Morgunblaðið - 12.10.1950, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Fimxníudaguv 12. okt. 1950

Víkverji skrifar:
ÚR DAGLEGA L'* 'NU
Útg.: H.f. Árvákur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgSaxm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Askriftargjald kr. 14.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 60 aura eintakið. 85 aura með Lesbök
Hinn sanni friðarvilji
LESENDUR Morgunblaðsins hafa nú átt þess kost að kynn-
£st þeim boðskap dr. Fishers, erkibiskups af Kantaraborg,
sem varð þess valdandi að erkidjákni Kominformklíkunnar
á íslandi, skáldið í Gljúfrasteini, kallaði hann „fulltrúa sat-
ans“ og „útsendara djöfulsins“ ásamt fl. svipuðum nöfnum.
Og hvað hefur friðelskandi fólk á íslandi sjeð í þessu
brjefi hins breska kirkjuleiðtoga til rússnesku kirkjunnar?
Það hefur heyrt rödd manns, sem af heilum hug ann friði
og rjettlæti og berst gegn styrjöldum og hverskonar ofbeldi.
En dr. Fisher er það Ijóst eins og öllum raunsæjum og
vakandi mönnum að friður og öryggi verður hvorki tryggt
með því að banna einhverja eina tegund vopna nje heldur
með hinu að aðeins einstakar þjóðir eða þjóðasamsteypur
afvopnist. Til þess að tryggja friðinn þarf meira að koma
til. Það þarf allsherjarsamkomulag þjóðanna um að bann-
lýsa styrjaldir og vígbúnað sem leið til þess að útkljá deilur
sín I milli. r
Um bann við notkun atomsprengjunnar sjerstaklega vitn-
ar dr. Fisher til samþykktar biskupafundar anglíkönsku
kirkjimnar. Sú samþykkt er á þessa leið:
„Fundurinn leggur áherslu á að ströngu alþjóðaeftirliti
verði komið á með notkun kjarnorkunnar til þess að koma
í veg fyrir að hún verði notuð í hernaði.“ m
Síðan segir erkibiskupinn í brjefi sínu til hinna rússnesku
kirkjuleiðtoga:
„Af þessu hljótið þjer að sjá, að skoðun ensku biskupanna
er alveg í samræmi við óskir yðar um að hindra notkun
kjamorkuvopna. Við hljótum allir að vona það fastlega að
þau verði aldrei notuð. En jafnframt held jeg að það sje
hvorki rjett nje skynsamlegt að leggja til að atomsprengjan
verði bönnuð skilyrðislaust. Þeir, sem styðja slíkar tillögur
skulu ekki halda að þeir einir berjist fyrir friðnum. Ensku
biskuparnir sögðu rjettilega, að koma yrði á ströngu alþjóða-
eftirliti til að hindra notkun kjarnorkunnar í ófriði. En
gagnkvæmt traust verður að koma á undan banninu, ef
það á að hrífa* Samkomulag um alþjóðaeftirlit er nauð-
synlegur vottur um það traust. Auk þess tekur þessi tillaga
um atomvopn aðeins eitt atriði þessa vandamáls til með-
ferðar. Hún fjallar aðeins um eitt vopn, sem hægt er að
nota til fjöldamorða. Sum hinna, sem ekki er getið, eru
ennþá hættulegri heldur en atomsprengjan. Öllum þessum
vopnum ber að útrýma úr siðuðum þjóðfjelögum. Og stríð-
unum ber að útrýma líka. Stórir herir, voldugur floti og
flugher —- allt er þetta eins óeðlilegt í siðaðra manna sam-
fjelagi og atombomban. En það er andleg lækning, sem
heimurinn þarfnast. Hún þarf að koma svo að hægt sje að
skapa traust. í fullri alvöru verðum við því að biðja um það,
að nú verði tekin fyrstu skrefin í þá átt að gagnkvæmt
traust skapist. En um kjamorkuvandamálið er ekki hægt að
f jalla eitt út af fyrir sig. Það er aðeins einn þáttur í því vand-
ræðaástandi, sem hefur valdið því, að allar tilraunir til sam-
komulags í alþjóðamálum hafa farið út um þúfur.“
Síðan ræðir erkibiskupinn sjerstaklega um hið svokalláða
Stokkhólmsávarp kommúnista og segir að ýmiskonar friðar-
yfirlýsingar hafi síðustu tvo áratugi komið fram. Um þær
kemst hann m. a. þannig að orði:
„En því miður hafa þær verið liður í pólitískum áróðri og
ber að harma það. Sem dæmi vil jeg upplýsa yður um það, að
friðarhreyfingin hlaut öflugan stuðning frá Þýskalandi Hitl-
ers í þeirri von að hún myndi hvetja til friðsamlegrar afstöðu
Bretlands og þannig veita Hitler og kumpánum hans frjálsar
hendur í Evrópu. Það eru einnig nokkrar líkur til þess að
Stokkhólmsávarpið verði notað af sumum í pólitískum til-
gangi og þess vegna hefur mjer fundist skylt að vara prestana
við því að binda trúss við það. En ólíkar skoðanir okkar um
þessi atriði, sem mjer virðast helst tilheyra hinu pólitíska
sviði, ættu ekki að þurfa að hafa nein áhrif á okkar sam-
eiginlegu óskir um frið, sem við þráum af öllu hjarta.“ '
í þessum ummælum felst hinn sanni friðarvilji En þegar
kommúnistar heyra þau æpa þeir að þar sje „fulltrúi satans“
tog „útsendari djöfulsins á ferðf<!!!
UMBÚÐALAtS SVARTIDAUÐI
ÁFENGISVERSLUN RÍKISINS hefir í sínum
erfiðleikum tilkynnt, að um hríð íái enginn
afgreidda áfengisflösku nema að hann komi
með gler með sjer og leggi inn á móti fullri
flösku, sem hann kynni að kaupa.
Og þetta eru ekki lítil tíðindi, ef dæma á
eftir þeim látum sem út af þessu hafa spunn-
ist. Á meðan við verðum að taka við alsber-
um vínarbrauðum og fáum ekki skyrslettu
nema að koma með ílát, er eins og heimurinn
sje að forgangast vegna hins umbúðalausa
svartadauða.
•
STENDUR SKAMMA HRÍÐ
MENN SEGJA: — í sumar var það haft að
leik í Tívoli, að brjóta flöskur. ■— Fyrir nokkr-
um árum var ekki hægt að losna við tóma
flösku norður á Akureyri, nema að henda
henni á haug. Flöskur vildi enginn hirða, hvað
þá að borga fyrir vegna þess að það svaraði
ekki kostnaði, að senda þær suður.
Hefði ekki Afengisversluninni verið nær þá,
að hirða þessar tómu flöskur og geta nú selt
viðskiftavinumi sínum það vín, sem þeir biðja
um, án þess að heimta að þeir komi með um-
búðir.
•
ÁKAVÍTIÐ, SEM HVARF
í GÆRMORGUN færði jeg þetta í tal við Guð-
brand Magnússon forstjóra Áfengisverslunar-
innar. Honum þótti þetta mesta alvörumál, en
jeg gat ekki að mjer gert, að jeg sletti í góm í
kæruleysi.
— Heldur þú, að við höfum gert það að
gamni okkar, að hætta að hafa ákavíti á boð-
stólum? sagði Guðbrandur.
Nei, ekki var það trúlegt.
„Og við áttum eftir einar 200 flöskur af
svartadauða“, bætti hann við. „En eftir hálf-
an mánuð fáum við flöskusendingu og þá er
þessu ástandi lokið“.
Nú, jæja, það verður þá eitthvað annað til
. að tala um.
•
JEG Á GLER — VILTU SPLÆSA?
ÞRÁTT FYRIR alvöru Guðbrandar forstjóra
og vein og væl manna út af þessum flösku-
skorti, verð jeg að segja, að mjer finnst þetta
ekki neitt stórmál,, sem gerandi sje veður út
af, þótt þetta mikið hafi verið skrifað um það
hjer. Og að lokum langar mig til að segja sögu,
sem gengur í bænum um þessar mundir. En
hún er á þessa leið.
Rónar bæjarins ganga með fulla vasa af
tómum flöskum og hanga fyrir framan Nýborg
daglangt. Þeir segja er þeir sjá mann á leið inn
í Áfengisverslun:
„Jeg á tómt gler — viltu splæsa?"
En eftir nokkra daga verður þessi „glæpur“
frá þeim tekinn.
AFREKSMERKIÐ KOMIÐ
EITT AF áhugamáiunum, sem barist var fyrir
í þessum dálkum árum saman var, að stofnað
yrði afreksmerki lýðveldisins íslenska, sem
væri notað til að sæma menn fyrir vel unnin
störf í þjóðfjelaginu. Var á sínum tíma bent á
að Fálkaorðan væri það mikið heiðursmerki, ■
að ekki væri hægt að sæma með veitingu henn
ar alla sem sýna bæri einhverja viðurkenningu. -
Nú er afreksmerkið komið og er bundið við.
það, að það verði eingöngu fyrir þá menn,
sem bjarga náunga sínum úr lífsháska og setja
sjálfa sig í hættu við björgunarstarfið.
Þetta er gott og blessað og raunar virðingar-
vert. —
•
TEKUR ÞVÍ EKKI AÐ BJARGA
ÚTLENDINGI
EN MENN hafa að vonum hnotið um það fyrir-
mæli í reglugerðinni um heiðursmerkið, að það
fáist ekki nema, að menn bjargi íslendingi úr
lífsháska.
Gárungarnir eru því að henda því á milli
-sín, að það borgi sig ekki að bjarga útlendum
mönnum úr lífsháska. Því að það fáist engin
viðurkenning fyrir það.
•
EKKERT EFNI f NÆRFÖT, EN
EFTIRSPURNIN MIKIL
FORSTJÓRI verksmiðjunnar Amaro fullyrðir,
að ekki vanti eftirspurn eftir nærfötum meS
löngum skálmum og ermum, sem jeg var að
grínast með hjer í dálkunum á dögunum. En
hitt segir hann, að þrátt fyrir að verksmiðja
hans hafi aflað sjer bestu vjela til framleiðslu
á þessum innra fatnaði, þá fáist bara ekki efnið
í hann. —
Víða er pottur broíínn, eins og þar stendur.
Hungurdauði vofir yfir
tíu milljónum Kínverju
25,000 flóttamenn komnir lil Shanghai
Einkaskeyti til Mbl. frá Reuter.
HONG KONG — Yfir 20.000 flóttamenn eru komnir til Shang-
hai, en ýmislegt bendir til þess, að nú sjeu hafnir einhverjir
mestu mannflutningarnir í sögu Kínaveldis.
FLÓÐ OG HUNGUR f-----------------
Fjárlagaræðan 1
á fðstudag :1
Á MORGUN kl. 1 e. h. hefst
fyrsta umræða fjárlaga á Al-
þingi. Flytur fjármálaráðh,
þá framsöguræðu sína en hver
flokkur hefur hálftíma ræðu-
tíma að henni lokinni. — Að
lokum mun ráðherrann gera
stutta athugasemd. Síðan verð
ur umræðunni frestað og frv.
vísað til fjárveitinganefndar.
Umræðunni verður útvarpað.
Óslitinn straumur kínverskra|
flóttamanna liggur^ suðurátt,
frá flóða- og sultarsvæðimum
í hjeruðunum Kiangsu og An-
hwei, þar sem áætlað er, að
hungurdauði vofi yfir um tíu
milljónum manna.
Auk þeirra, sem nú eru komn
ir til Shanghai, er talið, að um
25.000 flóttamenn sjeu í Pukow
á norðurbakka Yangtsefljóts
andspænis Nanking, 20.000 í
suðurhluta Kiangsu og 15.000 í
Suður-Anhwei.
Grunur um skemmdarverk
á sænskum flupfelum j
■■
Oryggislögreglan hóf rannsókn í gær !
Einkaskeyti til Mbl. frá NTB
STOKKHÓLMUR, 11. október — Sænska öryggislögreglan hóf
í dag rannsókn á því, hvort endurteknar vjelbilanir í flugvjel-
um sænska flughersins geti átt rót sína að rekja til skemmdar-
ATVINNULEYSI
verka.
Koma flóttamannanna til
Shanghai hefur aukið á vand-
ræði borgaryfirvaldanna, sem
auk þess verða að sjá um hálfri
milljón atvinnuleysingja far-
borða.
Einræðismenn bannaðír
OSLO — Norskir sjómenn sam
þykktu fyrir skömmu að banna
kommúnistum, nasistum og
fasistum að gegna trúnaðar-
störfum f fjelagi sínu.
— Eeuter.
EINN LJET LÍFIÐ
Fjórar grunsamlegar bilanir
hafa orðið síðastliðnar átta vik-
ur á flugvelli í Mið-Svíþjóð. I
þrjú skiptin urðu herflugmenn-
irnir að nauðlenda, eftir að
vjelar flugvjela þeirra höfðu
allt í einu stöðvast. í fjórða
skiptið stöðvuðust hreyflar
sprengjuflugvjelar, er hún var
að hefja sig til flugs.
Einn herflugmannanna, sem
neyddist til að nauðlenda flug-
vjel sinni, ljet lífið.
Örlítil járnstykki fundust í
vjelinni á flugvjel hans.
Versluitamóræður
í Delhi I
DEL.HI, 11. okt. — Verslunar-
viðræður standa nú yfir hjer í
borg milli indversku yfirvald-
anna og vestur-þýskrar sendi-i
nefndar. Þetta er í fyrsta skipti
í meir en tíu ár, sem opinberir
þýskir fulltrúar koma til Ind-
lands, — Reuter.