Morgunblaðið - 19.07.1952, Blaðsíða 6

6
fSORGVIVBLAÐIff
Laugardagur 19. júlí 1952
Ot*.: H.Í. Arvakur, Reyklavflk,
l’Tamkv.stj.: Sigfúg Jónsson.
Ritstjórl: Valtýr Stefánsson (ábyr*f5a.rm.)
Leebók: Arni Óla, sími 304*.
Auglýsíngar: Arni GarfSar KristinjBrm.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðtla:
A.usturstræti 8. — Sími 1800.
Askrlítargjald kr. 20.00 á mánuSi, innanlandi.
t lausasölu 1 krónu eintaktS.
í MIKILLI og fagurri einingu
ógnar mannkynið áfenginu. Það
er eins og gamalmenni, sem mönn
um likaði í rauninni ágætlega við,
þangað til allt í einu kom í ljós,
að silfurmununum fækkaði, og
af því leiddi útkast með miklum
og réttiátum bægslagangi. Hrygg
ir snúa allir borgarar aftur til
híbýla sinna, vitrari, miklu vitr-
ari en vesalings forfeður þeirra,
sem ekki höfðu séð í gegn um
ÞEGAR Rússar gerðu vináttu- kúgun og ofbeldi, látið þá hugsun svikavef hins ósvífna gamal-
samninginn við Adolf Hitler í hvarfla að sér í alvöru, að and- ^ mennis.
ágústmánuði árið 1939 og gáfu staða kommúnista við þátttöku • megið ekki krefjast hag-
honum þar með frjálsar hendur Islands í varnarsamtökum vest- skýrsina af oss; áróðursmennirn-
til þess að ráðast á Pólland, töldu rænnna þjóða byggist á nokkru eru reiðubúnir til hjálpar. Vér
kommúnistar um víða veröld það öðru en skilyrðislausri þjónkun ]4tum oss nægja að fullvissa oss
herbragð Stalins raunhæfan þeirra við Rússa og hinn alþjóð- um hinn gieðilega vöxt bindindis
stuðning við stefnu friðar og ör- lega kommúnisma.
Greinileg mynd
Ilöfundur eftirfarandi greinar, er hinn
þekkti danski riihöfundur og skáldið
Jakob Paludan (f. 1896). Hann hefur
skrifað margar bækur, einkum á milli
stríðanna og barðist í verkum sínum
gegn vélrænu þáttum mannlífsins og
hinni efnishyggjukenndu bjarstýni, er
mjög einkenndi þau ár öil. Eftirfarandi
grein, scm Stefán Karlsson, mennta-
skólakennari á Akurcyri þýddi fyrir Morgunblaðið, er
kafíi úr bók Paludans, „Fedor Jansens Jerimiader“ er
út kom árið 1927. — Jacob Paludan er nú riidómari
danska blaðsins „Nationaltidcnde“.
yggis í heiminum!!!
í skjóli þessa samnings hleypti
nazisminn hetmsstyrjöld af stað.
Þegar Bretar og Frakkar lýstu
yfir stuðningi við Pólland og
sögðu nazistum stríð á hendur
töldu kommúnistar hinar vest-
rænu lýðræðisþjóðir hafa framið
glæp og héldu uppi stöðugum
rógi um þá baráttu þeirra.
Hér á landi kölluðu kommún-
istar framkvæmdir brezka her-
námsliðsins, sem reykvízkir
verkamenn og fleiri unnu að,
,,landráðavinnu“.
En sumarið 1941 slettist upp
á vinskapinn hjá þeim Hitler og
Stalin. Þýzki herinn flæddi inn
í Rússland. Þá sneru kommún- '
istar um allan heim skyndilega j
við blaðinu. í dálkum „Þjóðvilj- \
ans“ hét „landráðavinnan" nú
allt í einu „landvarnavinna". Þá ’
voru vesturveldin og Rússland
orðin samherjar. Þar lá hundur- J
inn grafinn.
meðal hinna vinnandi stétta.
Heimurinn hefur misst marga
. gleði og marga sorg, og hinn
Hvað er t. d. Ieggjandi upp hijóði friður matjurtagarðanna
úr „hlutleysis“-stefnu þeirra hvilir yfir þessum kafla vanda-
sömu manna, sem kröfðust má!sms
þess fyrir örfáum árum að ís- ( vér höfum einkum áhuga á að
lendingar segðu tveimur stor- rannsaka vandamálið: Bakkus og
veldum stríð á hendur? menntamennirnir, þraut, sein
Hvaða samræmi er í slíkri ekki hefUr tekizt að leysa þrátt
máleinaaðstöðu? ^ _ j fyrir áralangar tilraunir.
Nei, öll þróun alþjóðastjórn- . gamkvæmt hinum nýþjóðlega
mála undanfarin ár sýnir eins skilningi eru hinar rökréttu af-
greinilega og á verður kosift ieiðingar áfengis þessar: glað-
að stefna kommúnista i utan- værðj lausmælgi, þvaður, væmni,
ríkismálum miðast við aðeins e t ’v æði og ioks djúpt með-
i eitt: Að fullnægja kröfum vitUndarleysi. Menn sjá hér eins
< Rússn n? samtaks hins albióð- , ■ _________
Bakkus! Alltaf fær hann orð í
eyra, ef hóflaur.um neytendum
vegnar illa, meðan þagað er
kurteislega yfir eyðileggingum
Venusar. Bakkus greyið situr í
næðingnum við þjóðveginn með
krosslagðar hækjurnar, sérhver
andans umrenningur, sem fiam
hjá fer, þykist þess umkominn að
hrækja á hann. Öldurhúsin
standa auð og rykinu rignir yfir,
ámurnar i kjallaranum þangað
til að gestgjafinn hreinsar allt
hið geðuga úr húsum sínum og
hlýðir hégómanum með því að
innleiða spegla og skínandi ljós
Á bak við er hljómsveit villi-
manna komið fyrir. í reyktu horn
inu þar sem karlmenn fundust
forðum, þar sem söngvarinn sat
og borgari og Iistamaður tókust
Framh. ó bl» ö
Velvokandi skrifar:
Rússa og samtaka hins alþjóð- Qg . jarðfræðilegum þverskurði
lega kommúnisma. Hagsmuni varasjóði þjóðarsálarinnar lag
einstakra landa og þjóða láta effir iag og gerast sízt vinsam-
þeir sér gjörsamlega í léttu ]egir - garð hins fijótandi efnis.
rúmi liggja. Jæja, þar sem ekkert er, er jafn-
vel vínið máttlaust. En hvernig
var með þann minnihluta, sem
fyrr hafði nokkurt gildi.
Hinn virki dagur er hinum loi-
sungnu steinsteypumálum nú-
BERKLAVARNASAMBAND tímans sjálfsagt nógur til fulls
Síðan þetta gerðist hefur Norðurlánda hefur að þessu sinni þroska, enda verður veltan innan
stefna íslenzkra kommúnista haldið aðalfund sinn hér á landi. ramma hans. En alls staðar þar
ævinlega fólgist í því einu að Var hann háður að Reykjalundi, sem gleggra líf býr í kollinum er
elta í blindri hlýðni stefnu þar sem stendur Vinnuheimili um hömlur að ræða.
Moskvustjórnarinnar. Hún Sambands íslenzkra berklasjúkl- j Siðmenningin hefur í för með
hefur verið leiðarljós þeirra inga. sér, að hreinskilnin týnist. Menn
Brynjólfs Bjarnasonar og Ein- Samkvæmt upplýsingum, sem verjast, fela hið sanna fas sitt bak
ars Olgeirssorar. Svo hund- fulltrúar á fundinum hafa látið við annað numið og hagkvæmt.
tryggir hafa þeir verið henni haía eftir sér er dánartala vegna En menn hafa stöðugt annað eðli,
að þeir hafa jafnvel viljað láta berklaveiki af hverjum 10 þús- sem menn verða að þagga niður
ísland segja tveimur stór- und íbúum sem hér segir:
veldum stríð á hendur vegna Finnlandi 7,8, Noregi 2,9, Sví-
þess að þeir vissu, að Rússar þjóð 2,2, íslandi 1,9 og Dan-
höfðu gert slíka kröfu. mörku 0,9.
Meðan að samvinna var sæmi- Dánartalan á Norðurlöndum af
leg milli Rússa og hinna vest- völdum berklaveiki er þannig nefnist vín
rænu lýðræðisþjóða skarst ekki hæst í Finnlandi en lægst í Dan- j Það eru aðeins lélegir sálfræð-
í odda milli lýðræðisflokka í Vesí mörku og á íslandi. ! ingar, sem vanmeta hið sérlega
ur-Evrópu og kommúnista um í öllum þessum löndum hefur atferli þessa eðlis og gefa því
utanríkismál. En um leið og leið- berkladauðinn verið á hröðu vansæmandi nöfn, og þeir þekkja
ÚB DAGLE6A LÍFINU
' Við Alsos-lundinn I
ÞAÐ var mikið um dýrðir í
bænum Olympíu, þegar kom
fram í júlí. Hvaðanæfa af Grikk-
landi þyrptust þangað íþrótta-
kappar og áhorfendur, einnig frá
nýlendunum, því að Ólympíu-
leikarnir voru í nánd, þessir ein- '
stöku kappleikar, sem háðir voru
til vegsemdar Seifi, föður guðaj
og manna.
I Bærinn Olympía var ekki stór,
en þar var gnótt listaverka og
fagurra hofa, því að hann átti
þessum heilögu leikum tilvist
i í; það er of hjartanlegt, ljómandi,
það leynist enn of mikið af
barnseðlinu í því. Fyrir hinn
I feimna mann er aðeins ein leið
að þessum fjársjóði og leiðin
ir tóku að skilja, Rússar sölsuðu undanhaldi síðustu áratugi.
undir sig hvert landið á fætur . ^
öðru í Austur-Evrópu, byrjuðu
átökin.
vel þann létti, sem menn skynja
morguninn eftir, þegar þetta ann-
að eðli er skriðið aftur inn í
Við íslendingar höfum lagt mik músaholu sína eftir glaðvævt
+ ið kapp á baráttuna við berkla- næturferðalag. Hinn þurri varð
Lýðræðissinnað fólk í hinum veikina. Með hinum almennu tilfinninganæmur í nótt, sá þurri
frjálsa heimi vildi bindast sam- berklaprófunum, auknum þrifn- varð blíður, sá feimni söng;
tökum um varnir og vernd frels- aði, fullkomnari sjúkrahúsum og þatta voru engin látalæti, það
is síns og mannréttinda. Komrr,- fleiri ráðstöfunum hefur mikili voru aðeins huldir hlutar af
únistar snérust hins vegar önd- árangur náðst í þessari baráítu. mannsmyndinni. Sorgir hurfu,
verðir gegn hverskonar öryggis- Einn þýðingarmesti þáttur henn- fargi var létt, vængstýfðum ævin-
ráðstöfunum, sem stefndu að því ar hefur þó verið sjálfshjáip þess týrahug var varnað hættulegrar
að hindra framsókn hins rúss- fólks, sem komist hefur yfir veik útrásar. En sá heimski hélt áfram
neska ofbeldis. Þeir lýstu hvers ina. Samband íslenzkra berkla- að vera heimskur, því eins og
konar varnarráðstafanir vest- sjúklinga og vinnuheimili þess kunnugt er líður það ekki hjá
rænna þjóða landráð' og „þjóð- hefur unnið ómetanlegt starf á eins og víman.
svik.“. þessu sviði. Hlutverk þess hefur! Og nú erum vér komnir að
Þessu hefur fram farið mörg fyrst og fremst verið að taka við vandamálinu. Hvernig má það
undanfarin ár. Hinar vestrænu því fólki, sem útskrifast hefur af vera, að það er einkum hjá æsk-
þjóðir hafa skipst í tvo hópa: hælum og sjúkrahúsum og þarfn- unni, sem vínið leysir ekkert úr
Annarsvegar lýðræðissinnað fólk, ast hefur vinnu við sitt hæfi. viðjum, að hún hlýtur alls enga
sem hefur viljað tryggja frelsi Skorturinn á slíkri vinnu varð reynslu við drykkjarborðið.
sitt og sjálfstæði landa sinna og mörgum manni að aldurtila með- Hömlur siðmenningarinnar hafa
hinsvegar kommúnista, sem fylgt an ekkert var gert til þess að ekki minnkað. Skyldi sálræn
hafa fram þeirri skipun heims- bæta úr honum. bygging mannsins hafa getað
I biðsalnum
IGISTIHÚSINU á Keflavíkur-
flugvelli er fyrirmyndar bið-
salur, þar sem koma flugfarþeg-
ar hvaðanæfa úr heiminum. Á
þennan eina stað koma fleiri út-
lendingar og víðar að en á nokk-
urn annan blett á íslenzkri grund.
Allan sólarhringinn koma vél-
flugur utan úr heimi, farþegarn-
ir tylla sér niður rétt sem snöggv-
ast og svo er haldið af stað á ný.
Það má um það deila að hvg
miklu leyti við eigum að nota
þennan sal til að kynna land og
þjóð eins og með landslagsmynd-
um eða öðru slíku. Sem stendur
eru það aðallega þægileg hús-
gögn og viðfeidin, sem prýða
salinn.
Veggirnir aftur á móti eru ber-
ir nema hvað tvær myndir skarta
þar af talsverðu vfirlæti, nefni-
lega íslenzk landslagsmynd og
bandarískur hermaður í fullum
skrúða. Tarna var heldur en
ekki smekkleysi, jafnvel þótt
trður maður sé yfirmaður ílug-
liðsins.
Afnám vegabréfaskyldn
ÞAÐ var rýlega samþvkkt. að
vevabréfaskvlda milli Norð-
urianda-^-a ætti að falla niður.
Þó eru ísVndingar ekki aðilar
sína að þakka. Mest helgi var á að samkomulaginu enn sem kom-
sjálfum Alsos-lundinum, þar ið er.
voru ölturu og hof Heru og Seifs. Það var litlu áður, -ð r~-->-k
! stiórnvöld levfðu, að hver no-sk-
Frá alda cðli ur fe’’ðam=ður mætti hafa heim
LYMPÍULEIKARNIR VORU með sér 10 ke af sykri.
frægir orðnir mörgum öld- Kvrð heldur en ekki hafa
um fyrir krists burð. Eins og nú komið ’íf í tuskurnar við bessar
,voru þeir háðir fjórða hvert ár, ráðstafanir, því að í Norevi hefir
^ og stóðu þá í fimm daga. Þar svkurion. v-e<-ið skammtaður j 13
I voru grið sett, svo að þjóðir, sem ár, og þykir skammturinn heldur
áttu í hernaði, gátu leitt þar sam naumur.
|an hesta sína.
heusin
19-vii
samtaka sinna og Moskvustjórn-
ar, að torvelda eftir megni allar
varnir vesturlanda og auðvelda
franasókn hinnar rússnesku heims
veldissteinu.
¥
Þetta er ákaflega einföld mynd
og greinileg. Alsjáandi fólk getur
varla villst þar um nokkurn
drátt.
Einmitt vegna þess, hversu
þessi mynd af þróun heimsstjórn-
málanna er greinilega dregin,
gctur t. d. enginn íslendingur,
sem í raun og sannleika tekur
frelsi og mannréttindi fram yfir
A vegum S.Í.B.S.
breytzt svo skyndilega? Hvar eru
varasjóðir æskunnar? Margir
hefnr munu e. t. v. segja: Æskan leynir
fjöldi fólks, sem orðið hefur engu hversdagslega. Er það nú
fyrir barði berkíaveikinnar rétt? Hvar eru hin huldu öfl hug-
um lengri eða skemmri tíma, ans nú? Vér skiljum við vanda-
fengið vinnu, sem hcntaði þvi málið óleyst. Er æskan þurr og
og var í samræmi við kraíta köld inn í innstu sálarfylgsni,
þess. | eða er hún hreinlega sálarlega
Þjóðin á þessam samtökum heirns?
mikið að þakka. Þær þakkir Eigi að síður er af hinum eldri,
geldur hún bezt með því að sem eru hrifnastir af stefnu hinn-
halda áfram að styðja þau og ar nýju æsku, látin í ljós virðing
skapa stöðugt betri skilyrði fyrir því, að unglingarnir hafa
fyrir góðum árangri af baráttu snúið baki við Bakkusi og horfið
þeirra. tii Venusar. Aumingja rægði
| Efnt var til seinustu Ólympíu-
leika fornaldar árið 393 e. Kr. og
jhöfðu þeir þá verið háðir á ann-
an tug alda.
Öðru sinni á
Norðurlöndum
ESSIR fornu, þjóðlegu leikar
urðu mönnum fyrirmynd að
Ólympíuleikunum nýju, sem hóf-
ust í Aþenu fyrir seinustu alda-
mót.
Og enn hefjast Ólympíuleik-
Munað cítir gömliim
^rænda
SEGJA Norðmenn frá b"í í
gam*-i (en öllu gamni fv]gir
rokku-- alvara), að seinustu vik-
T<r fori hver s°m v°ttlinej vofj
r'a’dið vfir til Svíbióðar til að fá
svkur út á andlitið Til bQss að
fá sem mest eru ipfn'''el rmm'Tl-
mennin «?ótt í ellihmmilm
sækia skammtinn sinn yfir landa
mevin.
Þett.a minnir á. „P'erila dar'«“- á
arnir í dag, þeir 15. í röðinni. Að jlslandi. he«8r vefr.aðarvörumíð-
þessu sinni þyrpast menn úr
austri og vestri til Helsinki, og
er það öðru sinni, sem leikarnir j aldraðan vin eða ættingja, sem
eru háðir á Norðurlöndum. lanr.ars hefði gleymzt.
'”mir bóttu eftirsóknarverð'’stir.
T há daga unngötvuðu mareir