Morgunblaðið - 10.10.1952, Side 7

Föstudagui' 10. okt. 1952
MORGUNBLAÐIÐ
----t*,---—T—J-
EFTIR GUNXAE G. SCHRAM
Canncs, 25. sept.
JÖP.ÐÍN ber cilífan grænan lit
og brúnan svo lapgt ssm augað
eygir, þar blandazt saman öll til-
brigði litrófs þeirra, ýmist í græn
blaða krónum trjánna, sam
hneigja sig niður að þjóSvegin-
um, eða í dökkum, sléttum akur-
skókanna. Þannig er hægt að aka
klukkustundurn' sarr.an niður cft-
ir Róridájrturn, 'þsgar sífellt hall-
ar örlítið undari íæti og útsýnið
er a’ a stund svipað, endalaus
altíingarður, rofinn aðeins stöku
sinnum af skógarteigum, er bera
víða við himinn á ávalum hæð-
unum, Til hægri handar rennur
Rón, ,ein af stórám Frakklands, I
þyngsialega ti! sjávar. Hún er á j
hægri hönd, þegar naidið 'ír :úð-,
ur eftir dalnum áleiðis niður á
fjöllótta strönd Miðjarðarhafsins,
og minnir eilítið á Ölfusá fyrir
neðan brú, breið ,og mikil móða,
Við erum á leið til hinnar forn-
frægu borgar, Avignon í Suður-
Frakklandi, þar sem páfarnir
sátu í aldalangri útlegð sinni frá
Eorginni eiiífu á fyrri hluta mið-
álda. Á leiðirini þangað niður
Róndalinn er ekið í gegn um
fjölmörg sveitaþorp, lítil og
stór, sem öll eiga það sameigin-
legt, að þar er vínyrkja og kaup-
mennska aðalatvinnuvegur íbú-
anna. Öll þorpin virðast hafa
hvelfzt utan um þá miklu lífæð,
sem hinn þríbreiði, fellulausi
þjóðvégur suður landið er.
MESTA VÍNRÆKTARHÉRAÐ
FRAKKLANDS
Við hann standa búðir bæjar-
ins hlið við hlið í friðsamlegri og
kuiteislegri sSmkeppni,' bakar-
inn, slátrarinn, kökusaiinn og
kryddvörusaliriri, áð ógleymdri
— ' m

morgni hverjum’ En það er hæg-
ara s?.gt en gjört' að komast í kall-
fæ:i við blávatn á þcssum slóo-
um 1‘andsihs.
Ótækl er að taka vatn úr lind-
um eða vctnUm s.ökurn sýkingar-
hættu, er af því £eti ir stafað,
nema s 'ó'ða þá vat.iið áður en
þesa er r.eytt. Ölkeldu vatri fæst
aftur á móti í búðurn, en þá er
bara þár sá hængur í i, að það
lccr.tar. í : C—100 f ánka { Ifskan, —
ullu, hejiur dvrari cn ájurnefnt
rcuSvii og mjólk.
X .fiVIGNON
I-Iin ævaforna b»rg Avigr.on
Etandur neðst í RóidelnUm, þar
rem hálín cr hvað breiðastur og
fxjóscmastu-, og áin liðar 'sig í
sveigum éftir niiðri borgir.ni,
breið og riiikil milJi bakka og
hin ólíkasta litlu Alpaánni, er
hún var í fyrstu. Sá góði ferða-
mannaleiðarvísir yfir !r'rakkland
þvert og endilangt, „Miche]in“,'
sem öllum ferðamönnum þar er
ómissandi, skýrir svo frá, að
Avignon telja aðeir.s 40 þ'úsimd
íbúa. Því skyldi þó enginn trúa,1
sam ekur með fram kí'ómetra-
löngum borgarmúrunum, er reist
ir voru endur f.vrir löngu borg-
inni til varnar. í turnum borgar-
hliðanna, þar sem varðstofurnar
voru áður, cr nú til húsa feröa-
skiifstafa bor.garinnar öðru meg-
in og skrifstofur "ranska :Tug-
félagsins „Air France“ hinum
megin. Það er táknr.ænt um hina
tvcnr.u tímai e.r borgin hefur séð
á langri æv.i.
Frá Avignon.
Itylli og virðingar meðal frönsku
þjóðarinnar.
Höfuðtorgið í Avigr.on hét
upphaflega Place 'de l’Horioge
(Klukkutorgið), en var skýrt upp
eftir stjórnmálaskörungnum Cle-
mencau, en bað virðist íbúum
borgarinnar alls ekki hafa fallið
í geð, því að það er ávallt nefnt
sínu. garríla hversdrgsiega nafni;
Við torgið- og undir trjáröðum
„gptu lýðveldisins" eru g'istihúsin
í röðum, hvert og eitt á nafn sitt
skráð eldlegum neonstöfum, eftir
að skyggja tekur á kvöldin. Þar
eru kvik-myndahúsin, tízkuverzl-
anirnar, Aux Dames cle France
og Monoprix, að ógleymdum
gangstéttarkaffihúsunum, en á
þeim stöðum er að finna marga
hina kurteisustu þjóna Frnkk-
lands og er þá langt til jafnað.
HIN GAMLA AVIGNON
En það er ekki nema stein-
snar'frá ysnum og þysnum á að-
afgötunni inn í hina gömlu
Avignon, sem engum stalcka-
skiptum hefur tekið síðan páf-
irnir áttu þar aðsetur fyrir fimm
hundruð áru.m. Göturnar mjókka
skyndilega og Jiúsin verða elli-
móð á svip og, halla sér hvert
upp að öðru, án r.okkurs skipu-
'ags eða reglu. Þetta cr hin
gamla Avignon, listræn og forn-
um og útflúri. Höllin er einhver
víðáttumesta bygging, sem til
stólum eru á þessum slóðum, sós-
ur, östa, ávexti, fisk af hinum
undarl’egustu gerðum og útliti og
sælgæti margs konar. Þar fæst
einstaklega gómsætur Gruyére-
ostur, kominn ofan úr Júrafjöll-
um, appelsínulitur og mjúkur,
smár geitaostur úr nálægum
sveitunum. Á borðum eru staflar
af fíkjum, grænum hnetum og
möndlum, ferskjum, aprikósum
og gljáandí álar hringa sig þar í
daunillum vatnsgeymunum. Á
torginu fyrir framan eru staflar
vefnaðar á borðum svo hundruð-
um skiptir, ódýr, en léleg föt eru
þukluð' og mátuð og espadrilles,
opnir ílskór með öklaböndum,
eru mjög eftirsóttir af feröa-
morinum, jafn hentugir^ til þess
að kanna gcmlu, steinlögð stræti
og til þess að nota á baðstöðum
við Miðjarðarhafsströndina.
Þannig er hin gamla Avignon
og hin nýja Avignon rimnin sam-
an í eina lieild án þess að sýna
livorri annarri minnstu áreitni,
en báðir þessir svipir gera borg-
ina neðst í Róndalnum, undir
skuggum Alpatindanna í fjarska,
í veröldinni. Hún stendur á 375 að hinum ákjósanlegasta áningar-
ekrum lands, raunar hálf höll,; ferðamannsirts.
og hálft vígi, ramm gotneskt á - Dg það er ekki eingöngu hin
svip og að yfirbragði öílu. Bvgg- ‘ gamla borS Páfarina eða hin nýja
ingu hennar önnuðust arkitekt-, borS skrúðljósanna, sem héraðið
arnir Piorre Poisson og Jean de Vaucluse í hjarta Piovence stær-
Loubieres, hinir mestu. húsager.ð- lr si6 aii-
arsnillingar sinna tíma. Páfarnir
höfðu aðsetur sitt í höll þessari.
ÞORPID I KLETTAHAMRINUM
i hundrað ár, þar til þeir hcldu5 1 nágrcnni Avignon er borgin
aftur til Rómar, en þá tók herinn ! Arles> Þar sern Rómverjarnir
fornu eiga einhver beztu minnis-
merkin um herveldi sitt og land-
vinninga í Gallíu. Þar rísa hvítar
hana til búsetu og /þjáifaði lið-
sveitir sínar í víðfeðmum hallar-
görðinum. Síðan árið 1906 aefur
hölliri staðið auð og þcð er einnig súlur rómverska hringleikahúss-
hafizt handa um viðgerðir
I
Ins nær' óskemmdar vil nimins,
henni, sem franska ríkið kostar.! smækkúð mynd af Kólósseum, og:
Nú er mörgum ferðamanna-1 við veS Arelíusar keisara inn i
hópum fylgt dnglcga um auða borgina, var íburðarmesti og
bogsalina, kapellur og “jölmarga helSasti ^ legstaðurinn
bænastaði, til svefnherbergis
páfanna, eldbúss þeirra og skrúð-
húss, og þeim hundrað frönkum,
sem það kosta'r er sannarlega vel
varið, og friðsæJli stað c-n JiaJIar-
gaiðinn, þar s?.m páfuglar spíg-
spora milli Jítilla tjarnc, cr varja
hægt að hugsa sér..
allri
Evrópu á miðöldum, þótt mörg
grafhýsanna séu nú brotin og
jöfnuð við jörðu. Átján kílómetra
frá Arles liggur sveitaþorpið Les
Baux, sem í rauninni hangir
frekar utan á háurn klettahamri.
yfir sólbökuðum sléttunum í ná-
grenninu. Efst á klettagnípunum
er gamall kastali, nær ógreinan-
legur frá sjálfu berginu, seni
fjöldi þjóðsagnakenndra æyin-
tyra heiur spunnizt um, sönn og
Fiíiinx.i-ö píuaiuu
inúiisr, ser byggð var á stjóraarárum
Clements VI.
vínbúðinni með þrjátíu tegund-
um af rauðvínum og öðru eins af
hvitvínum í hillum sínum, auk.
alls annars, sem rækilcga cr nuð-
lýst á.jnarglitum rpjoldum : /rir
ut,.n búðardyrnar.
Og öll þ'esái víngnægt cr boðin
heiturn og byrstum vegfarand-
anum til sölu fyrir óheyrilega;
lágt verð, scm valda mundi upp-
námi á íslenzkum marksði, '5
frankar fyrir pottflcsku cf ljúf-
lengu -rauSvírii eða rétt rúmar
tvær krónur ísónzkar. og annao
vínverðlag cr eftir því!
I>að sár líka á, að á ffcssum
slóðum eru mestu vínræktarhér-
uð Frakk’,ands. og beztu áyaxtn-
vínin upprur.nin. Hvarvetna eru
bláklætídir vúuæktar mennirnir
að starfi msðal lágra víiviðar-
runnanna í görðunum og cðrn
hvoru fer bifreiðin fram lijá
vögnum hlöðrium stóriun þrúgu-
köifum, er asni eða hcsíur dreg-
ur.
E'.i þr.’j'gctur komiö að þyí, rð
íslendixigaf‘á ferÖ'VóTði T?53ir' ’á’
að drekliá ’eintéiÁ't'rs.'uðvíh ríiéS
hinum meterslörigtf' W-öásÍííi
hveitibrauðum, e| •. gjörvallir
Frakkar ykðaat. hdizt. npláij á,
ef dæma májéftk' þeirarfjöldaj .er
frönsk húsmóðir heldur með
heim-frá sínum „Boulanger” á
•!> ' > >•
Frá borgarhiiðir.u gengur hin
cina nýtízkulega, breiða rrata
Avignon-borgar inn í hjarta
hennar, að páfahöllinni. Hún,
heitir auðvitað sama nafni og
íkstar aðalgötu:- annarra
frafcskra b.æja, Rue dc la Repu-
blique, en ckki er þess getið eftir
liVciju hinna íjögurra frönsku
Jýðv.elda á síðustu öldínni hún.
cr heitin.
LERKENN.IiEG GÖTUIIEITI
Frakkar velja götunöfn só ú
sér.kennilegan og skemmtilegan
máta og íelst oít í nöfnunum
maira en í fljótu bragði mætti
virðast. Götur í frönskum bæjum
bcra mjög oft r.afn einnvers
frægs hershöfðingja,. stjórnmá’a-
manns, heimspekings eða hugs-
uðar. E.i hér er sá gaili á, að jafú
öxlyncir roenn rem Fr.akkar,
broyta iðulega raati sínu á ra'ánn-
um, cr framarlega standa í opin-
beiu lífi, enda e:u þær ótaldar
göturnor, sem fengu ný nöín uð
hélmsstyF.jbltíugum báðum. af-
lokrium, G.c'Kiiaf'gÖtvir.'fá þaíinig
hý“nöfri; í þrcmui' bæjum yið
þjóðveginn suðúv á Fcanklin D.
Rcospxelt r.afn sitt skráö á götu>-
Ekiltin pg þannig má lesa á götu-
hornum hverjir andans og ver-
aldarfcnar -menn .njóti naestrar
jJ i í : . . . F '■ i -i • 1 I i 5 ) /r'.'ai
MINNIR A FORNA FRÆGD
OG MENNINGU
En það er fleira í Avignon en | ýkst, eins og gengur. Þaðan réðu
sjálf páfahöllin, sem minnir á, að : „Seigneurar“ Les Baux, jarlar af
þar var um aldaskeið miðstöð Cephaloniu og konungar Arles
leg í senn, einn af þeim örfáu menningar og lista á miðöldum. i 0g Vínar fram eftir öldum.
stöðum, þar sem íortíðin virðist Á búsetuárum páfanna risu þar j
ildrei hafa verið annað en nútíð upp kirkjurnar St. Didier, St. ÞAR VAR VAN GOGH
og tíminn staðið kyrr. í þessum Agrieole, St. Pierre og St. Symp-
hverfum er hægt að reika cvo feorien, sem ailar eru einstök
dögum skiptir án þess að sjá minnismerki gotr.eskrar bygging-
r.okkru sinni merki hinnar nýju arlistar. Borginni var stjórnað af
húsagerðar né lííshátta, um göt,-' umboðsmönnum páíadómsins allt
ur, sem eru of mjóar öllum bií-] til ársins 1791, og þeir hafa gefið
reiðum,, þar sern skólpið
eftir rennusteinunum og fjöl-1 ar franskar borgir bera, sem cnn Gogh á geðveikrahæli síðustu
skvJdulífið fer mest fram undir
gráum,. hlcðnum húsveggjunum.
Gcturnar r.enna hver inn í aðra
svo. crfitt er að rata um hverfin,
en. fyrr eða seinna varðui' rnanni
gengið fram
4 GEDVEIKRAHÆLI
Steinsnar frá hjnú litla og sér-
kennilega klettaþorpi er syfju-
legur gmábær, St. Remy, líkur
öllum cðrum frönskura sveita-
þorpum, en þ.ó orðinn fyrir eitt
ð iaHui j «orgiani r.ómar.skari keim en aðs. ódauðlegur. í St. Remy sat Van
3g fjöl-1 ar franskar borgir bera, sem enn
gætir í Avignon nútímans. tvö ár ævi sinnar, cn raikill hluti
Hús de Baroncelli-ættarinnar bæjarins eru byggingat'hælsisins.
frá 15. öld ber t.d. greinilegan í nágrenninu dvaldist listamað-
urinn áður en hann var lokaður
ítalskan blæ með geysilegu vegg
skrauti sínu og útflúri, Chapeíle Jnni bak við rimlagluggana og
a háa bovgannur-: du I.ycce, byggð í barok stíl og málaði margar af sínum sérkenni
ana, sem loka le-ðinni cða ám. Ecpie dc Musique ber skjaldar- legustu og frpegustu „sólmynd-
Rón v.erður fyrir á hinn vegínn. j merki Borgia-ættarinnar á :“ram- um“. Það kemur fyrir, þegar ekið
E t síík kcnnu.narfoíð verður'í hliðirini. Allar þessar byggingar cr urri r.ágrenr.ið, að umhverfið
aldrei leiðinl.eg, rugað nemur | liggja utan við hiö nýja, og í verði gamalkunnug.t, að því er
mörgu spjátrungslcga mi5hver.fi viiðist, sykurtopplaga barrtró,
borgarinnar með verzlununum líðandi akurteigaritir og hávaxin.
og gistihúsunum og í þeim borg- limeerðin, en það. er að.eins lista-
arhlutum má einnig finr.a liinn mannshönd Hollendingsins, sam
íjölbieytilegasta útimarkað, sem þar hefur þá verið að verki.
iafnvel tekur fram torgsölunum í Þannig er hið sólbakaða og
Pradc-strætóu : ! iarsoillos.
ávallt eitthvað nýtt, lláffcanskt
gamaldags og eir.stakt, er hvergi
er ar.nars staðar r.5 finna.
?ÁFAKÖLL2N
Að baki Klukkutorgsins : ís
páfahöllin gamlh úr hjarta borg-
arinnar, byggð á hæzta stað
hennar. Það var árið 1305. að
Bertrand de Got, fyr.rverandi
erkibiskup í Bordeaux ori þáver-
andi páfi með nafninu Clemant
HREH5A vARNING SINN
.4 JÖRSINA
Á milli straumsixis ’ e:iuu-
stsinunum og fornlegra húsveggj
frjósama hérað Prover.ce, eitt
fegursta hérað Frakklands, spöl-
korn frá hvítum söndum Miðiarð
arr.afsstrandarinnar, en þó jafn
frábrugðið þoim, sem vetur -og
sumar á. ’~o’'51æaari slóðuni.
HafnsSi inni í
útcki
V. ákvað að flytó páfsstólinn frá i anna cr tjaldað yfir sjitnar gagn-
I Rómaborg ncr.ður til Avigr.op stettarheliurnar, og þar breiða, FYRIR nokkru perðist sá atburð-
; sökum hinna liör.ðu trúardeilna. tugir'sþi^pianna og kvennp varn- ur í Eng.landi, þoiár ferið vari
er í þanh r.iúnd síóðu á ítnH’j.. í ng sinn á jöröirus o;.; eitir að leiða kvígú "til''glátörhóss, áð
kaúpánda með einstákan s'öJu- hún slapt? frá mönrium béim. >em'
ífjanxjssvip á sólbrúnUm andlj.t-/..lgjddú . ] KVigaii t'ók “þá á
unura. rág, og eftii’ miklnn '''ltn\ear).‘'’u'.-
Þgr er hsagt -g fá.keýptar.íyrir ,v,ar hún’handáöinuð 'inhi' i ápó-
lítið verð allar hugsanlegar teg- t"1'5 ”'>m hún‘ víi’tist kunna
uuddr af: matvæl('um,( spia á iboð— yei við sig. - ..... , . j . ,
tíð hinh'a firnm næstu páfa, rn.ti.
Inr.oeertíusar VI. var páfahöllin
hinimikla síðar reist.
Ilún er mikil bygging, tignar-
leg og fögur, hlaðin úr höggnu
grjóti með ýiniss konar tilbrigð-
i.y-1 i .K-i-sfc i ■ i.nti f i t