Morgunblaðið - 19.01.1950, Qupperneq 6

MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 19. jan. 1950
. 6
Æfintýrið um
Fjelaga Napóleon
„Fjelagi Napóleon“.
Útgefið af Prentsmiðju
Austurlands.
HJER ER þá loks komið æfin-
týri handa „þjóðinni", ritað og
þýtt af „óæskilegum þjóðf jelags
þegnum“, sem ekki veitti af að
Ícoma á ,,heilsuhæli“ austur í
paradís alþýðunnar! En þeim,
sem langar til að fá sjer góðan
og hollan hlátur, ættu að lesa
það í hvelli, — ef það verður
þá ekki uppselt?
Það byrjar með því, að dýr-
in á Stóra-Garði gera uppreist
jgegn Jóni bónda, sem auðvitað
er gamall og drykkfeldur harð-
stjóri. Þau reka hann úr land-
ereigninni og taka jörðina her-
skyldi. Sá, sem skipuleggur
byltinguna, er aldraður klár,
I.ýsingur gamli, mesti heiðurs-
jálkur, ósjerhlífinn og rjettsýnn
og nú er sett á stofn „alræði
húsdýranna“ á bænum, sem
Cftir það nefnist „Dýra-Garð-
ur“. Þarna eru auðvitað ýmsar
tegundir dýra, hestar, kýr,
I ilur, kettir, hundar, einn
a ni, og —- svín. Ekki síst svín!
Þegar dýrin eru, með miklum
dugnaði og ósjerplægni búin að
koma öllu í gott horf, eru það
vitanlega svínin, sem smám
gr-man ná yfirráðum á bæn-
r-in. Þeirra vitrast er Fjelagi
Napóleon. Hann kann að not-
færa sjer einfeldni og kapp
h'nna dýranna til þess að skara
e!c i að sinni eigin köku og koma
é einræði, — ekki alþýðunnar,-
af akið: dýranna, heldur svín-
anna — og sjer í lagi sjálfs
iín.
Til þess að festa sig í valda-
scssinum, elur hann upp í
la:ni óvígan hóp blóðhunda. —
Eitt sinn kallar hann svo sam-
an dýrin og er þau safnast í
hlföuna, situr hann þar í for-
secJ og blóðhundarnir að baki
honum. Kemur Fjelagi Napó-
leon nú fram með all róttæk-
ar breytingar á skiplaginu og
þegar einhver ætlar að múkka,
hlaupa hundarnir til og rífa
hann í sig. Hin dýrin horfa
dauðskelfd á þessar aðfarir og
þcra nú ekki annað en breyta
i "ilu eftir boði og banni Fje-
Éaga Napóleons. Gamli hestur-
ina, sem frelsaði þau úr ánauð,
er fyrst látinn ganga sjer til
h iðar í grjótdrætti, en síðsn
sclja svínin hann slátraranum
í kæfu. Að vísu er „þjóðinni“
:agt að hann hafi verið greftr-
aður með heiðri, og heima á
Dýra-Garði er haldinn mikil
miningarhátíð eftir hann, með-
an slátrarinn er að sjóða át-
una!
Upprunaleg^ voru öll dýrin
jöfn, höfðu sömu aðbúð, sama
íæði og sömu rjettindi. En þeg-
ar Fjelagi Napóleon hefur tek-
ið við stjórnartaumunum „krefj
ast aðstáeðurnar“ þess, að þetta
breytist. Svínin verða yfirstjett,
,.af hagkvæmum ástæðum“ og
blóðhundarnir sjá svo um, að
enginn hefur neitt við því að
segja. Svínin fá allan besta
matinn, búa sjálf í íbúðarhús-
inu og gera ekki annað en
„hugsa fyrir velferð þjóðarinn-
ar“. Stór mót eru auðvitað hald
in, þar sem Fjelagi Napóleon er
hylltur með óskaplegri hrifn-
ingu; — hundarnir gæta þess,
og „svikarar“, sem eru ekki
nógu grátklökkir af ást til for-
ingjans, fá makleg málagjöld
þegar í stað. Og þegar Fjelagi
Napólen á afmæli, — æ. æ, þá
er nú ,,þjóðin“ glöð!
Er ekki að orðlengja það, að
brátt er komin þarna slík harð-
stjórn og glórulaus þrældómur,
að dýravesalingarnir hugsa
klökk til Jóns bónda Jónssonar,
svo bölvaður, sem hann var, en
þó hreinn engill hjá leiðtogan-
um mikla, Fjelaga Napóleon.
Einni skepnu tekst að sleppa
undan svínunum og blóðhund-
um þeirra. Skepnu þessari er
þar eftir kennt um allt, sem
aflaga fer á Dýra-Garði. Og
ef þarf að losng við eitthveit
dýranna, er það óðara kært fyr
ir trotskisma, föðurlandssvik og
njósnir fyrir flóttaskepnuna, en
hundarnir sjá fljótt og vel um
restina.
Og svo heldur þetta áfram
svona. Maður tekur til að byrja
með allt í gríni, skellir upp úr
öðru hvoru, og kinkar kolli þeg
ar maður kannast við áróðurst
klausur „Þjóðviljans“ í kjafti
fjelaga svíns. En þar kemur að
maður hættir að hlæja, — það
ec alvara á bak við, höfundur
inn á líka annað erindi til les-
andans, en koma honum til að
hlæja. Að lokum verður mað-
ur talsvert hugsandi.
Fjelaga Napóleon tekst að
sættast við nágranna sína, menn
ina, og býður þeim til mikillar
veislu. Dýrin gægjast inn um
gluggana, meðan á hófinu stend
ur og sjá að vinskapurinn er
mikill.
Munurinn er allt í einu orð-
inn harla lítill á mönnum og
svínum!
Þeir menn, sem leggja lag sitt
við fjelaga Naflajón, verða áð-
ur en varir harla líkir hon-
um! X.
Miklar bygginga-
framkvæmdir í
Vesfmannaeyjum
VESTMANNAEYJUM, 16. jan.:
— Mikið hefur verið um bygg-
ingarframkvæmdir hjer á s.l.
ári.
Voru tekin í notkun á árinu
18 íbúðarhús. Af þeim voru 15
einbýlishús, en 3 tvíbýlishús.
Þá voru byggðar hæðir yfir 2
eldri hús. Verða í þessum bygg
ingum 23 íbúðir og eru flestar
þeirra fjögur herbergi og eld-
hús.
í smíðum eru 48 íbúðarhús.
Af þeim eru 34 einbýlishús, en
14 tvíbýlishús. Verið er að
stækka 4 eldri hús. í þessum
byggingum verða alls 64 íbúðir.
Það er sameiginlegt með
flestum eigendum þessara húsa,
að þeir hafa mikið unnið að
byggingunum sjálfir í tóm-
stundum frá annarri vinnu og
hafa flest af fyrrgreindum hús
um verið lengi í byggingu. ■—
Mörg af þeim eru nú að verða
tilbúin, en önnur eru aftur
stutt á veg komin. — Bj. Guðm.!
Fyrírspurnir á
Alþingi í gær
Alif rafkfískrar
sfóríbúðarskaffs-
Á DAGSKRÁ sameinaðs þings
voru í gær nokkrar fyrirspurn
ir. M.a. svaraði Bjarni Bene-
diktsson fyrirspurn frá Finni
Jónssyni varðandi stríðsskaða-
bætur af hálfu Þjóðverja.
Fyrirspurnin hljóðar svo:
1. Hversu miklu hafa skaða-
bótagreiðslur af hálfu Þjóð-
verja vegna ófriðarins numið:
a. Eignir þýska ríkisins? b.
Innstæður eða eignir þýskra
borgara?
2. Hvernig ætlar ríkisstjórn-
in að verja þessum skaðabót-
um?
Ráðherra skýrði frá því að
eignir þýska ríkisins hjer hefðu
verið Túngata 18 (sendiherra-
bústaðurinn) og auk þess 4
millj. kr. innistæður, sem sum-
part væru eign einstaklinga og
sumpart eign þýska þjóðbank-
ans.
Á þessar eignir hefði verið
lagt hald þannig, að íslenska
ríkisstjórnin hefuf nú ráðstöf-
unarrjett yfir þeim.
Finnur Jónsson benti á að á
stríðsárunum hefðu nokkrir
menn farist (12 menn) af
völdum Þjóðverja, sem ekki
voru skyldutryggðir. — Væri
æskilegt, að aðstandendur
þeirra fengju skaðabætur af
þessu fje, sem Þjóðverjar hafa
látið af hendi.
Ráðherra kvaðst fyllilega
sammála þvj, að eðlilegt væri
að úthluta af f je þessu til þeirra
sem beðið hefðu sannanlegt
tjón af völdum Þjóðverja og
ekki verið tryggðir. Annars
sagði ráðherra að e.t.v. væri
óvarlegt að ráðstafa öllu þessu
fje strax, því að fyrri eigendur
mundu kannske eiga rjett á
einhverjum hluta þess. — En
ekki hefði samt komið nema
ein málaleitun í þá átt, og hún
fjell niður.
Rjettindi og skyldur opinberra
starfsmanna
Dómsmálaráðherra upplýsti
í gær, vegna fyrirspurnar frá
Rannveigu Þorsteinsdóttur, að
frumvarpið um rjettindi og
skyldur opinberra starfsmanna
væri nú í prentun og yrði lagt
bráðlega fyrir Alþingi.
Frumvarp þetta er samið af
Gunnari Thoroddsen.
Kjallarinn, sem fylltur
var grjóti
Rannveig Þorsteinsdóttir ber
fram svohljóðandi fyrirspurn:
1. Hvernig er varið leigu-
mála á húseign ríkisins á Leifs
götu 16?
2. Getur Landsspítalinn feng
ið hús þetta til afnota, sem hús
næði fyrir hjúkrunarkonur?
Jóhann Þ. Jósefsson, atvinnu
málaráðherra, varð fyrir svör-
um.
Þetta hús hefði verið keypt
af ríkinu 1942 til að útvega sr.
Jakobi Jónssyni þak yfir höf-
uðið.
Er hann á s.l. ári flutti í
nýtt hús, sem ríkið byggði
handa bonum, var leigjandan-
um í kjallaranum leigð íbúð
Framhald á bls. 7
JEG ÁLÍT að fá frumvörp hafi
verið eins óvinsæl meðal Reyk-
víkinga og frumvarp það um
stóríbúðaskatt, er Framsóknar-
flokkurinn nú flytur á Alþingi.
Og fáar konur hefðu trúað bví,
að kona ætti eftir að flytja slíkt
frumvarp, sem miðar að því að
skerða friðhelgi heimilanna.
Þetta óheilla frumvarp bæt -
ir sannarlega ekki samvinnuna
milli sveitanna og Rvíkur, svo
illa þokkað er það meðal al-
mennings hjer, og sjáum við r.ú
Ijóslega hvern hug Framsókn-
arflokkurinn ber til húseigenda
í Rvík. Það er aumt, ef þessi
flokkur á eftir að ná það miklu
fylgi á Alþingi, að honum verði
gert kleift að sundra reykvísk-
um heimilum. Þá er vald han.s
orðið nokkuð mikið. Fyrst að
stjórna sveitununi, og síðan að
hafa heimild til að skammta
okkur húsnæði. Ella að skatt-
ieggja okkur það gífurlega, að
margir geta ekki risið undir
því. Jeg get ekki betur sjeð,-
ef umrætt frumvarp nær fram
að .ganga, að hjer sje að verða
einræði.
Framsóknarflokkurinn veit
vel, að f jöldinn allur af húseig-
endum er miðlungstekju fólk
sem hefur, með miklum erfiðis
munum og striti, tekist að eigrr
ast húsaskjól, og skapað sjer
og sínum um leið, snotur og
rúmgóð heimili. En mörg hús-
móðirin hefur sannarlega ekki
íarið varhluta af því striti. Jeg
veit um húsmæður með ung-
börn, sem hafa neitað sjer um
ýms þægindi, upplyftingu og
húshjálp, þó hún hafi verið í
boði, vegna þess að allar tekj-
ur húsbóndans, nema til nauð-
synlegustu þarfa varð að leggja
í nýja húsið eða hæðina.
Jeg þekki einnig ung barnlaus
hjón, sem þessi skattur kemur
til með að leika hart, ef hann
verður samþykktur. Þessi hjón
bjuggu hjá mjer fyrir nokkrum
árum í litlu ,,kamesi“. Þau voru
mjög fátæk, höfðu oft varla til
hnífs og skeiðar. Maðurimi
hafði litla vinnu, en konan
þvoði þvotta og hreinsaði íbúð-
ir fyrir fólk. Svona drógu þau
fram lífið. Þegar atvinna fór að
glæðast, komst maðurinn í
verkamannavinnu, og hefur
haldið þeirri vinnu síðan, alltaf
á sama stað, því hann er sam-
viskusamur og reglusamur. —
Konan hjelt áfram sínu striti.
En árangurinn af striti þessara
hjóna er sá, að þau eru búin
að kaupa rishæð í nýju húsi.
Einnig hafa þau fengið sjer hús
gögn og góðan fatnað. Þau
búa í rúmgóðum herbergjum, og
eiga nú orðið snoturt og hlý-
legt heimili, sem þau hlynna
að. —
Fyrir dugnað o" reglusemi
þessara hjóna, á að hegna þeim
með þungri skattlagrnngu, ella
taka af þeim íbúðina, ef þau sjá
sjer ekki fært að greiða skatt-
inn, og vilja ekki þrengja að
sjer.
Það væri einkennilegt, ef
þetta óþokka-frumvarp næði
fram að ganga.
Annað dæmi langar mig að
nefna.
Jeg þekki öldruð ’hjón. Þau
eru búin að koma upp með sóma
6 mannvænlegum börnum, sem
eru nýtir og góðir Þjóðfjelags-
þegnar. Gömlu hjónin hafa bú-
ið ein í húsi sínu síðustu árin.
Þau hafa ekki skert heimili sitt
þótt börnin flygi í burtu. Við ■
heimilið eru bundnar margar
fagrar endurminningar, einmitt-
í sambandi við börnin. Hver
hlutur á sínum stað, eins og n
gamla daga, engu má raska.
Og nú stendur til að hegna
þessum heiðurshjónum með
skattlagningu, ef þau vilja ekki
þrengja að sjer og leigja „Pjetri-
og Páli“, sem ef til vill væru
með hávaða og læti fram eftir
nóttu, svo elliárin yrðu gömlu-
hjónunum armæðufull, og all-'
ur kyrrleiki hins gamla heim-
ilis fokinn út í veður og vind. •-
Jeg álít það menningarauka:
fyrir hverja þjóð, að íbúar henn
ar geti skapað sjer rúmgóð og-
falleg heimili. En þetta óheilla-
frumvarp, ef það nærJram- að.
ganga, eykur áreiðanlega ekki.
áhuga fólks fyrir því. .Frurn-:
varpið miðar að því, að skerða-
rjett og frelsi einstaklinganna,.
og er áreiðanlega ekki rjet.ta
leiðin til þess að ráða bót á,
iiúsnæðisvandræðunum.
Undanfarin ár hefur fólk ,'ir>
sveitum og kaupstöðum lands-
ms streymt til Rvíkur í atvinnu'
leit, og margir auðgast . vel í
bæ okkar. En þetta aðstreymi’
hefur orðið þess valdandi, að
mikill hörgull er á húsnæði. Og
nú á þetta illræmda frumvarp
að koma því í kring, að fram-
boð verði á húsnæði. Þetta er
afar óvinsæl óþokkaleið. Væri
ekki rjettara fyrir Framsóknar-
mennina, sem að frumvarpinu
standa, að ráðleggja aðkomu-
fólkinu, sem búið er að afla
hjer peninga á veltuárun-
um, að halda heim til æsku-
stöðvanna áður en atvinnuleys-
ið byrjar, sem margir spá að
sje framundan. Maður heyrir
aldrei bendingar í þessa átt hjá
Framsóknarmönnum.
í sveitunum eru víða nýbygð
ágæt hús. Jeg þekki til á heim-
ili, ekki allfjarri Rvík. Þar er
nokkurra ára gamalt rúmgott
steinhús með þægindum. í því
búa fullorðin hjón og tveir ungl
ingar. Fjögur af börnum þeirra
hafa verið í atvinnu hjer und-
anfarin ár. Tvær dætur unnið
á „sjoppum“. Á jörðinni eru
næg verkefni fyrir hendi, nóg
landrými til ræktunar, en fótk
vantar til þess að hagnýta land
gæðin.
Þetta er aðeins eitt dæmi af
mýmörgum, þar sem nýtísku
steinhús standa næstum mann-
laus í sveitum landsins.
Til þess að bæta úr húsnæð-
isvandræðunum hjer, finnst
mjer að Framsóknarflokkurinn
ætti að beita sjer fyrir því, að
aðkomufólkið, sem á góð heirn-
ili í sveitunum, flytti í sín
byggðalög. Þá mundu áreiðan-
lega losna mörg góð herbergm
og íbúðirnar, sem húsnæðislauct
barnafólk ætti kost á að flytja
í. Fólk, sem hefur alið aldur
sinn hjer. Og um leið mundu
skapast möguleikar á mei'i
ræktun landsins, sem er afar
Framh. á bls. 12.