Morgunblaðið - 08.01.1950, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 8. janúar 1950.
Merkilegt menningar-
fyrktæki 10 ára
Útgáfa Menningarsjóðs og Þjéðvinafjelagsins
hefir gefið úf rúmlega 700 þús. einfaka
UM ÞESSAR mundir á sameiginleg bókaútgáfa Menningarsjóðs
og Þjóðvinafjelagsins 10 ára afmæli, en tillaga um samstarfið
var samþykkt á fundi Menntamálaráðs og stjórnar Hins íslenska
þjóðvinafjeiags þann 9. janúar 1940.
53 fjelagsbækur
Á þeim 10 árum, sem liðin
eru, hefur Menningarsjóður og
Þjóðvinafjelagið gefið út 65
rit. Er þá talin með ljósprent-
ún tveggja rita og ein sjer-
prentun. Hefur sameiginlegt
upplag þessara rita allra verið
709,445 einíök eftir því, sem
næst verður komist. Af þess-
um ritum eru 53 fjelagsbækur,
óg hafa fjelagsmenn fengið
þær fyrir samtals 200 kr. gjald.
Sameiginlegur blaðsíðufjöldi
þessara 53 fjelagsbóka er 9560.
Þá hefur útgáfan gefið út
fornrit og eru þegar komin 5
bindi þeirra. Ymis fræðirit
hafa komið út svo sem um
mannslíkamann, stjórnmála-
saga og um heimsstyrjöldina
síðari.
í Saga íslendinga er að koma
út. Eru þegar komin út 3 stór
bindi af 10.
Mikill fengur var að útgáfu
hinnar frægu Hómersþýðinga
Sveinbjarnar Egilssonar, sem
voru orðnar mjög fágætar.
Um 12,008 íjelagsmanna
Af þessu stutta yfirliti verð-
ur sjeð, hve útgáfustarfsemi
þessi hefur verið mikil og þá
um leið ódýr þeim, sem hennar
hafa noíið. En meginástæða
þess, hve bækur útgáfunnar
eru við vægu verði, er hinn
geysistóri kaupendahópur. —
Telur hann nú um 12,000.
Með útgáfu þessara rita var
sem flestum íslendingum
kleift að skapa eigið heimilis-
bókasafn og hefur æ verið
stefnt að því marki fyrst og
fremst.
Fortíð og framtíð
Þá þykir hlýða að gefa stutt
yfirlit yfir helst.u ritin, sem út-
gáfan hefur látið prenta og
þau rit þá jafnframt, sem í ráði
er að komi út á vegum hennar
fyrr eða síðar.
Hjá útgáfunni koma 3 bóka-
flokkar út um þessar mundir:
„íslensk úrvalsrit“, „Úrvals-
sögur Menningarsjóðs“ og
„Lönd og lýðir“. — Þá koma
hin gömlu ársrit, Andvari og
almanak Þjóðvinafjelagsins, út
ár hvert.
Erlend skáldrit hefur útgáf-
an og gefið út og er Anna Kar-
enina, eftir skáldjöfurinn Tol-
stoi, vafalaust vinsælust þeirra
allra. Hingað til hefur verið
gengið fram hjá útgáfu „spenn
andi reyfara". þótt sumir fje-
lagsmanna hafi verið hennar
fýsandi. Mun ekki verða horfið
að því ráði að sinni.
Nýir bókaflokkar
í undirbúningi er nú útgáfa
bóka um listir. Verður reynt
að hafa bækur þessar bæði al-
þýðlegar og fræðandi. Til skýr
ingar efninu verða svo margar
myndir. Hafa þegar verið ráðn
ir 2 menn til að semja bækur
í þessum flokki. Mun Haraldur
Björnsson rita bók um leiklist
og Páll ísólfsson um hljómlist.
Kemur a.m.k. önnur þessara
bóka út á þessu ári.
Vert er að geta þess, að
Menntamálaráð hefur fyrir
nokkru ráðið Jón Jóhannesson
til að semja allsherjar lýsingu
íslenskra sögustaða. Mun staða
lýsing þessi ná til ársins 1874.
í henni yrði notaður allur sá
fróðleikur, sem fram hefur
komið um þetta efni, síðan
Kaaland samdi lýsingu sína.
Tvímælalaust verður þessi lýs-
ing til þess fallin að tengja
þjóðina og þá ekki síst æskuna
við land sitt og sögu, stuðla
þann veg að því, að þjóðin
verði gömul í landi sínu.
Eggert Claessen
Gústaf A. Sveinsson 1
hæstarjettarlögmenn, i
OddfeIlowhúr.ið Sími 1171 |
Allskonar lögfræðistörf. 5
Allt til íþró'miíkaiis
og ferða’iga.
Hella* Hafnari'r. 22
— Reykjavíkurbrjef
Frh. af bls. 8.
ekki eru áreiðanlegri heimildir
fyrir því, en Tíminn, er ekki
hægt að segja, hvaða fótur
kunni að vera fyrir því að þetta
sje ástæðan fyrir brotthvarfi
þeirra.
Að því kemur
EN AÐ því kemur fyrr eða síðar
hjer sem annars staðar að bera
tekur á mismunandi afstöðu
manna innan kommúnista-
flokksins gagnvart Moskva-
valdinu.
í Noregi er kommúnistaflokk
urinn tví- eða þríklofinn, um
afstöðuna til Moskvastjórnar-
innar. Samskonar klofnings
verður vart í sænska kommún-
istaflokknum, þó hann sje ekki
eins áberandi.
Formaður kommúnistadeild-
arinnaar í Danmörku á erfitt
með, að halda flokki sínum sam
an. Nýlega afsagði einn af
mestu áhrifamönnum flokksins
að hlýta fyrirskipunum Moskva
manna. í Finnlandi kreppir sí-
felt meira og meira að komm-
únistaflokknum þar. Nýlega var
einn þingmaður kommúnista
þar rekinn úr flokknum. Hon-
um m. a. gefið að sök, að han.n
hafi haft of mikið vinsamlegt
samband við Jafnaðarmenn. —
Hann gekk í Jafnáðarmanna-
flokkinn.
Eitt helsta haldreipi komm-
únista í breskum stjórnmálum
Zilliacus, hefur nýlega sagt
skilið við kommúnista með öllu.
Hann var að vísu aldrei flokks-
maður þeirra. En fylgdi þeim
mjög að málum, þó hann væri
formlega í flokki Jafnaðar-
manna.
í Frakklandi er mikill flótti
úr kommúnistaflokknum, um
þessar mundir. Einkum áber-
andi, að margir mentamenn
segja skilið við þenna skipu-
lagða landráðaflokk. Hefur
Thorez foringi Fimtuherdeild-
arinnar þar, sem kunnugt er,
sagt það berum orðum, að það
sje bein skylda hvers einasta
kommúnista, að ganga í lið með
Rússum, ef þeir gerðu innrás í
Frakkland.
Svo gala þessir skipulögðu
föðurlandssvikarar öðrum
þræði um ættjarðarást sína, og
það svo hátt, að einfeldningar
hjer úti á íslandi apa það eftir,
og halda að þeir sjeu hinir einu
sönnu ættjarðarvinir, og verði
það, með því að gerast liðs-
menn Fimtuherdeildarinnar.(l)
— Sjóslysið
Frh. af bls. 1.
leytið mældist 13 stiga vind-
hraði á Stórhöfða í Vestmanna-
eyjum og litlar horfur voru á
því, að í nótt yrði hægt að að-
hafast nokkuð til hjálpar
sjómönnunum. En ráðgert
var að hafa tvo vjelbáta á
verði við Faxasker í nótt, og
á Eiðinu var mannaður björg-
unarbátur, ef ske kynni að veðr
ið lægði svo, að hægt yrði að
fara norður og austur fyrir
Heimaklett og komast á þann
hátt að slysstaðnum.
115 tonna bátur.
Eins og áður er getið var sjö
manna áhöfn á Helga. Hjer í
Reykjavík gengu sögur um það
í gærkveldi, að fjöldi farþega
mundi hafa verið með bátnum,
en það mun vera rangt: sam-
kvæmt upplýsingum fengnum
hjer í Reykjavík var með hon-
um annaðhvort einn eða eng-
inn farþegi. ,.Helgi“, sem var
í eigu Helga Benediktssonar,
útgerðarmanns í Vestmanna-
eyjum, og var 115 tonn og
byggður 1939. fór frá Reykja-
vík áleiðis til Vestmannaeyja
skömmu á undan , Herðubreið“,
og eitthvað mun vera af far-
þegum með henni. Seint í gær-
kvöldi lá ,,Herðubreið“ undir
Eiðinu með vjelbátinn ,,Nönnu“
sem ætlað hafði inn á eftir
,,Helga“ en þá bilaði stýrið.
Faxasker.
Faxasker, sem þetta hörmu-
lega slys varð við, er lágt, stend
ur varla meir en tvo til þrjá
metra úr sjó undir venjulegum
kringumstæðum. Það er norð-
ur af Mið- og Ystakletti, snar-
bröttum og háum klettarana
austur úr Heimakletti. Milli
Faxaskers og klettanna er
venjuleg sigiingaleið inn á
Vestmannaeyjahöfn, þegar kom
ið er úr vesturátt Sundið er
tiltölulega mjótt en mjög djúpt,
en þegar veður er vont, er
venjulega siglt langt austan við
skerið, jafnvel austur undir •
Bjarnarey, og þá ieið fór
„Helgi“ að þessu sinni.
Faxasker má sjá austarlega
af Heimaey.
iiiiiniiiiiiiiiiiMiMiiiiiiiiiiniiiiiiiiitiiiiiiiiiimiiiiiniiiii
Vantar strax
Sfúlku |
Einnig stúlku yfir miðjan dag- :
: inn. Uppl. á staðnum.
: Veitingahúsið Laugaveg 28. :
iiniiiimiifitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiititiiiiiiitiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiio
— íþrótfir
Frh. af nls. 6.
400 m. grindahlaup, hástökk,
langstökk, þrístökk, stangar-
stökk, kúluvarp, kringlukast,
spjótkast, sleggjukast, 4x100
m. og 1000 m. boðhlaup.
Mörg önnur mál voru tekin
fyrir, sem snera hina síauknu
samvinnu Norðurlandanna á
sviði frjálsíþrótta og stefna
að því að styrkja þau bræðra-
bönd er hnýtt hafa verið milli
frjálsíþróttamanna og æsku
Norðurlanda hin síðari ár.
I). M. F. R.
iíi tfínaMaikiíaMm í 9
tílfcxpumi)** uUif kt. 5
Ölvun bönnuð
| Borð 4ra, 5 og 6 manna, verða §
1 tekin frá samkv. pöntun.
U. M. F. R. I
i(«llllllllllllllllllllllllllllllllllltlllllllklllllHlllllllll||||||
dliiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiviiiiiiiiiiiiiiiiiiHitiiiiiri
= Hinar landskunnu REX dælur §
§ í öllum stærðum útvegum vier |
1 með stuttum fyrirvara.
| Einkaumboð:
VJELAR & SKIP H.F.
i Hafnarhvoli. — Simi 81140. i
iiimiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiina
ilimmmmmmmifimiiimiiiiiii«imi.miiiimiiiHiiiiiii
— Við sprengjum hana
hjerna um miðjuna, þar sem
hún er hæst. Vertu viðbúinn.
Jeg er að kveikja.
— Hún ætti að fara að
springa á hverri mínútu.
— Varaðu þig Jóhann, að
detta ekki. Það er erfitt að
fóta sig á þessum bjórstíflum.
LJÓSMYNDASTOFA
Ernu & Eiríks
er í Ingólfsapóteki.
■ilUHiiiiiiiiiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiu