Morgunblaðið - 01.09.1951, Blaðsíða 2

2
ittOKtrL)DlBL.AOtb
Laugardagur 1. sept. 1951 ’j
-47
-r.ux'.-zsx.

Jl'
Framlilið sæluhússins í Lantlmannalaugum.
sælu-
1 Gldungadeildin á méti
frekari ni^srskurli
. WASHINGTON, 31. ágúst. —
Öidungadeild bandaríska þings-
v ins felidi í dag nýja tillögu Repu-
biikana um niðui'skurð á efna-
hagslegri og hernaðarlegri aðstoð
við Evrépu.
Her- og utanríkismálanefnd
deildarinnar höfðu mælt með 7,5
S ír.ilijarda dollara fjárveitingu í
r þessu skyni, en Truman forseti
hafði farið íram á 8.5 milljarda
fjárvettingu.
Tillaga Repubiikana gekk í þá
átt að framlagið yrði lækkað enn
um 500 milljónir dollara, en hún
var felld eins og áður er sagt.
Guðsmanda Eðíaseiótfir séng isL
og norska ófvarpld
En hefur í hyggju a3 fiyfjaif búferium fil Ksnada
FRÚ GUÐMUNDA Elíasdóttir söngkona kom heim með GullfossS
j fyrradag eftir stutta för til Norðurlanda, en hún söng inn á plöt-i
ur og stálvír fyrir útvarpsstöðvar í Noregi og Danmörku.
au?um Vilja að Júgóslövum
FF.RÐAFJELAG ÍSLANDS opn-
aði. nýtt sæluhús í Landmanna-
laugum s.l. sunnudag, 26. ágúst.
Húsið, sem er 10,5 m og 5,25 m að
flatarmáli, stendur framan við
Laúgahraun, beint neðan við
gamla sæluhúsið. í húsinu eru
tvö stór herbergi og gott eldhús
ásamt stóru anddyri, sem einnig
•er geymsla. Húsið er hitað upp
rr.eð hveravatni, og ágætis
drykkjarvatn er í næsta ná-
íp.enni. í herbergjunum tveimur,
«r nota má sem svcfn- og setu-
stofu, efu 16 rúm, svo og borð
og bekkir, I húsinu geta dvalið
þægilega um 30 manns. — Þetta
<ír áttunda sæluhúsið, er Ferða-
f.jelag fslands lætur reisa á sipn
iíostnað.
í tilefni af opnun sæluhússins
eíndi fjelagið til ferðar inn í
Laugar. Þátttakendur voru 40, í
tveimur bíium. — Fararstjóri
var hr. kennari Hallgrímur Jón-
asson. Meðan dvalið var í Laug-
«m í dásamlegu veðri, var geng-
<:ð um ríágfennið. Flestir gengu á
SBláhnúk, 943 m, margir fóru inn
á Brennisteinsöldu, og allir rrutu
tindurfagurs útsýnis og litbrigða.
.Skammt frá húsinu er ágæt sund
laug, gerð af náttúrunni, svo
lcng, að synd'a má í henni Norð-
vulandakeppnissundið án snún-
ings, og hitinn er þannig, að
<ölympíusundmenn gætu ekki
kvartað. Jog hefi hvorki vit nje
^íetu til þess að lýsa því, sem
Viægt er að skoða i Landmanna-
íajgum og nágrenni þeirra, það
hafa mafgir gert, innlendi" og út
I-ndir, en jeg vil ráða ölltim
þeim, se.ri þcttá lesa og ekki hafa
komið inn í Landmannalaugar,
að lesá íýslngu iir;' rektors Pálnia
fíannessonar, en hana er að finna
9 árbök Ferðafjelagsins 1533. og
svo gela þeir, sem lesa hana,
gert það upp við sig, hvört þá
iangar ekki ,.inn í Laugar*-.
Á leiðinni heim til Reykjavík-
ur var gengið á Tjörvaíell, 842 m,
en þaðan er ágætis útsýni um
hluta af hálendi íslands. Síðan
var farið inn að Landmannahelii
og gengið inn að Loðmundar-
vatni, tínd ber í Sölvahrauni og
komið við hjá Tröllkonuhlaupi í
Þjórsá.
I stuttri ræðu, sem fararstjór-
inn hjelt- við opnun sæluhússins,
varð þessi vísa til:
Hjer, er skáli til reiðu á
Landmannaleið
fyrir langþreyttan öræfagest,
sem kynnast vill íslenskum
óbyggða-heim
í auðn, sem er fjölbreytni mest.
Af háfjöllum útsýn er heillandi
víð, j
og hlýtt er við Lauganna sæ. |
Og skemmtu þjer, gestur, en |
skildu um leið
þínar skyldur við ættland og bæ.
i
yAUir þeir, sem gista sæluhús
T. í., bæði ofannefnt og önnur,
ættu að muna eftir þessum skyld
um ogöðrum. Ferðafjelagið hefur
margvislegan kostnað af húsun-
t.m, annan en að reisa þau, t d.
viðhald og eldsneyti. Allir, sem
dveljast í húsunum, ættu þvi að
greiða fyrir gistinguna, og efu í
öllum húsunum baukar, sem hægt
er að láta peninga í. Einnig ættu
allir þeir fararstjórar, svokallaðir,
sem í húsin koma, (en sumir af
þeim virðast vera reglulegir
jarðvöðlar) að venja sig á það að
líta eftir úti og inni og skila
hverju húsi, helst í betra standi
en það var í, er að var komið.
Bystander.
sje
LONDON, 31. ágúst. — Bretar
Fraytar og Bandaríkjamenn |
hafa í hyggju að fara þess á leit!
við andkommúnistisk ríki að þau
veiti Júgóslövum lán til ýmsra
framkvæmda. Meðal þeirra ríkja,
sem þegar komu til greina sem
lánveitendur, eru Holland, Belgía,
Svíþjóð, Sviss, Egyptaland, Aust-
urríki og V-Þýskaland. — Reuter.
Harriman aftur
SÖNG FYRIR
LTVARPSSTÖÐVAR
Þegar frjettamaður Mbl. átti
stutt tal við söngkonuna, skýrði
hún svo frá, að hún hefði íarið
út með Gullfossi í ágústbyrjun,
svo að hún hefði haft lítinn tíma
til ferðalaga úti Tiigangurinn
með förinni var líka einkum sá,
að syngja íslensk lög í norska
og danska útvarpið. Hún söng
inn á stálvír í danska útvarpinu,
cn inn á plötur lil eignar norska
útvarpinu.
ALLT ÍSLENSK LOG
— Hvaða lög sunguð þjer?
— Öll íslensk. Má nefna þjóð-
lög eftir Sveinbjörn Sveinbjörns-
son, s. s. Stóð jeg úti í tungls-
Ijósi o. fl., Gígjuna og Sofnar lóa
eftir Sigfús Einarsson og Maríu-
vers eftir Pál ísólfsson. Einnig
söng jeg mörg lög eftir yngri
höfunda s. s. Unglingurinn í skóg •
inum, eftir Jórunni Vlðar, Fugl-
inn í fjörunni eftir Jón Þórarins-
son og lög eftir Jón Leifs. Mjer
WASHINGTON, 31. ágúst. —
Averell Harriman kom til Was-
hington í dag úr Persíuför sinni.
Við komuna kvað hann Tito
marskálk meðal annars hafa sagt,
að þriðja heimsstyrjöldin kynrn
að skella á vegna áætiana Vest-
urlanda um aðstoð til handa
Júgóslövum, verði á þá ráðist.
Hinsvegar hefði marskáikurinn
sagt að Stalin væri óljúft að fara
út í styrjöld eins og nú stæðu
sakir. —• Reuter.
Sýnir hjer á kabarstf
Sjómannadagsráðs
Eins og áður hefur verið skýrt
frá hjer í blaðinu heldur Sjó-
mannadagsráð kabarettsýningar í
Reykjavík fyrst í október. Verð-
SACEMÍ hundrað árcs
HVAÐ ER SACEM? Það er skam-
«tafað heiti franska og elsta
■STEFsins. Það þýðír „f.jelag rit-
fcöfunda, tónskálda og útgefenda
•tónverka". Fyrir skömmu átti það
aldarafmæli og var þá mikið um
<iýrðir í bækistöðvum þess í París.
-SACEM-er ríkt og voldugt f.jelag
-og þuj-ftj ekkert til að si>ara, er
t>es3 var mimist að fjelagið hafði
«náð þessum mérkisáfánga í sögu
*3Ínni.
Tildrögin að stofnun þess voru
jfjarskalega ódramatísk. Ivvöld
mokkurt á öndverðu árinu 1850
íóru þrlr kunningjar á söng-
sscmmtuji í Ambassadeurs-leik-
fcúsinu. Það yói'ú,. tónskáldin Pavl
fíenrion og Victor Parizot og rit-
fiöfnndur að nafni Emest Tíourget.
Þeim hiotnaðist sú óvænta ánægja
að heyra fiutt eftir sig nokkur
vtj-k þá um kvöldið, við mikla
fcrifríingu leikhúsgesta. Þegar að
jþví kom að greiða þjóninum fyrir
veitingai'nar, sem í þá daga voru
óumflýjanlegt atriði dagskrárinn-
-ar, hugsuðu þeir sig vel um og
•rögðu síðan þvert nei. — „Hús-
fcóndi yðar hefur tekjur af því að
láta syng.ia verk eftir okkur og
stiettarbræður okkar“, sögðu þeir.
„Ssmþykkis okkar hefur ekki ver-
*ð leitíið og engum virðist koma
hugar að greiða okkur neitt
íj'rir þettá. Pú er best að við
greiðum ekki heldur fyrir veit-
ingaimar. Það getur jafnað sig
upp“.
Ct af þessu risu málaferli.
Þremenningarnir fengu auðmann
einn 5 lið með sjer, sem lagði fram
fje til að mæta öllum útgjöldum
í því sambandi, og gegn kröfum
leikhúseigandans settu þeir fram
aðrar um höfundarjettindi o. s.
firv. Allar kröfur þeirra vorn
teknar til greina af dómstólunum.
Lögin voni ótvíræð í þessu efni.
Var nú um að gera að færa sjer
þennan sigur sem best í nyt, láta
alla stjettina njóta góðs af, og í
því skyni stofnuðu þeir „fjelag
rithöfunda, tónskálda og tónverka
útgefenda“ 18. mars 1950 og fengu
það löggilt ári síðar, 28. febrúar.
Strax í byrjun varð SACEM
fyrir harðvítugum árásum. Þeir
sem til þess tíma höfðu komist
upp með það að nota verk tón-
skálda og textahöfunda án þess
að greiða nokkuð fyrir það, risu
sem einn maður gegrn hinni nýju
greiðsluskyldu, sem þeir töldu hina
mestu óhæfu og jafnvel brjóta í
bága við lög. Dómstólamir voru
þó ætíð á annari skoðun, eins og
þráfaldlega kom þá í Ijós, því að
allflestum varð að Stefna til að
byrja með, áður en samningar
tækjust um greiðslur til SACEM.
Fjuiuh. af bls. 2
Guðmunda Elíasdóttir.
fannst að íslensku lögin vekta
mikla athygli og virðist vera
mikill áhugi fyrir íslenskri tón-
list á Norðurlöndum, sagði Guð-
munda.
uv mjög til sýninganna vandað.
Myndin hjer að ofan er af einu
atriðinu, sem þar verður sýnt.
Einn farþegi
SHANNON: — Aðeins einn far-
þegi var með hinni 48 sæta ít-
ö'sku áætlunarvjel frá Banda-
ríkjunum, er hún lenti á Shann-
on-Vellinum. Vjelin er á leið til
rLÓniíU'.
SKEMMTILEGT AÐ KYNNAST
BARNAKÓR
— Það var skemmtilegt, segir
Guðmunda, að meðan jeg dvald-
ist í Danmö.vku, gafst mjer kost-
ur á að fylgjast með kennslu
barnakórs danska útvarpsins, sem
Lis Jacobsen stjórnar. Þessi kór
var nýlega kominn af barna-
kóramóti í Suður-Wales, sem á
voru mættir barnakórar frá Bret-
landseyjum og Norðurlöndum.
En þetta fannst mjep sjerstaklega
athyglisvert, þar sem jeg hafði
s.l. vetur með höndum stjórn
barnakórs fríkirkjunnar. Að hin-
um kórunum ólöstuðum, þá finnst
mjer að hjer á landi höfum við
svo góðar barnaraddir, að ef til
kæmi góð æfing og kennsla, þá
myndu barnakórar frá okkur
standa sig vel á slíkum alþjóð-
legum söngmótum.
SAMGLEÐJAST YFIR
ÍSLENSKU ÓPERUNNI
J — Sóttuð þjer noklcur söng-
|teikahús á Norðurlöndum?
j —,Nei, þau eru yfirleitt ekki
starfandi yfir sumarmánuðina.
En hvar sem jeg kom, varð ieg
vör við sama áhitgann og söinu
aðdáunina yfir því að hjer heima
á tslandi skyldi takast svo vel
að uppfæra með nær eingöngu
íslenskum söngkröftum óperu á
horð við Rígólettó. — Einkum
fannst mjer Norðmenn samgleðj -
ast mjög yfir því, vegna þess að
sjálfum finnst þeim mjög leitt að
óperur eru sjaldan uppfærðar á
leiksviðinu þar, enda þótt þeir
eigi ýmsa heimsfi'aega söngvara.
ÍHUGAR AÐ FLYTJA
TIL KANADA
—- Og hvað ætlið þjer nú aðl
taka yður fyrir hendur fyrst eft-
ir heimkomuna?
— Fyrsta mánuðinn er jeg ráð-
in til að syngja í Rígóletto hlut-
verk Maddalenu, en eins og kuna
ugt er, verður sýningum á þeirri
óperu haldið áfram og byrja sýn-
ingar eftir fáa daga. Eftir þsð er
allt óráðið, nema hvað maður
minn Henrik Knudsen. gullsmið-
ur og jeg höfum nú í hyggju a<5
fara sem innflytjendur til Kan-
ada. Hann hefur von um að gefan
starfað sem gullsmiður í Mont-
real, en við flytjum vestur mest
vegna þess, að mjer finnst ekki
vera næg söngverkefni fyrir mig
hjer heima. Hjer íá söngvarar
ekkert fast starf, en vonands
kemst jeg að einhverju starii ef
jeg flyt til Kanada.
Hikil umferð um !
Reykjsvíkurflugvöli
í JÚNÍMÁNUÐI var umferð uns
Reykjavíkurflugvöll sem hjer
segir:
Millilandaflug 19 lendingar, fag
þegaflug innanlands 282 lending-
ar, einka- og kcnnsluflug 153
lendingar. Samtals 454 lending-
ar. — Með millilandaflugvjelum
fóru og komu til Reykjavíkur-
flugvallar 543 farþegar, 11622 kg',
farangur, 5757 kg. vöruflutning-
ar og 1571 kg. póstur.
Með farþegaflugvjelum í inn-
anlandsflugi fóru og komu 4576
farþegar, 53567 kg. farangur,
59240 kg. vöruflutningar og 7145
kg. póstur.
í júlímánuði var umferð una
flugvöllinn sem hjer segir:
Millilandaflug 63 lendingar,
farþegaflug innanlands 401 lend-
ing, einka- og kennsluflug 260
Tendingar. Samtals 724 lending*
ar. — Með millilandaflugvjeluni
fóru og komu til Reykjavíkur-
flugvallar 839 farþegar, 13385 kg,
farangur, 44444 kg. vöruflutrung-
Íar og 1697 kg. póstur.
Með farþegaflugvjelum í inn-
anlandsflugi fóru og komu 7043
íarþegar, 74544 kg. farangur,
173195 kg. vöruflutningar og 7536
kg. póstur.
| (Frjettatilkynning frá flug<
vallastjóra).
---------------------- i
Ýfir upp deilur á j
síSuslu stundu '
UNITED NATIONS 31. ágúst.
Á morgun (laugardag) tekur Ör-
yggisráðið upp að nýju umræðjj
um hindranir Egypta um skipa-
ferðir um Suezskurðinn. Fulltrúi
Rússa, Semyon Tsarapkin mun
að líkindum verja aðgerðií
Egypta og lýsa því yfir að Egypc-
ar hafi rjett til að hindra að olía
og önnur „mikilvæg“ efni komisfc
til ísrael, þar sem stríðinu mil'l
þessara þjóða sje enn ekki lokiS
formlega. Þá mun það heldur
ekki koma fulltrúum annari'aj
ríkja í ráðinu á óvart, þó rúss-
neski fulltrúinn víkki sjónarnvið-
ið og komi með allskonar ákærur
á Breta og Bandaríkjamenn.
Er aðstaða Rússa í Öryggisráð-
inu talin í beinu sambandi viö
mjög aukinn áróður þeirra I
Persíu og víðar. NTB-Reuter.
--------------___ 'S
— Kórea
Framh. af bls. 1<
Japan hafi alltaf vcrið þyrnir S
augum kommúnista og athyglis-
vert er það, að ekki hurfu þeiií
frá samningaborðinn fyrr ea
kunnugt var.ð um efni íriðarsátt-
rnálans við Japan. j