Morgunblaðið - 06.11.1952, Blaðsíða 1

39. árgangiu
254. tbl. — Fimmtudagur 6. nóvember 1952.
PrentsmiSja Morgunblaðsins
lé síSur
»
r Eisenhowers var glæsilegur
Kosinn með iieiri ot-
kyæðnm en nokkur
ennor Sorssti
Bondarikjanna
Einkaskeyti til iVIbl. frá Keuter.
I’AÐ cr nú ljóst orðið að úrslitin í forsetakosningunum í
Bandaríkjunum eru glæsilegur sigur fyrir Eisenhower og
republikanaflokkinn. Þó má segja að fyrst og fremst séu
jiau persónulegur sigm- fyrir Eisenhower, því að meirihluti
republikanaflokksins er namnur og óviss í kosningum þeim,
sem samtímis fóru fram til fulltrúadeildar og öldungadeildar
Bandaríkjaþings.
Hinn glæsilegi sigur Eisenhowers lýsir sér fyrst ög
fremst í eftirtöldum atriðum:
1) Hann hefur fengið meira atkvæðamagn en nokkur
annar frambjóðandi í forsetakosningum, eða meir en
30 milljón atkvæði.

2) Hann hefur unnið meirihlutá í fimm af suðurríkj-
unum, sem jafnan eftir þrælastríðið haía verið traust-
ustu virki demokrata.
3) Hann hefur unnið meirihluta í stórborgum landsins,
þrátt fyrir það að þær hafi í undanförnum forseta-
kosningxún verið sterkasti stuðningur demokrata og
þrátt fyrir yfirlýsingar verkalýðsfélaganna um stuðn-
ing við Stevenson. Það cr — verkalýðurinn studdi
Eisenhower.
4) Hann hefur hlotið mjög traust fylgi bænda um gervöll
Bandaríkin, en þeir hafa allt frá því Roosevelt sigraði
með fylgi þeirra 1932 fylgt demokrötum að máli.
Meirihluti republik-
ubg<es á þingi niauiusiiir
NEW YORK, 5. nóv. — í kosningunum til bandaríska þingsins,
sem fram fóru samtímis forsetakosningunum, er meirihiuti repu-
blikana miklu naumari en í forsetakosningunum.
Talningu var ekki lokið til
fulls siðast er til var vitað. Þá
var þó ljóst, að repuþlikanar
fengju meirihluta í fulítrúadeild
þingsins og líkur til að svo færi
einnig í öldungadeildinni.
Síðustu tölur voru þessar:
í FULLTRÚADEILDINNI
Repuþlikanar .. 215 fulltr.
. Demokratar . .. 201 —
s Ótalið .......... 18 —
Á 9. SÍÐU blaðsins í dag birt-
ist fyrri hinti af ræðu hins
liýkjörna forseta Bandaríkj-
:mna, Eisenhowers hershöfð-
ingja, er hann flutti 16. okt.
og gaf þar stuttoröa lýsingu
á, þar sem hann lýsir við-
öorfinu í ^eimsmáiunum eftir
hið mikla kommúnistaþing í
Moskvu og hvað þar kom
fram.
í síðari hluta ræðunr.ar, er
birtist í næsta blaði, lýsir
liann hvernig frjálsar þjóðir
eigi að bregðast við til að
leysa vandamál sín.
I OLDUNGADEILDINNI
Republika'nar .. 48 þingm.
Demokratar ... 47 —
Ótalið .......... 1 —
I síðasta kjördæminu, sem
talningu er ekki lokið í hafði
republikaninn forustuna. Er því
iíklegt að republikanar fái 2
þingmanna meirihluta í öldunga-
deildinni. Ef demokratar hlytu
þingmanninn, þá væri.talan jöfn,
en Nixon varaforseti tæki þá
sæti í deildinni og yrði eins kon-
ar oddamaður.
Reknetjaveiði
Korðmanna 201
þúsnnd tunBiur.
BERGEN 5. nóv. — Nú er talið
lokið reknetjaveiðunum á hafinu
við Færeyjar. — Hafa verið þar
miklir stormar að undanförnu og
eru bátar að búast til heimferð-
ar. Vitað er um 9 báta, sem nú
eru komnir heim eða á leið til
lands með samtals 5223 tunnur
síldar. Tveir bátar eru enn eftir
á miðunum.
Reknetjaveiðar Norðmanna við
ísland og Færeyjar í sumar og
haust nema nú að aflamagni 201
þúsund tunnum síldar.
Hver tekor sæfi
Achesons!
John Fosfer Dulles?
Paul Hoffman?
ingshæð
eða Thomas Dewey?
Bíiast um Þríhym-
IViesta atkvæðamagn sem
þekkzt hefur
STRAX og fyrstu fréttir fóru að
berast af tainingu atkvæða í
fyrrinótt hafði Eisenhower for-
ustuna og hélt henni æ síðan.
Kl. 5,50 hélt Stevénson ræðu í
sjónvarp og útvarp, þar sem hann
viðurkenndi ósigur sinn.
En allan daginn í gær hélt
talning atkvæða áfram og er taln
ingu atkvæða var langt komið
seint í gærkvöldi hafði Eisen-
hower hlotið 30,1 milljón atkv.,
en Stevenson 24,2 milljónir. Var
þá • ljóst, að Eisenhower hefði
meirihluta í 38 ríkjum með 429
kjörmenn, en Stevenson meiri-
hluta í 9 ríkjum með 89 kjör-
menn. Enn mátti ekki á njilli sjá,
hver úrslit yrðu í ríkinu Miss-
ouri, heimaríki Trumans, forseta,
en því bera 13 kjörmenn. , *
Eisenhower hafði miklu meira
fylgi en menn bjuggust við í stór
borgunum New York, Chicago,
Philadelphia, Detroit og Los
Angeles, í sumum þeirra jafnvel
meirihluta. Þetta átti sinn þátt. í
því að hann vann fjölmennustu
ríkin, sem flesta kjörmenn gáf-u,
s.,s; New York, Illinois, Pennsyl-
vaniu, Michigan, Californiu og
Ohio.
Etsenhowed' sigraði i 5
Suðurríkjum
ÞÁ HAFÐI það sína þýðingu, að,
þau einsdæmi gerðust að Eisen- ]
hower hlaut mikið fylgi í Suður-
ríkjunum. Hlaut hann meirihlutaj
í fimm þeirra: Florida, Tennessee,
Texas, Oklahoma og Virginia. En
Suðurríkin hafa jafnan síðan á
dögum þrælastríðsins talizt svo
traust virki demokrata, að það
hefur þótt samnefni að vera
suðurríkjamaður og að vera
demokrati. ,
Glæsilegastur var sigur Eisen-
howers samt í Miðvesturríkjun-
um á Vesturströndinni og á Aust-
urströndinni, en í öllum ríkjum i
þessum hlutum Bandaríkjanna
hafði hann sigur með yfirburð-
um.
Hvað bjó undir sigrinum ?
FRÉTTARITARAR og
stjórnmálamenn í Bandaríkjun-
um voru í gær mjög önnum kafn-
ir við að reyna að skýra og draga
ályktanir af hinum óvæntu úr-
siitum þessara kosninga. Þó marg
ar ástæður séu fram dregnar, eru
þeir þó yfirleitt sammála um að
eftirtalin atriði hafi mestu valdið
um sigur Eisenhowers:
Loforð hans um að reyna að
ljúka stríðinu í Kóreu.
Áherzlan, sem Eisenhower
j lagði á að hreinsa burt spillingu
;í stjórnmálum landsins.
Fleiri neyttu kosningaréttar
síns en nokkru sinni fyrr.
| Ungt fólk virtist skipa sér mjög
í lið með Eisenhower. >
j Stjórn Trumans forseta var
^ orðin all óvinsæl, sérstaklega í
Suðurríkjunum. *
j Viðhorf Suðurríkjamanna^ til
stjórnmálanna hefur breyzt mik-
ið á síðustu árum, vegna aukins
iðnaðar.
Hver verður utanríkisráðherra?
SIGUR Eisenhowers og republik-
ana í forsetalsosnmgunum mun
valda miklum umbyltingum í
æðri og lægri stjórn opinberra
stofnana í Bandaríkjunum. Repu-
blikanaflokkurinn tekur við völd
um eftir 20 ára valdatímabil
demokrata.
Eftir bandarískum stjórnar-
venjum táknar þetta mannaskipti,
ekki aðeins í æðstu stjórn lands-
ins, heldur niður eftir öllum rcð-
um starfsmanna rikisins. Þegar
Eisenhower tekur við völdum 20.
janúar n.k., verða mannaskipti í
ekki færri en 12 þúsund opinber-
um stöðum, þar á meðal verður
skipt um sendiherra víða um
lönd.
| Menn bíða þó með mestri eftir-
j væntingu eftir því að sjá, hvernig
ráðuneyti Eisenhowers verður
skipað og aðrar þjóðir þá sérstak-
lega eftir því hver verði nýr ut-
anríkisráðherra. Þykja þrír meipi
einkum koma til greina, sem í
kosningabaráttunni voru ráðu-
nautar Eisenhowers í utanríkis-
málum. Það eru þeir John Foster
Dulles, sem þekktastur er fyrir
þátt sinn að friðarsamningunum
við Japan s.l. ár, Paul Hoffmari,
sem var fyrsti framkvæmdastjófi
Marshall-hjálparinnar í Evróp.u,
og Thomas Dewey, er var fram-
bjóðandi republikana við forseta
kosningarnar 1944 og 1948.
.... n
Samstarf mlSSi frjál&ra þjóða
TÓKÍÓ, 5. nóv. — Stöðugir bar-
dagar ggysa um hina þýðingar-
miklu Þríhryningshæð á Kóreu-
vígstöðvunum. Eftir að komm-
únistar höfðu átokkt liðssveitum
S. Þi af hæðinni, gerðu herflokk-
ar Suðu-r-Kóreu-manna tilraun
til að ná henni aftur á sitt vald.
Þeii: mættu harðri mótspyrnu
kommúnista og náðu ekki upp á
topo hæðarinnar. — Reuter.
STRAX og hin nýja stjórn Eisen-
howers setzt að völdum mæ.ta
henni ýmis vandamál, bæði á
sviði utanríkis- og innanríkis-
mála. Hinar frjálsu þjóðir um
víða veröld eiga mikið undir því
komið hvernig utanríkisstefna
republikana-stjórnarinnar verð-
ur. . .
Stjórnmálafréttaritarar telja
litlar líkur til að republikana-
stjórn ur.dir forustu Eisenhow-
ers muni hneigjast til einangrun-
arstefnu. Eisenhower sé alþekkt-
ur fyrir víðsýni og hann hafi þar
að auki haft náin kynni og vin-
áttu við Evrópuþjóðir.
Með hliðsjón af fyrri afskipt-
um Eisenhowers af Atlantshafg-
bandalaginu telja fréttaritarar að
hann muni hvetja til að hrað^ð
verði vígbúnaði Evrópuþjóþ-
anna.-Talið er, að samstarf vei;ði
tekið upp að nýju milli Breta og
Bandarikjamanna í atomorku-
málum, að Eisenhower stingi upp
á efnahagsbandalagi allra frjálsra
þjóða og haldin verði alheimsráð
j stefna Um-það. Að líkindum raun
hann stöðva «fnahagsaðstoð i bún
ingi gjafa, en lækka eða ryðja úr
vegi innflutningstollum og öðr-
um höftum í Bandaríkjunum. —
|Talið er að hann styðji að efna-
: hagsþróun í vanyrktu löndunum.