Morgunblaðið - 08.11.1952, Blaðsíða 2

r 2
MORGUTSBLAÐIÐ '
Laugardagur 8. nóv. 1952 1
."Ffúa-
Fólslegar árdsir Hannibals
'ú menntaskólana í iandina
ógber þá í £»lekking>
csr cg
) h-
\*W

HANNIBAL VALDEMARSSON hélt einhverja óvönduðustu
og btfihkingfarkenndnstu ræðu i gær á fundi neðri deildar,
sem enn hefur heyrzt á þessu þingi. Til umræðu var frum-
varp það um að leyfa að miðskóladeild starfi við mennta-
skóla iandsins flutt af tíu þingmönnum úr þremur flokk-
um. Lvðskólafrömuðiirinn að vestan ;fann þar kærkomið
tilefnt lil að ráðast með ofstopa miklum gegn því, að mennta
skólar landsins störfuðu áfram sex vetra skólar, sem að
beztn skólamanna yfirsýn er einsýnt talið happasælast. Var
málflutningur Hannibals allur með þeim æsingi og þar svo
gjörsamlega höfð cndaskipti á sannleikanum, að með fá-
dssraum var. Gekk rógur hans um Menntaskólann á Akur-
eyri og forysíumenn hans þó sérstaklega ur hófi fram, auk
fullyrðinga lians um óstjórn Menntaskólans hér í Reykja-
vík. — Mun hinn illkvittnislegi málflutningur lýðskóla-
mannsins verða rakinn nánar hér á eftir.
KNGIN BREYTING
Á FRÆÐSLULÖGLNUM
Magnús Jónsson, fyrsti flutn-
ingsVnaður frumvarpsins, hélt
st-utta framsöguræðu með mál-
inu. Kvað hann hér ekki farið
fcam á neina breytingu á núgild-
andi fræðslulögum, aðeins væri
bepið um heimild til þess fyrir
fráeðslumálastjórn að leyfa mið-
skpladeild við menntaskólana, ef
ásj:æður eru til þess og aliar að-
stqpður góðar. Mun þetta fyrir-
komulag tíðkast víðast hvar í ná-
grannalöndunum og er það ein-
rótna álit forystumanna mennta-
fikplanna, er manna bezta þekk-
infeú og reynslu hafa í þessum
maium, að farsælast sé að mið-
skóladeild starfi í tengslum við
inenntadeildina; að skólinn sé
sejkývetra skóli. Óeðlilegt sé og
C'frýálslegt í mesta máta að svipta
menntaskólana miðskóladeildinni
með lögum, þar sem henni verði
áaætlega komið við, sökum hús-
rwpis og kennarakosts, svo sem
við Menntaskólann á Akureyri.
ÁBTÆÐULAUST AÐ KLJÚFA
MENNTASKÓLANA
Aftur á rnóti virðist eðlilegt að
þetta sé fremur framkvæmdar-
íiþiði en laga og geti ráðherra
■úéskurðað hvenær slíkar aðstæð-
ur séu fyrir hendi. Kvaðst Magn-
■ús yænta þess, þar sem ekki væri
•um neina breytingu á fræðslulög-
gjcfinni heldur aðeins skilyrta
keimildarveitingu að ræða, að
Jsingmenn sýndu frumvarpinu
fúllan stuðning og mætu þörfina
á að koma málinu i framkvæmd.
T. d. væri nú menntaskóli orðinn
á Laugarvatni, en naumast
myndi það verða áiitið heppilegt
að fella þá um leið niður mið-
skóladeildina, er þar hefur starf-
að og málum væri svo háttað á
Akureyri, að hús myndu brátt
standa þar auð og fastir kenn-
arar ekki hafa næg verkefni, ef
miðskóladeild væri .ekki leyft að
starfa við skólann.
VÍSVITANDI
ELEKKINGAR
Hannibal Valdemarsson stóð
þá upp og andmælti ræðu Magn-
úsar, með æsingi og búklátum
miklum. Kvað hann frumvarpið
í fyrsta lagi borið fram til breyt-
ángar á röngum lögum! Ekki
væri hægt að koma nemenduin
tii náms í menntadeildum Akur-
eyrar og Reykjavíkurskólans, ef
miðskóladeild fengi að starfa þar,
J/vi nemendur hennar hlytu einir
þann forgarígsrétt að skipa
menntadeildina og þeir væru ein-
göngu frá Akureyri og Reykja-
t (Þess skal látið gqtið, að í ar
c| meir pri helmingur nemenda
x^ð Akúreyrárskólarin utanbæj-
íirfólk). ‘ *- ■
•4Cvao Hannjb.al.hirigúð til einu
Jeiðina fyrir nemendur af lands-
Lyggðinni hafa verið þá til náms
í menntadeild skólanna, að ein-
hver hætti þar námi!
LIFI SKIPULAGIÐ!
Kom Hannibal síðan fram
með höfuð röksemcl sína: að
frumvarpið raskaði skipulag-
inu í skólamálunum og allri
niðurflokkun á því sviði!
Virtist hann vilja fórna
öllu, ef hann fengi aðeins að
halda í skipulagið og mætti
það á engan hátt skerða, þá
væri voðinn vis. Kom þar
fram starblincl dýrkun á vél-
rænu kerfi í menntamálum
þjóðarinnar, er hefði að engu
umbótatillögur reyndustu
manca.
Vék hann síðan að þeirri ó-
þinglegu meðferð, er þctta mál
hefði sætt, ,,þingmenn hefðu rott-
að sig saman um það, sitt spyrðu-
bandið úr hverjum flókki“ og
drepa ætti það helzt í nefnd. Alls
ekki mætti gera Menntaskólann
á Akureyri að ,,skólabákni“ með
300 nemendum, það myndu upp-
eldisíræðingar livar sem er í
heiminum telja algjörlega ó-
hæfu! Auk þess væri það stór-
hættuiegt frá uppeldislegu sjón-
armiði að láta unglinga frá 13
til 19 ára nema í sama skóla
sökum illra áhrifa, er hinir eldri
gætu haft á hina yngri, og sex
ára skóli væri stórt spor aftur á
bak, stórhættuleg stofnun sál-
fræðilega séð.
„ÞEIM VAR EG VERST.. . .“
hefði hann hlotið menntun sína,
tekið gagnfræðaprófið, og hann
vildi því alls ekki spilla honum
né skemma með því að leyfa nú
þar miðskóladeild.
Lauk Hannibal svo- máli sínu
með þeirri lokaröksemd, er hann
taldi sanna ágæti máis síns og
innsigla að fullu réttmæti þess
að svipta menntaskóla landsins
tveimur neðstu bekkjunum, að
fræðslumálastjóri sjálfur væri
því fast fylgjandi.
ALDURSMUNURINN
Magnús Jónsson svaraði prýði-
lega ódæmunum í ræðu Hanni-
bals. Benti hann honum á að
illa hefði honum skotizt lögvísin,
ef hann héldi að frumvarpið væri
borið fram við röng lög. Engar
reglur væru í frumvarpinu um
miðskóla, heldur væri mennta-
skólunum aðeins heimilað að
halda uppi miðskóladeild, ef að-
stæður leyfðu. Það væri engin
breyting á náminu þótt bæði
'miðskóladeild og menntadeild
væri leyft að starfa undir sama
þaki, ef húsrými væri nægilegt
og undarleg andstaða þeirra
manna, sem það vildu meina,
gegn eindregnum óskum mennta-
skólakennara og rektors lands-
ins.
Ekki væri síður að marka orð
þeirra manna, er byggt hefðu
upp og stjórnuðu menntaskólun-
um fyrir norðan og sunnan, en
fræðslumálastjóra og lýðskóla-
mannsins. Varðandi þá íuliyrð-
ingu að óhollt væri að hafa ung-
linga á ýmsum aldri saman í
skóla, kvaðst Magnús aldrei hafa
vitað til þess að sá aldursmunur,
er hér væri um að ræða hefði
háð þeim í félagslífi, heldur ver-
ið þeim til þroskunar og bóta á
margan hátt.
ENGUM NEMANDA MISMUN-
AÐ í MENNTASKÓLA
Stórfurðuleg væri sú fullyrð-
ing Hannibals, að innanskóla-
nemendur sem í gagnfræðadeild
menntaskólanna hefðu numið,
fengju einir rétt til setu í mennta
deild og til þess að afnema það
misrétti yrði að fella gagnfræða-
eða miðskóladeildina niður. Aldr-
ei hefði neinum nemanda verið
vísað frá námi í menntadeild
M. A. svo hann vissi.
Innanskólamönnum væri í
engu heldur ívilnað, prófunum
réði ekki hver skóii sjálfur, held
tairíMsviðsM
rsndi Péfuts Thorsfeinssonar á aðalfUndi L!U
Vítin væru til að varast þau u.r kæmu þau frá öðrum aðilum.
og þar væri nærtækast dæmið Væri þvi alis elcki hægt að halda
AÐALFUNDI LIU var haldið
áfram í gær. í gær var skýrt frá
því hér i biaðinu, að fundurinn
hófst á fimmtudagsmorgun og þá
var og skýrt frá meginstörfum
fundarins þann dag. — Síðari
hluta fimmtudagsins og um
kvöldið komu fram og voru
ræddar margar tillögur frá ein-
stökum fulltrúum, sambandsfé-
lögum og sambandsstjórn. Var
tillögum þessum vísað til nefnda.
Fundinum lauk kl. 10,30.
Fundinum var haldið áfram í
gær kl. 2, en íram að þeim tíma
störfuðu nefndir að þeim málum,
sem þeim höfðu verið fengnar til
meðferðar.
Fundurinn í gær hófst með
því, að Pétur Thorsteinsson, deild
arstjóri í utanríkisráðuneytinu,
flutti erindi um utanríkisviðskipti
á þessu ári.
í upphafí máls síns drap deild-
arstjórinn á ~pá örðugleika, sem
að utanríkisviðskiptunum ,'-iafa
steðjað á þessu ári. í fyrsta lagi
er aflabresturinn á sumarsíld-
veiðunurn og í öðru lagi hið mikla
verðfall á öllu feitmeti.
Ennfremur varð vart nokk-
urra örðugleika á' sölu á þurrk-
uðum saltfiski og á freðfiski á
Evrópumarkað. Að visu er nú
nokkurn vegin búið að tryggja
sölu á mestum hluta þess freð-
fisks, sem framleiddur hefur
verið á Evrópumarkað, en útlit
er fyrir, að afskipunum verði
eigi iokið fyrr en á fyrsta árs-
fjórðungi næsta árs. Hins vegai*
hefur freðfisksala til Bandaríkj-
anna gengið vel, að öðru leyti en
því, að enn er óvissa um sölu á
nokkru magni af þorski, sem þar
liggur. Einnig hefur gengið vel.
sala á blautum saltfiski til ým-
issa landa,. einkum Ítalíu og
Grikklands. i
Þessu næst rakti Pétur Thor-
steinsson söluna til einstakra
lar.da, hversu gengið hefði að
selja og hve mikið magn væri
selt.
Þá ræddi deildarstjórinn um
jafnvirðisviðskiptin við ýmis
lönd, gerði grein fyrir í hverju
þau væru fólgin og ýmsum þeim
örðugleikum, sem við þau væru
bundin. Allalgengt er, að jafn-
virðiskaupalöndin óski eftir að
selja okkur sömu eða svipaðar.
vcrutegundir í skiptum fyrir fisk-
inn, cn hins vegar ef ekki nægi-
lega rúmur markaður hér á landi
fyrir sumar af vörum þessum.
Pétur Thorsteinsson lauk máli
sínu með því að segja, að við
ýmiss vandamál væri að fást í
þessum efnum, en það mættí
ekki gera menn svartsýna um of-
Örðugleikarnir væru til þess að
yfirstíga þá. Var erindi deildar-
stjórans mjög ítarlegt og ger'ðu
fundarmenn góðan róm að því og
þökkuðu það með lófataki, auk
Framhald á bls. 10
Engin annarlcg vitni hafa veriö
feidd gegn Uafidóri á Kirijulióli
Framferði hans sjálfs leiðir greiniiega í ijós
veilurnar í skapgerð hans j
Herra ritstjóri,
um Menntaskólann í Reykjavík,
sem væri svo setinn, að hann
stæðist ekkert heilbrigðiseftirlit.
Þar væri líka stjórn skólans ,,far-
in gjörsamlega úr böndunum“
sökum nemendafjöldans og bað
hann þingmenn þess lengstra
orða að láta ekki undan metnað-
argirnd M. A. í höíðatölumálun-
um með því að samþykkja frum-
varpið!
Lýsti þó lýðskólamaðurinn síð-
an yfir, að hann elskaði engan
skóla þó til jafns við M. A., þar
því fram með nokkrum rétti, að
verið væri að mismuna æsku-
mönnum, þótt menntaskólarnir
væru sex vetra skólai^sem verið
hefur.
Það væri til lítils sóma fyrir
þingið að fellá þetta frumvarp,
sagði Magnús að lokum, þar sem
þetta fyrirkomulag er hinu miklu
happasælla og hentugra í hví-
vetna, enda engin ástæða til að
útiloka heimild fyrir ráðherra og
fræðslumálastjóra til þess að
skipa svo málum.
íi tf
•gumveitta
O
við liolræsagerS
C
Tillaga Sjálfsiæðisjiingmanna
í GÆR var iagt nýtt frumvarp til laga fram á þingi, er fjallar um
aðstoö ríkissjóðs við sveitarfélög til holræsagcrðar. Flutningsmcnn
þess eru Sjálfstæðismennirnir Ingóifur Jónsson, Sigurðar Bjarna-
son,-Jóhann Ilafsteiu, Magnús Jcnsson og Jónas Rafnar.
HELMINGUR STOFN-
KOSTNADAR
Rikissjöðúr- v'eltir svéitár'fél’ög-
um aðstoð til þess áð leggja hol-
ræsi, sem gerð eru samkvæmt
fyrirmælum þessara laga.
Styrkúr ‘ ríkissjóðá ' ræf ’ til
Frh. á bls. 12.
UNDANFARNA hefi ég verið í
burtu og þess vegna ekki fylgst
með blöðunum fyrr en nú. Við
lestur Tímans sé ég raunar, að
injög er dregið af þeim skríf-
íinnum, sem undanfarnar vikur
hafa nærri daglega birt skamm-
argreinar um mig í því blaðinu.
Nú um víkuskeið hefur aðeins
ein slík grein komið í Tímanum
og þarf naumast að taka það
fram, að það er frændi minn
Halldór frá Kirkjubóli, sem velli
hefir haldið, eftir að Guðbrandur
Magnússon og aðstoðarmenn hans
hafa hopað af hólmi.
Um þetta skrif Halldórs þarf
ég ekki að vera fjölorður. Hon-
um hefði verið nær að fylgja
fórdæmi Guðbrands, svo auðsæ
sem gremja hans og sárindi yfir
óförunum eru.
Hið eina, sem nú kemur fram
j hjá Halldóri, er það, að hann
lætur svo, sem ég hafi þótzt
ekki aðeins vera frændi hans,
hcldur líka „kærasta“. „Sá hefur
nóg sér nægja lætur“, segir máls-
hátturinn, og þykir mér alveg
nóg á mig lagt að vera frændi
Halldórs, þó hinu sé nú ekki bætt
við, að ég hafi verið „kærasta“
hans, enda skil ég ekki hvemig
Halldór telur að slíku hefði ver-
ið varið.
Annars er það. gott dæmi um
hræsni Tímamanna, að þqir skuli
þneykslast svo mjög yfir þvi, að
ég læt mér nægja að skrifa stáfi
mína þrjá undir þessi bréf, því
þessi hneykslissöngur heyrist
einmítt úr hinum sömu dálk-
um Tímans, þar sem liinir tor-
kennilegustu höfundar með mjög
annarlegum hcitum eða skamm-'
stöfunum í nafna stað, láta yfir-
leitt til sín heyra, svo sem allir
lesendur Tímans kannast við. í
dag skrifaði þar t. d. „Ö + Z“.
E. t. v. finnst Halldóri frænda,
minni lærdómsbragur á þessari
skammstöfun en mínum óbreyttu
stöfum. En hvernig hann skýrir,
að annað sé merki göíugmennsku
en hitt gerspillingar, skil ég ekki.
Þó að í litlu sé, er hér enn eitt
dænii þess, að Tímamenti vilja
láta annað siðalögmál giitía fyrir
sig heldur en aðra.
Halldór kvartar mjög undan
því, að annarleg vitni hafi verið
leidd á móti sér um óheilindi
hans í bindindismálunum. Það
er aigjörlega missikiingur hjá
Halldóri, að nokkur annar en
hann sjálfur hafi verið leiddur
sem vitni í þessu máli. Hann
fæst ekki til að birta skýrslur
um vínveitingaleyfi ungra Fram,
sóknarmanna. Hann þegir um
vínvcitingar Framsóknarfoikks-
ins og Sambands ísl. samvinnu-
félaga á Hótel Borg. Hann finn-
ur ekki einu orði að hinu óverj-
andi íramferði Guðbrands Magn
ússonar nm vínsendingar tii
barna og unglinga víðsvegar á
landinu.
Maður með slíka sögu í bind-
indismálunum hefir sjálfur :ann-
að svo áþreifanlega, að eklci þarf
oröum að því að eyða, að áhugi
hans í þessum málum er yfir-
hugaður aí pólitísku ofstæki og
hlindri iö.ngun til þjéss úþ, ijá séí
niður á andstæðingunum. . , ,
i E, F. K. j'