Morgunblaðið - 23.03.1950, Qupperneq 8

8
<M O K < r U n li L Atí Ití
Fimmtudagur 23. mars 1950

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðann.X
Frjettaritstjóri: ívar Guðmunasson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ristjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlands,
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók,
kr. 15.00 utanlands.
Byltingin jetur börn sín
BYLTINGIN jetur börn sín. Sú setning sannast nú áþreif-
anlega með hverju árinu, sem líður, í hinum austræna heimi
kommúnismans, bak við járntjaldið. Valdasvifting Vladimii
Clementis, utanríkisráðherra Tjekkóslóvakíu er enn eitt
táknið um hina algeru kúgun Austur-Evrópu undir ok
Moskvavaldsins. Laszlo Rajik, utanríkisráðherra Ungverja-
lands, var á s. 1. hausti leiddur fyrir rauða borðið, sakfelld
ur og drepinn. í kjölfar hans kom mál Traicho Kostoff, vara
forsætisráðherra Búlgara, sem hlaut svipuð örlög fáum mán ■
uðum síðar.
★
Það er áhættusamt að vera ráðherra í leppríkjum Rússa
Leiðin úr ráðherrastólnum liggur þar ekki til kyrrlátara
einkalífs eins og í lýðræðislöndum. Ráðherrar fyrir austan
járntjaldið falla ekki fyrir dómi fólksins í frjálsum kosn-
ingum. Þeir falla fyrir orðum örlagavaldsins mikla, sem sit
ur á hinum kommúnistiska páfastóli í Kreml. Leið þeirra
liggur annað hvort í ævilangt fangelsi eða í gálgann og
gröfina.
Þannig er stjórnarfarið í þeim ríkjum, sem lúta Kreml-
valdinu. En á meðan þessu fer fram vestur á Balkanskaga
og í hinu gamla menningarríki í Bæheimi, boðar Stalin
marskálkur til „kosninga“ í Rússlandi. Rússneskur almenn-
ingur gengur að kjörborði og „kýs“ til æðsta ráðs Sovjetríkj-
snna. Hvernig skyldu þær „kosningar“ fara fram?
Jú, fólkið fer á kjörstað, „kýs“ meira að segja 99%. —
Eftirvænting um það, hvei jir muni komast að, er líklega
mikil. Hún virðist samt sem áður vera fremur óþörf. Allir
hver einasti maður í öllu hinu víðlenda Garðaríki, vita
það fyrirfram, hverjir muni verða kosnir. Hvernig stendur
á því?
Skýringin er ofur einföld: Það er ekki nema einn flokk-
ur í kjöri. Það eru aðeins írambjóðendur fyrir einn floklc
í hverju einasta kjördæmi í landinu.
\Jilmr ólrij^ar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
sömu brjefi vekur hann at-Mronum vildi jeg þó koma á fram
hygli á að sumar erlendu regl-*færi.
urnar sjeu síður en svo til fyrir- j, Hann spyr:
myndar, þó einkum þær, sem® „Hvernig stendur á því, að
fyrst sjá dagsins ljós austan*leikritin — vinsælasti þáttur
tjaldsins.
o dagskrárinnar
eru flutt á
^laugardögum, í stað sunnudaga?
mun þó vera
® Dagskrárstjórn
»kunn sú staðreynd, að almenn-
Úr Miðbæ að
Elliðaám
BRJEFRITARINN bendir með-B,ingur situr heima við á sunnu
al annars á ferðabannið, sem er-^dagskvöldum, en fer helst eitt-
lendir sendifulltrúar í Austur-ghvað út að skemmta sjer á laug
Evrópu verða að þola. Hvaðistardagskvöldum?"
mundi nú ske, spyr hann, ef við^i *
Árangurslausar
brjefaskriftir
STÖKU sinnum kemur það fyr-
ir að þessum dálkum berast
brjef, sem skrifuð eru í svo ó-
svífnum tón, að ekki kemur til
mála að birta þau. Brjefritar-
arnir, sem aldrei láta nafna
sinna getið, ráðast oftást á ein-
staka menn eða stjettir, og
beita svo barnalegu og óþrifa-
legu orðbragði, að samsuða
þeirra fer beina leið í ruslkörf-
una- Má það heita furðuleg
bjartsýni, þegar þannig er á mál
unum tekið, ef menn ætla, að
þeir geti komið skömmum sín-
um opinberlega á framfæri, án
þess að þeir, sem fyrir óhróðr-
inum verða, fái rönd við reist.
•
Og jafnvel börnin
flýja þá
EITT brjef þessarar tegundar
kom með póstinum s.l. mánud.
Þar var ráðist að lögreglumönn
um Reykjavíkur, hverjum ein-
asta, með óþvegnu orðbragði og
hálfgildis klúryrðum.
Ekkert nafn var auðvitað
undir brjefinu, en það var all-
langt og yfirfullt af ásökunum.
Jeg las brjefið til enda, og
fleygði því svo, en get til gam-
ans skýrt frá því, að brjefrit-
arinn hafði það meðal annars
fyrir satt, að lögregluþjónar
hjer væru svo svívirðilega of-
stopafullir, að ómálga börn
leggðu á flótta, þegar þau sæju
til ferða þeirra!
•
Aðvörun frá Iesanda
EINN lesandi Morgunblaðsins
varar alvarlega við því, hverj-
ar afleiðingarnar geti orðið, ef
við höldum áfram að sníða lög
okkar og reglugerðir eftir er-
lendum fyrirmyndum. í gaman-
færum að apa þetta eftir? *
Mættu ef til vill erlendir^
sendiherrar og fulltrúar þeirra
ekki fara lengra frá Miðbænum
en inn að Elliðaám, og þá að-
eins í björtu?
Yrðu enskir menn með ein-
glirni tafarlaust handteknir, ef
beir dirfðust að koma nálægt
verksmiðjum?
•
Bann á bann ofan
SVO heldur hann áfram að
geta upp á því, sem koma
kynni, ef við færum eftir aust-
rænum fyrirmyndum.
Flestar erlendar bækur bann-
aðar, innlendar ritskoðaðar.
Öll ferðalög útlendinga utan
höfuðborgarinnar stranglega
bönnuð, nema að fengnu leyfi
o^ með fylgdarmanni.
Erlendum sjómönnum bann-
að að stíga fæti á land, nema
með samþykki lögreglustjóra.
Islenskum konum bannað að
giftast erlendum ríkisborgur-
um.
— Og svo framvegis, o.s.frv.
9
Laugardagur —
sunnudagur
„HELGI“ skrifar um útvarpið,
allt of langt mál ef satt skal
segja, en einni fyrirspurn frá
Ruddar og
gangstjettir
STÖKU bílstjórar — en vissu-
lega eru þeir þó í miklum minni
hluta meðal- mannanna í „vjela-
herdeildinni“ — sýna óþarfa
ruddaskap, er þeir þurfa að aka
yfir gangstéttir. Sendiferðabílar
verða oft að fara yfir gangstjett
ir og eins komast bílstjórar
leigubíla og einkabíla oft ekki
hjá þessu, er beir leggja bílum
sínum á kvöldin.
En það kemur semsje fyrir,
að þetta er gert á ruddalegan
hátt.
Lá við slýsi
EINN ruddinn sást á Hverfis-
götunni fyrir nokkrum dögum.
Hann sveigði aút í einu upp á
gangstjett vinstra megin göt-
unnar, svo skyndilega og veg-
farendum algerleea á óvart, að
smátelpa á reiðhióli hafði ekki
tíma til að komast undan hon-
um.
Bíllinn skall á hiólinu henn-
ar, en til allrar hamingju tókst
bílstjóranum að hemla tíman-
lega, svo að slvsi varð afstýrt.
En telpuauminginn hrökklað-
ist af hjóli sínu. var nærri fall-
in og varð svnileea dauðhrædd.
Hún virtist bó í fullum rjetti
á götunni, þegar þetta skeði.
MEÐAL" ANNARA'.ORÐA . . . .^'
★
Um hvað er fólkið þá að kjósa? Er um nokkuð að velja?
Svo sannarlega ekki. Rússneskir „kjósendur“ eru þessvegna
ekki kjósendur í þeirri merkingu, sem vestrænar þjóðir
leggja í það orð. Þeir fara ekki á kjörstað til þess að kjósa
eins og fólk gerir í vestrænum lýðræðislöndum. Þeir fara
þangað vegna þess að það er skylda þeirra að sýna sig þar
og taka við pappírsmiða, sem á standa nöfn þeirra manna
sem verða fulltrúar í „æðsta ráðinu“, hvað sem „kjósand
inn“ gerir við miðann, sem honum er fenginn. Því getur
ekkert breytt af þeii’ri einföldu ástæðu að milh einskis
er að velja.
Rússneskir kjósendur fara þessvegna ekki á kjörstað eins
cg frjálsir einstaklingar til þess að ákveða stjórnarfar lands
sins, til þess að velja og hafna. Þeir fara eins óg hjörð, sem
er rekin á ból.
★
Það er af þessari ástæðu, sem leið ráðherranna úr em-
bættum sínum liggur ekki til lífsins heldur gálgans og graf-
arinnar. Það er ekki fólkið, sem ræður örlögum þeirra. Það
ræður engu. Byltingin, valdataka kommúnismans, hefur
svipt það öllum áhrifum. Þessvegna getur hún í næði jetið
börn sín, einnig þau þeirra, sem heitast trúðu á að Sovjet-
skipulagið væri leiðin til frelsisins.
Um þessar mundir er ýmsu spáð um framtíð mannkyns-
ins. Hvernig þær spár rætist er ekki unnt að fullyrða um
nú. En eitt er þó víst, og það er það, að ef kommúnisminn
nær að breiðast út og komast til valda á Vesturlöndum, þá
er frelsinu þar með útrýmt. Myrkur kúgunar og ofbeldis
sem nú lykur Um þjóðirnar austan járntjaldsins, hefur þá
læst sig um vöggu vestrænnar menningar, eytt öllu andlegu
frelsi, kæft alla þróun.
Það er gæfa vestrænna; þjóða að þær hafa í tæka tíð
áttað sig á því, hvað í húíi er. Hrun kommúnistaflokkanna
cg algert fylgisleysi í löndum þeirra ber því greinilegt vitni
sínum í Finniandi.
Eftir Marquis Childs.
ÞAÐ hlýtur að vera nokkuð
erfitt að búa við stöðugan ótta.
Það tekur á taugar manna að
eiga háskann allt af yfir höfði
sjer. Mjer dettur í hug hlut-
skipti finnsku þjóðarinnar, ,sem
á engan leitar.
« «
ROF SAMNINGSINS
FYRIR DYRUM
FYRIR einum til tveimur mán.
komst sá orðrómur á kreik,
bæði í Moskvu og Helsingfors,
að Rússar mundu rifta finnsk-
rússneska friðarsimninginn. —
Mundi að þessu ráði horfið rjett
áður en kjör forsetans færi
fram, en öruggt þótti, að fyrir
valinu yrði Juho Paasikivi. .—
Hann hefur jafnan gætt þess,
að Finnar virtu samninginn í
hvívetna og hefði því mátt líta
svo á, að Rússar væri ekki and-
vígir endurkjöri hans. En höld-
um áfram.
9 9
ÁRÓÐURINN FÆRIST
í AUKANA
TALIÐ er, að finnski kommún-
istaflokkurinn hafi fengið leyni
leg skilaboð, þar sem honum
var heitið aðstoð á rjettri
stundu fyrir kosningarnar. —
Vikurnar áður en kjör forset-
ans fór fram færðist áróðurinn
gegn Finnlandi í aukana, varð
illkvittinn og fjandsamlegur í
þeirra garð. Rússar beindu
honum einkum og sjer í lagi að
þeim stjórnmálaleiðtogum, sem
ekkert vilja hafa saman við
Rússa að sælda fram yfir vin-
samleg og eðlileg viðskipti.
« 9
r RUNNU, ER TIL KOM
MÖNNUM þótti Rússarnir
hegða sjer óþægilega svipað því,
sem þeir gerðu gagnvart Tjekkó
slóvakíu í febrúar 1948.
Og kosningadagurinn nálgað-
ist óðum. Hitinn jókst. Loks
varð sprenging við sjálft ríkis-
þinghúsið. En þegar til kast-
anna kom riftaði Rússland ekki
friðarsamninginn eins og þó
hafði víst staðið til, a.m.k. hef-
ur ekki enn orðið af því.
9 9
VORU FASTIR FYRIR
EN Finnar hafa sýnt, að þeim
er ekki fisjað saman. Þeir hafa
enn einu sinni fært heim sann-
inn um, að þeir kikna ekki und-
ir þunganum. Að mínu viti var
það þess vegna, sem Rússar
greiddu ekki lokahöggið, sem
þeir höfðu heitið fylgifiskum
sínum í landinu.
Finnar höfðu búist til varnar
eins og þeim var unnt, með því
að losa stjórnina við þátttöku
kommúnista, þar sem þeir gátu
unnið tjón.
O 9
FRELSIÐ ÓSKERT
ÞAÐ mun ekki fjarri sanni, að
stórar og voldugar þjóðir geti
lært af finnsku þjóðinni, sem
;elur aðeins 4 milljónir manna.
Að minnsta kosti gæti þetta
minnt menn á, að öryggið í
heiminum er á hverfanda hveli
nú á dögum og nauðsynlegt er
að gera sjer grein fyrir þeim
háska, sem sífellt vofir yfir og
haga lífi sínu samkvæmt því.
Ýmsar hastarleear ráðstafan-
ir voru gerðar í Finnlandi. En
frelsi þessa lýðræðislands hefur
ekki verið skert. Kommúnistar
fá óhindrað að gefa ú't blöð sín
og þeir ganva tálmunarlaust til
kosninga bæði til þings og í
verkalýðsfjelögunum.
Frá Skákijinginu
1 SJÖUNDU umferð urðu úrslit
sem hjer segir í meistaraflokki
á Skákþingi Reykjavíkur: Guð-
mundur Ág., vann Guðjón M.
Jafntefli gerðu Guðm. S. og
Baldur, Lárus og Friðrik. Bið-
skák varð hjá Gilfer og Benóny
og Árna og Sveini.
í 8- umferð vann Lárus Gil-
fer, Friðrik Guðjón og Guðm.
S. Svein. Biðskák varð hjá
Baldri og Guðm. Ág. og Árna
og Benóny.
Biðskákir verða tefldar á
föstudag, en 9. og síðasta um-
ferðin verður tefld á sunnu-
dag. ;