Morgunblaðið - 07.09.1949, Qupperneq 2

! $i
MORGUTSBLAÐIÐ
Miðvikudagur 7. sept. 1949,"]
Furðulegasti frambjóðandin
FURÐULEGASTUR allra fram-
fcjóðenda, sem nú eru í kjöri,
■er vafalaust Lúðvík Kristjáns-
son, er býður sig fram í Snæ-
felissýslu af hálfu Framsókn-
arflokksins.
Ekki eru það þó sjerstakir
eiannkostir, er valda því, að
framboðs Lúðvíks mun verða ó-
venjulega lengi minst. Hitt ræð
ur meira um, að hann er eini
frambjóðandinn, sem vitað er
að leitað hafi eftir að verða í
fcjöri fyrir alla þá flokka, sem
nú hafa frambjóðendur.
Áður en vonska heimsins
glapti honum sýn
Lúðvík Kristjánsson er af
góðu bergi brotinn og á meðan
hann var óspilltur af vonsku
þessa heims var hann eindreg-
tnn Sjálfstæðismaður. Hann var
■einn af stofnendum sjálfstæðis-
fjelagsins Skjaldar í Stykkis-
fcólmi, og fór aldrei dult með
fcað í mörg ár, jafnvel þótt það
kæmi ekki beint málinu við,
.s. s. um einhverskonar fyrir-
greiðslur, að hann væri í hópi
áköfustu Sjálfstæðismanna.
Sá áhugi kom meðal annars
fram í því, að hann fór áróðurs-
ferð fyrir einn af fyrrverandi
Sjálfstæðisþingmönnum kjör-
dæmisins víðsvegar um hjerað-
ið. Er fullyrt, að hann hafi fyr-
ir ferðalag þetta fengið greitt
meira en útlagðan kostnað og
er það í sjálfu sjer ekki tiltöku-
mðl um fjárþurfandi mann.
%
Sjáifstæðismenn vestra
viláu hann ekki fyrir
írainbjóðanda
Það var heldur ekkert óeðli-
legt þó að maður, sem með svo
mörgu móti og um svo langan
tíma hafði sýnt áhuga sinn sem
Sjáifstæðismaður og Lúðvík
Kristjánsson hafði gert, teldi
það { hlutarins eðli, að hann
yrði frambjóðandi flokksins í
Snæfellssýslu, ef fyrri þing-
maö'ur kjördæmisins hætti.
Það fór og ekki leynt, að er
Tbor Thors gaf eigi framar kost
á sjer til þingmennsku sumar-
jð 1942, þá vildi Lúðvík Krist-
jánsson ólmur verða eftirmað-
nr hans sem frambjóðandi
jlokksins. Því miður fyrir Lúð-
vík höfðu kjósendur í Snæfeils
-sýslu minna álit á hæfileikum
hans en sjálfur hann. A. m. k.
tóku Sjálfstæðismenn þar
vestra ekki í mál að gera hann
áð frambjóðanda sínum, og
völdu Gunnar Thoroddsen sem
<?ftirmann Thors.
Ást Lúðvíks á útvegnum
gerlr hann Framsóknar-
mann!!!
Ollum að óvörum fjell Gunn-
ar við sumarkosningarnar 1942.
Höfðu kunningjar Lúðvíks þá
þegar orð á því, að öðruvísi
mundi hafa farið ef Lúðvík
Kristjánsson hefði verið í kjöri
af fiokksins hálfu í Gunnars
stað.
Fram að því hafði enginn
grunað svo skeleggan baráttu-
mann flokksins sem Lúðvík um,
að hann hefði kvikað frá fyrri
sanrfæringu sinni og var þó
Ijó.: t, að einhverjir höfðu brugð-
ist. sem á var trévst. Sfðar, og
c-it’kwm Hfíir /að Sjátfstæðis-
rnenn á Snæfellsnesi ákváðu að
Vxldi vera í kjöri íyrir alia íiokka
. i
hafa Gunnar Thoroddsen aftur
í kjöri við haustkosningarnar
1942, kom þó í ljós, að nú var
Lúðvík skyndilega orðinn Fram
sóknarmaður. Sjálfur gaf hann
þá skýringu á skoðanaskiptum
sínum, að áhugi Framsóknar-
flokksins fyrir velferðarmálum
útvegsins hefði gert sjer ómögu-
legt að vera lengur á móti svo
ágætum flokki sem Framsókn.
Menn kunnu nú betri skil á
heilindum slíkra manna sem
Lúðvíks Kristjánssonar, enda
lyktaði haustkosningunum 1942
í Snæfellssýslu allt öðruvísi en
sumarkosningunum. Gunnar
Thoroddsen vann glæsilegan
sigur.
Boðinn kommum
og krötum
Eftir þetta hefur Lúðvík
Kristjánsson ekki leitað trún-
aðar hjá Sjálfstæðismönnum.
En hann mun hafa orðið fyrir
miklum vonbrigðum, þegar
Framsóknarflokkurinn vildi
ekki hafa hann í kjöri af sinni
hálfu sumarið 1946.
Þeir menn er kunna á því
full skil, segja, að um þær mund
ir hafi bæði Alþýðuflokknum
og Kommúnistadeildinni hjer á
landi boðist að fá Lúðvík
Kristjánsson fyrir frambjóð-
anda. Hvorki kommúnistum nje
Alþýðuflokksmönnum þótti
hinsvegar þessi pólitíski reka-
drumþur á fjörum Framsókn-
armanna, vera slík stoð, að væn
legt væri að hirða hann. Lúð-
vík var þessvegna látinn liggja
þar sem hann var kominn.
Sækjast sjer um líkir
Nýta flest í nauðum skal.
Sannaðist það að þessu sinni
á Lúðvík Kristjánssyni. Eftir
að sundrungin sauð upp úr í
Framsókn og óheilindin urðu
öllum almenningi auðsæ, hafa
ýmsir fyrri frambjóðendur
hennar neitað að gefa kost á
sjer á ný. Þar fór því að verða
fátt um fína viði og þegar hljóð
kom úr horni, og Lúðvík Krist-
jánsson sagðist ennþá „vera
reiðúbúinn“, taldi Framsókn
sig ekki hafa efni á að neita
honum. Er raunar óvíst, að for-
ráðamönnum hennar hafi þá
verið kunnar allar bónorðsfar-
ir Lúðvíks til að fá að vera í
kjöri fyrir aðra flokka.
Hvernig sem því er varið,
þá situr Framsókn nú uppi með
bennan frambjóðanda og munu
flestir sammála um, að hann
hæfi henni óvenjulega vel. Þar
blekkir hvorugur hinn. flokk-
urinn eða frambjóðandinn. Ó-
heilindi beggja eru svo alkunn,
að ekki má á milli sjá hvor bet-
ur hefur.
Heimsóknir Lúðvíks
Hugkvæmni Lúðvíks birtist
hinsvegar í því, að hann held-
ur, að sjer dugi sama bragð,
sem Bjarni á Laugarvatni not-
aði, er hann var kosinn, öllum
að óvörum, á Snæfellsnesi.
Bjarni fór heim á flesta bæi
í sýslunni og fannst mönnum
maðurinn að vonum stæðilegur
og af því að þeir þekktu hann
lítið, ljetu þeir blekkjast til að
kjósa hann. Strax um haustið,
þegar nánari kynni höfðu skap-
ast, kolfjell Bjarni.
Nú heldur Lúðvík að sjer
muni duga sama bragð og
Bjarna. Hann hefur því farið
um alla sýsluna og komið inn
á flest heimili til sjávar og
sveita.
Ef til vill mundi þetta gagna,
ef Lúðvík hefði sama yfirbragð
og Bjarni á Laugarvatni og
hann væri mönnum jafnókunn-
ugur og Bjarni var.
Hvorugt er fyrir hendi. Þá
vöntun reynir Lúðvík að bæta
upp með því að telja til frænd-
semi eða tengda við sem allra
flesta þeirra, er hann heim-
sækir. Maðurinn er ættfróður
og mun það satt hjá honum, að
margir vestur þar eru honum
skyldir og tengdir. Sú ætt-
færsla stoðar hann þó lítt, því
■að einmitt af þeim sökum hafa
menn haft nánari spurnir af
piltinum en ella.
Brennivínssaga Lúðvíks
Út yfir tók þó, þegar Lúð-
vík fyrir nokkrum vikum not-
aði sem uppistöðu í ávarpi sínu
til Snæfellinga gamla slúður-
sögu, um, að maður nátengd-
ur honum og giftur afasystur
hans, er legið hefur hálfa öld
í gröf sinni, hafi með brenni-
vínsgjöfum keypt sjer þingsæti
í sýslunni. Skyldmönnum Lúð-
víks og tengdafólki finnst að
vonum skrítið, þegar maður,
sem sýnt hefur ættrækni sína
með þessu móti, kemur til sjer
fjartengdra manna og ætlast
til, að þeir kjósi hann á þing
fyrir tengdirnar einar.
Allt þetta ferðalag vekur í
senn furðu og hneyksli í sýsl-
unni. Menn hafa aldrei fyrr
vitað, að frambjóðandi teldi
sjer það fylgisauka að Ijúga
slíkum mútugjöfum upp á sjer
nákominn látinn mann, og jafn-
auðvirðilegri mútuþægni upp á
forfeður og og frændur flestra
núlifandi sýslubúa. Er því ekki
að undra, þótt óhug setji að
flestum frændum og tengda-
mönnum Lúðvíks, er þeir verða
ferða hans varir og reynir að
hafa hann af sjer sem fyrst.
Enda veit ekkert af skyldmenn
um Lúðvíks, hver næstur verð-
ur fyrir barðinu á honum.
Lúðvík sjálfur er hinsvegar
svo viss um yndisþokka sinn
og ættarfylgi, að hann er bú-
inn að telja Framsóknarbrodd-
unum hjer syðra trú um, að
kosning hans sje alveg örugg.
Dapurleg samkoma
Svo sem geta má nærri
smjatta Hermansliðarnir í Fram
sókn á brennivínsóhróðri Lúð-
víks Kristjánssonar.
Eftir að Haukur Helgason og
Ein. Olgeirss. höfðu 15. ág. s.l.
farið einhverja þá mestu pólit.
sneypuför, sem farin hefur ver-
ið hjer á landi til Hólma-
víkur, þóttu þeim góð ráð
dýr.
En svo var mál með vexti,
að hinn 15. ágúst boðuðu þeir
Haukur og Einar, sem eftir
laumuför sína til Prag í vor
nefnist hinn þögli, til almenns
l fundar á Hólmavík. A fundi
þessum voru átta áheyrendur
lengst af meðan Haukur talaði,
en fimmtán bættust við þegar
það frjettist, að þögli maðurinn
væri búinn að fá málið og far-
inn að tala.
Ólíkar undirtektir
Þessi fundur var haldinn í
sama samkomuhúsinu og þeir
Bjarni Benediktsson og Eggert
Kristjánsson höfðu átt að tala
í daginn áður, en urðu að halda
ræður sínar úti í hellandi rign-
ingu, vegna þe«3S að einungis
hjerumbil þriðjungur mann-
fjöldans, sem kom á hjeraðs-
mót Sjálfstæðismanna, gat rúm
ast í samkomuhúsinu í senn.
Hólmvíkingum þótti þetta
mikill munur og þeim, er á
hlýddu, enn þá meiri á mál-
flutningnum, því að þeir Bjarni
og Eggert ljetu hvern mann
njóta sannmælis og gerðu með
hógværð og rökum grein fyrir
máli sínu. Hinir höfðu ekkert
annað að flytja en marghrak-
inn róg og einskisverðar álygar.
Einar og Haukur urðu þess
því glögglega varir, að jafnvel
þeir fáu er á þá hlustuðu, ljetu
sjer tiltakanlega fátt finn-
ast um málflutning þeirra.
Framlágir á heimleiðinni
Er þeir Haukur og Einar
hjeldu frá Hólmavík voru þeir
þess vegna fullir beiskju og
skömmustu. í stað þess að játa
sín eigin vanmet kenndu þeir
að hætti kommúnista öðrum
um.
Þeir lugu því þess vegna upp,
að Bjarni Benediktsson og Egg-
ert Kristjánsson hefðu keypt
menn til að hlusta á sig með
brennivínsgjöfum.
Ósagt skal, hvort lýgi þessi á
uppruna sinn í slúðursögu ætt-
jfræðingsins Lúðvíks Kristjáns-
[ sonar um mann afasystur hans.
I Eða hvort uppruni hennar er
eingöngu meðfædd illgirni og
ósvinna sögumannanna. Kann
þó að vera, að endurminning
j þeirra fjelaga um aðfarir Áka
Jakobssonar eigi einhvern þátt
í sögugerðinni. Því að sjálfsagt
er þeim kunnugt um, til hvers
Aki notaði vínbirgðirnar miklu,
er hann átti ógreiddar, þegar
hann hrökklaðist úr ráðherra-
stóli.
Fyrirlitning almennings
Hver sem uppruninn er, þá
er lýgi þeirra Einars og Hauks
tilhæfulaus og auðvirðileg, eins
og allir samkomugestir á Iiólma
vik 14. ágúst best vita. En
mennirnir í Framsókn, sem
fögnuðu slefburði Lúðvíks
Kristjánssonar um tengdamann
hans, hafa auðvitað ekki síður
tekið fegins hendi þessari lyga-
sögu kommúnista, er þeir fundu
upp Strandamönnum til skamm
ar eftir ófarir sínar á Hólma-
vík 15. ágúst.
Þessi ófjetislega samvinna
rógberanna í Framsókn og
Kommúnistaflokksdeildinni
mun ekki stoðá þá. Þessir herr-
ar hafa reynt hrekkjabrögð sín
of oft. Almenningur er nú bú-
inn að átta sig a óheilindum
m
Staksteinar
„Hækjulið“
ALÞÝÐUFLOKKURINN er
„hugsjónalaus, gamall og’
værukær". Hann er ennfrem
ur „hækjulið í andstöðu við
Þjóðarviljann“.
Hver skyldi hafa sagt.
þetta um pínu litla flokk-
inn? Einhver andstæðingui’
hans? Nei, einn af þingmönn
um hans ljet þessi orð falla
um hann í blaðagrein á s.L
vetri. O, jæja, hver er sínum
hnútum kunnugastur.
Moðsuðan borin á borð
MIÐSTJÓRN Framsóknar-
flokksins brá sjer í moð-
suðukassa sinn nú um helg-
ina. Tíminn birti á ný hin-
ar moðsoðnu ályktanir mið-
stjórnarinnar frá s.l. vetri.
Eru þær nú alveg að verða
kaldar þrátt fyrir geymsl-
una í moðkassanum. — Ekki
örlar á einni einustu ákveð-
inni tillögu til lausnar
vandamálunum í þessum
miðstjórnarályktunum frek-
ar en þegar þær fyrst voru
birtar. Þar er að vísu gert
ráð fyrir að skömmtunar-
miðafrumvarpið leysi versl-
unarmálin, enda þykist nú
„sálmaskáldið“ hafa sannað
að Jón Sigurðsson hafi verið
fyrsti flutningsmaður þesslí
Hefir skáldið nú „slegið“ alla
íslenska sagnfræðinga í einní
Tímagrein. Má það heita vel
af sjer vikið.
„Bjarnfirðingur
á brúnum frakka“
HERMANN JÓNASSON hef-
ir fyrir nokkru skrifað
Strandamönnum nokkurs-
konar hirðisbrjef, þar sem.
gerir grein fyrir viðhorfum
sínum til stjórnmála. Inn í
brjef þetta hefir hann ekki
getað stillt sig um að fljetta
árás á bónda einn í sýslunní.
Kallar hann bónda þennan.
„Bjarnfirðing á brúnum
frakka“. Er Hermann nú
tekinn að tala í líkingum og
fer vel á því hjá jafn sliáld-
legum mann. Er auðsæít að
hann telur „Bjarnfirðing á
brúnum frakka“ hættulegan
andstæðing sinn og andar
mjög köldu í hans garð. Mun
orsök þess sú að eftir því,
sem brjefið hermir, hefir
þessi bóndi átt verulegan
þátt í því að Bjarnfirðingum
tókst að tryggja áframhald-
andi rekstur hraðfrystihúss
síns. Er varla við því að bú-
ast að þingmanni kjördæmis-
ins falli það vel í geð. Fer
hjer enn sem fyrr, að hugs-
unarháttur Framsóknar-
manna er alt annar en venju
legs fólks.
þeirra. Þess vegna hafa slúour-i
sögurnar aldrei minni hljóm-4
grunn en nú.
Brennivíns-slúður Lúöríká
Kristjánssonar, Hauks He!ga-<
sönar og þögla mannsins frá
Prag skipar þeim öllum í þá
rógberafylkingu, sem allir góð-<
ir menn, hvar í flokki, sem þeiá
eru, hafa megnustu andstyggo