Morgunblaðið - 09.02.1951, Blaðsíða 5

Morgunblaðið - 09.02.1951, Blaðsíða 5
Föstudagur 9. febrúar 1951 MORGmVBLAÐU* 5 iimr I sson BUhi ÞEGAR jeg heyrði aS sjera Ein- ar Pálsson, fyrrum prestur í Reykholti, væri látinn, fann jeg hjá mjer löngun .til að minnast hans með örfáum orðum. — En þetta getur þó ekki orðið annað en ófullkomið, örhtið brot af lýs- ingu á þeim þætti úr lífi hans, Sem nú blasir við hugsýn minni; en það er líf hans og starf, sem góknarprests í Reykholti. Vorið 1908 urðu prestsskipti í Reykholti. Sjera Guðmundur Helgason sagði þá lausu brauð- inu og prestskosning fór fram Sóttu fjórir prestar og kandidat um brauðið, og hlaut sjera Einar Pálsson, þá verandi prestur í Gaulverjabæ, kosningu með mikl um meirihluta atkvæða. Og fluttist að Reykholti um vorið með alla fjölskyldu sína, sem var all þung: sjö börn. Það elsta nýfermdur sonur og yngsta fárra mánaða gamall sonur, Vil- hjálmur á Laugarbökkum, sem sjera Einar og frú hans hafa nú dvalið hjá hin síðari ár. Auk barnahópsins hafði prestur á framfæri sínu aldraða móður sína, lamaðan bróður sinn og aldurhniginn fyrrverandi ráðs- mann móður sinnar. Þessi bústaðaskipti hafa því ekki verið neitt smá átak til að byrja með, eins og þá var ástatt með aðstæður allar. Það er mik- ið verk og krefst mikillar ár- vekni og umhyggju, að taka sig upp með þunga fjölskyldu og bú- slóð alla og koma sjer fyrir að nýju í fjarlægu, ókunnu hjeraði. Ekki var það heldur fyrir hvern sem .var, að setjast í sæti sjera Guðmundar Helgasonar í Reyk- holti, sem hafði verið í sóknum sínum sem virtur og vel metinn einvaldi og mikill gáfumaður og hjeraðshöfðingi. Hinn nýi prestur hafði í skóla reynst ágætur námsmaður; hafði trutt mynni, einbeittan vilja og metnað og samviskusemi til að ná-sem bestum árangri í hverju því, er hann tók sjer fyrir hend- ur. Hann var á skólaárum sínum hinn fræknasti glímumaður, snarpur, liðugur og sterkur, ljek vel á orgel og hafði góða tón- og söngrödd. Gegnum skólanámið hafði hann brotist við lítil efni af eigin ramleik og að því loknu ekki haft við annað-að styðjast en eigin hæfileika. Árið 1893 kvæntist sjera Einar eftirlifandi konu sinni, Jóhönnu Eggertsdóttur Briem, hinni mikil hæfustu úrvalskonu svo sem hún á kyn til. Hafði hinum unga presti verið það, ár veittur Háls í Fnjóskadal, en fluttist þaðan að Gaulverjabæ, er honum var veittur 1903. í Reykholti þekkti jeg fyrst starfsferil þessarar presthjóna að nokkru. Þar fengu hinir miklu og góðu hæfileikar þeirra mikil verkefni við að glima. Og ekki var legið á liði sínu, enda varð hið nýja Reykholtsheimili brátt fullmótað, sem eitt hið glæsileg- asta hjer um slóðir og gestrisni og alúð svo af bar. Presturinn notaði hverja stund sem hann mátti missa frá hinum andlegu störfum til ýmis- konar búverka og allt ljek í hönd um hans. í sveitarmálum lagði - hann hverju þörfu og góðu máli lið- sinni sitt og var þar heilla drjúg- iir sem annarsstaðar. Hann var t.d. einn af aðal hvatamönnum þess að koma vegi eftir endilöng- um Reykholtsdal. Skömmu eftir að hann kom í hreppinn var hann kosinn í hreppsnefnd og var um skeið oddviti. Prestverk öll fórust honum vel úr hendi; tónið þýtt og fagurt og messugjörðir allar með fullkomn um helgiblæ. Á ræðustil sjera Einars er jeg ekki dómbær, en jeg hygg að bestu ræður hans hafi verið fermingarræður. Og jeg held að betri fermingarræðu hafi jeg ekki heyrt en hjá hon- um, og kristindómsfræðsla hjá horium var öll á þann veg, að fermingarbörn hans öll hlutu að elska hann og virða. Einar Pálsson. Hann var ekki ntinn reiðiiist- urshöfundur, heldur hinn hóværi, prúði leiðsögumaður. Með fram- komu sinni allri, bæði í orðum og gjörðum, var hann sönn fyrir- mynd. Og heimilisfaðir mun sjera Einar hafa verið góður. sem best verður ákosið, og sköpuðu þau Reykholtshjón þann heimilis- brag, að þár þótti öllum gott að koma og vera. Og börn sín ólu j þau svo upp að til fyrirmyndar i þótti. Þau urðu öll hvers manns j hugljúfar, er nokkuð kynntust þeim. Þau hafa öll haldið tryggð við æskustöðvar sínar, eins eftir j að þau fullornuðust og fluttu til fjarlægra sveita og kaupstaða og sýnt bæði landi og lýði hjer ýmis konar höfðingsskap og ræktar- semi. Nöfn þeirra eru talin eftir aldursröð: Eggert, læknir í Borg- arnesi; frú Ingibjörg, Reykjavík; frú Svanbjörg í Reykjavík; frú Valgerður í KalmannstungU; Páll, forstjóri, Reykjavík og Vil- hjálmur, bóndi á Laugarbökkum. Einn . son sinn, Gunnlaug, misstu þau Reykholtshjón. Hafði hann þá nýlokið candidatsprófi í guðfræði. Var hann hinn mesti efnis- og atgerfismaður og dreng- ur hinn besti. Og var það þungt áfall fyrir þá fjölskyldu alla, að missa hann svo fljótt, jafn góðan og mikilhæfan, sem hann var. Sjera Einar var fæddur að Glúmsstöðum í Fljótsdal 24. júlí 1868, var því korninn á níræðis- aldur, er hann Ijest. Alla sína tíð hafði hann „gengið til góðs götuna fram eftir veg“, verið þjónandi prestur og bóndi á þrem ur prestsetrum og auk þess lengi starfsmaður við Söfnunarsjóð ís- lands. Öll þau mörgu störf, sem hann vann, er jeg viss um, að hann hefur unnið af fullkominni vandvirkni og trúmennsku. Slík- ir menn gefa gott fordæmi og hljóta að hafa varanleg áhrif á umhverfi sitt og þeirra er gott að minnast. Og minnihgarnar um hinn göfga, prúða mann, munu lifa, þótt hann hverfi hjeðan og kveðjurnar og þakkirnar sem fylgja honum nú inn á hið nýja starfssvið, verða margar og hlýj- ar. — Einar Kristleifsson, Runnum. lltlfllllllltllVI imiiiimiimm | Reykvíkinpr ] | eliiri os' yngri : Kaupið og seljið happdrættis- 1 = miða til ágóða fyrir æskulýðs- : | höll. Fást i Listamannaskálan- : § um kl. 5—6 daglega. Há sölu- I : laun. Verðiaun fyrir mesta sölu. | Gísli Helgason bóndi GlSLI HELGASON er fæddur 9. febrúar 1881. Gagnfræðingur frá MöðrUvölIum 1902. Jarðyrkjutiám hjá ræktunaríjelagi Norðurlands 1904 Bóndi í Skógargerði í Fellum frá 1905. Giftist 1908 D-ignýju Pálsdótt ur, fædd 4. mars 1885. Helstu trnnaðarstörf: Yfirkjörstjórn nr-, l’únaðarfjelags-, Sýslunfffnda'r-, Skólanefndar-, Hreppsnéfndar-, Skóg- ræktarfjelags- o. fl. Mjer vferi ljúft að minnast Gísla bónd.a vinar míns og kunningja, á Jiessum heiðursdegi lians, ef geta væri fyrir hendi. Vegna fjarlægðar okkar í milli, urðum við ekki eins giör- kunnugir og skyldi, þar sem við höfum þó búið í sama hjeraði, og erum nálega j'afngamlir, Jeg lít nú samt svo á æfiferil Gísla, vinar míns, í heild, að }>ar fari gæfumaður e'r lians getur. Er þar Jiá fyrst til að taka, hvað forsjónin af mikílli hugulsemi sinni, gaf honum trausta og ágæta konu. *— Þar næst hinir giftusamlegustu ávext ir hjúskaparins: 13 — segi og skrifa þrettán, hraust og mannvænteg börn. — Þá er nrost fram að ttílii, hve htn fjölmörgu slörf Gisla i Jtágu sveitnr og hjeraðs, hafa gefist vel —' vcrið vel Jiökkuð og þegin. — Og loks er Jiað svo búskapurinn, ci' Gísli hefir rekið frainundir hálfa ild, nf dugnaði og þrautseigju — Jirátt fyrir fullan bæinn af börnum frafttnn 'nf, og frátafir miklar, við störf út á við, alla tíð. Hjer Jtarf ekkert að endurskoða. Svona er sannleikurinn. Þegnr ltjei við bætist svo úvenjulega gott heilsnfar i stórri fjölskyldu, þá verð- ur augljóst. að hjer er gæfurnaður á ferðiniii — gæfuhjón. Við Gisli unnum samnn um skeið í yfirkjörstjórn Norður-Múlnsýslu. IJrðu nijer þá vel ljósir kostir Cíísla, í trúnaðar- og fjtílagsStörfum. Þnð konui fvrir okkur erfið vnfantriði. sem auðveldlega hefðu getað vnldið hrottulegn sundmjiykkju. Þoð vnr snnnarlegn ganmti nð hrjótn málin til mprgjar með Gisln. og leita að heiðarlegum útgöngudyruin. I’nð vár fyrirfram vitað. að Gísla inátti trevsta í samstarfiiiu, nð gern ijott hvðrju sinni. Beynsla mín af samstarfi okkar Gisla var þessi: Gísli er undirlivggju laus og hreinskilinn. rökvís og sjálf- stæður í hugsun, samvinnuþýður vel. og gefur sjer tóm til að lita á mál- stað andstfeðings sins, og mæta hon- um á miðri leið, ef rjettlætiskend og samviska býður. Það er trú mín, að þessir tritustu eðlisþættir Gisla, hafi hlotið áð komn fram á Öllum svíðum og samstnrfi, i , trúnaðarmálum fyrir almenning. j Gísli hefir verið áhugamnður um stjórnmál, jafnframt því að hafa látið flest sveitar og hjeraðsmál til sin taka. Jeg hefi aldrei efast um, að hinir heilbt'igðu og gúðu kostir Gisla myndu hafa notið sín vel á þingi. , Það er Jiarflaust að gera tilraun j til að draga fjöður yfir Jiað, að niikið j starf liggur eftir afmælisbarnið og þau hjón. j Oft var þröngt fyrir dyrum, um nauðsvnlega og aðknllandi hjálp, við heimilisstörfin fyrrnm, er þörnin voru mörg á „pnllinum“. Og jafnvel nú á siðari árum vntaði hendur til ■starfá. Þá vöru hörnin orðin of fá —•; heinia. Þó hefir Jiað víst aWrei ; hvarflað að Gísla, að slaka á klónni, | og hopa af hólmi. Nú — þáð eiga j víst gæfumennirnir heidur aldrei nð gera. j Gísli hefir skilið Hannes Hafstein, og tekið undir með honuni: „Starfið er margt, en eitt er bræðabandið.... Það er að elska, hyggja og treysta á londið“. j Og hvað svo uni þjóðnýtnsta starfið, mesta afrek afmælisharnsins, og Jieirra hjóna? Hvert af mörgum? Jú— Jiað er starfið og striðið, ábyrgð in og áhyggjurnar, sem )>að ólijá- kvæmilega hefir í för með sjer að geta lagt inn i lífsins hanka, heilt „kapital" af fullþroska þjóðfjelags- meðlimum, sem eitt sinn voru ósjálf- hjarga i vöggunni. Það er voniulega hljótt um Jiessi afrek, iafnvel þútt einstaeð sjeu. Stafar l>að liklega af )>ví, að svo er litið á, að hjer sje enn meira undir ,,guði og lukkunni“ komið. hvað vinnst, en á öðrum svið- um. En hvað sem því líður, er átakið og afrekið hið snnia. Það er móðirin ein, sem veit gjörr un> }>ettn, ;.ú, sem vindur fram 10—15 börnum og geng ur í gpgnum söguna þá, slig af stigi. Enginn veit J>að annar, með sann- FramJi. á bls 8 iiiiiiiiiiiiiiiiiii 1111iiiniiii’ Eldri konur } í Vesturbænum ! | Óskum eftir eldri konu til barn j | gæslu, 1—2 kvöld í viku, á s : Seltjarnarnesi, stutt frá Vega- : | mótum. Höfum. bíl. Heimkeyrsla; : 'eftir samkomulagi. Hátt kaup. \ | Tilboð til blaðsins fyrir laugar- \ ; dagskvöld merkt: „Barngóð11 ’ : " : w- • n>**> •tHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiim^mnsmaME S. U. F. S. U. F. ÓLI SKANS — SKOTTIS — RÆLL SVENSK MASKERADE — POLKA — VALS Gömlu duitsarnir í Samkoniusalnum Laugaveg 162, í kvöld klukkan 9. Stjórnandl: Númi Þorbergsson. Aðgongumiðar á kr. 10,00 seldir við innganginn. FUIMDARBOÐ Undirbúningsstoínfundur f jelags skattgreiðenda verður haldinn kl. 15,30 (3 30 e. h.), í D A G 9. febrúar 1951 í Listamannaskáianum. Skorað er á aila skattgreiðendur að fjölmenna á fundinn og mæta stundvíslega. Undirbúningsnefndin. K' » Verslunar- eða iðnaðarhúsnæði 35 fermetra pláss til leigu við Grettisgötu. Leigútil- boð sendist afgr. Morgunblaðsins fyrir kl. 12, laugardag- inn 10. þ. m. merkt: „Verslun—Tðnaður—417. Vörubíll Nýr eða nýlegur vörubíll 2(4 tonns, óskast til kaups. Upplýsingar gefur ALFREÐ guðmundsson, Innkaupaxtofnun Reykjavíkurbæjar, Sími 1973. Skrifstofustúlka óskast strax til vjelritunar og aðstoðar á skrifstofu. — Tilboð merkt: Varidvirkni — ^16, sendist blaðinu fyrir næstkomaridi mánudag'. Oest á auglýsa í Morgunblaðinu

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.