Morgunblaðið - 04.05.1952, Blaðsíða 11

. Sunnudagur 4. maí 1952
MORGVNBLAÐIÐ
11
Eftir ÁRNA SNÆVARR og BALDUR MÖLLER
JÚGÓSLAVAR voru íyrir r.tríð
meðal beztu skákþjóða Evrópu
og hefur sízt úr því dregið eftir
stiíðið, enda er Tító áhugasamur
skákmaður og veitir skákiimi góð-
an stuðning. Meistaramóí iandsins,
sem frani fór ctuttu íyrir ára-
mótin, hefur vakið sérstaka at-|
hygli fyrir þær sakir, að sá skák-
maður, sem borið hefur höfuð og
herðar yfir aðra iúgóslavneska
skákmenn seinustu árin, Giigoi-
ic, náði aðeins sjöunda sæti, en
sigurvegarinn, Rabar, (sem
tefldi m. a. þá skák, sem í dag
er birt), hefur, þó hann hafi um
margra ára skeið verið talinn ;neG
betri skákmönnum landsins, ekki
áður komizt fre-mstu i'cð.
Skák :ir.
Tefld í iúgósiavneska : neistara-
mótinu íyrir s.i. áramót:
Hvítt: Rabar. Svart: Bayck.
DrottningarbragS:
]. c2—c4
2. d2—d4
3. Rbl—c3
4. Rcl—gö
5. e2—e3
(i. Hal—cl
7. Rg—f3
RgS—íG
- 7—(.<’>
i'l—df>
Rf3—e7
0-0
E b8—d7
c7—cö
Eftir nokkrum krókaieiðum er
nú komið á kunnar slóðir, al-
gengasta afbrigðí dirittningar-
bragðsins, eins og ]>að þróaðist
á árunum milli heímsstyrjaidanna,
og segja má að Capablanca hafi
lagt mestan efnivið í, að því cr
vörn svarts snertir, sem snýst um
að ná uppskiptum á miðborðinu.
8. Bf—d3 döxc4
9. Bd3xc4 RfG—d5
10. Bg5xe7 Dd8xe7
11. 0—0 Rd5xc3
12. Hclxc3 e6—e5
Fullvíst er, að engin staða eftir
12 leiki hefir komið svo oft fyrir
í kappteflum sem þessi. Á ár-
unum rnilli heimsstyrjaldanna var
algengasta svarið við þessum leik
uppskipti og síðan f4 (Rubinstein)
í þeim tilgangi að ná kóngssókn.
Svartur má gæta sín, en getur þó
sloppið ómeiddur. Þess vegna var,
síðustu árin fyrir styrjöldina síð-
ustu, farið að rcyna nýjar Isiðir
(m. a. Aljechin), að leika Dc2 og
síðar, eins og gei't er í þessari
skák, Bb3, til þess að neyða svart
an annað hvort til þess að halda
peði á miðborðinu, sem hægt væri
þá að sækja að, eða að opna c-
línuna, sem gæfi hvííum sóknar-
möguleika.
13. Bc4—b3 Hf8—e8
14. Ddl—bl i 5xd4
15. o3xd4 Rd7—f8
16. Hfl—el Ec8—cG
17. Hc3—-e3 HeS—d8
13. Dbl—fö De7—c7?
Nú varð sv artur a'j sæ
:tta cig
við að leika DfG!, og ef hvítur
skiptir drottningum, er sv. að vísu
með leiðinlega peðastöðu, en hvít
úr getur lítið notfært scr þá
veilu.
I &
1 i iÉ & i i i
f|§ i Íii §§§
iýfíí ^fjí
■ m fí
ÍP.P
H Zgg itfg mh ,Á ■ Cl'
'tSt
10. Mo?,xeG! :"7xeG
20. HclxeC! Kg8—h8
Geinni skiptamuninn ::iá c\
auðvitað ■ kki taka.
RxII 21. BxR-f, Kh8 22. Rgc
g'6 23. Rf7 + , Kg8 24. Df6 og
svartur verður mát í 2 leikjum
21. Rf3—g5! Hd8xd4
Litlu betra var Hd5, vegna HeE
og svartur verður í bezta tilfell:
með 2 peðum :ninna.
22. Rg5—f7 +
23. Rf7—d8!!
Kh’8—g8
Kf8xe6
Svartur fær ekki varist máti
með skynsamlegu móti.
7. d. Hdl+ 24. Hel frá skák
Hd5. 25. BxH + , cxB. 26. Dxd5 +
Kh8. 27. Rf7 + Kg8. 28. Rh6+ + ,
Kh8. 29. Dg8 mát.
24. Bb3xe6+ — gefst upp.
V A N U R
Tore Seoelcke sem Nóra
FYRIR þrettán árum, þegar Tore
Segelcke lék Nóru í Brúðuheimil-
inu með norskum meðleíkurum í
Sænska leikhúsinu, hreif hún
mann öldungis með sér með mætti,
sem aðeins er gefinn miklum leik-
urum. Og þegar maður sá hana
aftur á leiksviði Þjóðleikliússins
í gær, gagntók mann af nýju skír
og skírandi eldur þeirrar listar,
sem henni er lagin. Sagt hefur
verið, að sá sem hafi ekki séð Tore
Segclcke leika Nóru, hafi heldur
ekki séð Brúðuheimili Ibsens, og
jar eð hún opinberar innsta eðli
ílutverksins frá fyrstu stundu til
íinnar sííustu með blaktandi lífi
>g síkvikum taugum, verður af-
ek hennar alveg einstætt ekki
iðeir.s í norrænni leikhússögu,
icldur í leiksögu þessarar aldaiv
Atta áratugir hafa smámsam-
m skolað burt problem-þvælunni
jg kvenfrelsis-stappinu umhverfis
,óxu. Við höfum engan sérstakan
íhuga fyrir því, hvort hún breyti
éttilega eða x-ar.glega, þegar hún
’firgefur rnann og börn. Það sem
ckur áhuga okkar fyrir hinni
nilldailegu kvenmannsiýsingu
bscns cr uppreisn cmstaklingsins.
’roskáfeiill Nóru frá því að vera
ugsunarlaus bruðu-kona í kunn-
.ndi og liugsandi einstakling. Það
iu þesi+' innviðir, sem gera Nóru
höndum Tore Segelcke óbrotna
g' heilsíeypta. Hjá flestum öðrum
eikkcnum verður brotalöm á hlut-
erkinu. Þeim, sem tekst að sýna
lögrandi söngfuglinn í fyrsta
ætti, mistekst oftast skírsluburð-
r Nóru í þriðja þætti, eða, sem
ftar er, alveg öfug't, eins og þeg-
r Eli Tompori lék hlutverkið síð-
st á finnska Þjóðieikhússviðinu.
Það er alltaf eitthvað að koma
'yrir Nóru hjá Tore Segelcke.
5essi bjarthærða brúðu-kona hef-
ir frá upphafi tilhneigingu til
jjálfsstæðis í barnslegri alvöru,
sem vex og mótast fyrir augum
okkar vegna utan að komandi
innska í Hefiingfors
NORSKA leikkonan Thore Segelcke er án efa ein af merk-
ustu leikkonum Norðurlanda. Hún er ekki aðeins þekkt
heima í sínu landi, heldur um öll Norðurlönd, einkum fyrir
hinn snildarlega leik sinn í hlutverkinu Nora í „Brúðu-
heimilinu“, eftir Henrik Ibsen, en þetta hlutverk mun hún.
leika nú í vor sem gestur hjá Þjóðleikhúsinu. Tilætlunin
var að húr kæmi fyrr í vetur, en forfallaðist og gat ekki
komið fyrr. Sem stendur er hún í Helsingfors og leikur
þar Noru og hefur vakið mikla hrifningu með leik sínum
þar eins og annars staðar. — Hér fer á eftir leikdómur úr
einu af blöðunum í Helsingfors um leik frú Segeicke.
var hlutverkaskipanin ckki sem
heppilegust. Rauha Rentola var
alltof ung til að leika frú Linde.
Aldur og reynsla verða að rista
rúnirnar í ahdlit frú Linde, ef
hún á að verða sennileg. Krogstad
hjá Jalmari Rinne var hreinn
leiksviðsbófi, vita afskiptur mann-
legum eiginleikum, sem verða. að
finnast hjá þessum manni, svo að
trúað verði. á afturhvarf hans.
Karl Fager hafði málað íjöldin
eftir norskri fyrirmynd og gert
umhverfið sennilegt. Samvizku-
samleg en- ekki sárlega hugmynda-
rík leikstjóin var með fangamarki
Eino Kalimas.
Tore Segelcke var fagnað ve!
og innilega með langvarandi lcfa-
klappi, sem varð því sterkara, sem
lengnr leið. Þegar t.jaldið féll í
síðasta sinn kom Arvi Kivimaa,
þjóðleikhússtjóri, fram og þakk-
aði leikkonunni á finnsku og
norsku fyrir það, að hún, sem er
ekki aðeins ein mesta leikkoná á
Norðurlöndum, heldur líka í
fremstu röð leikkvenna Norður-
álfunnar, skyldi veita finnskum
áhoi'fendum hlutdeild í göfugri
list sinni.
H. K.

:
O S K A S T
Í^ifreiÍastö(\ iHteinclors
Höfum fyrirlíggjandi 220/32 volta spsnnubreyta í fimm
stærðum frá 0,3—2 kVA. — Einnig 32 V. rafmagns-
Ijósapcrur 15—100 vött.
Sími 4839
Eitt af eldri innflut-ningsfyrirtækjum landsins
óskar eftir marnii
sem getur annast sjálfstætt afgreiðslu og skrif-
stofustörf. — Framtíðarátvinna. — Tilboð með
upplýsingum um fyrri störf óskast send Mbl. fyrir
6. þ. m. merkt: 675.
IH®
Állskonar
smíðaáhöld og
garðyrkju-
verkfæri
ven julega
fyrirligcjandi
Verzlun
Vald. Poulsen h|f
Khappcrsítg 29
SGSBDðK
tJÓNSSONl
Tore Segelcke.
áhrifa. Breytingin verður stig af
stigi, frá atriði til atriðis, svo
að segja frá svari til andsvars,
í óendanlega ríkum litbrigðum,
þar sem nærri ógerlegt er að
greina milli hárfínna samstæðra
skyggðs og skugga. Og á úrslita-
stund þeirra Helmers safnast öll
einstök atriði i margslunginn en
þéttriðinn hnút. Þetta lokaatriði
er alveg dásamleg'a heillandi í
túlkun Torc Segelcke. Það er eins
og hún leiti að orðunum, áður cn
þau koma fram á varir her.nár,
hún verður að gera grein fyrir
sér, og rnaður sér bókstaflega,
hvernig hugsanirn.ar fæðast á und-
an orðunum. Anr.að mikilsvert at-
jiði var, þegar hún heldur, að það
sé hjálp að finna hjá Rank lækni,
cn getur ekki begið hana, þegar
hún kemst að því, ao hann elski
sig. Vonarr.eisti kviknar í augun-
um, en slolcknar í sársauka og von-
brigðum. Það er fáum gefið og ekki
öðrum cn fremstu listamonnum,
að geta sagt allt á örfáum hrað-
fleygum augnablikum.
í fyrstunni var það dálítið ó-
þægilegt, að hjónin, Helmer og
Nóra, töluðu sitt málið hvort, þau
eins og fjailægðust hvort áhnað.
En bráðlega hreif hinn innblásni
leikur Tore Segelcke finnska sam-
leikendur hennar og alla áhorf-
endur með sér, svo að jafnvel
hrærigrautur -ungumálanna
gleymdist. Joel Rinne, sem í fyrstu
var alltof súr og afundinn Helmer
— að Nóra er hrifin af honum,
bendir einmitt til þess, að hann
eigi að vera viðmótsþýður og
clskulegur, en sjálfselska hans
kemur ekki í ljós fyrr en smátt
og smátt — sótti sig eftir því sem
á leið og í þriðja þætti, þar sem
Ibsen dregur upp myndina af hon-
um ,.með hvössu háði, var hann
alveg ágætur, góðglaður af kampa
víni og rennir hýru auga þess sem
með á til Nóru. Tauno Pali hjúp-
aði síðustu stundir hins deyjandi
læknis, Ranks, í angu.rblítt rökk-
ui', sem kom að' innan, en annars
105 nemendur
stunduðu nám
í Laugaskéla
s.t. velur
Þjóðleikhúsið
óskai' að kaupá diplomat-frakka og gamla einkennis-
búninga (uniform).
Væntanlegir seljendur snúi sér til saumastofu Þjóð-
leikhússins. Sími 7531.
Un » »«ii umiiHimri»i»»u
ÁRNESI, S.-Þing., 2. maí: —•
Laugaskóla var slitið 30. apríL
Nemendur í skólanum voru 105
í vetur, og var skólinn fullskip-
aður. Eftir eru í miðskóladeild
22 og munu 11—12 af þeim taka
landspróf.
Fæðiskostnaður nemenda í vet
ur var kr. 15.30 fyrir karia og
12,20 fyrir stúlkur. Hreinlætis-
vörur eru innifaldar. Er betta
aðeins 1.50 kr. hærra en s.l. ár.
Nemendur þyngdust að meðaltali
5,1 kg. og hækkuðu um 1,5 sm.
Sézt af þessu að þrátt fyrir h:nn
lóga íæðiskostnað, hefir íæðið
verið gott, enda neyta nemendur
daglega 2 Iítra af mjólk.
Hæstu einkunn :í eldri delld
hlaut Hermann Ármannsson,
Þverá í Oxnadal, 9.02, en í yngri
deild Asgerður Björnsdóttir,
Björgum í Kinn, 8.12 m.
Heilsufar var :neð afbrigðum
gott í vetur.
I Smíðadeild var mikið unnið
af góðum munum og stunduðu
14 nemendur smíðar scm aðalnám.
Einnig var mikið unnið að handa
vinnu í skólanum, og er þessi
verknámsþáttur skólans snar
þáttur í starfseminni og hinn
mikilvægasti fyrir heimiiismeten
iiigu Þingeyinga og þeirra, sem
skólann sækja.
Skólastjóri Laugaskóla er Sig-
urður M. Kristjánsson og bryti
Ingi Tryggvason. — H. G.
Vindlingabrenna
MEXÍKÓBORG — Tollverðir i
Mexíkó brenndu fyrir skömmu
400.000 tollsmyglaða vindlinga,
sem kaupmenn ekki vildu bjóða
í. Vindlingarnir vöru orðnir gaml
ir og þurrir og þóttu ekki útgengi
leg vara.