Morgunblaðið - 21.10.1951, Blaðsíða 10

J
\ 10
aiORGVN BL AÐIÐ
Sunnudag’ux 21. okíóber 19ÖÍ
klMGLISH
ELECTRIC

• Hrærir og (Kíytir allt
• Fáanleg ir.oð hatkavjel
Verð kr. 1.494.30
1 • Eins árs á >yrg5
• F.maileraöur pottur
} • SjáMvirkur rofi
| • Sjálfvirk clfla
j • Vi-ro kr. 4 284.00.
S. ORKAI
J- wr.~*ii-r-~=-r r=—'--.(-rai
^ Faugaveg 1C6.
ÍHilfstö^var-
katlæ*
Helgi Mngnúsaon & Co.
HafiiaTstræti 19. Sími 3184
1
|búð - Lán
Sá, sem getur átvegaS láa
E nú fiegar gegn gÓðri trygg-
ingu, a!lt að 80 þés. til nokk
ftrra ára, getur fcngið 3ja
nerbergja ibúð á góðum stað
í bænum, mjdg ódýrt cða
frítt eftir því, hvernig um
ý sem.st. íbúðin er laus í ror.
j Tilíboð sendist afgr. Mbl. íyr
’ ir májiu'.Iagskvöid, raerkí: —
«- „Ilagkvæmt —• 930“.
rr\\-
6UFUPRESSUN
KEMISK KREINSUN
Reykj avíkurbrjef !“do!Serkin
Fraixih. af bls. 9. ræktunarvinnuQ® bú- og heimilis
eiga sjómennirnir erfiðara með verka.
Starfsíþróttahreýfingin ruddi
sjer fyrst til rúms'-í Noregi fyrir
aðeins 4 árum síðan. Er hún á
að fylgjast með síldargöngunum.
Er þá undir hæiinn lagt, hvort
þeir hitta á nokkra síld, þegar
þeir loksins komast á sjóinn. Af svo skömroum tíma 'orðin mikil-
þessum ástæðum hefir veiði bát- | vægur þáttur í vcrkjegri kunn-
orðið ákaflega misjöfn í áttu sveitafólks og búhaðarfram-
; Skúlagötu 51. — Símí 81825
ILifu.irstræti 13. Sími 2063.
anna
haust.
Sunnanlands hefir saltsíldarafl
inn í haustmumið 55500 tunntun,
fram til þessa. í fyrra varð hann
samtals 130 þús. tunnur. Norður-
landssíldin var alls í fyrra 55
þús. tunnur, í ár noltkru meiri,
eða 86 þús, tunnur. Sala Faxa-
síldar var mun greiðari í fyrra
en í ár.
Síldveiði hjer við Faxaflóa
stóð í fyrra fram í desember. En
framan af október var síldveiði
hjer sunnanlands lítil. Svo
glæddist hún síðari hluta októ-
ber og var nokkuð góð þegar
fram í nóvember kom.
Merkilegtir fiskiíræð-
ingafuadnr
ÞANN 1,—10 okt. s. 1., hjelt Al-
þjóðaþing hafrannsókna aðal-
fund sinn í Amserdam. Þar voru
samankomnir fulltrúar frá 12
þjóðum. Naesta ár hefir þessi
samvinna fiskiveiðiþjóða staðið
yiir í hálfa öld.
Margar merkilegar vísindaleg-
ar niðurstöður komu fram á þess
um sjeríræðingafundi. M. a.
flutti Englendingurinn H. O. Bull
fróðlegan fyrirlestur um tilraun-
ir, sem hann hefir gert á íiski
til að komast að raun um, hve
viðkvæmur fiskur er fyrir hita-
breytingum. í sjónum og breyt-
ingum á sjávarseltu.
Niðurstaða hans er sú, að það
hefir áhrif á fiskinn þegar hitinn
breytist um 1/30 úr Celsiusgráðu.
Og breytingarnar á seltu sjávar
eru tilfinnanlegar íyrir fiskinn,
þótt saltinnihaldið breytist ekki
nema um 1/200 úr prósentu.
Lengi hafa menn vitað, að fisk
urinn hefir sjerstök skynjunar-
færi. En að hann sje svo við-
kvæmur, hefir engan grunað,
fyrr en þessar rannsóknir leiddu
það í ljós.
Með þetta fyrir augum verð-
ur það skiljanlegt, hve göngur
nytjafrskanna eru reikular, er
svo litlar breytingar á hitastigi
og seltu í sjónum geta algjörlega
ráðið því hvert fiskurinn leitar.
Norðmaðurinn Braarud flutti
í Amsterdam nierkilegan fyrir-
lestur um svifið í Norðursjónum.
Sýndi hann þár fram á, að vissar
tegundir af svifi halda sig innan
ákveðir.na straumhverfa. Þannig
væri hægt að rekja síraumana í
Norðursjónum með því að greina
sviftegundirnar á hverjum stað.
Hafi maður yfirlit yfir svifteg-
undirnaiy er hægt að gera sjer
grein fyrir því, hvernig straum-
amir liggja.
Á fundi þessum var gengið
frá því hvernig haga skuli sam-
vinnunni i síldarrannsóknum á
hafinu milli Noregs og íslands á
næsta ári. Þrjú ranrisóknarskip
eiga að síarfa að rannsóknum
þessum, G. O. Sars af Norðrnanna
hálfu, Dana frá Danmörku og
María Júlía frá okkur. Með þess-
ari þriþættu samvinnu, vonast
menn til að hægt verði að Iáta
rannsóknirnar ná lengra norður
á bóginn en áðtir. T. d. til Jan
Mayen, Bjamareyjar og Sval-
baroa.
Starfsíþróítiiiiar
ÁN.EGJULEGT er, hve áhugi
rcjmisx mikiH hjer á íandi fyr-
ir starfsíþróttunum. Tveir ungir
Norðmenn, forystumenn í þess-
um efnurn á ættjörð sinni, Gunn-
ar Nyerröd og To’-e WLig, hafa
dvalið hjer undanfarna viku og
gert grein f.yrir starfsíþrótta-
hreyfingunni í Noi'egi í rseðu og
riti. Þeir hafa fengið tækifæri til
að eiga tal við bændur og búalið
hjer í nágrenrd Reykiavíkur og
fyrir austan fjali. Hvarvetna
mætt miklum áhuga á því, að
efnt verði til sýnikennslu og
keppni í sem flestum greinum
förum Norðmanna yfh’leitt.
Á fyrstu starfsárum Guðmund-
ár heit. Finnbogasonáv, ritaði
hann mikið um þessi mþl, enda j
þótt reynsla annarra þjóða í
þessu efni væri hverfaridi lítil
samanborið við þá, sem nú er
fyrir hendi. Hann kom því til
leiðar, að sláttumenn í nokkr-
um hjeruðum landsins gengu til
keppni í „íþrótt“ þeirri. Vakti
þessi starfskeppni mikla athygli
og varð til uppöifunar á rjettan
hátt fyrir þá, sem verkin vinna
í sveitum landsins. Hreyfing
þessi hafði þó ekki, því miður,
svo styrkan grundvöll, sem á
burf'ci að halda, og lagoist nið-
ur. Forystumenn í búnaðannál-
um og uppeldismálum þjóðar-
innar Ihega ekki láta þau mis-
tök endurtaka sig. Enda skilst
manni, að þeim sje þetta þegar
ljóst.
Kosniiigamar í
Bretlandi
Á FIiVÍMTUDAGINN kemur fara
fram kosningar til breska þings-
ins. Þá gefst breskum kjósend-
um kostur á að kveða upp dóm
sinn yfir núverandi stjórn Bret-
lands.
Úr bresku kosRÍngahríðinni
Kosningabaráttan er hörð. —
Þess er krafist, að allur almenn-
ingur í landinu taki afstöðu til
þess, hvort jafnaðarmenn eigi að
fá tækifæri til að halda áfram
c.ð gera tilraunir me_ð stjómar-
stefnu sína, ellegar íhaldsflokk-
urinn eigi að taka við. Ef íhalds-
menn sigra, mó gera ráð fyrir,
að stefna í f jármálum Breta breyt
ist. Þeir leggja áherslu á að
tryggja skuli frelsið með því að
auka styrk þjóðarinnar. Telja
áð stjórn Attlee hafí hvað eftir
annað beitt of mikilli undanláts-
semi og á þann hátt jafnvel stefnt
heimsfriðnum í hættu.
Mörg og niikil eru dagskrár-
málin í þossari kosningabaráttu,
er snerta fjármál, þjóðnýtingn,
hervamir, tryggingar og almerm-
ingsheill. En út á við eru það i.ieil
an við Persa og Egypta.
Er litið svo á, að þessi kosn-
ingabarátta Winston Chnrchilís
sje hin heitasta og örlagarikasta
á hinni löngu og viðburðarika ævi
iians. í 40 ár, hefur haim vorið
mikilvirkur þátttakandi í stjóm-
máialífi Breta. Sjálfur segiet hann
líta svo á, að úrslit þessara kosn-
ir.ga verði afdrifaríkari fyrir
frarr.tíð Bretlands en nokkur
önnur a ævi hans.
Það er staðreynd, að áhrif og
styrkur Breta hefur verið miimk-
aniii slðustu misseri, — og það
svo, að bivskur almermingar ger-
ir sjer grein fyrir þeim straum-
hvörfum. Menn óttast þar friðrof
í heimirtum, eins og ástandið er
í alþjóðamúlum.
Spuramgin er svo þessi, spm
breskir kjósendur gera upp við
sig A fimmtudaginn kemur. Hvort
betur hentar breska hernasveidinu
styrk forusta eins og þeir gcta
vænst frá kendi Churchilis og
flokksbræðra, hans eðaundanslátt
arjiólitík jafnaðaraiannaðt |ó rnar-
'irpólitík jafnaðamannaetjórnar.
ÞAÐ voru hendur heimsfrægs
snillings, sem ljeku um hljóm-
borð nýju slaghörpunnar í Þjóð-
leikhúsinu í fyrrakvöld. Rudolf
Serkin er_ aftur kominn í heim-
sókn til íslands fyrir forgöngu
Tónlistarfjelagsins og hjeit tón-
leika á föstudagskvöldið. — List-
túlkun Serkins hefur jafnan ver-
ið helguð hinum sígildu verkum
meistaranna, oe svo var einnig að
þessu sinni. Á þessum tónleikum
Ijek hann Italsican konsert eftir
Bach, Rondó í D-dúr eítir Mozart,
Waidsteinsónötu Beethovens og
etýður op. 13 eftir Schumann.
Serkin hefur um langt skeið
verið í röð fremstu píanoleikara
heimsins. Flann er sannur í list
sinni, djúpskyggn listamaður,
sem ekki missir sjónar af nokkru
smáatriði í leit sinni að innsta
kjarna tónverksins. Tækni hans
Ui iuiikomm, tuikun hans fágæt,
og er hvort tveggja raunar hafið
yfir alla gagnrýni. Erxitt er 0?
ástæðulausí að gera upp á milli
fhltnings hans á fyrrgreindum
viðíangsefnum, en undirrituðum
fannst leikur hans ná hámarki í
fyrsta kafla Waldstein-sónötunn-
ar og í Spunaljóði eftir Mendels-
sohn, sem var aukalag.
Fátítt er að sjá mann gefa sig
jafn fullkomlega listinni á vald
og Serkin gerir í leik sínum. Þá
er líkast, sem þessi frábæri lista-
maður lifi í öðrum heimi, óvit-
andi um umhverfi sitt. Andstæð-
ur verkanna koma skýrt fram í
leik hans, sem er í senn fágaður
og stórbrotinn, stundum ofsafeng
inn,
A tónleikum þessum gafst
áheyrer.dum í fyrsta sinn kostur
á að heyra tóna hins nýja hljóð-
færis, sem Þjóðleikhúsið hefur
nú eignast. Hljóðfærið cr mikið
og vandað, en uppfyllti þó tæp-
lega vonir manna um tóngæði
þess. Ekki er þó f ullvíst, að hljóð-
færinu sje um að kenna, heldur
takmarkaðri hljómun hússins,
sem ekki virðist veita djúpum
tónum næga fyllingu.
________________Ing. G.
— rrteingið Hannð"
Framri. af bls. 2
er bráðfyndið og skemmtilegt,
enda leggur höfundurinn henni í
munn alt það besta, sem sagt er
í iciknum. Og frú Hjaltalín hefur
lag á því, að láta það ekki missa
marks. Svipbrigðin sem hún læt-
ur fyígja hverri góðri setningu
eru afbragð, enda vakti hún mik-
inn fögnuð leikhúsgesta í hvert
sinn er hún tók til máls. Gerfi
frúarinnar er gott og iátbragð
hennar og hrcyfingar í fullu sam-
ræmi við það.
Sigurðnr Krístinsson leilcur
Br.sil Gilbert, tilvonaruli tengda-
son þeirra Wiiton-hjónanna, all-
mikið hlutverk, en ekki að sama
skapi skeir.mtilegt. Leikur Sig-
urðar er fremur áferðargóður, en
án verulegra tilþrifa. Hefur Sig-
urður leikið nokkuð áður, en jafn
an eru sömu annmai'karnir á leik
br.ns. Er eins og hann skorti áræði
til að gefa sjer lausr.n tauminn
og beita sjer til fulls og því verð-
ur leikur hans oít óeðlilegur og
táplaus.
Ungfrú Kent, vinkonu Betíys,
leikur fröken Kristbjörg KjeJd.
Er hún yngst leikendanna og al-
gjijr nýliði á sviðimi. IQutvcrkið
er fremur lítið, en ungfrúin fer
laglega með það. — Friðíciíur
Guðmundsson loikur Briggs þjón.
Er það lítið hlutverk og gefur
ekki tilefni til sjerstakrar um-
sagnar. .
Lothar Grund, ungur Þjóðverji,
sem dvalist hefur hjer á landi
um skeið, hefur gert leiktjoldin.
Eru þau vei jgeró, eiíikuni þó
svefnherbergi Hönnu í fyrra
hluta síðasía þáttar.
Sverrir Tboroddsen hefur þýtt
leikritið. Jeg hef að vísu ekki
sjeð frumtextan, en málið á þýð-
ingunni er gott og fjtödnin riýtur
sín vel í hinurn, islenska búnángi.
Leikhúsgestir tóku leiknum af-
bra: ðxvei. Varn ieikeiiilur, leik-
st/4--? og lejktjaldatnálarinn kail-
aðir Þ-nm bvað eftú' armað cg
þ" - hyiltir með lófataki og
blóravöndum,
Slgurður Grímsson.
HERREKG!
T\'eir norskir stúdentar óska
cftir herbergi, helst mcð
húsgögnam. Tilboð sendist
blaðina jnerkt: „Gcð um-
gengrú" íyrir niánudags-
kvöldt —
J AZZ*
klúbhur Islands
Fræði'Ja- ©g skemmtifund'ur í
Breiðíirðíagabúð næstkom-
andi þrið'judag. Sjá nánar
augJý«h)g» i Mbl. á þriðjud.
Sl jórain.

Þýska cggjaduftið
KíPP — CHEMIE j
h wað aftur.
Heilásöiubirgðir:
Davíð S. Jónsson & Co.
I 4uglý»« u a ix
a t h u y j ð ■
<ið Isafoiá Og VorOuir er «ina<ei~
ista og fjölbrevuasiti I
•veitum liindsm. Keau> 4t
emu iiniii I viku ’ó rtður.
••Muidninimiuo.mm
Ungting
nntnr lil að Dera ut blaðiE
tii kaupenda í eftirtaiin
hverfl t
Við sendum blöðin lieim til
barnanna. — Talið stras við
afgreiSsiuna. ■— Simi 1600.
n
bljij
Þorvablwr GarSar Krietjánseou
M.iifi uíningsakrif s tof a
BauLaotraiti 12. Simar ?872 og 81938
•itimiitmttiii'iHmttM»«»i»»Mttim»i3iiiti>imttititm(t«i*-