Morgunblaðið - 22.11.1950, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 22. nóv. 1950.
MORGVNBLAÐIÐ
Sin Ögnin hnndn hvorum
RJETT hafa þeir siiilið það Sig-
tirður Grímsson og Loftixr Guð-
jmundsson, að ummséli mín í
Morgunbiaðinu 10. þ. m. eru
ékki aðeins skoðun mín heldur
fjölmargra. Viðbrögð þeirra eru
því ekki ófyrirsynju. Allt er þó
Sigurðar með meira
Svargrein
vegna 400 ára ártíðar Jóns bisk-
ups, heldur af því að þetta er
viðbragð
hófi.
Mjer þykir leitt að þurfa að
lengja þetta mál með því að léið-
rjetta missagnir í greinum. gagn-
rýnendanna, ‘ en svo verður að
yera. Sigurður Grímsson talar
um þá staðhæfingu mína, að Jón
toiskup Arason sje ekki sögulegt
Íeikrit, bg ver svo allri grein
ísinni til þess að afsanna þéssa
ímynduðu staðhæfingu, því að
jeg hef ekki staðhæft þetta, enda
fer ekki eitt orð greinar minnar
í þá átt. Mín vegna má «iarna
kalla Jón Arason sögulegt leik-
rit. Það sem okkur ber á milli er
það, hvort gagnrýnanda beri að
dæma slíkan sjónleik sem sagn-
fræði eða skáldverk. Sigurður
Grímss. dæmdi og fordæmdi Jón
Arason sem sagnfræði eingöngu,
og seinni grein háns vírðist gefa
til kynna, að þetta hafi ekki
gerst fyrir stundar veikleika,
heldur sje það óbifanleg sann-
færing hans, að þannig beri að
dæma slíkan leik. Mín skoðun e”
hinsvegar sú, að jafnvel sögu-
iegur leikur sje skáldverk og
hann beri að dæma sem skáld-
verk, og er satt að segja ekki
óskrítið að standa í blaðadeilum
til að verja þéssa augljósu meg-
inreglu gegn helstu leikdómurum
landsins.
Jafnvel sjálfur Sigurður Gríms
son virðist hafa hugboð um þetta
á bestu stundum sínum. f leik-
skrá Þjóðleikhússins haustið
1950 segir hann, að meginþáttur-
inn í starfi gagnrýnanda sje
„fyrst ostfremst þjónusta við list
xna sjálfa og við þá menn — á-
horfendurna, — sem hann er
settur til að leiðbeina um rjettan
skilning á því, sem fram fer á
leiksviðinu". Fleiri fagrar og
sannar lífsreglur telur hann upp,
en ekki getur hann þess, að
þjónn listarinnar eigi jafnframt
að vera þræll sagnfræðinnar, ef
hann sje að dæma sögulegt leik-
rit.
I dóminum um Jón Arason er
þetta þó eina boðorðið, sem
breytt er eftir. Ðómur Gullbergs |
segir Sigurður Grímsson að komi
. ekki málinú við, hann sje út frá ,
öðru sjónarmiði, nefnilega hinu ]
listræna, eins og það væri algert
aukaatriði. Mjer finnst þó enh,
að það sje eina atriðið, sem veru-
legu máli skiptir, og þótt jeg
þekki ekki Sigurð Grímsson per-
sónulegaj held jeg, að hann hljóti
að vera þessu sammála innst inni,
en hafi látið freistast til að verja
fyrsta framburð sinn af þrá-
kelkni.
Loftur Guðmundsson er mjer
sýnilega reiður og þykist hafa
orðið fyrir höggi, sem einhver
annar hefði eiginlega átt að iá.
, Hann vill endilega misskilja þau
orð mín, að þótt einhverjum og
einhverjum kunni að mislíka
söguleg atriði í sjónleik, megi
það eklti henda gagnrýnanda að
rugla saman list og óskyldum
efnum og villa svo um fyrir al-
mermingi, sem hann á að leið-
beina. Leikritaskáld, leikarar og
áhorfendur eiga aðrar og meiri
kröfur til þroska leikdómara við
stórt blað en til Pjeturs eða Páislj
, Ef Lofti Guðmundssyni finnst j
þessi siðakenning eins torskilin
og hann lætur, fer máske að skilj
ast hvers vegna siðferðið er á
því stigi, sem það er í leikdómi
hans um Jón Arason. Þar lofaði.
hann fögru, en -veik allt, ljet í
veðri vaka, aö nn ætjaði að
dæma sjoniejk, i dæmdi ,agn-
hann notar í grein sinnþ og ekki
þurft að tala í því ofboði, sem
hann gerir, enda læt jeg stóryrði
hans sem vind um eyru þjóta.
Sömuleiðis læt jeg ósvarað sneið-
X-*jpOj ■ iiciuui cu. ju v x cfn pe eoce ti r
fyrsta tækifærið til að sýna það um hans um ^æðimennsku mina,
í Þjóðleikhúsinu; Sýnilegt er, að sem chkl keWlur Þessu m6h við>
leikhúsið hefur stefnt fruriisýn- enc a ht d g|osur hans og
ingu inn á 7. nóvember af ráðn. | brfndara sem venjulega og jafn-
um hug, en ef þetta þvkir víta- |vei afsakanlega eyðufyllingu
vert, á að skrifa það á reikning ,hlaðamannS’ Sen! Þ/rf a® sk"fa
leikhússins, en ekki leikritsins. IÞrja c a ka’ en hefur ekki efm
Það hefur alls ekki verið skrif- nema 1 emn' Hann um hað’ hvf
að sem sögusýning með þetta 'nnklu blavatni hann helhr 6
tækifæri í huga. Allt bendir til
þess, að gagnrýnendurnir finni
sjér þessa málsbót eftir á, og um
Loft virðist þetta liggja í augun
uppi, því að hann var svo brá i-
látur í þjónustu sinni við listina,
að hann birti gagnrýni sína áður
en leikritið var frumsýnt og áð-
ur en hann gat vitað, að for-
maður leikhúsráðs myndi hal-’a
lampa sinn til þess að saman nái
kveikur og olía. 1
Loftur Guðmundsson segir, að;
til sje tugur erlendra dóma um-
Jón Arason, sem dæmi hann
harðar en hann hafi gért. Þetta
mundi sýna þann móralska bak-
hjall, sem hann styðst við, þótt
aldrei hafi verið talið hrósvert
hjer á laiidi * að aependera af
Futisebú bð
Frá I.E.L.S.A, (Importaciones, y Exportaciones de
Lana, S. A.) Madrid, sem er söluhringur margra bestu
verksmiðja á Spáni, getum við útvegað allskonar fata-
efni, gabérdine, frakka- og kápuefni. Ný sýnishorn í
f jölbreyttu úrvali fyrirliggjandi.
Einnig eigum við von á stórri sendingu af fataefnum
bráðlega.
Einkaumboðsmenn fyrir I.E.L.S.A.
PJeiídveFó íu nin Pdólmur
Bergstaðastræti 11B. — Símar 81418 og 5418
ræðu sína. Þessi framtakssemi , Þ5.m Kdnn^u‘. ^erstakan dreng ■
Lofts hefur að vonum vakið at- iskaf. Þfk!sf Loftur að hann
hygli, og þykir nýlunda, að skáld skuh ekkl Iep;,a upn ÞessadÖnsku
vérk sje dæmt, áður en það kem-
ur fyrir almenningssjónir.
Loftur virðist vera á nálum
dóma, sem sterkt orð ljek á, að
ekki væru reistir á listrærium
forsendum, sbr. greih um þá eftir
Guðmund Hagalín í sjálfu Al-
um, að jegætli að gerasjer ein- þýðub]aðinu. Til Hjalmars Gull-'
hverjar getsakir i sambandi við bergs vitnaði jeg) af þvi að orð-
þetta uppatæk, hans en shkt hans eru hvarvetna mikils fnet-
þarf hann ekki að ottast, það in> og hann hefur haft iistrænt
kemur ekk, mjer við, þott hann sjónarmið j huga eingöngu, ekki
kunm að eiga i emhverjum uti- þjóðernisiegt eins og Danir eða
stöðum við sína eigin samvisku.
Þess vegna hefði hann mátt spara
þau yfirspenntu gífuryrði, sem
sagnfræðilegt eins og Sigurður
og Loftur.
Frh. á bls. 8.
Arðbært iðnfyrirtæki
í nágrennj bæjarins óskar eftir allt að 100.000.09 kr. rekstr
arláni til skamms tíma gegn góðri tryggingu í fasteign.
Til gréina kemur, að væntanlegur lánveitartdi verði
meðeigandi í fyrirtækinu, svo og að hann fái vinnu, sem
verkamaður, trjesmiður eða járnsmiður. Tilboð merkt:-
„Iðnrekstur — 472“ sendist afgr. Mbl. fyrir 25. þ. m.
A
ibúð óskast keypt
3—5 herbergi á hitaveitusvæðinu. Þyrfti að vera laus
til íbúðar sem fyrst, og ekki síðar en 14. maí. Tilboð
sendist afgr. Mbl. fyrir 1. des. n. k. merkt „íbúð—475“.
Stúlka ésbst strax
Viljum ráða stúlku, sem getur tekið að sjer að mála
á skerma. — Uppl. í dag milli kl. 4 og 5,30 í
Raftækjavérslim Eiríks Hjartarsonar b.f.
Laugaveg 2,0.
BIJEF TIL LÁRU
• e jtip fPórber^ ]PóÁ
aráon
MEÐ NÝJUM ATÓMPISTLI TIL KRISTINS
komin út sem fjelagsbók Máls og menningar í ár.
ínnfremur: TtMARIT MALS OG MENNINGAR
3 hefti, með ritgerðum eftir Halldór Kiljan, Jón prófessor Helgason, Björn Þorsteinsson um Jón biskup
Arason, Gunnar Benediktsson, Hróðmar SigurðSson, Árna Hallgrímsson og Þorvald Skúlason; sögur
eftir Ólaf Jóh. Sigúrðsson, Thor Vilhjálmsson og Olav Duun; kvæðum eftir Helga Hálfdánarson,
Anonymus, Jón úr Vör, Jón Óskar og Hannes Sigfússon; og fleira efni.
BRJEF TIL LARU
hefur árum saman verið ófáanleg bók. Nú býðst fjelagsmönnum í Mál og menningu þetta slgilda
verk, tvær bæ'íur aðrar og Tímarit Máls og menningar, er samsvarar 20 arka bók, fyrir aðeins
50 króna árgjald.
7-Totið yður þetta einslaka fækifæri. Eignist Brjef til Láru! Gerist fjelagsmenn í Mál og menningu.
fræð'i. Báðii
urm.
maÓL. vjóö
ið ræ
leik. . i ,
þó fc
gagnry;: ndi
ritið var •
árum og ei
finna gagmynend-
bót í því, að for-
1 aí Ts luili n; 'cl
■ "i Ai. , á undt n
■ kemu: •íkriti'i
,
X-
fMEmmimm X
aticjavecji
1
\ Sí
úni 3055
hót við, eúda ita.
irnir fuPvel, að leix-
níð fyrir nokkrum ! ‘~V _ . .. .
t kki sý. í haust ^ ^
4