Morgunblaðið - 22.11.1950, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 22. nóv. 1950.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavjk. ,
Framkv.stj.: Sigfús Jpnsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarœ.)
Frjettaritstjóri: Ivar Guðmundsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kiistinsson,
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600
Askriftargjald kr. 14.00 6 mánuði, innanlands.
t lausasölu 60 aura eintakið. 85 aura meS Lesbók.
Útvarpið
RlKISÚTVARPIÐ hefur undanfarna daga borið mjög á
góma hjá þjóðinni. Valda því ádeiluskrif og sakargiftir eins
starfsmanns stofnunarinnar á hendur útvarpsstjóra. Hefur
þetta leitt til þess að hlutaðeigandi starfsmönnum hefur báð-
um verið veitt lausn frá embsetti um stundarsakir og rann-
sókn verio fyrirskipuð.
Á þessu stigi væri ekki rjett að leggja neinn dóm
á efni þessa máls. í því fer nú fram rannsókn. Aðeins niður-
staða hennar, byggð á grundvelli þess, sem þar kemur í ljós,
getur skorið úr um það, hvað hefur við rök að styðjast í hin-
um hörðu ádeilum og þungu sakargiftum, sem knúð hafa
slíka rannsókn fram. En um það geta varla verið skiptar
skoðanir að óhjákvæmilegt var að hverfa að því ráði. Þegar
ráðamenn ríkisstofnunar eru bomir slíkum sökum á almenn-
ingur kröfu á aó gangskör sje gerð að því að leiða hið sanna
í ljós.
I sambandi við þær yfirlýsingar, sem birtar hafa verið um
þetta mál er ástæða til þess að minnast lítillega á það atriði
í ályktun útvarp'sráðs, er ræðir um starfsfrið í stofnuninni.
Segir um það á þessa leið:
„Otvarpsráð telur óhjákvæmilegt að ráðstafanir sjeu gerð-
ar til að tryggja betri starfsfrið og meiri samvinnu í stofn-
uninni en átt hefur sjer stað hingað tiL Telur það, að hinn
sífelldi ófriður milli helstu starfsmanna stofnimarinnar hafi
leitt til hins mesta tjóns, og verði ekki lengur við hann unað.“
Engum getur duhst að það er mjög óheppilegt fyrir hvaða
stofnun sem er að eilífur eldur brenni á milli ráðamanna
hennar. Slíkt hlýtur að skapa margháttaða erfiðleika í starf-
semi hennar. — Svo virðist sem útvarpið hafi ekki farið var-
hluta af þeim. Þess verður að vænta að sú rannsókn, sem nú
befur verið fyrirskipuð, hreinsi andrúmsloftið innan þessarar
menningarstofnimar.
Ófríður á „friðarþingi'
ÞAU ósköp hafa hent á hinu svokallaða „friðarþingi“ komm- j
únista í Varsjá að þar hafa heyrst raddir, sem fordæmt hafa
stefnu Rússa og kommúnista í alþjóðamálum og jafnvel lýst
þeifri skoðuh að sannir friðarvinir eigi ekki samleið með
Sovjet-Rússlandi. Hefur þetta vakið geysilega reiði og rugl-
ing í röðum kommúnista, sem töldu lið það, er þeir höfðu
hóað undir stjel dúfu sinnar, þrauttryggt hinni rússnesku
ofbeldisstefnu.
Það voru Bandaríkjamaðurinn John Rogges og Daninn
frú Elin Appel, sem sýndu þá einstæðu ókurteisi að gagn-
rýna harðlega aðfarir Rússa og framkomu þeirrá í friðar-
málunum.
Hinn fyrrnefndi rjeðist harðlega á afstöðu Rússa í Kóreu-
málinu og taldi hana síst af öllu bera vott um friðarvilja
þeirra. Hann minntist ennfremur á að rjett væri að þær
þjóðir, sem Rússar hafa undirokað endurheimtu sjálfstæði
sitt. Tók hann jafnframt eindregið málstað Júgóslavíu, sein
reynt hefði að vinna gegn hinni rússnesku heimsveldisstefnu.
Danska fulltrúanum fannst ekki heillavænlegt að þjóðim-
ar gerðu leiðtoga sína að guðum eins og kommúnistar í Rúss-
landi og víðar hefðu gert. Ennfremur taldi frúin að sannir
friðarvinir gætu ekki öllu lengur setið við sama borð og
Rússar.
Fyrir þessar skoðanir sínar og hreinskilni hafa þessir tveir
fulltrúar á „friðarþingi“ kommúnista fengið óblíða dóma í
löndum Kominformmanna og þá ekki síst í Rússlandi. Herma
fregnir að á sjálfu þinginu hafi legið við borð að þeir yrðu
hrópaðir niður. Hinsvegar vakti stríðsæsingaræða af háKu
ofbeldismanna í Norður-Kóreu mikinn fögnuð. Æpti „friðar-
þingið“ samfleytt í 9 mínútur af fögnuði yfir framlagi Norð-
ur-Kóreumanna til eflingar heimsfriðnum!!! Gefur þetta
bvorttveggja góða hugmynd um rjettlætiskennd og „friðar-
áhuga“ dúfumanna.
Þess er nú beðið með töluverðri eftirvæntingu, hvernig fer
fyrir hinum tVeimur fulltrúúin, sem svo opinskátt töluðu um
trúriáð ftússá við heimsfriðinn. Gera sumir ráð fýrir að Íífið
verði þeim, ^kjú mjög ánægjulegt fyrir austan tjaldið eftir j
þetta, ■ i.i'
DAGLEGA LÍFINU
„SELSTSEMGULL“
FARANDSALI nokkur, sem fór um sveitir
landsins fyrir allmörgum árum og bauð meðal
annars glingur margskonar, var vanur að
segja, ef væntanlegir kaupendur spurðu,
hvort þessi hluturinn eða hinn væri úr gulli:
„Ja, gull. Það vil jeg nú ekki segja, en það
selst sem gull. En hann bar svo ótt á, er hann
sagði þetta, að margir hjeldu, að það væri
einhver góðmálmur, sem hjeti „selstsemgull“,
sem væru í hlutunum og keyptu þá.
Líkt þessu kemur fyrir enn þann dag í dag,
að fólk kaupir selstsemgull í þeirri trú, að
það sje að kaupa góðmálm. Þannig er það
t. d. með silfurlíkingar, sem lítt eiga þó skylt
við silfur.
•
„TVEGGJA TURNA“ SILFUR
ER EKKI TIL
GULLSMIÐUR hjer í bænum segir að oft
komi menn til sín með hluti, sem þeir haldi
að sje úr silfri og hafi keypt sem slíka. Það
eru hlutir úr pletti svonefndu, eða það sem
margir kalla „Tveggja turna silfur“.
En það er ekkert til sem heitir „tveggja
turna silfur“. Silfur er merkt með tölunni
830, eða sterlingsilfur, sem er merkt með
tölunni 925 og er besta smíðasilfur, sem fæst.
Allt annað er óekta.
•
SILFURHÚÐ, SEM ER ÞYNNRI
EN PAPPÍR
Á SUMUM plettvörum er örþunn silfurhúð,
sem er þynnri en pappír. Hefir munum þá
verið dyfið ofan í silfurbað örstutta stund.
Þessi húð fer fljótt af við núning og eftir
verður málmurinn, sem hluturinn er smíðað-
ur úr. Besta plett er enskur hvítmálmur, sem
húðaður er með silfri, því þá ber ekki mikið
á því, þótt silfurhúðinn fari af hlutnum.
En það er ástæða til að vara fólk við þessu
„selstsemgulli“, því ófyrirleitnir braskarar
nota sjer vankunnáttu almennings til að selja
honum vörur undir fölsku yfirskyni.
• •
SMYGLAÐ DRASL .4
SVARTAMARKAÐI
MENN þurfa ekki að óttast, að silfursmdðir
prangi inn á þá hlutum með því að gefa í
skyn að þeir sjeu .úr öðrum málmum en þeir
eru. Mesta hættan er á smygluðu drasli, sem
komist hefir inn í landið og selt er, annað
hvort í Verslunum, þar sem kaupmaðurinn er
ekki vandur að virðingu sinni, eða gengur
kaupum og sölum manna í milli.
En menn getea verið öruggir með, að silf-
ur er merkt, eins og fyrr segir, annað hvort
með tölúnum 820, Sterling, eða 925.
Annað er ekki ,silfur. — Þessi aðvörun
ætti að koma fólki að haldi núna, þegar far-
ið er að hugsa til jólagjafanna.
FLUTNINGUR TALAÐS ORÐS
í ÚTVARPIÐ
ÞAÐ KANN að vera, að menn hafi um nóg
að hugsa og tala í sambandi við útvarpið
þessa dagana, þótt ekki sje verið að bera i
þann bakkafulla læk. En jeg ætla nú samt
að hætta á það og birta hjer kafla úr brjefi
frá Háston um hið talaða orð í útvarpinu. —
Hann segir m. a.:
„Það var sannarlega orð í tíma talað í
„Daglega lífinu“ 14. nóv. (og þótt fyrr hefðl
verið), að víta hraðann í flutningi útvarps-
leikritsins, laugardaginn 11. nóv., — og efnis-
valið líka, þótt það verði hjer látið liggja
milli hluta. —
•
EKKI EINSDÆMI
„HRAÐFLUTNINGURINN þetta kvöld er
ekkert einsdæmi, en er aðfinnsluverður um
fleiri þætti útvarpsflutnings. Hann er al-
mennt mein í flutningi útvarpsefnis. — Það
er eins og flytjendur útvarpsleikrita og
sumir þulir útvarpsins, sjeu með buxurnar
á hælunum að flýja undan skolla sjálfum og
„liggi lifið á“ að hraðhreyta út úr sjer því,
sem þeim er falið að flytja áheyrendum.
Leikarar margir kunna ekki að tala eins'
og maður við mann hversdagslega, heldur
arga og orga og buna. Og þulirnir sumir
kunna ekki að segja frá, þótt þeir megi
kannske kallast allvel læsir.
•
EIGA AÐ SEGJA FRÁ
„ÞAÐ ætti ekki að þurfa að teljast ofætlun
útvarpsráði að kenna þulum sínum að segja
útvarpsefnið í stað þess að lesa það eða
þruðla. Og það ætti ekki að teljast ofætlun
leikurum, sem munu þykjast færir í „fram-
sagnarlist“, að þeir kynnu að talag; við, £
stað þess að „buna“ og þruðla og oft á tíðum
orga, nær að kalla sem eins og óargadýr, sem
stundum heyrist“.
Þetta er þörf ádrepa hjá Háston, þótt all
harðorð sje.
Sjálfstæðisfjelagið Skjöld-
tir í Stykkishólmi tvátugt
LAUGARDAGSKVÖLDIÐ 11. nóv.
s.l., efndi Sjálfstæðisfjelagið Skjöldur
í StykkishóLmi til kvöldfagnaðar í til-
efni af 20 ára starfsemi fjelagsins, en
fjelagið var 20 ára í maí s.l. Komu
um 150 manns saman til að minnasi
afmælisins og var þar fagnaður mik
ill. Dagskráratriði fóru fram undir
borðum. Zakarias Hjartarson, versl
unarmaður, formaður fjelagsins, setti
hófið með nokkrum orðum og stjóm
aði því. Ölafur Jónsson frá Elliðaej
minntist fjelagsins og Sigurður
Ágústsson alþm. flutti minni sýslunn
ar og beindi þakkarorðum til fjelaga
fyrir dugnað í málefnum fjelagsim
og einhug til að efla gengi Stykkis
hólms. Rristinn Hallsson frá Reykja-
vík, söng. einsöng með aðstoð Víkings
Jóhannssonar, Kirkjukór Stykkishólms
undir stjóm Ölafs P. Jónssonar söng
nokkur lög- og Ámi Helgason söng
gamanvísur, Ámaðaróskir bárust fje-
laginu frá borgarstjóra Gunnari Thor
oddsen og frú, sambandi ungra sjálf-
stæðismanna og f. u. s. Heimdalli.
Ari Guðmundsson frá Borgamesi
flutti fjelaginu heillaóskir. Að borð-
haldi loknu var dansað og fór skemmt
un þessi í alla stað vel fram.
Sjálfstæðisfjelagið Skjöldur i
Stykkishólmi var stofnað 31. maí 1930
Tildrög að stofnuninni voru þau að
nokkrir áhugamenn um málefni sjálf
stæðisstefnunnar komu hinn 29. mai
1930 saman á fund í samkomuhús-
inu í Stykkishólmi í þeím tilgangi að
koma fjelagsstofnun á fót til baráttu
' fyrir málefrium sjálfstæðisflokksins.
j Á fúhdi þessúm mættú 34 manns og
hafði sr. Sigurður Ó. LórusSon orð
ÓLAFURJÓNSSON
frá Elliðaey. Hann hefur verið
formaður fjelagsins í 11 ár. —-
fyrir mönnum, ræddi nauðsyn slíks
fjelagsskapar sem beitti sjer fyrir
hagsmunamálum hjeraðsins. Tóku
margir til móls og lýstu fylgi sínu.
Þessum fundi stjómaði Magnús Jóns-
son frá Ási, en hann er nú nýlátinn.
Kosin var 5 manna nefnd til að
úndirbúa lög fyrir fjelagið og leggja
fyrir stofnfund sem ákveðinn var 31.
sama mán. I nefnd þessá voru kósin
frú Guðlaug Jóhannsdóttir, sr. Sigurð
ur Ó Lárussón, Magnús Jónsson frá
Ási, Oscar Clausen og Lúðvík Kristj-
ttnsson. ■ ■ ! '!; .
inn langardaginn 31. maí 1930 og
ljetu 48 manns skrá sig á fundinum
æm fjelaga. Var fjelaginu valið nafn
ið Skjöldur, iög fjelagsins lesin upp,
ikýrð fyrir fjelagsmönnum og síðan.
borin undir atkvæði og samþykkt sam
hljóða. Starfssvið Skjaldar skyldi
vera Stykkishólmur og nærliggjandi
>veitir.
Fyrstu stjóm Skjaldar skipuðu: Ól-
ifur Jónsson frá Elliðaey formaður,
frú Guðlaug Jóhaimsdóttir, varafor-
-naður, Magnús Jónsson frá Ási, ritari
Torfi Jóhannsson, gjaldkeri og Sigurð
ur Ágústsson, meðstjómandi.
Ólafur Jónsson hefir lengst a'llra
ærið formaður fjelagsins eða alls I
11 ár. Aðrir sem gengt hafa formanns
töðu eru Kristján Bjartmars, W, Th»
4öller, Hildimundur Bjömsson, Ámi
Helgason, Zakarías Hjartarson,
Lengst hefir Sigurður Ágústsson set-
ið í stjóm, eða frá stofnun fjelagsina
til aðalfundar 1950, samtals í 20 ár.
Sjálfstæðisfjelagið hefir í starfí
sinu látið mörg framfaramál kaup-
túnsins til sín taka, og beitt sjer fyr-
ir framgangi þeirra eftir getu. A8
sjálfsögðu hafa kosningar bæði til
hreppsnefndar og Alþingis verið sterk
ur þáttur í fjelagsstarfinu og hefir
Skjöldur lagt mikinn skerf til vals
frambjóðanda og það jafnan tekist
giftusamlega. Fundir hafa verið haldn
ir þegar óstæður leyfðu og starfiS
aldrei fallið niður eitt einasta ár»
Einhver vinsælasti liður í starfsemi
fjelagsins eru árshátíðir þær sem fje-
lagið hefir frá, stofnun beitt sjer fyrir
í þyrjun hvers árs. Hefir jafnan ver-
1 Stofnfundur fjelagsins var svo háld 1 Framhald á bls. S,