Morgunblaðið - 16.11.1949, Blaðsíða 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 16. nóv. 1949
i
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stetansson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar- Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla*
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
kr. 15.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintalúð, 71 *uxa með Lesbeft.
Forsetakosningarnar
FORSETAKGSNINGARNAR, sem fram fóru á Alþingi í
gær, voru nokkuð sjerstæðar. Úrslit kosningarinnar í Sam-
cinuðu Alþingi -sýndu að Framsóknarflokkurinn hafði gert
samkomulag við kommúnista um stuðning við forsetaefni
hans.
Þetta herbragð Framsóknar er í beinu samræmi við þá
afstöðu hennar að beita sjer gegn samkomulagi hinna
þriggja iýðræðisflokka um forsetakjör eins og tíðkast hef-
ur undanfarin ár. Bæði Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðu-
liokkurinn lýstu þeirri skoðun sinni jafnskjótt og þing kom
saman að slík samvinna væri nú eðlileg og sjálfsögð. En
Framsóknarflokkurinn vildi ekki heyra hana nefnda. Hann
kaus heldur aá hefja samninga við kommúnista um stuðn-
ing við forsetaefni sitt.
Um þátt Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins í þess-
um kosningum er að öðru leyti það að segja, að eftir að
Framsóknarflokkurinn hafði hafnað samstarfi lýðræðisflokk-
anna þriggja og gerst ber að makki við kommúnista, þá
sömdu Sjálfstæðismenn og Alþýðuílokksmenn opinberlega
um samvinnu sín á milli um forsetakjör í Neðri deild. Var
a-ðalforseti deildarinnar kjörinn úr Sjálfstæðisflokknum,
fyrri varaforseti úr Alþýðuflokknum og síðari varaforseti úr
Siálfstæðisflokknum. Jafnframt mun Sjálfstæðisflokkurinn
hafa samvinnu við Alþýðuflokkinn um nefndakosningar í
Neðri deild og tryggja honum sæti í nefndum deildarinnar.
Sömu samvinnu mun Alþýðuflokkurinn hafa við Framsókn-
arflokkinn í Efri deild. Alþýðuflokkurinn hefur þannig sam-
vinnu við báða lýðræðisflokkana, sinn í hvorri deild.
Kjósendur Framsóknarflokksins í sveitum landsins munu
bera saman yfirlýsingar frambjóðenda flokksins fyrir kosn-
ingar um kommúnista og framkomu þingmanna hans á
öðrum degi hins nýkjörna þings.
Samræmið er ekki ýkja gott. Samningar við kommúnista
um forsetakjör var fyrsta „afrek“ Framsóknar á þesu þingi.
111 var hennar fyrsta ganga.
„Hlægilegt skrípa-
fyrirtæki“
í BLAÐI kommúnista gat í gær að líta gott dæmi um raun-
sæi og alvöru þessa fjarstýrða flokks í umræðum um opin-
ber mál.
Þar er því slegið föstu, að eitt glæsilegasta mannvirki á
landinu, hitaveita Reykjavíkur, sje „hlægilegt skrípafyrir-
tæki, nokkurskonar nýja fötin keisarans á líkama hinnar ís-
lensku höfuðborgar".
Hvað segja Reykvíkingar um slíkar staðhæfingar? Virð-
ist þeim þau ekki bera vott skilningi á eðli umbóta og
framfara?
Nei, þessi staðhæfing kommúnistablaðsins er greinileg
staðfesting þeirrar skoðunar á kommúnistum að þeir sjeu
gjörsamlega lausir úr tengslum við íslenskt þjóðfjelag. Þeir
lifa gjörsamlega í hinum austræna heimi. Þeirra starf er
ckki að stuðia að því að þjóðin líti raunsætt á hag'sinn og
vandamál sín. Það er þvert á móti hitt, að ranghverfa öll-
um sannleika, segja svart hvítt, lygina sannleika og sann-
leikann lygi.
Það er háttur kommúnista að segja allar fregnir, sem ber-
ast af stjórn þeirra í þeim löndum, sem þeir hafa hrifsað
íil sín völdin, óhróður og uppspuna. Er þá skákað í því skjóli
að almenningur hjer sje fjarlægur hinum undirokuðu þjóð-
um og hafi ekki skilyrði til þess að staðreyna sjálfur sann-
ieiksgildi lýsinganna á ofbeldi og menningarfjandskap komm
únista.
En þegar málgagn Moskvamanna hjer á landi lýsir t. d.
jafn almennt viðurkenndu og glæsilegu mannvirki og Hita-
veitan í Reykjavík er, sem „hlægilegu skrípafyrirtæki“, þá
hefur allur almenningur aðstöðu til þess að kynnast mati
þess á staðreyndum, sem blasa við augum fólksins sjálfs.
Sannleikurinn er sá, að með þessum ummælum um Hita-
veituna hafa kommúnistar enn einu sinni sannað að flokk-
ur þeirra er „hlægilegt skrípafyrirtæki“.
Nýja Lækkjar-
gatan opnuð
L/SKJARGATAN nýja var
opnuð í gær — Þá var rjett
vika liðin frá því að umferðar-
ljósin höfðu verið tekin í
notkun. Með viku millibili
höfðu því tvær mestu umferðar
bætur, sem hjer hafa átt sjer
stað um margra ára skeið,
komist á.
Lækjargatan sjálft er tilbú-
in, en eftir er að ganga frá görð
unum og blettunum. frá Banka
stræti og suður að Miðbæjar-
skóla. Það verk verður vart
unnið fyr en í vor, vegna veð-
urs.
En hiklaust legg jeg það
undir dóm bæjarbúa nú, hvort
nokkurt vit hefði verið í því,
að gera ekki þessar umbætur
á Lækjargötunni.
•
Misskilningur
VIÐ og við eru einhverjir
spekingar að skrifa í blöðin og
nöldra í sambandi við þær um
bætur, sem gerðar hafa verið.
Nokkrar raddir hafa heyrst
um, að umferðarljósin væru
gölluð. Þetta væri að eða hitt.
Sannleikurinn er sá, að um-
ferðarljósin geta ekki verið
betri en þau eru.
Og nú þegar Lækjargatan
er tilbúin verða ábyggilega
einhverjir, sem segja: Af
hverju var hún ekki stein-
steypt? — Af þeirri einföldu
ástæðu, að ekki hefði fengist
leyfi til að eyða þannig sem-
enti. Það þykir nær að nota
sementið í íbúðarhús og fæst
enda ekki nóg af því.
•
Ný símaskrá
í FPJETTUM er sagt, að verið
sje að setja nýja símaskrá, sem
hraðað verði útkomu á eins og
frekast er unnt. Það er gott og
blessað og er orðið nauðsyn-
legt. í frjettinni er þess getið,1
að betri kápupappír verði í
næstu skrá. — Það veitti ekki
af.
Mjer er kunnugt um, að Ól-
afur Kvaran, ritsímastjóri, sem
sjeð hefur um ritstjórn skrár-
innar í fjölda mörg ár, hefur
mikinn áhuga fyrir að gera
símnotendum til geðs og hefur
hann ávallt tekið vel i allar að
finnslur og tillögur, sem verið
hafa til bóta.
•
Aðfinnslur
VIÐ vorum að deila um síma-
skrána í gær nokkrir kunningj
ar, yfir tesopa (Kaffið var bú-
ið í veitingastofunni; sem vrð
vorum í).
i Það sýndist sitt hverjum.
eins og gengur, en yfirleitt
.voru menn ánægðir með nýju
: símaskrána, að kápunni undan
skildri.
Þó komu fram nokkrar aðr-
ar aðfinnslur, svo sem að letr-
ið á tölustöfunum væri ekki
gott. Sjóndaprir menn ættu t.
d. bágt með að átta sig á töl-
unum 3-6 og 8, sem allar væru
mjög líkar.
•
Skrá fyrir
Reykjavík
ÞÁ kom fram tillaga um, að
gefin yrði út skrá eingöngu
fyrir Reykjavík, til þess að
nota dags daglega. Þessi uppá-
stunga var studd.
Meðal annars var bent á, að
þetta ætti ekki að vera neitt
dýrara, en t.d. myndi það vinn
ast, að landsímabókin þvældist
ekki eins og Reykjavíkurbólt-
in, sem meira yrði notuð hjer
í bænum. Breytingar yrðu ekki
neinar að ráði úti á landi og
þess vegna óþarfi að gefa land
símabókina út eins oft og
Rey k j avíkur skr ána.
Rúsínur —
hugsa sjer það
ÆTLI það komi ekki vatn upp
í munninum á mörgum er þeir
lesa eftirfarandi pistil frá hús-
móður (hvað sem kruskanu
liður):
„Jeg hef verið að bíða eftir
því, að einhver :nyndi skrifa
um þá ósanngirni, sem þeir
verða fyrir, er vilja lifa heil-
brigðu lífi á mat. Það virðist
lítið hugsað um það af hálfu
innflutningsyfirvaldanna að
gera þeim það mögulegt. T.d.
er eitt af því nauðsynlega að
hafa rúsínur í ,,krúska“, en
hana tel jeg holla og góðan
mat og styðst þar við þriggja
ára reynslu mína. Auk þess
eru rúsínur, ásamt öðrum á-
vöxtum mjög nauðsynlgur varn
ingur, á hverju heimili. — En
ekkert’ af þvílíkum varningi
er hjer fáanlegt“.
Húsmóðir".
Keðjudcllan
komin í gang
KEÐJUBRJEFADELLAN er
komin í gang einu sinni enn
og furðanlegt er að sjá hvað
margir kurmir menn hjer í
bænum láta hafa sig til að
skrifa undir og senda áfram
þenna fjára.
Þeir eru sennilega hræddir
við hótunina, sem er í keðju-
brjefinu um, að ef þeir ekki
sendi 12 eintök, þá fari fyrir
þeim eins og Benoe kapteini,
sem dó skyndilega, af því að
hann sendi ekki keðjubrjefið,
sem hann fjekk. — í fyrra var
það liðsforingi, svo hann hefur
hækkað í tign síðan og eitt-
hvað var nafnið hans öðruvísi
skrifað.
En grínlaust. Skelfing er á
mönnum með fullu viti, að
taka þátt í svona leikarahætti
og það núna, eftir að póstgjöld
in hafa hækkað þessi kynstur.
: .........................................H.HMHHHHHMHI
I MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
irmMIIIIIMII
MMMMMMMMim
IIMMIMMMMMMMMMIMMMMIIMIIIMMMMIIIIIMMMMMMI
Þýsku skipsflökin í EysfrasaltL
Eftir Guy Bettany,
frjettaritara Reuters.
KIEL — Kiel, sem á ófriðar-
árunum varð aðal „skipagraf-
reitur“ Þýskalands, er nú sú
hafnarborg þar í landi, sem
mest flytur út af brotajárni.
Það kemur iðulega fyrir, að
allt að því 20,000 tonn af járni
eru flutt þaðan á einum mán-
uði, en mikið af því kemur úr
skipum, sem sökkt var í styrj-
öldinni. í ágústlok höfðu 350,
000 tonn af brotajárni verið
flutt frá Kiel, bróðurparturinn
til Bretlands.
• •
FJÖLDI KAFBÁTA
ÞEGAR ófriðnum lauk í maí
1945, var vitað um að minnsta
kosti 500 skip, sem sökkt hafði
verið í fjörðunum og víkunum
á strandlengjunni milli Liibeck
og dönsku landamæranna. í
þessum hóp voru hvorki meira
nje minna en 234 þýskir kaf-
bátar, sem flestir hverjir voru
um 1600 tonn.
í flotahöfninni í Kiel voru
45 kafbátar, sem flestum hafði
verið sökkt a£ eigin áhöfnum,
til þess að koma í veg fyrir, að
þeir fjellu í hendurnar á banda
mönnum.
Þýsku kafbátunum var sökkt
í fjórum „grafreitum": í Kiel-
firði, Lubeckflóa, Eckernfirði
og Flensborgarfirði.
• •
MARGIR FÓRUST
ÞRÍR af kafbátum banda-
manna sukku í höfninni í Kiel
— 800 tonna hollenskur kaf-
bátur, 2,000 tonna breskur kaf
bátur, sem rakst á tundurdufl
snemma í stríðinu, og norskur
bátur.
í mörgum kafbátanna hafa
fundist lík. í einum, sem náð-
ist upp núna í ár, fundust alls
70 lík, mörg taf konum og
börnum, sem talið er liklegt að
verið hafi flóttafólk frá Dan-
zig.
Þessi kafbótur varð fyrir
sprengju síðustu daga styrjald-
arinnar.
• •
SUM FÁ VIÐGERD
ENDA þótt flest skipanna, sem
sökkt var, sjeu rifin og seld
sem brotajárn, hefur verið
horfið að því ráði, að gera við
sum þeirra. Stundum hafa vjel
arnar verið hirtar, ásamt öðr-
um verðmætum tækjum. Þessa
dagana er verið að taka vjel-
arnar úr 2,200 tonna^ ónýtu
skipi, ,en síðar verður þeim
komið fyrir , í nýju. kaupfari,
sem nú er í smíðum.
Mörg skip hafa hlotið svo
mikia viðgerð, áð unt hefur
vérið að draga þau til Eng-
lands og rýfa þ%u þar. Stærst
þessara skipa var farþegaskip-
ið „New York“, 23,000 tonn.
• •
SIGLINGAHÆTTA
SKIPSFLÖKIN, sem enn eru
,við Eystrasaltshafnirnar þýsku
^ hafa gert siglingar um þessar
slóðir erfiðari en ella. Aðeins
skammt er nú liðið síðan hol-
lenska skipið „Pinguin" rakst
á flak í námunda við Kiel og
sökk á tíu mínútum. 4. okt.
: s.l. rakst og sænska skipið
I „Mira“ (2,500 tonn) á flakið
af „Gneisenau" við Falster.
Enda þótt ,.Mira“ sykki ekki,
fórust tveir af áhöfninni.
Ekki var hún blásnauð
I OSLO, 15. nóv.: — Fyrir nókkr
I um vikum síðan ljetst hjer í
j Osló roskin kona. Mun hún hafa
verið á sextugs aldri, og er
þetta varla í frásögur færandi.
Hefir altaf verið litið svo á, að
kona þessi væri afar fátæk. Nú
hefir hinsvegar komið upp úr
• kafinui, að hún. lætur eftir sig
einar 50.000 kr. álitlegan
skilding., Um árabil hafði kerl
ingin þegið hjálp af sveit, frá
ættingjum sínum - og styrktar-
1 sjóðurri og nú seinast f jekk hún
, örorkustyrk. — NTB.