Morgunblaðið - 09.05.1950, Blaðsíða 8

rtf ORGUISBLAÐIÐ
Þriðjudagur 9. maí 1950.
3$!®tgpstiMafrfö
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
óhrifar:
DAGLEGA LÍFINU
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)'
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ristjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Áskriftargjald kr. 14.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 60 aura eintakið. 85 aura með Lesbók.
„Fína fólkið“ minnir á sig
„FÍNA FÓLKINU“ í þjóðvarnarfjelaginu svokallaða, hefur
fundist að það þyrfti að minna á sig. Á aðalfundi fjelags
þessa ,sem flestir hugðu að hefði annaðhvort sofnað svefn-
inum langa eða gengið í heild í flokk kommúnista, var sam-
þykkt yfirlýsing, þar sem því var lýst yfir að kommúnistar
ættu enga sök á grjótkastinu og skrílsárásinni á Alþingi 30
mars 1949. Dómsmálaráðherrann, lögreglustjórinn og for-
menn lýðræðisflokkanna ættu þar á alla sök.
Þjóðviljinn segir frá því að einn af leiðtogum „fína fólks-
ins“ hafi á fundi þessum lýst þeirri skoðun að nauðsyn bæri
til þess að fjelag þess starfaði áfram til þess að stuðla að
því, „að heilbrigður kjarni þjóðarinnar geti haldið þjóðar-
vitund sinni og dómgreind í framtíðinni....“
Já, þarna talar maður, sem hefur bærilega dómgreind til
brunns að bera. Hann hefur meira að segja svo mikið af
henni að hann vill halda uppi fjelagsstarfi til þess að útvega
öðru fólki dómgreind!!! Blessaður maðurinn, ekki vantar
örlæti hjartans. En til marks um auðlegð hans af þessum
ágæta eiginleika lýsir hann því yfir að það sje leiðtogum
lýðræðisflokkanna að kenna að þinghúsið var grýtt og til-
raun gerð til manndrápa. Hann lýsir því yfir að þeir, sem
grjótinu köstuðu, beri enga ábyrgð heldur aðeins þeir, sem
grýttir voru!!! Það er ekki að furða þótt fólk með svona
,,fína“ dómgreind bjóði -„kjarna þjóðarinnar“ upp á hjálp
til þess að halda „þjóðarvitund“ og „dómgreind í framtíð-
inni“!!! r’
Konungsdeíla undir
þjóðarúrskurð
ÞANN 29. apríl var Belgíuþing rofið. Það var niðurstaðan
af sjö vikna tilraunum katólska flokksins, sem aðeins skortir
2 þingsæti til þess að hafa hreinan meirihluta í fultrúadeild
þingsins, til þess að fá nokkra af þingmönnum frjálslynda
flokksins til þess að samþykkja heimkomu Leópolds kon-
ungs. En allar þessar tilraunir fóru út um þúfur. Um skeið
leit þó út fyrir að samkomulag næðist á þeim grundvelli
að konungurinn kæmi heim, færi með völd í um það bil 18
daga, en afsalaði síðan konungdæmi sínu til bráðabirgða í
bendur elsta syni sínum, Baudouin prins. — Staða Leó-
polds konungs síðar yrði svo ákveðin af þinginu eða hinum
pólitísku flokkum landsins.
Bæði Frjálslyndir og jafnaðarmenn gengu að þessari lausn.
Konungur fjellst einnig á hana. En að lokum drógu jafnað-
armenn sig til baka og neituðu að samþykkja heimkomu
konungs nema hann færi til útlanda þegar eftir valdaafsal
sitt til langrar dvalar þar. Ennfremur skyldi konungur heita
því að búa ekki í höfuðborginni eftir að hann kæmi heim úr
utanför sinni.
Niðurstaðan varð þá sú að Karl prins, ríkisstjóri Belgíu
rauf þingið og efndi til nýrra kosninga í landinu hinn 4. júní
n.k. Þær kosningar munu fyrst og fremst snúast um kon-
imgsmálið, sem belgiska þjóðin fyrir nokkrum vikum gekk
til þjóðaratkvæðagreiðslu um með þeim árangri að 57,68%
hennar óskuðu þess að Leópold konungur hyrfi heim og
tæki við völdum. Þrátt fyrir þessi úrslit vildi minnihlutinn
ekki sætta sig við heimkomu konungs. Skipun hans til belg-
iska hersins um uppgjöf fyrir Þjóðverjum í maí 1940 situr
ennþá eins og sárbitur broddur í brjóstum stórs hluta þjóð-
arinnar.
Á meðan kosningabaráttan fer fram í Belgíu um örlög
hans situr Leópold konungur suður í Sviss með hinni
ílæmsku konu sinni, de Rethy prinsessu. Hann er í stöðugu
símasambandi við einkaritara sína og fylgismenn í Brússel
og fylgist nákvæmlega með því, sem gerist. Um úrslit kosn-
inganna er ekkert hægt að fullyrða.
Það hefur verið mjög stormasamt í belgiskum stjórnmál-
vim undanfarna tvo mánuði. Mikil ólga hefur verið meðal
elmennings í þessu þroskaða Iýðræðisríki. Allt bendir til
þess að þar sjeu nú hörð átök framundan.
Arðvænlegur
atvinnuvegur?
í SAMBANDI við nýju tíma-
ritin, sem nú skjóta að heita
má vikulega upp kollinum hjer
í höfuðstaðnum, er sagt frá því,
bæði í gamni og alvöru, að það
sje að verða arðvænlegur at-
vinnuvegur að gefa út splunku-
ný tímarit, sém aðeins komi
einu sinni, eða í mesta lagi
tvisvar, fyrir almenningssjón-
ir.
Nýju tímaritin, segja háð-
fuglarnir, eru rifin út, fyrir
forvitnissakir. Ný tímarit skila
alltaf ágóða, fólk stenst ekki
freistinguna að kaupa þau, það
vill sjá, hvað þau hafa upp á
að bjóða og hvort hjer sje um
eitthvert nýnæmi að ræða.
Slungnir spekúlantar, segja
háðfuglarnir því, senda frá sjer
nýtt tímarit minnst einu sinni
i mánuði — og lifa góðu lífi af
tekjunum.
•
Rusl í sýningar-
gluggum
EN ÞÓTÍ hjer sje ef til vill
eitthvað orðum aukið, þá er hitt
staðreynd, að furðulega mikið
af reyfararusli hefir á undan-
förnum mánuðum safnast í
sýningarglugga bókabúðanna.
Furðulega mikið, segi jeg, sök-
um þess að það er alkunna, að
mikill skortur á blaða- og bóka-
pappír á að vera í landinu.
Reyfararuslið mun gefa mjög
sæmilegan arð, og hjer er ein-
ungis um þýddar „bókmennt-
ir“ að ræða, þótt þýðendanna
sje sjaldan eða aldrei getið. En
hljedrægni þeirra verður skilj-
anleg, þegar blaðað er í þessum
ofstopa- og orðagjálfurssögum.
Svart og hvítt
ÞÆR eru flestar heftar í papp-
írskápur, með áteiknaðri mynd
af froðufellandi morðingja,
angistarfullri stúlku og frá-
munalega álappalegri sögu-
hetju. Þær þykja ekki mönnum
bjóðandi, hafi þær ekki að
minnsta kosti eitt morð á móti
hverjum tíu blaðsíðum. Þrjótar
þeirra eru óskaplega vondir
menn með biksvört hjörtu. —
Hetjurnar eru óskaplega góð-
ir menn með mjallhvítar sál-
ir. Hetjurnar eru líka voðalega
sterkar, og þær geta bókstaf-
lega allt. Um daginn rakst jeg
á eina hetju, sem af nauðsyn
þurfti að dansa tangó við
„Tangódrottninguna“. Hetjan
dansaði tangó svo aðdáanlega,
að allir viðstaddir stóðu á önd-
inni. Sá álappalegi var næst-
um búinn að dansa „Tangó-
drottninguna“ niður úr gólf-
inu.
•
„Sjakkett“-klæddir
morðingjar
EN ÞÓTT söguhetjur ruslreyf-
aranna sjeu skemmtilega leið-
inlegar, eru skúrkarnir jafnvel
skemmtilegri. Höfundurinn
klínir venjulegast svörtu
skeggi framan í þá, helst höku-
toppi og yfirvarabursta. — Svo
ganga þessir bókaþorparar nær
undantekningarlaust í „sjakk-
ett“, það er að segja svart-
röndóttum buxum og svörtum
stjeljakka, hnepptum einhvers
staðar í nánd við næstefsta
skyrtuhnappinn. Og svo drepa
þeir og drepa blaðsíðanna á
milli, eitra jafnt fyrir kónga
sem ölmusumenn, en loka ung-
ar, saklausar stúlkur inni í geð-
veikrahælum í frístundum sín-
um.
Stórskemmtilegir menn á
sína vísu, en orðnir merkilega
margir í pappírsskortinum, sem
nú er sagt að þjái land okkar.
•
Svartur
markaður
í BRJEFI til Daglega lífsins er
vakin athygli á því, að það sjeu
neytendurnir, sem eigi sinn
stóra þátt í að viðhalda svört-
um markaði í landinu. — Þetta
er auðvitað hárrjett, en þó eng
inn nýr sannleikur. Hitt er svo
annað mál, að almenningur
gerir sjer sjálfsagt ekki grein
fyrir þessu sem skyldi, og varla
verður hann mikið víttur fyrir
sað. Menn eru nú einu sinni
svona gerðir, að þeir kjósa
frekar að kaupa nýjar spari-
buxur af svörtum braskgra en
sitja heima á sunnudögum.
•
Skrítinn
verslunarmáti
ÞAÐ var ekki lipur kaupmað-
ur, og þaðan af síður góður
kaupmaður, sem Daglega lífinu
var skýrt frá fyrir helgina. —
Þessi kaupmaður selur skraut-
muni ýmiskonar, 'og nú bar
svo við fyrir nokkrum dögum,
að konur tvær, sem voru í leit
að heppilegri gjöf, sáu snotran
blómavasa í sýningarglugga
hans.
Þær gengu því inn í versl-
unina, sneru sjer til eigandans
og ljetu í ljós ósk um að fá að
handleika vasann.
Gjörið þið svo vel
NÚ SKYLDU menn ætla, að
kaupmaðurinn hefði brugðið
fimlega við, teygt sig eftir vas-
anum í glugganum og sýnt hin
um væntanlegu viðskiptavin-
um.
En bað var öðru nær. Konurn
ar, sem þarna voru komnar í
búðina til hans í verslunarerind
um, fengu það svar, að þeim
væri svo sem velkomið að skoða
blómavasann — þær skyldu
bara fara út á gangstjettina og
virða hann fyrir sjer í gegnum
glerið!
Þar með taldi maðurinn sig
víst hafa gert skyldu sína, en
frúnnar kvöddu og hafa ekki
ónáðað hann síðan.
•
Hvað skal gera?
FEGRUNARFJELAGIÐ hefir
skorað á menn að hirða vel um
lóðir sínar, segir húseigandi
hjer í bænum, en jeg fæ ekki
sjeð, hvernig jeg get orðið við
þeirri áskorun, þegar mjer er
ómögulegt að girða í kringum
húsið mitt. Steinveggir eru
harðbannaðir, bætir hann við,
og vírnet er ómögulegt að fá,
ekki einu sinni gaddavír. Það
má því heita, að hjá mjer nái
gatan alveg upp undir húsið,
og meðan svo er, held jeg að
vonlaust sje fyrir mig að reyna
að halda lóðinni hreinni.
Alþjóðasamþykkt
um fjelagsfrelsi
Ríkisstjórnin leggur fyrir Alþingi tillogu
um fullgildingu og verndun þess
RÍKISSTJÓRNIN lagði í gær fyrir Alþingi tillögu til þings-
ályktunar um fullgildingu á alþjóðasamþykkt um fjelagafrelsi
og verndun þess. — Tillagan hljóðar þannig:
„Alþingi ályktar að veita ríkisstjórninni heimild til þess fyrir
Íslagrds hönd að fullgilda samþykkt nr. 87 um fjelagafrelsi og
verndun þess, sem gerð var á 31. þingi Alþjóðavinnumálastofn-
unarinnar (I.L.O.) í San Francisco 1948, eins og hún liggur
fyrir á fylgiskjalinu, sem prentað er með ályktun þessari.“
Efni samþykktarinnar
í greinargerð segir m.a.:
Samþykktin kveður svo á, að
verkamenn og vinnuveitendur
skuli eiga óskorðaðan rjett til
að stofna með sjer fjelög án af-
skipta hins opinbera, og skal
handhöfum framkvæmdavalds
óheimilt að leysa upp slík fje-
lög. Fjelög þessi skulu eiga rjett
á að setja sjer lög og reglur,
skipuleggja stjórn sina og starf
semi og setja sjer stefnuskrá án
afskipta af hálfu yfirvalda, er
skerði þennan rjett. Heimilt
skal fjelögum að stofna og
ganga í sambönd, svo og gerast
aðilar að alþjóðasamtökum
verkamanna eða vinnuveitenda.
Við beitingu þeirra rjettinda,
sem að framan getur, skulu fje-
lögin gæta þess að brjóta ekki
í bág við landslög, en aftur á
móti mega lögin ekki skerða
þann rjett, sem samþykktin
veitir.
Þá leggur samþykktin ríkj-
um þeim, sem hana fullgilda,
þá skyldu á herðar að gera all- j
ar viðeigandi og nauðsynlegar ^
ráðstafanir til þess að tryggja^
verkamönnum og vinnuveitend (
um, að þeir geti óhindraðir
neytt þess rjettar, sem þeim er
veittur með samþykktinni.
Þá eru í samþykktinni sjer-
stök ákvæði, sem snerta ein-
ungis nýlenduríki, og að síðustu
erlu svo lokaákvæði um gildis-
töku samþykktarinnar o. fl.
Rjettindin þegar tryggð
íslendingum
Rjettindi þau, sem samþykkt
þessi fjallar um, eru tryggð ís-
lendingum með stjórnarskránni
og enn fremur með lögum um
stjettarfjelög og vinnudeilur, að
því er tekur til fjelaga verka-
lýðs og annarra launþega. Sama
mun vera að segja um önnur
Norðurlönd. Hins vegar gegnir
öðru máli víða annars staðar,
ekki ainungis í einræðisríkjum,
heldur og í ýmsum lýðræðisríkj
um. Það er því vart hægt að
neita því, að þessi samþykkt er
mjög mikilvæg fyrir alþjóðlega
þróun fjelagsmála, og markar
hún tímamót í sögu þeirra. —
Aldrei fyrr hefur verið kveðið
á um jafnmikilvæg mannrjett-
indi með samningum milli rikja.
Framh. á bls. 12.