Morgunblaðið - 07.09.1950, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 7. sept. 1950
Skemmdarverk kommúnista í
verkalýðsfjelögunum
Láfa sig hagsmuni launþega engu skiffa.
KOMMÚNISTAR hafa greini-
lega orðið fyrir miklum von-
brigðum, að samkomulag
skyldi nást milli ríkisstjórnar-
innar og launþegasamtakanna
um vísitöluna. Þeir vonuðu, að
su deila mundi leiða til al-
mennra verkfalla nú í septem-
ber og skapa óviðráðanlegt öng
þveiti og upplausn í þjóðfje-
laginu.
Framkoma þeirra í sambandi
við þessa deilu og yfirleitt af-
skipti þeirra af verkalýðsmál-
um á liðnum árum, en þó ein-
anlega á síðustu mánuðum er
með þeim hætti, að engum dylst
nú lengur að þeirra einasti til-
gangur er sá að nota aðstöðu
sína í verkalýðshreyfingunni til
þess að koma af stað tilgangs-
lausum verkföllum og skaða
með því launþega og skapa sem
mesta óánægju og erfiðleika í
þjóðfjelaginu. — Kommúnistar
hrópa hátt um kauphækkanir
og kjarabætur til handa verka-
lýðnum, en eru á sama tíma
að grafa undan því, að raun-
verulegar kjarabætur geti átt
sjer stað og eru jafnvel tilbún-
ir til að svíkjast aftan að sam-
tökunum, eins og í sjómanna-
deilunni, sjái þeir sjer einhvern
pólitískan hag í því.
Tækifæ risstcfno
kommúnista.
Áður en deilan reis um vísi-
töluna höfðu kommúnistar
stöðugt deilt á Alþýðusambands
stjórnina fyrir það, að hún gerði
ekkert annað en halda niðri
rjettlátum kröfum launþega um
hækkað kaup og höfðu þeir eft-
ir getu reynt að æsa til verk-
falla, en ekki orðið mikið á-
gengt. Sjómenn fóru í verkfall
til þess að fá lagfæringu á
kaupi og styttri vinnutíma. —
Kommúnistar hvöttu mjög til
þessa verkfálls og gerðu allt til
þess að koma því af stað, en er
þeir sáu fram á að verkfall
þetta mundi reynast óvinsælt
og langt, hikuðu þeir ekki við
að svíkjast aftan að sínum
fyrri samstarfsmönnum og þau
fjelög er þeir stjórna hafa gert
sjersamninga við atvinnurek-
endur svo sem á Norðfirði og
víðar.
Vaxandi erfiðleikar
atvinnuveganna.
Eins og kunnugt er þá hefur
síldveiðin fyrir Norðurlandi
brugðist enn einu sinni. Erfið-
leikar hafa ennþá aukist á sölu
fiskafurða og verðið lækkað.
Togararnir hafa legið bundnir
við bryggju um langan tíma og
heyskapur í mörgum sveitum
gengið mjög illa. Það er því
ekkert að undra þó að erfiðlega
horfi nú hjá þjóðinni og engan
þjóðhollan mann fýsi að auka
á þá erfiðleika. Gerðu flestir
sjer líka Ijóst, að almenn verk-
föll með haustinu mundu að-
eins leiða til vandræða og skapa
hjer óviðráðanlega erfiðleika,
en það er einmitt það, sem
kommúnistar vilja og hugðust
síðan, eins og þeirra er vani,
að koma ávirðingum sínum yfir
á aðra og kenna ríkisstjórninni
um það ástand, sem þeir með
þessu hefðu skapað.
Vildu ekki
friðsamlega lausn.
Þegar deilan um vísitöluna
hófst hjeldu kommúnistar að
þeirra stund væri k' 'n. Þeir
skoruðu á AlþvðusamLundið að
láta kalla san.an ráðstefnu með
formönnum allra verk Ivðsfje-
1 'Ianna í laí ;nu, þar sem lögð
yrðu á ráð am hvernig haga
skyldi baráttunni gegn rikis-
valdinu, því að Alþýðusam-
bandsstjórninni treystu þeir
ekki vegna þess áð hún er
skipuð lýðræðissinnum.
Vinsamleg afstaða
ríkisstjómarinnar.
Eins og kunnugt er orsakað-
ist deilan um vísitöluna aðal-
lega af því að meirihluti
kauplagsnefndar vildi láta taka
tillit til húsaleigulaga þeirra, er
sett voru á síðasta Alþingi, en
þau kváðu svo á, að húsaleiga í
nýjum húsum skyldi lækka að
miklum mun. Komst meirihluti
kauplagsnefndar fyrst að þeirri
niðurstöðu, að væri að öllu
leyti tekið tillit til þeirra laga
ætti vísitalan að verða 109 st.
Ríkisstjórnin sá þegar að það
var ekki sanngjarnt og ákvað
með bráðabirgðalögum að
hækka vísitöluna upp í 112 st.
Við frekari athugun þessa máls,
náðist svo samkomulag um að
láta þessi lög að engu leyti
verka til lækkunar á vísitöl-
unni og var þá vísitalan reikn-
uð út á ný og kom þá í ljós að
hún var 115 st.
Þetta samkomulag náðist að-
eins vegna þess að ríkisvaldið
og launþegasamtökin gerðu
sjer ljóst að best væri fyrir alla
aðila að leysa þessa deilu á frið-
samlegan hátt og forða bæri
verkalýðnum og þjóðinni allri
frá þeim voða sem allsherjar-
vinnustöðvun hlaut að hafa í
för með sjer. — Ríkisstjórnm
sannaði með þessari afstöðu
sinni, að það er á engan hátt
vilji hennar að gengið sje á
rjett launþega, heldur hið gagn
stæða. — Meirihluti kauplags-
nefndar sem er skipaður full-
trúa atvinnurekenda og fulltrúa
hæstarjettar, hlutlausum manni
ákveður að fara eftir lögum sem
gilda um húsaleigu, en ríkis-
1 stjórnin tekur í taumana og
beitir sjer fyrir því að gengið
sje að óskum launþegasamtak-
anna, sem vissulega fela í sjer
nokkra hækkun.
Hitt er svo önnur saga sem
vert væri að rekja nánar og
verður gert. Hverjir voru það
er stóðu að setningu þessara
húsaleigulaga, sem hingað til
hafa sannanlega ekki reynst
annað en pappírsplagg vegna
þeirra ástæðna sem nú ríkja í
þessum málum og hefðu vissu-
lega getað valdið launþegum
miklum skaða hefðu þau verið
látin ná til útreilcnings á vísi-
tölunni. í því máli stækkar
hlutur kommúnista ekki.
Kommúnistar einangraðir.
Þegar kommúnistar sjá, að
friðsamleg lausn er að fást í
þessu máli ærast þeir fyrst al-
veg. Þeir sjá þá, að þeirra von
um almenn verkföll er úr sög-
unni og stór hættulegt fyrir
þeirra málstað \ð samið sje um
svona hluti af sanngimi og að
ríkisvaldið sýni launþegasam-
tökunum vinsemd sína í verki
með slíkri framkomu. Þeir sjá
að þeir standa enn upp einangr-
aðir í verkalýðshreyfingunni
sem uppvísir skemmdarverka-
menn og raddir þeirra hræða
aðeins launþega frá þeim, sem
best kom fram í Vörubílstjóra-
fjelaginu Þrótti, þegar fulltrúi
kommúnista stóð einn á fundi
þar nýlega og ekki einu sinni
hans fylgismenn töldu sjer fært
út í forað það er komminn vildi
etja fjelaginu út í.
Sannir að sök.
Þessi framkoma kommúnista
ætti að verða launþegum í eitt
skipti fyrir öll viðvörun um
það, að það er ekki þorandi að
trúa kommúnistum fyrir nein-
um völdum í verkalýðshreyfing
unni. Þeir hafa sýnt það á á-
þreifanlegan hátt, að það sem
vakir fyrir þeim innan samtak-
anna er aðeins það að kljúfa
verkalýðssamtökin og rýra
kjör almennings, jafnframt
sem þeir í stjórnmálum
vinna markvist að því að veikja
núverandi þjóðskipulag, en
1 þjóna einræðisstefnu þeirri sem
nú heldur uppi blóðugum styrj-
öldum víða um heim. — Þess
vegna verða allir lýðræðissinn
aðir launþegar er unna landi
sínu og þjóð að sameinast um
það að eyða með öllu skemmd-
arverkamönnum kommúnista í
íslenskri verkalýðshreyfingu og
hindra með því að þeim takist
að vinna fleiri óhappaverk en
þeir hafa þegar uhnið. Þessi
barátta er auðveld, áðeins ef
allir leggjast á eitt og gera sjer
fullkomna grein fyrir hættunni
sem felst í starfsemi kommún-
ista innan samtakanna.
G.
- Rafmagnið
Framh. af bls. 2.
eftir þessa fyrirhuguðu hækk-
(un talsvert lægra heldur en
, svarar hinni almennu verð-
; hækkun í dýrtíðinni. Þrátt fyr-
ir það er engin ástæða til þess
að ætla, að tekjur Rafveitunn-
ar geti ekki staðið undir þörf-
um hennar, með þeim taxta,
sem fyrirhugaður er.
I
RAFMAGNSHITUNIN
En vegna þess hve verðlag
ið á rafmagninu hefur verið til
tölulega lágt samanborið við
annað verðlag fyrir ófriðinn,
hefur notkun rafmagnsins vax-
ið meira en eðlilegt er, einkum
til hitunar. Eftirspurnin hefur
verið svo mikil að ekki hefur
verið hægt að fullnægja henni.
Hið lága verðlag á rafmagni til
hitunar hefur orðið til þess að
flýta fyrir rafmagnsvöntun-
inni.
Verðið á rafmagni til hitunar
var árið 1939 fjórir aurar fynr
kilóvattsstundina, en hefur á
síðari árum verið 11 aurar.
Nú á að hækka kílóvatt-
stundina til hitunar upp í 16
aura.
Til samanburða-' má geta þess
að kolin kostuðu í ársbyrjun
árið 1939 40 krónur, í árslokin
50 krónur, en kolatonnið kost-
ar nú 310 krónur. Það er að
segja verðið á kolatonninu er
upp undir það áttfalt á við það
sem það var í ársbyrjun árið
1939. Hitun eð rafmagni
hæ'.kar aðeins ferfalt verð á
við bað sem þá var, segir raf-
magnss: óri að lokum.
Met í síag’hörpuleik.
DOKTMUND — I'irnmtugur Þjóð
verji kveðst hafa sett heimsmet
með því a* ’eika 150 klukku-
stundir á slaghörpu linnulaust.
Vegagerð á Frostastaðahálsi.
Ur fræðsluferðum Mátt-
úrufræðifjelugsins
hið ísl. náttúrufræði- ,
FJELAG hefir í sumar, eins og
oft áður, farið í fræðsluferðir
til staða, sem merkilegir eru
um náttúrufræðileg efni. Eru
þessar ferðir einn þáttur í
þeirri starfsemi fjelagsins, að
veita fólki fræðslu um íslenska
náttúrufræði. En aðrir þættir
þeirrar starfsemi eru fræðslu-
fundir, sem haldnir eru mán-
aðarlega, mánuðina október til
maí, og útgáfa tímaritsins,
Náttúrufræðingurinn. í sumar
hafa verið farnar tvær fræðslu
ferðir: Sú fyrri inn á Land-
mannaafrjett, en hin síðari
austur í hlíðar Ilengilsins og á
Stokkseyri.
Á Landmannaafrjett
Ferðin á Landmannaafrjett
var farin dagana 15.—17. júlí,
og voru þátttakendur 29. Leið-
sögumaður var Guðmundur
Kjartansson, jarðfræðingur,
enda var ferðin sjerstaklega
farin til þess að skoða Þjórs-
árhraun. Fyrsta daginn var ek-
ið að Landmannahelli og gist
þar í tjöldum. Var skemmti-
legt um að' litast um kvöldið,
er 12 tjöld stóðu þar á bakka
Helliskvíslar.
Morguninn eftir var gengið
fyrir austan Loðmund, í áttina
til Tungnár og í veg fyrir bíI-
ana, en þeir höfðu orðið að
krækja út fyrir Lambafitar-
hraun og norður fyrir Dyngj-
ur. Var síðan keyrt.að Tjörva-
felli, en þar telur Guðmundur
Kjartansson að sjeu ein af upp-
tökum Þjórsárhrauns. — Frá
Tjörvafelli var svo haldið að
Ljótapolli, en síðan til Land-
mannalauga. Á þeirri leið er
farið yfir Frostastaðaháls, sem
er allbrattur. Vann ferðafólkið
þar að vegagerð í 3 klukku-
stundir, og var mjög bættur
vegurinn upp hálsinn að vestan.
Var unnið þarna af miklu
kappi. Skiptust menn um að
nota verkfærin, 2 haka og 3
skóflur, svo að þau þurftu al-
drei að stöðvast. Ekki varð kom
ist með bílana alla leið í Laug-
arnar, vegna þess að vöxtur var
í Jökulkvíslinni. Var því tjald-
að fyrir utan kvíslina um kvöld
ið og gist þar, en gengið inn í
Laugar inorguninn eftir. Þann
dag var svo ekið a!la leið til
Reykjavíkur.
Guðmundur Jónasson, sem
alkunnur er fyrir bifreiða-
keyrslu um '"ræfi landsiris,
lagði til bifreiðarnar tvær og
stjórnaði annarri beirra sjálfur.
Má segja, að har. hafi lagt ul
mikið af veginun !ík- *;ví a.
v ða var að ov a' engmn
vegur var fyrir, er að var kom-
ið, en öllum þótti á eftir, sem
vegur hefði verið ágætur þar
sem farið var. Veður var gott
alla dagana og var ferðafólkið
mjög ánægt.
Ferðin á Hengilinn.
Ferðin á Hengilinn var farin
um síðustu helgi, sunnudaginn
3. september. — Þátttakendur
voru 21, en leiðsögumaður
Trausti Einarsson, prófessor. —-
Hlotnáðist ferðafólkinu mikil
-fræðsla um jarðsögu Hengilsins
og nálægra svæða. Sökum rign-
ingar var dvalist skemur á þess-
um slóðum en til hafði staðið.
Var gengið upp að hverasvæð-
inu fyrir ofan Nesjavelli, en þá
snúið við og ekið til Stokks-
eyrar. í fjörunni við Stokks-
eyri var athugaðui þaragróður,
en þar var fyrrum sölvatekja
góð. Að fjöruferðinni lokinni
var haldið til Reykjavíkur. —
Þrátt fyrir óhagstætt veður
voru allir í besta skapi.
Hugsa nú þegar margir með
eftirvæntingu til fræðsluferða
Náttúrufræðifjelagsins næsta
sumar.
Afdrað féi af Suð-
untesjim! heisnsækir
fornar slélir
FJELAG Suðurnesjamanna í
Reykjavík gekkst fyrir hópferð
föstudaginn 4. ágúst s. 1.—fil
byggðarlaganna á Suðurnesj-
um með aldrað fólk,
sem ýmist var þátttak-
endur í fjelaginu eða utanfje-
lagsfólk, ættað að sunnan og
sem dvalið hafði lengi þar
syðra, en var flutt burt, ýmist
til Reykjavíkur eða Hafnar-
fjarðar. Var farið í tveimur
stórum langferðabílum og
fyrst staðnæmst við trjárækt-
arland fjelagsins, svonefndaíi
Háabjaila, suðaustur af Voga-
stapa, og sýn* testunum.
Síra Eiríkr.r Brynjólfsson frá
Útskálum var há ’ <>minn þang-
að og sýndi fielamnu þá velvild
að að fylgiast með í ferðinni
suö'ur. Var næst. ekið suður í
Grindavík, svo út að Stað og
bá austur í Þm-'-Ktlustaðahverfi,
og skoðað si,T rm á öllum-þess-
um stöðum N~"‘ var ekið suð-
ur í Hafnir o" ’'t;^ á það mark-
verðasta þa- an var fa í
barnaskól?” A tekið upp
og veitt öl’ - 'nun. — - Að
.'íiltíð lokini -’v dið á st
»r. bls. 12.
i