Morgunblaðið - 26.03.1950, Blaðsíða 9

Sunnudagur 26. mars 1950.
*IUKGÍJ[\ttLAOI»
9
RE YK
Stjórnarsamvinnáii
ÞAÐ ljetti yfir þjóðinni, dag-
inn sem samtök núverandi
stjórnarflokka komust á. Þau
samtök afstýrðu utanþings-
stjórn og fullkomnum glund-
roða í efnahagsmálum og stjórn
málalífi íslendinga. Þetta var
öllum hugsandi mönnum ljóst.
Menn óttuðust að hatramar
deilur flokkanna myndu hindra
nauðsynleg san'—-3k um stjórn-
armyndun, og þau bjargráð í
efnahags- og atvinnumálum
sem ein gátu afstýrt öngþveit-
inu.
Meðan gengi íslensku krón-
unnar var eins og það var skráð
var haldið uppi fuljkomnu ó-
samræmi við hið raunverulega
verðgildi hennar eða kaupmátt.
Með sífeldum kaupskrúfum og
verðbólgu á undanförnum ár-
um var dregið úr gildi hverrar
krónu. Uns framleiðslan sem
fjekkst fyrir krónurnar varð
fckki seld í erlendum gjaldeyri
nema með stórfeldum uppbót-
um, ríkisstyrkjum eða „frjálsu11
gengi. Ríkissjóður var orðinn
aðalkaupandi útflutningsvar-
anna.
Þetta horfðu flestir á með
ugg og kvíða. En erindrekar
hins austræna valds, sem vilja
núverandi þjóðfjelag á íslandi
feigt, horfðu á þetta með vel-
þóknun. Sem eðlilegt er. Því
þjóðarböl er þeirra gróði.
Neyðarráðstöfun
ENGIN þjóð gerir það að gamni
sínu að fella gjaldeyri sinn og
gera sjer með því óhægra en
áður um kaup á erlendri vöru.
En margar þjóðir hafa orðið að
sætta sig við þesskonar ráðstaf-
anir, sem eru meiri fyrir sjer
en við íslendingar.
Við erum orðnir fátækari en
við vorum um skeið. Og verð-
um að taka afleiðingunum af
því. Fimm aflaleysisvertíðir á
síldveiðum í röð og aflatregða
á þorskveiðum á þessari ver-
tíð í ofanálag, ásamt verðfalli
á afurðum okkar vegna auk-
inna matvælaframleiðslu, hlýt-
ur að hafa þungbærar afleið-
ingar fyrir íslenska atvinnu-
vegi. Svo sá flokkur manna hjer
á landi sem gengið hefur í
þjónustu erlendrar ofbeldis-
stefnu og fljettar bölbænir yfir
íslenskt þjóðlíf í kvöldbænir
sínar, hefur sannarlega yfir
miklu að gleðjast.
Enda ræður Moskvamálgagn-
ið sjer ekki fyrir ánægju er það
í myndafrjettum sínum skýrir
frá, að íslenskar afurðir reyn-
ast óseljanlegar í útlöndum.
Þjóðviljinn og pólitískur
talkór kommúnista staglast á
því, að allar íslenskar afurðir
sje hægt að selja í Rússlandi.
En úrslitaneitun um sölu þang-
að á íslenskum afurðum var
kveðin upp í Moskvu, þegar
valdsmenn þar úrskurðuðu fyr-
ir nokkrum árum, að þeir
keyptu ekki vörur hjeðan þeg-
ar þeir gætu keypt samskonar
várning ódýrara verði annars-
staðar. Eftir það kepptust
kommúnistar við að gera ís-
lenskar afurðir sem dýrastar.
Engin önnur leið
TIL þess að hægt yrði að halda
iramleiðslu sjávarafurða á-
fram og afla tekna í þjóðar-
J A V í
búið, var éngín önnur leið fyrir
hendi, en gengislækkunin.
Um það voru allir stjórn-
málaflokkar sammála.
En Alþýðuflokkurinn hefur
sjerstöðu í málinu, sem mun
vera alveg einstæð fyrir lýð-
ræðisflokk. Að vera í orði
kveðnu á móti þeirri leið sem
farin er. En gera ekki tilraun
til að benda á aðra leið í stað-
inn.
Alþýðuflokkurinn viðurkenn-
ir að leggja hefði þurft 70—100
miljónir nýrra skatta og tolla á
þjóðina ef lengra hefði átt að
halda eftir uppbóta og styrkja
leiðinni. Hann treysti sjer ekki
til að leggja þær drápsklyfjar
á þjóðina. Var því horfinn frá
þeirri leið. Nema hvað hann
sagði til málamynda að hægt
væri að setja á stofn allsherjar
landsverslun við útlönd, og
græða á henni 30 milljónirnar.
Hverjum dettur í hug nema
Alþýðuflokksmönnum að lands
verslun kosti ekkert í rekstri?
En jafnvel hagfræðingum
Alþýðuflokksins tekst ekki að
telja sjer trú um, að ímyndaður
30 miljóna hagnaður af áætl-
aðri landsverslun þeirra nægði
nokkurntíma til að greiða 70—
100, miljónir króna í uppbætur
handa framleiðslunni.
Með þeirri afstöðu til efna-
hagsmálanna, sem Alþýðuflokk
urinn hefur tekið, er einkar
eðlilegt, að hann vilji hætta
afskiftum af stjórnmálum. Ekk-
ert liggur beinna við fyrir hann.
Forystumenn hans skáka í því
skjóli, að almenningur verði
fyrir ýmiskonar óþægindum við
gengislækkunina, á meðan
gengislækkunin hefur ekki
rýmkað fyrir sölu íslenskra af-
urða, og þar með greitt fyrir
kaupgetunni.
Meðan á þessu stendur ætla
Alþýðuflokksmenn að skara eld
að sinni pólitísku köku. Má
segja að þeim veiti ekki af. Því
lítið dregur vesæicn, sem kunn-
ugt er.
Meðan á þessari „pólitísku
vertíð“ Alþýðuflokksins stend-
ur, hyggst hann að keppa við
kommúnista í því, að ala á
óánægju þeirra, sem að nafn-
inu til eru þjóðhollir menn, en
brestur yfirsýn til að skilja, og
viðurkenna, að þjóðin þarf að
leggja að sjer, og efla samhug
sinn og fórnfýsi, til þess að
komast fram úr þrengingum
þeim, sem að henni steðja,
vegna aflabrests, verðfalls af-
urðanna og verðbólgu undan-
farinna ára.
En þessi kappleikur Alþýðu-
flokksins við ofbeldisflokkinn
hlýtur að mistakast, eins og
Bjarni Benediktsson benti ný-
lega á í þingræðu. Því Alþýðu-
flokkurinn er í eðli sínu lýð-
ræðisflokkur og getur aldrei
komist í hálfkvisti við hinn er-
lenda einræðifslokk í niðurrifs-
og skemdastörfum í þjóðfje-
laginu.
Þeir hafa hvergi tiltrú
í ÖLLUM frjálsum kosningum,
sem fram fara vestan Járn-
tjalds, kemur það í ljós, að
fylgi kommúnísta fer þverr-
andi. Sama hvort um er að ræða
kosnipggr til þjóðþinga eða til
bæjarstjórna. í kosningunum
til breska þingsins á dögunum
KURB
gehgií' 28.200.000 manna að
kjörborðinu. Níu af hverjum
þúsund greiddu kommúnistum
atkvæði. Það samsvarar því, að
með sama fyjgi eða fylgisleysi
hjer í Reykjavík væru hjer alls
um 200 kommúnistar. í skiln-
ing á kommúnistum, sem ýmsu
öðru, stöndum við allmikið að
baki þessari öndvegisþjóð lýð-
ræðisins, Bretum.
En það er, eins og maðurinn
sagði á Stúdentafundinum í
janúar, „ekki andskotalaust,
hversu kommúnisminn á örðugt
uppdráttar meðal Breta“.
Við bæjarstjórnarkosningar í
Danmörku um daginn misstu
kommúnistar meira en annan-
hvorn fulltrúa sinna. Enda
höfðu nokkrir forsprakkar
þeirra nokkru fyrir kosningar,
ruðst inn í bæjarstjórnarsal
Kaupmannahafnar, grenjað á
andstæðinga sína, sem sátu þar
á fundi, að þeir mættu reiða sig
á, að slíkum fulltrúum, sem al-
þýða manna hefði valið sjer í
bæjarstjórn Kaupmannahafnar,
skyldi verða „útrýmtO. Enginn
lætur sjer detta í hug, að á bak
við þessar ógnanir liggi það, að
kommúnistar hugsi sjer að ,,út-
rýma“ andstæðingum sínum í
bæjarstjórn Hafnar með valdi
kjörseðlanna. Þar hugsa þeir
sjer að vopnavald hinna aust-
rænu yfirmanna þeirra eigi að
koma til. Enda hafa kommún-
istar hvergi í heiminum komist
til valda á lýðræðislegan hátt.
„Fjáraflaplön“
SANNANIR hafa komið fram
um það, að sænskir kommúnist-
ar fá stórfje beina leið frá Rúss-
landi til flokksstarfsemi sinn-
ar. Hin sænska flokksdeild
kommúnista hefir stórkostlega
gengið saman á síðustu árum.
En eftir því sem næst verður
komist hafa fjárráð flokksdeild-
arinnar batnað eftir því, sem
flokksmönnum hefir fækkað.
Lengi hefir leikið grunur á
því, bæði í Svíþjóð og með öðr-
um Norðurlandaþjóðum, *að
kommúnistar feli tekjuöflun
sína frá ,,Móðurlandinu“ á bak
við allskonar fjársafnanir og
samskot, sem á yfirborðinu eru
látnar heita að komi frá eld-
heitum fylgismönnum innan-
lands. Meginið af því fje, sem
flaggað er með í blöðum komm-
únista, að sje komið frá inn-
lendum fylgismönnum sje í
raun rjettri komið frá hin-
um sameiginlega flokkssjóði
austan Járntjaldsins.
En hinir óbreyttu flokks-
menn, sem vinna í þágu Stalin-
ismans og vita ekkert í sinn
haus, til hvers þeir eru not-
aðir, eru að sjálfsögðu ekkert
látnir um þetta vita.
Ræktunarsjóðurinn
I SAMNINGUM þeim, sem gerð
ir voru um stjórnarsamstarfið,
var kveðið svo á, að af því fje,
sem rennur til ríkissjóðs vegna
gengisbreytingarinnar, skuli 5
milljónir fara í Ræktunarsjóð-
inn. Framsóknarmenn telja að
sú ráðstöfun eigi að reiknast
tekju'mfegin hjá fíokki þeii’ra.
En þegar á það er litið,
liversu mikið fjármagn þarf í
íslenskar sveitir á næstu árum,
til að rækta jarðirnar, svo hægt
sje að stækka bústofninn í stór-
RJEF
um stíl, er einsætt, að 5 milljón-
ir hrökkva skammt í þá fjár-
íestingu alla. Og meira er um
vert, að menn taki saman hönd-
um um það, að allt það fje, sem
fest er í landbúnaði, í ræktun,
vjelar og byggingar verði arð-
bært, því verði vel og hagan-
lega varið. Svo hver sem legg-
ur fram fje sitt og vinnu í bún-
aðarumbætur geti verið viss um,
að hann fái öruggan arð í aðra
nönd.
Sameiginleg átök núveranai
stjórnarflokka í þessum efnum
verða heilladrýgst, til þess að
skapa blómlegan landbúnað í
íslenskiun sveitum. Það er ekki
að efa að núverandi forsætis-
ráðherra, fyrrverandi búnað-
armálastjóri, Steingrímur Stein
þórsson, veit og skilur þetta
manna best.
Að sýna hófsemi
FYRIR nokkrum dögum birtist
í dagblöðunum tilkynning frá
ríkisstjórninni, þar sem skýrt
er tekið fram, að öll verðhækk-
un sje bönnuð á aðfluttum vör-
um, þeim sem voru i verslun-
um þegar gengisbreytingin
gekk í gildi, og engin hækkun
á verðlagi megi yfirleitt eiga
sjer stað, nema að fengnu leyfi
verðlagsyfirvaldanna.
Ennfremur segir, að ríkis-
stjórnin muni gera sjerstakar
ráðstafanir til þess a ðsjá um
að þessum fyrirmælum verði
fylgt, og fullri ábyrgð verði
komið fram, gegn öllum þeim,
er gera tilraun til að ná óeðli-
legum og ólöglegum hagnaði í
sambandi við verslunarálagn-
ingu vegna gengisbreytingarinn
ar. —
Þar segir og m. a.: „Þjóðin
á nú, öll sem einn maður, lífs-
afkomu sína undir því, að geng
isskráningarlögin nái tilgangi
sínum. Hver sá, er torveldar
eðlilega framkvæmd laganna,
bregst því skyldum sínum gagn
vart samborgurum sínum og
sjálfum sjer“.
Ríkisstjórnin beinir þeim ein
dregnu tilmælum til almenn-
ings, að hann sýni hófsemi og
stillingu í þessu mefnum.
Áskorun Verslunar-
ráðsins.
DAGINN eftir sendi Verslunar-
ráð íslands út svohljóðandi á-
skorun til meðlima sinna.
„Vjer leyfum oss að vekja at-
hygli meðlima Verslunarráðs-
ins á tilkynningu ríkisstjórnar-
innar, um bann við hækkun á
vörum, sem þegar hafa verið
verðlagðar og áskorun ríkis-
stjórnarinnar til verslana og
iðnfyrirtækja um, að dreifa fyr
irliggjandi vörum sem jafnast
til neytenda.
Verslunarráðið vill alvarlega
skora á meðlimi sína og aðra
kaupsýslumenn að verða við
tilmælum ríkisstjórnarinnar og
sýna með því þann þegnskap,
sem sjálfsagður er, og sem
þjóðinni er nú nauðsynlegri en
nokkru sinni fyrr“.
Tilkynning ríkisstjórnarinnar
og áskorun Verslunarráðsins,
verða að , sjálfsögðu rík hvöt
öllum verslunum og iðnfyrir-
tækjunum að hlýða sem ná-
kvæmast þeim fyrirm., sem sett
eru og þeirri þegnlegu skyldu,
sem hvílir á mönnum, að stuðla
Laugardagur
25. mars
að því, að þær ráðstafanir, sem
nú eru gerðar, til viðrjetting-
ar framleiðslu landsmanna,
komi að tilætluðum noturn. —•
Jafnframt er þess að vænta, að
almenningur veiti því eftirtekt,
að hvarvetna verði farið eftii*
settum reglum.
Tilkynning til
fæðiskaupenda
SAMA DAGINN sem áskorun
Verslunarráðsins birtist í blöð-
um bæjarins birtist tilkynning-
frá fjórum veitingahúsum sunn
anlands og norðan til fæðiskaup
enda, þar sem segir:
„Með því að okkur hefir ekki
tekist, að fá leyfi verðlagsstjóra
til verðhækkunar á föstu mán-
aðarfæði, þrátt fyrir að veiting-
ar þessar eru nú seldar með
tapi, neyðumst við til að segja
fæðiskaupendum okkar upp,
frá 1. apríl n. k. að telja".
Almenningur, sem þekkir
ekki, við hvaða verði mánaðar-
fæðið er selt í viðkomandi veit-
ingahúsum, nje er því kunnug-
ur, hve mikið tjón veitingasal-
arnir bíða, af þessum viðskipt-
um sínum, spyr: — Er þessi
tilkynning í -samræmi við til-
mælin um, að sýna hófsemi og
stuðla að þvi, að innleiða þann
sparnað í daglegu lífi, sem þjóð
in þarfnast nú?
Væri ekki nær að fæðissal-
arnir segðu eitthvað á þessa
leið: —- Þar eð almenningi er
nauðsynlegt að spara, meira en
gert hefir verið um skeið, þá
gerum við mánaðarfæði okkar
iburðarminna og einfaldara en
verið hefir, svo við getum selt
heilbrigðu verði?
„Spyrðubandið“
ALÞÝÐUBLAÐIÐ talar digur
barkalega í dag um „ráðleys-
ingja“ í sambandi við gengis-
lækkunina. Geta Alþýðublaðs-
menn djarft úr flokki talað, um
ráðleysi í þessu máli. „Sá veit
gerst sem reynir“.
Síðan alvarlega var farið að
tala um hagnýtar ráðstafanir
til að koma í veg fyrir algera
stöðvun á útflutningi lands-
manna og þar af leiðandi at-
vinnuleysi í landinu, og menn
höfðu gert sjer fulla grein fyrir
því, að um tvær leiðir var að
ræða, verðhjöðnun eða gengis-
fellingu, hafa Alþýðuflokks-
menn ekki komið upp einu orði
um nein ráð sem farandi væri
eftir.
„Vitið og framsýnin er hjá
gengislækkunarpostulunum“
segir í ritstjórnargrein Alþýðu
blaðsins. Höf. veit sem er, að
eftir hvorugu er að leita í her-
búðum Alþýðuflokksins.
Greinarhöf. segir ennfremu.r,
að ólíklegt sje, að verkalýðssam
tökin efni til samvinnu við „kúg
ara sína“ og meinar þar stjórn
arflokkana. En myndu verka-
lýðssamtökin líklegri til að
gera-sig ánægð með að ekkert
sje aðhafst, til að forða atvinnu
vegunum og atvinnulífinu í
landinu frá tortímingu, þeg-
ar grundvöllur undir síhækk-0
andi styrkjum og 'uppbóturri,'
hrynur?
Eða hversu langan umhugs-'
unartíma skyldi Alþýðuflokk-
Framh. á bls. 12.