Morgunblaðið - 17.06.1952, Síða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 17 júní 1952
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 6 mánuði, innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
iC'vad er bezt drekka?
’Tk 9
öapr eininpr oy minninga
í DAG er 17. júní. Enginn dagur
á slíkt rúm og hann í hjörtum
íslenzku þjóðarinnar. Fyrir átta
árum sameinuðust , íslendingar
sem einn maður hinn 17. júní um
stærsta skref, sem stigið hefur
verið í íslenzkri sjálfstæðisbar-
áttu. Þá var lýðveldi stofnað á
Islandi að Lögbergi v'ð Öxará.
í hugum þessarar þjóðar mun
stofndagur lýðveldisins fyrst og
fremst lifa sem dagur frelsistök-
unnar og hinnar miklu einingar,
sem mótaði allan svip hans og
■ athafnir. Þessa fámennu og sund-
urlyndu þjóð hafði greint á um
margt. Fámenni hennar og fá-
breytni þjóðlífsins höfðu gert
hana nærsýna og deilugjarna. En
hún hafði engu að síður þroska
og víðsýni til þess að sameinast
í baráttunni að lokatakmarkinu!
í sjálfstæðisbaráttunni, skilnað-
inn við yfirþjóðina og stofnun
aifrjáls lýðríkis í landi sínu. |
Frelsistakan sjálf var að sjálf-
sögðu aðalatriði þeirra atburða,
sem gerðust hinn 17. júní árið
1944. Til þeirrar stundar hafði
öll tilvera íslenzku þjóðarinnar
hnigið eins og straumþung elfa
allt frá því að hún hóf sjálfstæð-
isbaráttu sína á öndverðri 19. öld. ^
En íslendingum var það ein-
lægt fagnaðarefni, að þeir
skyldu bera gæfu til þess, að
standa saman sem einn maður
komið að sundurlyndi hennar
hefur náð að skapa harðskeytta
baráttu um einmitt það einingar-
tákn, sem lýðveldið færði henni
að gjöf á morgni sínum. Forseta-
embættið er orðið að* bitbeini,
sem heiftarlega er deilt um.
Á þessum degi skal ekki lögð
áherzla á, að draga ijeinn ein-
stakan til ábyrgðar fyrir þá stað-
reynd. En um það varður varla
villzt, að þetta er mjög miður
farið. Við þurftum á því að halda,
að geta haldið friði um þetta
æðsta embætti lýðveldisins. Það
átti að vera þessari deilugjörnu
þjóð einingartákn, ekki aðeins á
þjóðhátíðardaginn heldur einnig
alla aðra daga.
I bili hefur orðið á þessu
misbrestur. En það hlýtur að
vera von og ósk allra góðra
íslendinga að af því hljótist
ekki varanlegt tjón.
í dag er þjóðhátíð. Lítil þjóð
sem ann frelsi sínu horfir von-
góð gegn framtíðinni. Marg-
víslegir erfiðleikar eru á vegi
hennar. En með samhuga
starfi og einlægri trú á landið
og möguleika þess munu þeir
verða sigraðir.
Úrslifin á ísafirði
í SÍÐUSTU viku var haldin
kokteilasamkeppni í Kaup-
! mannahöfn, nýstárleg að því
leyti, að einungis Norðurlöndin
tóku þátt í henni. Þetta kemur
manni til þess að brjóta heiiann
um tvennt: Hvaðan er orðið
„kokteill“ komið og á maður að
cirekka kokteil eða ekki?
Það er athyglisvért, að þetta
nvort Iveggja gefur manni til-
efni til svo fjölmargra rangra
hugmynda að furðu gegr.ir.
I rauninni finnast fjölmargar
mismunandi skýringar á orðinu
„koktcill“. Allur fjöldi manna
sétur það í samband við Axolotl
8., konung í Mexikó, sem átti
forkunnarfríða dóttir, sem hét
Coctel.
| Hún mýkti lund erlends hers-
höfðingja, sem þjóð hennar stóð
ógn af, með því að bjóða hon-
um upp á einkennilega samsett-
an drykk.
i *
I Svo kemur sagan um skenkj-
arann, sem blandaði drykk og
hrærði í honum með hanafjöð»
ur (cocktail á ensku), og ef við
hverfum aftur til ársins 1793, er
til saga af frönskum kreóla í
I New Orleaiís borg í Bandaríkj-
I unum, sem blandaði drykk, er
Kokfellsgíiíkeppni í Kaupmcnnahlfn
ENDA ÞÓTT Sjálfstæðismenn á
þegar þetta örlagarikasta- Isafirði fengju ekki frambjóð-
augnablik baráttusögu þeirra anda sinn kjörinn í aukakosning-
unni á sunnudaginn geta þeir þó
að ýmsu leyti vel við unað. Kosn-
ingaúrslitin sýna greinilega að
flokkur þeirra er orðinn stærsti j
stjórnmálaflokkurinn i bænum.!
Hann er orðinn stærri en Aiþýðu-
flokkurinn, sem þó hefur í aldar- *
var runnið upp. Einnig af
þeirri ástæðu leikur hugþekk-
ur blær um þennan dag. Þá
fann þessi litla þjóð sjálfa sig.
Hún var öll komin heim. Þá
hrundu allir múrar mílli
stétta. Þann dag varð íslenzka
þjóðin ein fjölskylda, sem lifði
í friði og eindrægni á heimili
sínu.
Slíkur dagur er ekki aðeins
samtíð sinni mikiis virði. Af hon-
um leggur bjarma langt fram á
veg óborinna kynslóða.
í hvert skipti, sem íslendingar
halda 17. júní bátíðlegan hljóta
þeir þess vegna að færast saman.
Deilurnar réna og útsýnið víkkar.
Allt hið lítilmótlega og fánýta,
sem oft setur svip sinn á dægur-
baráttuna, Hverfur eins og dögg
fyrir sólu.
Hinir hörðu dómar mildast
íslenzkir menn finna til skyldu
sinnar gagnvart því landi, sem
hefur alið þá og veitt þeim tæki-
færi til þess að lifa sem frjálsir
fjórðung talið ísafjörð höfuðvígi
sitt. Nú er svo komið að kratarnir
j halda þingsætinu í þessu kjör-
I dæmi með aðeins 9 atkvæða
meirihluta fram yfir frambjóð-
anda Sjálfstæðisflokksins. En
engum dylst að ,,sigur“ krata-
; frambjóðandans byggist á því
einu, að hann fær lánuð allmörg
atkvæði frá hinum vinstri flokk-
unum. Það sést mjög greinilega
á atkvæðatapi bæði kommúnista
Jog Framsóknar.
I Sj áifstæðismenn" hafa stöðugt
verið að vinna fyigi á Ísafirði
undanfarin ár. í Alþingiskosning-
framreiddur var í kínverskum
eggjabikurum (coquetier), sem
Ameríkanar nefndu „cocktay).
Hitt er fróðlegt að vita, að
orðið var fyrst notað á því herr-
ans ári 1806, nánar tiltekið 13.
maí, en þá sagði amerískt blað
frá því, að „kokteill væri örv-
andi drykkur, sem samsettur
væri af vinanda, sykri, vatni og
l-itter“.
Á Norðurlöndum hélt kokteill-
inn innreið sína í byrjun aldar-
innar. Það er athyglisvert að all-
ur fjöldi manna áleit blátt áfram,
að það væri um að gera að hella
saman jafn mörgum víntegund-
um og hægt væri að ná í — bæta
síðan ís út í og hrista allt sam-
an. Það var ekki fyrr en eftir á,
að menn komust að raun um, að
hugmyndin var langt frá því áð
vera sniðug.
★
Næsta spurningin verður þá
þessi: Er kokteillinn að deyja út?
Þessi spurning rís hér um bil
annað hvert ár og er alveg hlið-
stæð þeirri eihfðarspurningu,
hvort jazzinn sé að deyja út,
hvort Borgin eigi ein að hafa fast
vínveitingaleyfi, eða þá hvort
ríkið afnemi ekki bráðum áfengis
einkasölu sína?
Að sjálfsögðu er alitaf haldið
áfram að blanda kokteil, — jafn-
Þanr.ig er kokteiilinn „Blái Ioginn“ búinn til.
Velvckandi skrifar:
úm DAGLEGA LÍFINU
Þ
Dagur með einstakan
brag.
EGAR þjóðhátíðadagurinn
rennur upp, bjóðum við hvert
iðru gleðilega hátíð. Að undan-
förnu hefir margt verið ger'. að
v’iðbúnaði, svo að dagarnir hafa
dregið sinn brag þar af.
Og svo þegar sjálf hátíðin er
gengin í garð, þá er allt undir
oví komið, að hver og einrl sé með
af lífi og sál. Það er framlag ein-
staklingsins til dagsins.
Undanfarin ár hefir 17. júní
?engið sinn svip og sitt einstaka
/firbragð. í hugum margra er
rann fríður dagur og heiðskír,
íkur af heilbrigðri gleði.
Það er gleðilegt vitni um ó-
rrjálaðan hugsunarhátt manna,
ið þenna dag skuli fnenn yfir-
eitt hafa skemmt sér án föru-
■eytis Bakkusar. Framvegis ætti
ið. stefna að viðskilnaði við hann
7. júní.
Barnadagur.
ÞJÓÐHÁTÍÐADAGURINN á
ekki síður að vera hátíð barn-
anna en fullorðinna, hann á öllu
framt því sem fjölmargir kjósa. heldur að vera nokkurs konar
unum haustið 1942 fær fram- .sífeht
heldur glas af sherry eða ein-
hvern þess konar lystaukandi
drykk á undan máltíðum.
En að sjálfsögðu 'breytist
smekkur manna, o'g erlendis sér
maður, að kokteilarnir breytast
barnadagur, því að það er fyrir
miklu, að þeim sé snemma inn-
rætt ást og virðing á þessum
helgidegi þjóðarinnar.
bjóðandi þeirra 432 atkvæði. Árið
1946 hækkar atkvæðatala hans
upp í 564 atkvæði. Haustið 1949
fær Kjartan Jóhannsson svo 616
og þroskaðir einstaklingar. Þann- jatkvæði. Þá kemst frambjóðandi
ig hefur þjóðhátíðardagurinn
margvislegt gildi fyrir íslenzku
þjóðina, hversu oft sem hann er
hátíðlegur haidinn. Boðskapur
hans verður alltaf nýr. Á hann
getur enginn fölvi fallið.
En um leið og íslendingar
minnast lýðveldisstofnunar sinn-
ar hinn 17. júní lifir í hugum
þeirra minningin um starf þess
manns, sem mestan og beztan
skerfinn lagði til baráttunnar
fyrir frelsi hennar, Jóns Sigurðs
kratanna aðeins að á 12 atkvæða
meirihluta. Sá einstæði atburður j
gerðist einnig í þeirri kosningu
að Kjartan Jóhannsson hlaut
fleiri persónuleg atkvæði en
krataframbjóðandinn, sem komst
á þing á landlistaatkvæðum.
Nú hlýtur frambjóðandi Sjálf-
stæðismanna 635 atkvæði og
munar þá aðeins 9 atkvæðum að
hann nái kosningu.
| Þannig er þá komið á ísafirði,
sem Alþýðuflokkurinn hefur tal- 1
sonar forseta. — Fæðihgardagur ið höfuðvígi sitt, að Sjálfstæðis- •w-, • ,
Imnc ti-.A ctcvft-i/lo rfl Uino ío f lnlr 1/1 ir ínn Or irnvinr. Vinmivn . * *
Þó að nýir kokteilar komi fram
á hverjum degi, sést þó, áð það
eru aðeins fáir þeirra, sem halda
sífelldum og stöcfugum vinsæld-
um og þeir margbrotnustu hverfa
fljótt aftur.
★
í Ameríku ber mcst á tvenns
konar kokteilum — „Dry Mar-
tini“, sem búinn er til úr mikiu
Gini, örlitlu af frönsku Vermouth
og örfáum dropum af góðum bitt-
er. Hinn drýkkurinn er „Old
Fashioneö“, sem bezt er að búa
til úr sykurmola, sem dýft hefur
verið i bitter (angosturu) og lát-
inn síðan í hristarann ásamt
muldum ís og Bourbon eða Rye
hans varð stofndagur hins is-
lenzka lýðveldis. Nafn Jóns Sig-
urðssonar og lýðveldisstofnunin
verða því um allar aldir nátengd.
Milli þessa tvenns verða ævin,-
lega órjúfandi tengsl.
íslenzka þjóðin þarfnast ein-
ingarandans frá lýðveldissumr-
inu e. t. v. frekar í dag en nokkru
sinni síðan. Hún er nú ekki að-
eins sundruð og skipt urn hin
venjulegu dægurmál. Svo er nú
flokkurinn er vaxinn honum þar
yfir höfuð. Kratarnir eru orðnir
í stórum minnihluta í bænum.
Af 1418 gildum atkvæðum, sem
greidd voru, fá þeir aðeins 644.
Allt bendir þetta í sömu átt.
Sjálfstæðisflokkurinn nýtur
vaxandi fylgís í höfuðstað
Vestfjarða. Alþýð'uflokkurinn
er í hrörnun og afíurför þar
eins og annars staðar á Iand-
inu.
Hefir mikið borið á því undan-
farin ár, að menn, sem eiga ekk-
ert skylt við félagið eða garð-
yrkju yfirleitt, hafi gefið sig við
skrúðgarðavinnu með misjöfnum
árangri.
Svo þegar menn verða fyrlr
tjóni fyrir handvömm þessara
aðskotagemlinga, þá er oftlega
kært fyrir Félagi garðyrkju-
manna, en vitaskuld árangurs-
laust. Berast kæru'r svo að skiplir
tugum á hverju ári. Ef það hins
vegar kemur fyrir, að kæ: urnar
seu vegna vinnu félagsbundinna
garðyrkjumanna, er verkið þig-
ar metið og hlutur garðeiganda
réttur, ef um mistök er að ræða.

Takið þau með ykkur
fánana sína.
mcð
| „Dömu-kokteilar“ eru aðallega
i búnir til úr Gini eða Koniakki,
ásamt líkjör og appelsínusafa eða
sítrónusafa. Þeir eru svalandi, en
ekki ýkja sterkir.
I Og að lokum má telja ti! kok-
teilanna Whisky eða Gin ásamt
sódayátni, ávaxtasafa eða Gihger
Ale, — að maður ekki minnist á
sérstöku afbrigðin, svo sem þann
i Framh. á bls. 12
Það er mikils um vert, rð börn-
in fái að vera þátttakendur i há-
tíðahöldunum með fullorðnum.
Þau verða að fá að fylgjast með
að því leyti, sem unnt er.
Takið þau með ykkur með íán-
ana sína og gerið þeim daginn
eins ánægjulegan og eftirminni-
legan og þið megið, því að hugar •
þel þeirra á eftir að marka há-
tíðahöldin að nokkrum árum
liðnum.
Brögð í tafli.
STJÓRN Félags garðyrkju-
manna sendir almenníngi við
vörun vegna skrúðgarðavinnunn-
ar.
Úilendingar nota sér
auðtryggni fólks.
Á eru mikil brögð að því, að
útlendingar, sem dveljast hér
undir takmörkuðu eftirliti í
-'okkurra mánaða landvistarleyfi,
tclji sig sérfræðiríga í skrúð-
garðaræktun, þó að þeir hinir
sömu hafi aldrei r.álægt ncinni
ræktun komið fyrr en þeir kcmu
hingað til lands. Ættu menn að
gjalda varhug við þessum gerv-
ingum.
Menn geta al’s ekki ver;ð ör-
uggir um, að svik séu ekki í tafli
nema með því að hafa sarmáð víð
skrifstofu Féla^s gai-ð'”''khi-
manna, þegar ráða þarf í skrúð-
garðavinnu.
Fvalkiöt á matseðh'Tium.
SUMIR fjargviðrast út af kíöt-
léysinu í bæ^um. þó eru allir
bakkar- fullir rf kiöti i bverri
kjötbúð. •— Það er nefnilpga
lambakiöt, scm mannskapinn
munar í.
Ljúffengasta og hollasta k;öt:ð
er þó hvalkíöt. qf>m nóg er til af,
e^da afbrp"ðcmí'tur, ef rétt er
að farið. Náttúriega fussar ein-
hver við svona sneki.
Og til að ip°"ip ^ótið op öldu-
ganginn í **eði heírra, leyfi ég
mér að heha nlíu j sióinn.
Msður, sem knm vestan f 'á
Bandpríyi,mnm f-rir helgina,
borðaði b°r í -i'mrum góðum v’:t-
íncrgV*M9VTVT> oe* Qo*
hvað haldið bið? Ekla nema það.
að þeir í bví rnfkla og fina 'andi
levfðp s°r hvo* ní+;r. ann tð pð
svna hormm mntseðil, þar sem
hvalkjct var efst á blaði Ekki
e'ænýtt eí”s w þór í biifinniim,
heldur no’-skt l->'i-ri''lviöt, að lik-
indum frvs't
Hvalkiöt þvkir 5.c.m sagt boð-
le ~t víðar en á íslandi.