Morgunblaðið - 16.10.1952, Blaðsíða 6

6
MORGUN BLAÐIÐ
Fimmtudagur 16. okt. 1952
© s 1
iT
ÞAÐ voru mörg stórmenni úr bif-
reiðaheiminum stödd undir háu
hvolfþaki Grand Palais sýningar-
hallarinnar í París 3. október s.l.
Þann dag var alþjóðabifreiðasýn-
irgin 1952 opnuð í þeim veglegu
húsakynnum, hin 39. í röðinni.
Parísarblöðin höfðu um fátt
meira rætt dagana á undan, hug-
le;ðingar hinar margvíslegustu
voru uppi hafðar um hverjar nýj-
ungar stærstu bifreiðafélögin
sfaiiinm i
m HÁ SJÁ 91TEGUND VAGNA
myndu hafa fram að færa og
hver gljásvipurinn á nýjasta
vagninum þeirra myr.di verða,
nýjasta tegund 1952. Það var
heldur engin furða að milljóna-
borgin léti sig fátt meira skipta
en bifreiðasýningu þessa, svo
stórt hlutverk sem það samgöngu
tæki hafur lengi leikið í umferð
ParísarLorgar, sem öllum cð?um
borgum heims.
frak::ar Attu flesta
VAGNAMA
Þátt tóku í sýningu þessari
1300 fr:mu og félög, hvaðanæfa
að úr veröidinni, sem sýndu bif-
relðar, varahluti og önnur vél-
knúin farar tæki af öllum gerð-
um. Frakkar áttu sem vænta
mátti flesta bifreiðategundirnar
á sýningunni eða 23, þá Englend-
ingar 22, P<andaríkjamenn 19,
Þjóðvcrjar 18, ítalir 6, Tékkar 2
og Spánverjar ráku lestina með
einn vagn, Pegaso, sem geysi at-
hygii vakti fyrir frumlega bygg
ingu og skæra liti.
ÓLYMPÍULEIKAR
8IFRFIÐANNA
Sýning þessi, sem í haust var
haldin í 39. skipti, hefur ávallt
farið fram í Frakklandi, árlega
að því ætlað var, en styrjaldir og
aðrir ófyrirsjáanlegir atburðir
hafa komið í veg fyrir að svo
gæti orðið. Á hverju hausti safn-
ast saman í París fjöldi þekkt-
ustu bifreiðaframleiðenda og
* PECASO - 14 CV
vélateiknara heims, er hafa kom
ið hver úr sínu landi með nýjasta
vagninn, síðustu uppfinninguna
og snjöllustu endurbótina á vél
eða vagni. Þarna mátti sjá Henry
Ford, yngri, spígsporandi milli
hins ameiiska Ford V8, frönsku
fordanna Vcdeíte, Abeille og
Ccmete og hinna berzku, Consul
og Zephyr.
Aly Kahn var þar einnig á ferli
ásamt einum syni Ibn Saud af
Arabíu, Saad prins, og festi sá
kaup á glæsilegasta Rolls Royce
bílnum strax fyrsta daginn, sem
sýningin var opin.
Vagnarnir á sýningunni í
Grand Palais á Signubökkum,
anno 1952, voru i fáu írábrugðnir
þeim, er á sama stað voru sýndir
fyrir ári síðar., en engu að síður
var þar samankomið hið fremsta
í allri bifreiðatækni, og mátti þar
* ROLLS ROYCE - 2? CV
líta jafnvel furðulegustu þrýsti-
ioftsbifreióir, sem enn er ekki
haíin framieiðsla á.
KIÐ FURÐULEGA ’
FARARTÆKI
Upphafsmaður hinnar alþjóð-
legu bílasýningu var franski
markgreifinn do Ðion og hratt
hann þessari hugmynd sinni í
fíamkvæmd skömmu fyrir alda-
mótin með aðstoð vinar síns, de
Zuylen bafóns. !
Fyrsti vagninn, sem fyrir al-
rnenr inrssjó rir kom var gerður
af Frakkanum Serpollet, sem nú
er gieymaux og grafinn, og gafst
almenningi kostur á að kynna sér
vagoinn á sýningu árið 1889. Því |
farartæki var náðsamlegast leyft
að fara urn götur Parísarborgar ’
í þá tíð með því skilyrði, að hraði
þess yrði aldrei meiri en 16 km
á klukkustund!
Alls eru um 69 milljónir bif-
reiða í heiminum í dag, en það
jafngildir einni bifreið fyrir
hveija 300 menn. í Bandaríkjun-
um eru fimm menn um hverja bif
reið, á íslandi tólf menn og tutt-
ugu í Frakklandi.
* SIMCA Aronds - 7 CV
Fyrsta eiginlega bifreiðasýning
i 1, sem ha.cún var í Frakklanoi
Lóist nokkrum árum síðar, hinn
10. janúar árið 1894. Voru þar til
sýms tvö hundruð farartæki af
hinum undarlegustu gerðum,
ýmist vélknúin eða stigin áfram.
oýning þessi var haldin í danssal
Wagrams, en sá reyndist ekki
nægilega stór fyrir næstu sýning-
ar.
Þær voru því haldnar á ýmsum
stöðum, í Vincennesskóginum, á |
vellinum Velodrome d’Hiver og
loks var hún haldin í Tuileri-
höllinni, en þá skarst lögreglan
BifreíðaSlíUlRn
í heintiiwm
ALLS eru um 69 milljónir bif-
reiða í veröldinni og skiptast
þær þannig milli heimshlut-
anna:
Ameríka: 52,378,060
Evrópa: 12,378.000
Ástralia: 1,831,000
Afríka: 1,19..,000
Asía: Nákvæmar tölur ekki til.
Því er það, sem bifreiðasýning-
in í París vekur áriega svo mikið
umtal og athygli, að bifreiðin er
orðin þarfasti þjónn nútíma-
mannsins og hann gæti hvað sizt
án hennar verið af öllum gæð-
um véltækninnar, er uppfinninga
semi hans sjálfs og atorka hafa
fært honum í hendur.
G.G.S.
Guðbjörg Jóhanns-
dótlir, áiiræð
* CADILLAC type 62 - 31 CV
í leikinn og bannaði sýnendum að
hafa benzín á bíium sínum sökum
brunahættunnar, er af því gæti
jtafað í hinni gömlu konungshöll.
TIL VEGLEGRI
ÍIÚSAKYNNA
Siðan var það, að heimssýning-
in var haldin í París árið 1900,
sem kunnugt er og fyrir þann
/iðburð reistu Frakkar hið geysi-
stóra og glæsilega sýningarhús,
Grand Palais. Á heimssýningunni
var ein deildin helguð hinu nýja
farartæki, sem átti eftir að leggja
undir sig heiminn, bifreiðinni,
benzinknúinni, rafknúinni og
gufuknúinni.
Næsta ár var sýningin öll hald-
in í hinum glæsilegu húsakynn-
:m og vakti þar þegar í stað hina
mestu athygli og sóttu hana á
ainum degi 40 þús. manns. Aftur
var sýningin haldin í höllinni
’907 og 1912 og upp frá því hefur
mátt líta þróunardrætti bifreiða-
Nýjasta rússneska bifreiðin, ná-
kvæm stæiing á amerískum.
íðraðarins á hinum árlegu al-
þjóðasýningum, er þar hafa ver-
ið haldnar.
KINN ÞARFAST" *JÓNN
Það er ekki o>ðum aukið að
segja að bifreiðin hafi gjörbylt
iíísháttum manna á tuítugustu
öldinni, svo mjög, sem hún er
notuð um allan heim. Frakkland
er gott dæmi um hve bifreiðin
hefur mjög rutt sér til rúms, það
sem af er öldinni. Þar í landi
voru 3000 vagnar aldamótaárið,
en í dag er bílaeign Frakka 2.6
millj. Mesta bifreiðaþjóð heims,
Bandaríkin, framleioa daglega 19
búo.
GUÐBJÖRG Jóhanr.sdóttir er
fædd 5. október 1872 i Grafardal
í Skorradal í Borgarfjarðarsýslu.
Foreldrar hennar voru Bóthild-
ur Högnadóttir og Jóhann Helga-
son bóndi í Grafardal.
Árið 1900 giftist Guðbjörg Jóni
Þorsteinssyni frá Þórustöðum í
Svínadal við Hvalfjörð. Þeim
varð 5 barna auðið. Tvö eru dáin.
Guðmundur dó á fyrsta ári en
Sólveig 25 ára gömul á Vifils-
stöðum. Þrjú eru á lííi: Bóthildur,
Sigríður og Sigurður. Þau eru öli
gift á Akranesi.
Guðbjörg fluttist til Reykjavík-
ur árið 1915 og var þar í 30 ár en
1946 fluttist hún að Akranesi og
er nú þar hjá syni sínum, Sigurði
trésmið á Fjólugrund 3.
Mann sinn missti Guðbjörg
1946.
Guðbjörg er heilsugóð og hefir
verið glæsileg kona. Hún er iðju-
kona mikil, saumar, prjónar og
heklar. Svo eru og dætur hennar
þvi að þær vöndust á vinnusemi
og lærðu að vinna í foreldrahús-
um. Heimilislíf þeirra hjóna var
með ágætum. Ógleymanlegar eru
kvöldvökurnar, þar sem húsmóð-
irin var í öndvegi, roskin friðleiks
kona og sögur voru lesnar iornar
og nýjar og hlýr unaður -vr.nu-
gleðinnar yljaði öllum Gestrisni
Framhald á bls. 10
l,AGT hefur verið fyrir A’þingi
numvarp um það að Ijölga pró-
.essoium Vití náSAÓ.ann í ög-
næó., svo að þeir verði fjórir í
s:aö þriggja nu. Frumvarp þetta
er lagt ryrir Arþingi af ríkisstjórn
inni vegna tilmæ.a fiá háskolan-
um. í greir.arge.3 segir m. a.:
LAGADEILDIN IIEFUR
UTUNDAN
Samkvæmt lögum frá árinu
1909 skyidu vera 3 prófessorar í
lagadeild. Var lagadeildin þá pró-
fessorsflest allra deilda háskól-
ans, þar eð 2 p.ófessorar skyldu
vera við hinar deildirnar. Við rás
tímans hefur þetta hlutfall
breytzt lagadeildinni mjög í óhag.
Piófessorum við lagadeildina hei-
ir ekkert fjölgað, en öilum hinum
deildunum hefur bætzt kennara-
lið.
Nú eru í læknisfræði 5 prófess
orar og 1 í tannlækningum. I
aeimspekideild eru 6 prófessorar
og 1 dósent og í guðfræðideild
eru 4 prófessorar. Eru því nú
oiðnir fæstir fastir kennarar í
’.agadeildinni, af hinum einstöku
upphaflegu deildum háskólans.
ÞÓ ÚTSKRIFAST ÞAÐAN
FLESTIR KANDIDATAR
Ekki stafar þetta þó af þvi að
starfið sé minna í lagadeildinni.
Er tala kandidata frá einstökum
deildum óræk sönnun um það.
Siðustu 15 árin, 1935—1949 hafa
deildirnar útskrifað kandidata
sem hér segir:
Guðfræðideild ............. 54
Heimspekideild ............ 35
Læknadeild ................ 107
Lagadeild ................. 161
Skal tekið fram að viðskipta-
fræðingar eru ekki taldir með í
kandidatatölu lagadeildar.
Yfirlit þetta sýnir, að í laga-
deild er mest viðkoma kandidata.
Lagadeildin er nerhendaflest allra
deilda háskólans. Einsætt er að
verkefni kennara hljóta að vaxa
við aukinn fjölda nemenda. Á s.l.
háskólaári þreyttu 47 nemendur
fyrra hiuta embættisprófs í lög-
fræði og síðari hluta. Stóðu
prófin samtals á þriðja mánuð og
er örðugt eða ókleiít að koma
við kennslu, meðan prófin standa.
KENNARAR SÆTA MIKLUM
AUKASTÖRFUM
Ennfremur segir í greinargerð-
inni að meiri aukastörf séu lögð
á kennara lagadeildar en flesta
aðra kennara skóians. Tveimur
kennurum deildarinnar er skvlt
að annast. kenrsiu í lögfræði i
havfræðideild. Er mikil vinnu-
kvöð að þeirri skyldu. í öðvu lagi
eru kennarar lagadeildar vara-
dómendur í hæstarétti skv. hæsta
réttarlögum og eru oft kvaddir
til setudómsstarfa í þeim dómi.
í þriðja lagi leitar háttvirt Al-
þingi eða einstakar nefndir oft-
lega til lagadeildarinnar um álits
gerð um frumvörp.
Kennsluháitum í lögfræði hef-
ur verið breytt gagngert síðan
1911, síðast með reglum 1949. Er
mjög örðugt að fylgja fram nú-
verandi kennsluháttum við þann
kennarakost, er deildin býr við.
Má telja fu’lvíst að fæð íyrir-
lestra sé beinlínis fallin til að
lengja námið hjá stúdentunum,
sakir þess hve yfirferðir í ein-
stökum greir.um taka langan
tíma. Ef fjölgun fastakennara
verður ekki ákveðin nú, verður
laumast hægt að komast hjá því
að festa fleiri aukakennara í
deildinni. Er miklu ráðlegra að
fjöiga fastakennurum en ráða
aukakennara til að kenna stöku
greinar. Er og ekki sýnilegt að
fjöigun um einn fastakennara sé
miklu kostnaðarmeiri en ráðning
aukakennara.
EKKI HÆGT AÐ KOMA VIÐ
KENNSLU í MIKILSVERÐUM
GREINUM
Ennfremur segir í greinargerð-
inni, að vegna fæðar kennara sé
ekki hægt að koma við kennslu í
ýmsum greinum lögfræðinnar,
sem kenndar eru við flestar laga-
leildir á Norðurlöndum. Margar
þessar greinar eru þó harla gildis
miklar. Má nefna sem dæmi:
skattarétt og tolla, atvinnulög-
gjöf almennt, félagsmálarétt og
vinnurétt, tryggingarétt, hug-
verkarétt og auðkenna, réttar-
heimspeki og réttarfélagsfræði.
Auka þyrfti og kennsluna í ýms-
um þeim greinum, sem nú eru
kenndar. Einnig væri þörf að
taka upp verklegar æfingar og
svonefnd seminör. Er ógerningur
að koma fram höfuðbreytingum,
án fjölgunar á kehnaraliði deild-
arinnar.
NAUÐSYN Á SAMNINGU
KENNSLUBÓKA
Þá má geta þess, að rannsóknir
á íslenzkum lögvísindum eru
eðlilega skammt á veg komnar.
Að þeim rannsóknum verður bezt
hlúð með því að efla tölu kenn-
ara við lagadeildir.a. í ýmsum
greinum lögfræðinnar eru erlend
ar bækur lagðar til grundvallar
kennslunni. Eiga þær misvel við
hérlendan rétt og þjóð’ífsaðstæð-
ur og valda nemendum vand-
kvæðum við námið. Bíða kenn-
a-anna mikil verkefri á næstu
árum, þar sem er ritu.n kennsiu-
bóka. Meðan kenns’usvið hvers
kennara er jafn geysimikið og
nú er, verða þau verkefni seint
unnin.
Ný sðíidlng:
Aineriskar kventöskur
«£* hamzkar
eijjaó
Lól? !
emman
Jc
auýavecj.
/2
SRiáíbúðaeigendur
lítil
TIL SOLU (birki), ennfremur Singer-saumávél,
stigin og RAFHA-eldavél.
Uppl. í Verzl. Grund, Laugaveg 23.