fyrir hönd bæjarins.
Samningar þessir hafa farið
jfram í fullri vinsemd. í annað
iskipti var samningum lokið
áður en til vinnustöðvunar
kom. En í hitt skiptið varð 3.
'daga verkfall.
Jeg fæ ekki sjeð, sagði borg-
Brstjóri, að jeg eigi í vinnu-
'deilum að ganga fram fyrir
Bkjöldu og semja fyrir bæinn
gjerstaklega.
Samkvæmt vinnulöggjöfinni
jeru tveir jafnrjettháir aðilar í
yinnudeilum. Sósíalistar eru
pkki myrkir í máli, þegar ein-
hver tekur sig út úr, í verk-
tfalli, og gerir sem honum sýn-
Sst án tillits til annara, sem í
ídeilunni eiga. Þá eru þeir
jnenn, á máli kommúnista kall
jaðir verkfallsbrjótar ■ og ýms-
|um illum nöfnum.
En í sambandi við þessa
deilu við bifvjelavirkjana,
heimtar Þjóðviljinn, að bæjar-
gtjórn eða borgarstjóri fari,
feð eins og „vevl:fallsbrjótur“,
Bð taka sig út úr, og semja fyr-
Ir sig.
I
Kommúnistar á Norðfirði.
ista á tjóni bæjarsjóðs væri
talið, að fargjöldin fengjust,
sem hreinar tekjur, en engu
þyrfti að kosta til, í eldsneyti
eða annað. Og þó vagnstjórar
hefðu um tíma verið aðgerðar-
lausir, þá hefðu þeir þó notað
þan tíma til orlofs síns o.s.frv.
Allar fullyrðingar Þjóðvilj-
ans þessu máli viðvíkjandi
væru yfrleitt endaleysa ein.
Furðuleg ummæli
Er borgarstjóri hafði lokið
ræðu sinni. risu þeir upp
Björn Bjarnason og Hannes
Stephensen og reyndu að verja
framkomu kommúnsta í þessu
máli. Það tókst yfirleitt mjög
óhönduglega. Björn Bjarnason
sagði m.a., að fyrir aðgerðir
bæjarstjórnar Norðfjarðar
hefði togaraverkfallinu verið
frestað um 11 daga, en Hannes
Stephensen sagði m.a., að fram
koma bæjarstjórnarinnar í bif-
vjelaverkfallinu væri engu lík-
ara en bæjarstjórn hefði ætl-
að að svelta bifvjelavirkjana
til hlýðni!
Verði fastir starfsmenn
Þá tók Jón A. Pjetursson til
máls. Hann kvaðst telja það
hlutverk bæjarstjórnar og borg
arstjóra, ef vinnudeilur bæru
að höndum, að stuðla að sætt-
um, en ganga ekki eindregið
með öðrum hvorum aðilanum.
Enda hefði bæjarstjórnin oft
átt ríkan þátt í því, að samið
hefur verið í vinnudeilum.
Vegna endurtekinna vinnu-
stöðvana við strætisvagnana,
sagði Jón, að full ástæða væri
til að finna nýja leið í þessu
máli. til að koma í veg fyrir
tjón af vinnustöðvunum. Taldi
hann eðlilega leið þá, að þeir
sem vinna við strætisvagnana
verði fastir starfsmenn bæjar-
ins og yrðu að hlíta þeim lög-
um og reglum, er fyrir þá
gilti. Þetta kom einu sinni til
tals, sagði hann, þegar strætis-
vagnastjórar áttu í deilu. En
það var óheppilegur tími og
ætti því að takast upp aftur.
Víðast hvar í heiminum, sagði
hann ,mun þetta fyrirkomulag
vera.
Þá greip Björn Bjarnason
fram í og sagði að þetta fyrir-
komulag væri hvergi.
Jón A. Pjetursson svaraði
Birni á þessa leið: Jeg tek full
yrðingar Björns Bjarnasonar,
bæjarfulltrúa, jafn ógildar sem
staðhæfingar hans viðvíkjandi
afstöðu bæjarstjórnar Neskaup
staðar af togaiadeilunni. Mjer
það myndi vera á aðra milljón.' er fullkunnugt um, að um-
En í annað skipti reiknaði j mæli hans um það efni, er
hann það tvær milljónir. — hreinn uppspuni. Bæjarstjórn
Bifvjelavirkjar áttu upptökin.
Vitaskuld hafa bæjarbúar
orðið fyrir tjóni og óþægind-
um af verkfalli bifvjelavirkja
og bæjarsjóður. En þegar
Þjóðvljinn heldur því fram, að
það tjón og þau óþægindi sjeu
borgarstjóra eða meirihluta
bæjarstjórnar að kenna, þá eru
þetta ekki annað en staðlausir
stafir.
Það voru sannarlega bifvjela
virkjarnir, sem lögðu niður
vinnu. Fjarstæða ein að kenna
bæjarstjórnarmeirihlutanum
um það.
Talnamál Þjóðviljans
Síðan rakti borgarstjóri að
nokkru leyti fullyrðingar og
mismunandi fjarstæður Þjóð-
viljans um það, hve miklu
næmi tjón bæjarins af þessari
vinnustöðvun. Hann sagði að
erfitt væri að gera þann reikn
ing upp nákvæmlega. En starfs
menn á skrifstofu strætisvagn
anna eiga að reikna það út,
eftir því sem næst verður
komist.
Kauphækkanir þær, sem
Þjóðviljinn telur, að af verk-
fallinu leiði, eiga eftir hans
útreikningum að vera 9,000 kr.
á ári. En hinar raunverulegu
launahækkanir verða 40—50
þúsundir. En tap bæjarfjelags-
ins átti fyrst eftir útreikningum
Þjóðviljans að hafa orðið 250
þúsund. Jónas Haralz taldi á
síðasta bæjarstjórnarfundi, að
tjónið væri 400—500 þúsund.
Eitt sinn sagði Þjóðviljinn að
.þeirrar skoðunar, að einmitt
11 daga fresturinn var mjög
óheppilegur. Deilan hefði
leysts miklu fyrr, ef þessi frest
ur hefði ekki orðið.
Kommúnistar gegn hags
raumim verkafólks
Næstur talaði Sigfús Sigur-
hjartarson langt mál, til að
reyna að afsaka afstöðu komm-
únista og fjarstæður Þjóðvilj-
ans.
Hallgrímur Benediktsson íók
næstur til máls út af ræðu Sig-
fúsar, en Sigfús hafði tekið
mjög einstrengingslega á þessu
rnáli, eins og hans er von og
vísa. Sigfús hafði að vísu látið
í veðri vaka. að bæjarstjórnin
ætti að haga sjer í vinnudeilum
sem fulltrúi allra borgaranna,
en ásakaði borgarstjóra og bæj-
arstjórnarmeirihlutann fyrir að
það gerðu þeir ekki.
Hallgr. Benediktsson kvaðst
á undanförnum árum hafa feng
ið falsverða reynslu við lausn
á kaupdeilum og oft mætt pólit-
ískum andstæðingum, er sýna
vildu sanngirni. En Sigfús Sig-
urhjartarson væri ekki einn af
þeim, því að hann liti einhliða
á málið. Hann og flokksmenn
hans ynnu allt hvað þeir gætu
að því, að spiila á milli þeirra
stjetta, sem að rjettu lægi ættu
að vinna saman.
Vinnuveitendur aftur á móti
hefðu þá ábyrgðartilfinningu,
að þeir vildu ekki að kaupbog-
inn yrði spenntur bað hátt, að
verkamenn mistu atvinnuna.
Síðan rakti borgarstjóri ýms-
ar fjarstæður, sem fulltrúar
kommúnista hefðu komið fram
með í umræðum þessum. Bað
m.a. Hannes Stephensen að biða
með þau ummæli, sem hann
hefði haft, er hann stæði á æs-
ingafundi flokksbræðra sinna.
nefndar þeirrar, sem skipuð
hefði verið ,i aprílmánuði 1948
til þess að gera tillögur um bif
reiðastæði í bæmun, væru ál
athugunar i ba'jarráði. í þess-
um tillögum hefði verið bent á
40 staðþ sem til greina i bhu
í þessu skyni.
Hefði bæjarráð rætt þessar
tillögur við ýmsa aðila. ÚlíkJegt
væri að það fjellist á bifreiða-
stæði á öllum þeim stöðum ren»
nefndin benti á. Borgarstjóri
kvaðst ekki fara út í aö ræða
einstaka liði tillagnanna meðan
að þær væru til umræðu í bæj-
arráði.
Guðmundur H. Gnðmunds-
son bæjarfulltrúi varaði bæjar-
ráð við að aðhyllast tillogu ura
að Austurvöllur yrði skertur
vegna bifreiðastæða.
Ennfremur teldi h'imi orka
mjög tvímælis að nota uppfyll
ingu i Tjarnarendanum norðart
verðum í slíku skyni
Baráttan gegn
berklunum
LAKE SUCCESS, 18. júlí. —
Alþjóðlega heilsuráðið hefir
skýrt frá því, að yfir 412 milj.
barna í Evrópu eihni saman,
hafi verið berklaprófuð og bólu
sett gegn berklum. Er hjer þó
aðeins um byrjun að ræða. •—
Herferð þessari gegn berklun-
um mun nú verða stefnt til N.-
Afríku, landanna við austan-
vert Miðjarðarjaf, Indlands og
Kína. Ráðagerðir eru og uppi
um að hefja bólusetningar í S.-
Ameríku.
Meginstuðningur þessarar vel
ferðarstarfsemi kemur frá
Bandaríkjunum og Skandinav-
Það er fróðlegt að sjá, hvern Þannig stangast allt hvort á Norðfjarðar kvartaði yfir því íu.
Brelar þakka n-
lenskum björgtmar-
mönnum
SLYSAVARNAFJELAGI Ts-
lands hefur bohist brjef frá
æðsta embættismanni breska
samgöngumálaráðuneytir:r,s,
þar sem bornar eru fram þakk-
ir bresku stjórnarinnar til
þeirra, er unnu að björgun 6
skipverja, sem af komust, er
breski togarinn „Sargoon'*
strandaði við Patreksfjörð 1.
desember 1948, en þeir, sem
unnu að þessari björgun, voru
eins og kunnugt er, margir beir
hinir sömu og unnu að björgun
skipverja af togaranum ,DhoG.n*
sem strandaði undir Látra-
bjargi.
Brjef breska samgöngumála-
ráðuneytisins er svohljóðandl:
..Frá
Sir Gilmour Jenkins,
K.C.B., K.B.E.. M.C.
Samgöngumálaráðberra hcf-
ur falið mjer að láta yður vita
að hann hafi fengið skýrshir
yfir þá miklu aðstoð, sem að
fjelagar í Slysavarrjafjelagj tss
lands, hafi veitt, við björgun
6 skipbrotsmanna af breska
togaranum „Sargoon11, sern
strandaði í fárviðri við Patreks
fjörð 1. des. 1948.
Ráðherrann telur að bjer : jn
um mjög mikilsverða björgun-
araðstoð að ræða, og hefur
rni0, að fbTti° ' ■ ^r.r
’-fii-'-’n*; o- *': k»: r-ninga
bresku stiórnarinnar.
All-a virðinprrtvPif,
Gilmour Jenkins.
Frjettatilkynninc; í.rá
Slysavarnafjel. íslands.