Morgunblaðið - 17.10.1952, Side 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 17. okt. 1952
Vinningiir I A flofcki
Hnppdræftislánsins
75.000 krónur:
57.013
40.000 krónur:
26.841
15.000 krcnur:
114.899
10.000 krónur:
19700 120167 147015
5.000 krónur:
87.882 108125 114519 124787
146891
2.000 krórtur:
10462 14762 20556 38037
46992 47895 82165 84307
91834 100459 112666 126365
130387 143741 146727
1.000 krónur:
15950 23723 25665 29435
29593 30452 31721 39327
44287 48849 64248 75823
76394 76430 76845 79114
79588 111048 113368 118428
120895 121284 134550 134754
137976
500 krónur:
186 869 2402 2786
3438 4715 5321 5381
6049 6064 7352 7983
8758 11878 12155 12603
13490 14482 14906 15331
16725 17063 17137
19545 20811 20508 20893
25917 26765 29054 33894
34512 34786 38956 39411
40483 40613 42380 43213
43656 45087 47275 48480
48926 49345 49596 52297
52421 53231 53942 55266
55753 57878 58365 59091
59369 59731 60140 61666
62944 63281 64744 65614
66760 67103 67253 67591
68360 71870 75245 75566
76426 78628 76879 78875
79780 83146 85830 85977
86338 87099 88696 89300
92021 92074 92089 92446
94568 97176 98295 99565
99804 100528 101646 101694
102220 104353 104525 105280
107121 109118 111084
112705 112731 113015 113587
116977 118349 119010 119826
125446 126549 126815 127760
130084 131111 133597 134370
136496 136892 138618 139860
Braggi óskast
Vil kaupa eða taka á leigu
bragga eða annað geymslu-
pláss. Má vera óvandað. —
Upplýsingar í:
Bílabúðinni
Snorrabraut 22.
140384 142900 143202 144966
145475 146348 147883 148411
250 krónur:
2368 3915 4327 4893
6246 7372 7466 7792
7828 8276 8968 9476
9222 9379 10239 10273
12089 12Ö96 12213 13361
14163 14689 14900 15081
16316 16329 16372 16637 17351
17389 18209 18287 18985
19418 19C33 19697 20746
21988 22691 22732 22803
:* .67 24753 26354 27303
29497 30469 31027
32442 32573 33518 33932
34769 34958 35190 35365
35038 35087 36414 36732
37561 39399 40162 40490
41331 41481
42746 42813 43133 43241
43856 43950 45249 45403
46022 48981 47487 47613
47723 47932 48994 49267
49366 49398 49523 49605
50509 51021 51175 51324
52168 52226 52526 52528
53785 54135 55527 57378
57549 58575 58613 60217
60800 61434 61715 62478
62531 62748 63280 63861
64324 64429 64922 65173
65901 65948 67337 69072
69106 69197 69364 70470
70525 70922 71484 71817
71859 72490 72676 73125
75880 76320 76365 76849
79067 79331 79569 79683
80447 80811 81062 81489
81784 82488 83752 84821
85423 85476 85699 85728
86331 86726 86883 87760
88161 88552 88806 89626
89906 90992 91215 92224
93090 93234 93567 94442
95231 95963 95990 96886
97199 98522 98530 99277
99580 100280 101021 101223
101372 101513 101745 102711
103745 104479 104550 104920
105213 105304 105325 105851
106653 106898 107253 108159
108375 109723 109826 110163
112768 113023 113437 113552
113661 113976 114219 115024
115062 115275 116204
116945 116200 116501 116778
117801 118023 118042 118083
118255 118380 119838 120066
120396 120702 120742 121017
121447 121706 122365 122383
122394 123034 123464 124242
124719 125665 126225 126946
127714 128952 129466 130274
130649 130715 131508 132944
132986 133441 133556 133661
134089 134335 134378 134716
135358 136499 136996 137214
137939 137985 138147 138487
138576 139677 139940 139975
140075 140611 143271 144027
144671 145486 146153 147929
148359 148918 149030 149041
149334 149514 149866
(Birt án á’oyrgðar).
Atvinmsreken'iiiii‘
Maður um fertugt, reglusamur og mjög ábyggilegur,
óskar eftir góðu staifi, helst við lagerstörf eða þess-
háttar, er alvanur ökumaður, þaulkunnugur í bænum og
úti á landi, hefur unnið margvísleg störf áður. Einnig
gæti komið til greina hluthafi eða meðeigandi í ábyggi-
legu fyrirtæki. — Tilboð merkt „Kcppni — C95“, send-
ist Mbl. fyrir n. k. miðvikudag.
REECE
■ ■■•■•■■••■•*-■■••■•■•■■■■■■■■
igatavél
til sölu. — Ennfremur óskast til kaups tvístungu hrað-
'saumavél. — Tilboð séndist afgr. Mbl. merkt: ,,Reece
— 893“.
KAFF
verið ilmandi af rómanfik
UPPRUNAUEGA SEM VÍN
— UM 900
SAGA kaffisins hefst í formi
þokukenndra þjóðsagna. Sjálft
orðið kaffi, „Qahwah“, er fyrst
nefnt af arabiskum lækni, að
nafni Rhazes, sem var uppi um
aldamótin 900. Að því er virðist,
þá neyttu menn þessa ,,Qahwah“
ýmist í stað vír;s, læknislyfs eða
venjulegs matar, eftir því, hvern
ig hinar kostulegu baunir voru
hagnýttar, sem auðvitað var með
gjörólíkum hætti frá því, er ger-
ist í dag.
GE'TURNAP. DÖNSUÐU
Talið er, að sjáif kaffijurtin sé
upprunnin í Abessiníu, og til eru
þjóðsagnir um, hvernig hinir
sérstöku eiginleikar hennar voru
uppgötvaðir. Frægust er sagan
um litla smaladrenginn, Kaldi,
sem kom eitt sinn að klaustri
einu og skýrði svo frá, að geit-
urnar hans j'rðu eins og frá sér
numdar, dönsuðu og hringsner-
ust, þegar þær ætu berin af á-
kveðinni jurt. — Ábótinn bað
smaladrenginn að færa sér nokk-
ur slík ber, reyndi þau á sjálf-
um sér og varð öldungis forviða,
er hann fann hin örvandi áhrif,
sem þau höfðu á hann. Hann lét
síðan sjóða berin í vatni og gaf
svo munkum sínum seyðið til
þess að þeir ættu léttara með að
halda sér vakandi á nóttunni,
við bænaiðkanir sínar.
EKKI MÓTSTÖÐULAUST
„Qahwah“ þýðir á arabisku
vín — og þetta nafn festist við
drykkinn og hélzt við hann, jafn-
vel effír að byrjað var að fram-
leiða kaffi á svipaðan hátt og
gert er í dag, ef til vill vegna
þess, að menn fundu, að það
hafði örvandi áhrif á þá, líkt og
vín.
Á 15. öldinni færðist kaffi-
drykkja æ meir í vöxt í hinum
arabiska heimi, og kaffiplantan
breiddist út, óðfluga, en ekki
varð samt sigurinn unninn mót-
stöðulaust.
Hinir guðhræddu dýrkendur
Múhameðs tóku að velta fyrir
sér þeirri spurningu, hvort spá-
maður þeirra mundi hafa lagt
blessun sína yfir kaffidrykkjurn-
ar og kaffihúsin, með allri þeirra
léttúð og heimskuhjaii, sem úti-
lokaði alla umhugsun um alvar-
leg og andleg mál.
Svo bar það við, kvöld eitt,
árið 1511, jpegar hinn guðhræddii
og strangi'Kair Bey, landstjór-
inn í Mekka, var á leið heim úr
bænahúsinh, að hann rakst á hóp
manna, sem sátu að kaffidrykkju
og hugðust láta fyrirberast um
nóttina þar, sem þeir voru niður-
komnir, við kaffibollann. Þetta
fékk honum slíkrar skapraunar,
að hann rak þá alia á brott úr
bænahúsinu. Daginn eftir kallaði
hann saman fjölmennt ráð hinna
merkustu manna í Mekka, sem
taka áttu afstöðu til málsins.
Flestir þeirra urðu á eitt sáttir
1) Sagan segir, að það hafi verið geitur abbesinská smala-
drengsins Kaldi, sem fyrst uppgötvuðu eiginleika kaffisins.
um, að kaffihúsunum skyldi
lokað, „þessum syndarinnar hí-
býlum, þar sem menn og konur
koma saman til að leika á fiðlur,
bjöllubumbur og önnur hljóð-
færi, og svo aðrir, sem leika skák,
lomber og önnur fjárhættuspil
og iðka auk þess margt annað,
sem stríðir á móti vorum helgu
lögum — megi guð vernda oss
gegn allri slíkri spillingu til þess
dags, er vér eigum að mæta fyrir
augliti hans.“
KAFFIÐ BANNAÐ
Þessum heiðursmönnum fannst
reyndar fullt hart að banna sjálft
kaffið, en síðar komu fram nokkr
ir oístækismenn, þar á meðal
tveir persneskir læknar, Haki-
mani-bræðurnir, sem komu því
til leiðar, að algert bann var sett
á kaffi. — Lítið stoðaði, þó að
hinn voldugi Tyrkjahöfðingi af
Aden léði kaffivinunum liðsinni
sitt.
Þetta var fyrsti þátturinn í
„kaffiofsóknum" þeim, sem
gengu yfir hinn múhameðska
heim, á hinum afdrifaríkustu
tímabilum trúarbragðasögunnar.
En kaffið varð öllum ofstækis-
mönnum yfirsterkara. í fyrstu
var stofnað til leynilegra kaffi-
húsa og síðar, er menn komust í
skilning um, hve fánýtt og til-
gangslaust bannið var, kom að
því, að það var afnumið.
KAFF'IIÚSIN I
HRÓSA SIGRI 1
Nú varð kaffihúsið, eða kaffið,
eins og það er oft nefnt, eitt af
fjölsóttustu og jafnframt vinsæl-
2) Madame du Barry, frönsk greifufrú á 18. öld, drekkur morg-
unkafíið sití, sem negraþerna hennar, Zamore, hefir fært henni.
ustu stöðunum í hverri stórborg.
í Tyrklandi var fyrsta kaffihús-
ið stofnað árið 1554, í Feneyjum
árið 1615, í Frakklandi árið 1644,
í Englandi og Vin árið 1650 og í
Norður-Ameríku árið 1652. Á
einni öld höfðu kaffihúsin farið
sigurför um allan heiminn, og
jafnframt hafði auðvitað ræktun
kaffijurtarinnar breiðst út til
austurs og vesturs á jörðinni. Það
voru Tyrkir, sem aðallega höfðu
stuðlað að auknum vinsældum
kaffisins — og það varð til þess,
að margir guðhræddir kristnir
menn litu á það sem syndarinn-
ar drykk, sem leiddi þá, sem
þess neyttu beina leið til hel-
vítis. En páfinn sjálfur varð til
þess að bjarga málinu við. —
Nokkrir prestar sneru sér til
Klemensar páfi VIII. og fóru
þess á leit, að hann legði fullt
bann við kaffidrykkju meðal
kristinna manna.
„Lofið mér að bragða það
fyrst,“ sagði hinn kæni páfi —
og, er hann hafði sopið kaffiboll-
ann í botn hrópaði hann: „Nú,
hvað er þetta, þessi satans drykk
! ur er svo fyrirtaks góður, að það
væri hreinasta synd að láta villu
1 trúarmenn eina njóta hans. Við
skulum heldur snúa á þann
gamla með því að skíra hann og
gera hann að sönnum kristileg-
um drykk.“
KAFFIÐ BERST TIL
NORÐURLANDA
Kaffið virðist ekki hafa rutt
sér til rúms á Norðurlöndum,
fyrr en um aldamótin 1700, en
árið 1746 hafði það samt sem
áður, náð siíkri útbreiðslu í Sví-
þjóð, að gefin var út konungleg
tilskipun gegn „hinu skaðlega ó-
hófi í kaffi- og tedrykkju“. — I
Danmörku einnig náði kaffið
vinsældum sínum fyrir starf-
semi kaffihúsa, sem reist voru á
dögum Lúðvíks Holbergs. En það
sem einna mest áhrif hafði á kaffi
drykkju og kaffihúsamenningu
Dana voru hin frægu Schweizer-
kökusöluhús, sem reist voru í
Kaupmannahöfn í lok 18. aldar-
innar.
í fyrstunni var það súkkulaði,
líkjörar, að ógleymdum hinum
gómsætu kökum, sem mest eftir-
spurnin var eftir í þessum glæsi-
legu sölum, sem áttu sér enga
líka í hinni miklu kóngsins
borg. En smám saman ruddi
kaffið sér til rúms, og þeir tóku
upp ,,kafé“-nafnið. Schweizer-
köku- eða kaffihúsin, voru í há-
vegum höfð á meðal hins tign-
asta fólks borgarinnar. — Það
Framhald á bls. 12