Morgunblaðið - 17.10.1952, Qupperneq 11

^ Föstudagur 17. okt. 1^52
MORGVNBLAÐIÐ
II
liiiikékiis sundr-
it húsnæðisskorts
KENNARASKÓLINN er einn af
þeim skólum landsins, sem að
nokkru Ieyti er húsnæðislaus.
Enda er sá skóli 45 ára gamalt
timburhús, byggt þegar kennara-
skólinn var stofnaður og allt aðr-
ar kröiur voi u gerðar til stofn-
unarinnar en nú verður að gera.
Þetta 45 ára gamla timburhús
er ovðið svo gisið og lélegt, að
naumast er hægt að halda þar
uppi kennslu í miklum frostum.
Er því viðbúið, að þegar mikil
frost ganga, verði að fella niður
starísemi skó’ans.
Þeir, sem bera kennslumálin
fyrir brjósti, hafa á undanförn-
um árum gert ítrekaðar en árang
urslausar tilraunir til að feng-
ið verði fé til nýrrar skólabygg-
ingar. Þær tilraunir hafa ekki
enn borið árangur, nema að því
leyti, að ákveðin hefur verið lóð
til framtíðarbyggingar fyrir
þessa mikilsverðu kennslustofn-
un og byggingarnefnd hefur
starfað að undirbúningi máls-
ins.
Fastir kennarar skólans hafa
skrifað fjárveitinganefnd bréf
um vandræði skólans, er stafa
af ófullnægjandi húsnæði. Enda
er högum stofnunarinnar svo
háttað nú, að kennsla fer fram
á fimm stöðum í bænum utan
Kennaraskólans sjálfs.
í Grænuborg, þar sem nú
starfar smábarnaskóli ísaks
Jónssonar, en hann er einn af
æfingakennurum Kennaraskól-
ans.
Að Laugavegi 118, þar sem
sérstök deild Kennaraskólans
starfar fyrir þá nemendur, sem
læra handavinnu til þess að geta
orðið handavinnukennarar í
skóltim landsins.
I Miðbæjabarnaskólanum er
ein æfingadeild Kennaraskól-
ans.
En leikfimi er kennd í íþrótta-
skóla Jóns Þorsteinssonar við
Lindargötu. Og svo er sundið
kennt í Sundhöllinni.
Svo skólastjóri Kennaraskól-
ans þarf að leggja land undir fót,
ef hann á að fara jafnaðarlega
á alla þessa staði til þess að
fylgjast með starfsemi Kennara-
skólans, sem þannig er dreifð
víðs vegar um bæinn.
TALAÐ VIÐ
SKÓLASTJÓRANN
Nýlega hitti ég Freystein
Gunnarsson skólastjóra að máli
og spurði hann um hagi og
starfsskilyrði skólans eins og
þeim nú er háttað.
Nemendur Kennaraskólans eru
nú um 100 í fjórurn deildum
skólans, segir hann. Námið í
skólanum er fjögra ára, sem
kunnugt er. Auk þess er starf-
andi í skólanum sérstök deild
fyrir stúdenta, en stúdentar eiga
þess kost að ljúka kennaraprófi
á einu ári.
Svo er ein æfingadeild innan
veggja Kennaraskóláns. En alls
eru þar fjórar kennslusíofur fyr-
ir utan æfingadeildina. Þessar
fimm námsdeildir hafa því að-
eins til afnota fjórar kennslu-
stofur og verða því að vera
flökkudeildir á víxl i þessu t.ak-
markaða húsrúmi.
1 tíeiar A ðag
Kermslunni er þannig hagað,
sagði Freysteinn ennfremur, að
kennf'ust.undir eru ails 7 á hverj
um virkum degi fyrir kennara-
efnin. Sííellt ráp á milli fjar-
lægra staða í bænum ódrýgir að
sjálfsögðu tíma nemendanna.
Þessar fjórar kenr.slustofur
Kennaraskólans eru i sjálfu sér
bjartar cg góðar nema hvað þær
eru belzt til litlar. Siðan um-
ferð jókst svo mjög uhi Laufás-
veginn verða kennarar og nem-
endur fyrir æði mikilli truflun
af bílaumferðinni.
EKKERT rúm fyrir
KENNSLUÁHÖLD
Ef nokkuð verulegt væri til
Frésijp Frepleins Gisnnarssosiar skóíasíjóra
af kennsluáhöldum, þá vantar
algjörlega geymslurúm fyrir
| þau. Því þó skólinn sé orðinn
þetta gamall, eru kennsluáhöld
ekki fyrir hendi að heitið geti,
nema lítið eitt af landabréfum,
sem geymd eru niðri í kjallara
j við hliðina á bókageymslu.
MIKIL VERDM/ET
Í3ÓKAGJÖF
I Á s. 1. sumri barst Kennara-
I skólanum mjög mikil og verð-
mæt gjöf frá ekkju Steingríms
1 Arasonar, Ilansínu Pálsdóttur.
| Ilún gaf Kennaraskólanum allt
bókasafn Steingríms heitins og
vill að sjálfsögðu, að nemendum
gefizt færi á að notfæra sér þenn
an ágæta bókakost, sem fyrst.
Svo bókasafnið verður nú á
næstunni flutt í kjallara skól-
ans, þar sem hingað til hefur
i m. a. verið skíðageymsla nem-
enda, og ýmislegt annað geymt,
sem menn hafa þurft að leggja
frá sér.
Nokkuð á skólinn líka
, af bókum, sem þar eru geymd-
ar í lélegu og ófullnægjandi hús-
næði. En það gerir bókasafn
Steingríms heitins sérstaklega
verðmætt fyrir nemendur Kenn-
araskólans, að hann hafði í mörg
I ár safnað að sér miklu af vönd-
uðum bókum um kennaramennt-
un og kennslumál. Fæ ég ekki
nógsamlega þakkað frú Hansínu
fyrir þessa rausnarlegu gjöf, ei
á hinn skemmtilegasta hátt mun
tengja nafn hins ágæta kennara,
manns hennar, við starf Kenn-
araskólans og hina upprennandi
kennarastétt þjóðarinnar, sagði
Freysteinn.
HÚSAKYNNIN SKOÐUD
Er við Freysteinn gengum um
húsakynni skólans, fékk ég
gleggri hugmynd um, hvt
hörmulega ér að þessari kennslu
stofnun búið. Þar er sem sagi
lítið annað en kennslustofurnar.
Þegar haldnar eru samkomur í
skólanum, eru allar 3 kennsiu
stofurnar á aðalhæð hússins
gerðar að einum geim með því
að skilrúmin á milli þeirra eru
opnuð. Þá verður að bera öil
skólaborðin út og koma þeim
íyrir í skólaganginum. Gat ég
ekki betur séð, en að þar sé
plássið af svo skornum skemmti,
að mikla nákvæmni þurfi til að
’ aða þeim í hlaða, er nær upp
undir loft. ,
Kennarastofu skólans er kom-
ið fyrir í endanum á skólagang-
inum, og sagði Freysteinn mér,
að oft þyrfti þar að vera 10—12
manns, þó gólfflöturinn sé ekki
yfir 614 fermetri. j
Æfingakennarar skólans eru
fjórir, og af þeim kenna tveir
í Grænuborg, Isak Jónsson og
Helgi Tryggvason. En samband
Kennaraskólans við Grænuborg-
arskólann hefur verið skólanum
hin mesta hjálparhella í húsnæð-
isvandræðum. undanfarinna ára.
Eg innti Freystein eftir því,
hverjir væru í byggingarnefnd
hins tilvonandi Kennaraskóla,
og skýrði hann svo frá, að auk
hans væru þar fræðslumálastjór-
inn Helgi Eiíasson, húsameistari
ríkisins Einar Erlendsson, Pálmi
Jósefsson skólastjóri Miðbæjar-
skólans, fulltrúi Kennarasam-
bandsins í neíndinni, og Guðjón
Jcnsson, kennari, fulltrúi nem-
endasambands skólans í nefnd-
inni. en í því sambandi eru fyrr-
verandi nemendur skólans.
Ég fékk hjá Freysteini bréf
það, sem fastir kennarar skól-
ans hafa sent fjárveitinganefnd.
Það er dagsett 12. þ. m. og er
svohljóðandi:
BRÉF KENNARANNA
VIÐ undirritaðir fastir starfs
menn Kennaraskóla íslands leyf
um okkur hér með að senda hátt
virtri fjárveitinganefnd Alþingis
eftirfarandi erindi:
Svo sem kunnugt er, hafa bygg
ingamál Kennaraskólans verið til
athugunar undanfarin ár. Eru nú
þegar 6—-7 ár síöan, að nefnd var
sett til þess að undirbúa bygg-
ingu æfingaskóla, og veitti Al-
þingi nokkurt fé á tveim þingum
til þeirra framkvæmda. Hefur
það fé ekki verið notað enn.
Vorið 1950 skipaði ráðuneytið
bygginganefnd Kennaraskólans,
sem unnið hefur að þeim málum
síðan. Tók það mjög langan tima
að fá hjá yfirvöldum bæjarins
ákveðinn stað fyrir skólann, sem
nefndin væri ár.ægð með. Sá stað
ur er nú fenginn og undirbúningi
af hálfu nefndarinnar svo langt
komið, að hægt hefði verið að
byrja að byggja á þessu ári, ef
fjárveiting hefði verið fyrir
hendi.
Bygginganefndin gerði ítrek-
aðar tiiraunir til þess í fyrra að
fá f járveitingu inn á fjárlög þessa
árs, en því var synjað.
Nú síðastliðið vor sendi bygg-
inganefndin hæstvirtu mennta-
málaráðuneyti erindi þess efnis,
að tekið væri á fjárlög, fyrir árið
1953 fjárveiting til kennaraskóla-
byggingar, að upphæð ein milljón
Icróna.
Þrátt fyrir þessi tilmæli nefnd-
n’innar og margendurteknar
áskoranir frá ýmsum samtökum
vennarastéttarinnar og margra
ára kröfur frá starfsmönnum skól
ans, hefur hæstvirt ríkisstjórn-
rkki tekið upp neina slíka fjár-
veitingu á frumvarp til fjárlaga
?vrir árið 1953.
Þennan seinagang í höfuðvel-
'erðarmáii Kennaraskólans telj-
um við starfsmenn hans alger-
lega óverjandj á allan hátt, sér-
staklega þegar þess er gætt, að
bæstv. ríkisstjórn hefur áætiað í
fjárlagafrumvarpi nokkrar veru-
iegar upphæðir til byggingafram-
lrvæmda samhærilegra stofnana
t. d. Menntaskólans í Reykjavík.
Nú er það víðs fjarri okkur að
vilja á neinn hátt spilla málstað
Menntaskó1ans eða amast við þvi,
að hann fái réttmætum kröfum
fullnægt. Við skiljum mætavel,
að þar er um brýna nauðsyn að
ræða.
En þeirri röksemd, sem borizt
hefur okkur til eyrna, að Mennta
skólinn eigi að ganga fyrir Kenn-
araskólímum, af því að þar sé
þörfin brýnni — henni mótmæl-
um við harðlega.
Þau mótmæli viljum við rök-
'tvð.ia með því að benda á aðeins
tvennt:
1) Kennaraskólinn er að þvi
leyti verr r.ettur, að ntarfsemi
hans fer fram víðsvegar um bæ-
inn, eða auk Kennaraskóians
sjálfs í Grænuborg, Miðbæjar-
skólanum, I.augaveg 118, Sund-
höilinni og Iþróttaskólanum við i
Lindargötu. Þarf naumast á það
að benda hvílík timaeyðsla, erfiði |
og óþægindi af þessu leiðir bæði ,
fyrir nemendur og kennara. '
2) Kennaraskólahúsið er að
fleystu leyti óvandaðra hús og
verr úr garði gert á allan hátt en
Framhald á bls 13
ÍTÓNLEIÍÍAR SINE@NÍU«
HLJÓMSVEITARINNAR
FYRSTU tónleikar sinfóníu-
hljómsveitarinnar á þessum vetri
fóru fram í Þjóðleikhusinu síð-
astl. þriðjudagskvöld undir stjórn
Olav Kjellands. Ef dæma má
eftir bj'rjuninni má vænta mik-
ils af tónleikum hljómsveitar-
innar í vetur.
Tónleikarnir hcfust með for-
leik Jóns Leifs, er hann kallar
„Minni Islands" og sammn er um
íslenzk þjóðlög og stemmur. -—
Aðaluppistaðan er þó tvísöngs-
lagið „ísland farsælda frón“.
Hefur verk þetta verið flutt áð-
ur undir stjórn höfundarins, en
naut sín nú miklu betur, enda
var það svo vel æft og flutt,
að ég tel vafasamt að hægt sé
að leika það betur. Verkið er at-
hyglisverð tilraun til að skapa
’slenzka tónlist, — íslenzkan stíl.
Með notkun hinna íslenzku stefja
er hér óneitanlega um rammís-
lenzkt verk að ræða. En um hitt
gætu verið skiptar skoðanir
hvernig tónskáldinu tekst að
tengja stefin saman í sterka heild
— í sinfónískt form. Fljótt á
iitið virðist manni, sem forleik-
urinn sé „potpourri“-legur, er.
þegar betur er að gætt, er ekki
svo. Hann er þrískiptur í formi
ig ber nokkurn keim af sónötu-
Cormi í sér. En eiginiega er héi
um söguskáldskap að ræða, því
fyrir höfundinum vakir víst
betta: Fyrsti þáttur forleiksins
lýsir gullaldartímabilinu, mið-
raflinn niðurlægingu miðaldanna
og endirinn endurreisn og sigri.
Margt er hér nýstárlegt, og gæti
vel orkað tvimælis hversu ís-
lenzkt það er, en um það vcrður
ekki villst, að margt er fagurt og
djúpt hugsað eins og t. d. mið-
kaflinn í öllum sínum trega. í
lok forleiksins birtist iag Jóns
við Fánasöng Einars Beneclikts-
sonar. Það er óþjált til söngs
en verkar sannfærandi í um-
hverfi sínu í forleiknum og miss-
ir ekki marks. Eins og fyrr seg-
ir, var forleikurinn fluttur á
glæsilegan hátt, og á Olav Kjel-
land heiður og þakkir skyldar
fyrir þá miklu alúð og nákvæmni
sem hann hefur sýnt við' flutning
þeirra íslenzku verka, er hann
hefur leikið til þessa. Vonandi
koma fleiri á eftir.
Á eftir lék stroksveit hljóm-
sveltarinnar tvö ljóðræn lög eftir
Grieg: „Hjartasár“ og „Vorið“.
Yndisleg lög og yndislega leikin.
Að lokum lék hljómsveitin
fyrstu sinfóníu Brahms. Þetta risa
verk naut sín svo prýðilega í
meðferð hljómsveitarinnar að
undrum sætti. Kom hér vel í ljós
hvers vor unga hljómsveit er
megnug, þrátt fyrir smæð sína
(of fá strokhljóðfæri), og hver
afburða snillingur Kjelland er
sem hljómsveitarþjálfari og
stjórnandi. Var verkið byggt upp
af magnaðri kyngi, svo að þess
gætti vart hversu vöntun á nógu
mörgum strokhljóðfærum er til-
finnanlegur. En þess er þá einnig
vert að geta, að hver hljómsveit
og hver stjórnandi er öfundsverð
af öðrum eins forfiðlara og Björn
Olafsson er, sem hrífur hina með
sér.
Þetta voru í sannleika skínandi
fagrir tónleikar. En svo kemur
skuggahliðin: of margar bekkja-
raðir göptu tómar í hir.u glæsi-
lega Þjóðleikhúsi. Þetta er
hneyksli, sem vonandi hendir
ekki aftur, þegar sinfóníuhijóm-
sveitin leikur.
Olav Kjelland var hyllíur ákaft
að tónleikunum loknum. Hann
er jötunn í list sinni. Hann hef-
ur sterkan hnefa og silkimjúka
hönd". Og hljómsveitm, — sem
einnig var hyllt að makleikum
og á hinn mesta heiður skilið,
var sveigð undir vilja íoringja
síns í einu og öllu, en á þann
hátt einan skapast sönn list í
flutningi. P. í.
- PreslÉoífiinp-
lögisi
Framhald af bls. 10
valdið til að reisa hús sitt á. —
Hins vegar getur réttur þess, ef
hann er notaður, orðið nokkur
hemill á skefjalausan áróður.
En þessi aðferð gengur vel x
fólkið, því hún er „lýðræðis-
I5g“. En hún er ekki að sama
skapi réttlát. Og prestskosninga-
lögin ætlast ekki til að henni sé
fylgt. Annars hefði löggjafinn
sparað sér allt ómak um hinar
flóknu lögmætu kosningar, og
látið lögin frá sér fara sem hver
önnur almenn kosningalög.
En af því er hér hefir sagt
verið, má hver maður sjá, að
fjarri fer, að á umsækjanda þurfi
að vera réttur brotinn, þótt ann-
ar með færri atkv. að baki sé
fram yfir hann tekinn. Ef kosn-
ing er ólögmæt hafa söfnuðirnir
látið undir höfuð leggjast að
tryggja rétt hans. Og ef svo fer,
kemur til kosta veitingavaids-
ins, og þá á hann ekki réttinn,
nema hann eigi hann að áliti
þess. Lárus Arnórsson.
liöfum fengið
amerískar
Gaberdine-skyrtur
Köflóttar sportskyrtur
í|)róttaboli
Sportboli
Dömupeysur
Barnagalla
Ullarvettlinga
Veski, o. m. fl.
Munið
MARGT A SAMA STAÐ
Góður sendiferðabíil
óskast til kaups nu þegar.
Tilboð merkt ,,Sendiferðabíll“ —901,
sendist afgr. Mbl. fyrir föstudagskvöld.
APOTEIÍ
vantar ábyggilega stúlku til afgreiðslustarfa. — Uppl.
um aldur, menntun og fyrri störf sendist Morgunblaðinu
merkt: „Apótek — 897“.