Morgunblaðið - 21.12.1952, Page 11

Sunnudagur 21. des. 1952

MORGVNBLAÐIÐ
11
GllÍjRUMldur H. Pálssoií, kemiari - Mennfaskólinn 'jónas Á. Jónasson, — Gullfossi fagnað
Miiiiíingarorð
AÐFARANÓTT 13. þ. m. lézt
í Landsspítalanum Guðmundur
H. Pálsson, kennari við Mela-
skólann. Hann var fæddur 20.
júlí 1918 og því aðeins 34 ára
að aldri.
Lengi hafði þar staðið tafl milli
lífs og dauða, tafl, sem fyrirsjá-
anlegt var orðið, að ekki gat
endaö nema á einn veg, en lífs-
þróttur sá, sem dauðinn þurfti
þar að sigra var óvenju mikill
og þess vegna varð taflið bæði
langt og erfitt. Okkur, sem eftir
sitjum, gengur erfiðlega að átta
okkur á, að öll sú orka og allt
það líf, sem Cuðmundur Pálsson
bjó yfii% sé nú horfið sjónum
okkar. Á morgun fylgja samt
ástvinir hins og kunningjar hon-
um til hinztu hvíldar.
Kennarastéttin hefur, við frá-
fall Guðmundar, séð á eftir ein-
um bezta félaga sínum og einum
ágætasta kennara þessa lands og
með honum hverfur góður dreng-
ur og vinsæll. Þegar slíkur ágæt-
is maður er kvaddur hinztu
kveðju, koma margar minningar
fram í hugann. Mér er fyrst í
minni, þegar ég kynntist Guð-
mundi í fyrsta bekk Kennara-
skólans og þriggja vetra sam-
veru okkar þar. Þar reyndist
Guðmundur góður félagi, sí-
glaður og upplífgandi, eins og
hann var æ síðan. I
Námsmaður var hann með
ágætum og söngmaður góður. —
Guðmundur 'lauk kennaraprófi
vorið 1941 og hóf þá sinn glæsi-
lega kennaraferil, sem varð allt
of stuttur. Fyrst gerðist hann
skólastjóri á Djúpavogi og gegndi
því starfi í fimm ár við góðan
orðstír. Þá fluttist hann hing-
að til Reykjavíkur, og hefur
verið kennari við Melaskólann
síðan. i
Guðmundur var elskaður og
virtur af nemendum sínum, enda
gerði hann sér mikið far um
að gera þeim námið að leik og'
skemmtun. Oft dáðist ég að því,
er við Guðmundur áttum leið
saman um götur bæjarins, hve
gamlir og nýir nemendur hans
heilsuðu honum af mikilli vin-.|
áttu, og sjaldan átti Guðmundur [
svo annaríkt, að hann gæfi sér
ekki tíma til að staldra við og
tala við þá stundarkorn. Sam-
starfsmenn Guðmundar við Mela-
skólann, svo og aðrir kennarar
víðs vegar, báru mikið traust til
hans og viðurkenndu hæfni hans
fram yfir aðra. Þannig var hann |
fenginn til að vera leiðbeinandi j
á kennaranámskeiði vorið 1951.
Nutu þar margir, bæði eldi'i ogj
yngri kennarar, tilsagnar hans
og ráða í sambandi við vinnu- j
bókakennslu, en við það atriði,
kennslunnar hafði Guðmundur
lagt sérstaka rækt. Einnig var
hann valinn eftirlitskennari í ís-
lenzku í skóla sínum, og vann
mikið og gott starf J;il þess að
árangur íslenzkukennslunnar |
yrði þar sem beztur. Guðmundurj
gegndi mörgur trúnaðarstöríum i
fyrir kennarasamtökin. Um skeið
var hann í stjórn Stéttarfélags
barnakennara í Reykjavík, en
baðst undan þvi starfi, er heilsan
fór að bila. Hann var fulltrúi
Samb. ísl. barnakennara á þing-
um B.S.R.B. og oft fulltrúi á
þmgum S. í. B. — Einnig vann
bann mikið starf í nefnd, sem
S.Í.B kaus til að vinna að út-,
breiðslu vinnubóka í skólum og
útyega ýmis gögn til þeirrar
kennslu. Það má með sanni segja,
aff Guðmundur hafi helgað ung-
dóminum alla starfskrafta sína.
Hugur hans var allur í starfinu
og þess vegna tókst honum líka
að ná slíkum árangri, sem raun |
bar vitni um. Um tíma kenndi
Guðmundur nokkuð við tvo gagn
fræðaskóla bæjarins, og hef ég (
það eftir skólastjóra annars þess
skóla, að honum þótti það mik- j
ill missir, er Guðmundur treysti'
sér ekki lengur til að halda því
áfram vegna heilsuleysis. Guð-
n undur hafði nokkuð lengi átt
við vanheil'su að búa. Ekk! flík-
aði hann því samt mikið og vissu
þeir, sem mest umgengust’hann,
sjaldan hvað heilsu hans'leið.—
Hann var alltaf jafn glaður og
léttur í lund og var erfitt að
hugsa sér, að nokkuð gæti arh-
að að svo glöðum manni. Guð-
mundur var giftur Ásdísi Stein-
þórsdóttur bekkiarsystur sinni og
áttu þau yndælt heimiii á Nes-
vegi 10. Oft var gaman að koma
til þeirra og rabba við þaú úfn
áhugamálin og voru kvöldstund-
irnar þar of fljótar að líða. Nú
gistir sorgin þetta heimili, þar
sem áður var heimkynni gleðinn-
ar. Mér finnst erfitt að hugsa
um Guðmund og sorgina samtím-
is, því að meðan hann var í lif-
enda tclu, var engin öruggari
lfeið til að dreifa sorgum en að
hitta Guðmund Pálsson. Ég kveð
þennan kæra vin hinztu kveðju
með þökk fyrir alla þá velvild,
hlýju og gleði, sem hann hefur
veitt mér og mínu heimili. Syrgj-
andi konu hans óska ég þess, að
guðs hjálp og hin glæsta rhínn-
ing, sem bundin er við mann
hennar, megi verða henni sá
styrkur, er geri henni fært að
aíbera þennan mikla missi.
Jónas Eysteinsson.
Ég var að lcsa
ÉG VAR að lesa litla bók, sem
ég ætla að gefa sonarsyni ,mín-
um í jólagjöf. Bókin héitir Most
stýrimaður og er eftir W. Christ-
mas.
Ég er með því marki brennd-
ur, að mér þykir gaman að ungl-
ingabókum. Ég geri það því eins
mikið fyrir sjálfan mig eins og
drenginn, að gefa honum bæk-
ur. Frá því að hann var svolítill
hnokki, hef ég sagt honurp sögur.
Fyrstu árin færði ég daglega við-
burði í söguform, en-síðar sagði
ég honum efnið úr því, sem ég
hafði lesið. Nú er hann orðinn
fleygur og fær, og les það sem
henn hefur ánægju af.
En nú var ég að lesa bókina
um Most stýrimann. Og þá ryfj-
aðist upp fyrir mér, að höfundur
bokarinnar hefur skrifað fleiri
bækur ,sem hafa verið þýddár
á íslenzku. Fyrsta bókin heitir
Pétur Most, og mun vera upp-
sfeld. En auk „Most stýrimanns"
er til „Pétur konungur“, „Á víga-
slóð“ og „Háski á báðar hendur"!
Þessar bækur eru allar
skemmtilegar og góðar unglingá-
bækur. Þær lýsa æfintýraþrá
æskumannsins. Þar er sagt’ fra
ferðum ungs manns út í heimihri,
og hvernig vinnan og sjálfsbjarg-
arviðleitnin efla viljann og
styrkja kraftana. Náttúrlega rat-
ar Pétur í fjölmörg æfintýri, og
vex við hverja raun. Og þegar
henn kemur heim, er hann orð-
inn heljarmikill karl, sem ætt-
ingjar og vinir eru hreyknir af.
Línur þessar skrifa ég, af því
að ég vil mæla með þessum bók-
um. Þær eru skemmtilegar og
vekja og glæða athafnaþrá ungl-
ir.ganna — og þær eru ódýrar.
Sigurður Jónsson.
Frh. af bls. 3.
sögn af ýmsum störfum og fyrir-
komulagi í Menntaskólanum, en
þó er eftir að minnast á skóla-
blaðið.
í ritnefnd skólablaðsins, segir
Gunnar, eru fimm menn og er
einn þeirra ritstjóri, kosinn sér-
staklega. Nú er ritstjóri Árni
Björnsson í 6. bekk B. Stjórnar
hann fundum nefndarinnar, en
hún ákveðúr hváð skuli ijoma í
blaðinu, í samráði við ábyrgðar-
mann, en hann er úr hópl kenn-
arrij- óg: er nú Jón Guðmundsson.
HVERT ÆTLARDU?
— Hvað getið þér að lokum
sagt mér um- þann áhuga og anda
sem ríkir meðal nemendanna.
Ég sé ekki betur, segir Gunn
ar, en andinn í skólanum sé yfir-
íeitt góður. Þar ríki óaðfinnanleg
ur riámsáhugi, nemendur og kenn
arar séu samhuga um að náms-
dvölin í skólanum komi að til-
ætluðum notum. I
— Og hvért stefnir hugur nem-
endanna yfirleitt að afloknu
námi?
— Flestir okkar sem skólann
sækja, koma þangað með ein-
hverja sérstaka námsgrein í huga
er þeir ætla sér að stunda af
áhuga og kappi. En áhugamálin
í námsgreinunum breytast oft Við
nánari kynni er í skólann kemur,
er. nemendurnir kynnast nám-
inu betur og fá betri kunn- *
leika á sjálfum sér og hæfileik-
um sínum. Greinar, sem þeir
mátu lítils í upphafi, geta orðið
þeirra eftirlæti, þegar fram í
sækir, og upprunalegu eftirlætis-
greinar lent í skugga fyrir hin
HASIiOLANAM OG
AÐRIR LÍFSVEGIR
Og er það eins og áður var, að
allir Menntaskólanemendur hafi
fyrst og fremst það í huga að
leggja stund á háskólanám að
stúdentsprófi loknu?
— Flestöllum af okkur piltun-
um er það efst í huga, en margar
stúlkurnar hætta námi að stúd-
entsprófi loknu og nokkrir helt-
ast úr lest og hverfa frá námi á
leið sinni gegnum Menntaskól-
ann. En menn velja sér náms-
greinar til framhaldsnáms nokk-
uð eftir atvinnumöguleikum á
hverjum tíma.
Nám í Menntaskóla út af fyrir
sig er að sjálfsögðu gott veganesti
undir lífsbaráttuna, þó ekki sé
lengra farið. En það er skoðun
mín, að mikill meirihluti núver-
andi nemenda hyggi á háskóla-
náms, eftir stúdentspróf.
Á síðustu árum höfum við feng
ið góða menn til að halda fyrir-
lestra í skólanum um námið í
einstökum deildum Háskólans, er
geta orðið okkur til leiðbeining-
ar um val á námsgreinum þar.
En hingað til hafa fyrirlestrarnir
eingörigu fjallað um háskólanám-
ið, enda þótt eðlilegt væri, að
víkka umræðuefnið og fá grein-
argerð úm þau kjör, sem mönn-
um bjóðast við alls konar atvinnu
í landinu.
Ég er ekki frá því, að í aðsigi
sé breyting i þeásu efni. Að á
hæstu áfúm renni fleiri huganum
til þess að' nota stúdentsm'ennt-
unina sem hagriýtan úntíirbún-
ing til ýmsfri starfa við atvinnu-
vegi þjóðarinnar ' og'hýggi ekki
á háskólanámj þar’ eð ýms fram-
leiðslustörf geta orðið mönnum
arðsamari én þau, sem'útheimta
langa háskólavist.
★
Þá' er lokið frásögn Gunnars
Jónssonar af hinu margþætta
félagslífi elztu kennslustofnunar
landsins, sem að fáum árum liðn-
uni getur haldið 900 ára afmæli I
sitt hátíðlegt. En skólinn á sér . ■
samfeMa sögu frá því ísleifur I
biskup gfndi til skóiahalds í Skál- ■
holti, þegar hann varð biskup Z
1056. I •
Undirbúningur. hefst á næsta I
ári undir þá mestu hátíð. er hafin ;
verður bygging nýs Menntaskóla- ■
húss. ■ . . .. V; . ;r • ■ :
V. st.
JONAS Á. JÓNASSON. tré-
smíðameistari á Aku.réýrt, 'Jand-
aðist 1. desember s.l., rúmlega
81 árs að aldri. Hann var fædd-1
ur 5. nóv. 1871 að Ytri-Bug á
Snæfellsnesi, en fluttist snemma
vestur á Dýrafjörð. Þar vann
hann að smíðum, en ennfremur
var hann fiskimatsmaður á Vest-
fjörðum. Vann hann einkum við
fiskimatið á veturna.
Jónas fluttist til Akureyrar
1914. Þar stundaði hann húsa* og
skipasmíði og annaðist einnig
síldarmat. Þótti hann verkmaður
góður og vandvirkur með allt,
er hann lagði hönd’á'. Hann unni
mjög leiklist og vár einn af
stofnendum Leikfékigs. ,Akureyr-_
ar.
Jónas var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Ipgibjþrg Dags-
dóttir, Pálssonar frá Páishúsum
í Reykjavík, er hann gekk að
eiga árið 1900, en. hún lézt 1932.
Síðari kona Jónasar var Oddrún
Jónsdóttir frá Miðhúsum á Mýr-
um. — Af fjórum börnum Jón-
asar eru nú tvö á- lífr, frú Emilía
leikkona og ' Gúsaf, rafvirkja-
meistari á Akureyri.
Þessum fáu línum fylgir
kveðja dótturinnar: Elsku pabbi,
far þú í friði, friður guðs sé með
þér, hafðu þökk fyrir allt og allt.
Útför Jónasar va)' gerð frá
Dómkirkjunni að ýlðstoddu fjöl-
menni, en áður hafði kveðjuat-
höfn farið fram á Akureyri.
Framhald af bls. 2
tæplega verða um mikla flutn-
inga að ræða. . j
— En aðalatriðið við þessæ
komu „Gullfoss" er, að Norð-
mönnum er það væntanlega ljós-
ara en áður, að íslendingar eiga
farþegaskip, sem að hverri þjóð
mætti vera sómi að eiga, bæði
að því hvað snertir skipið sjálft
og þá ekki síður hitt, að skips-
höfnin er einvalalið og að að-
búð farþega er þar eins og bezt
verður á kosið. En það eru fleiri
Norðmenn en Trop forsætisráð-
herra, sem ekki höfðu gert sér
það ljóst áður.
Þessvegna varð þessi Noregs-
koma „Gullfoss“ gleðilegur við-
burður. Það er dálítið einkenni-
legt orsakasamband sem olli
henni — nfl. gin- og klaufaveikin
í Danmörku. E fhún hefði ekki
verið, mundu íslendingar hafa
keypt jólatrén ,sín í Danmörku
eins og undanfarið, og enginn.
..„Gullfoss“ hafa komið til Kristi-
anssands. Sk. Sk.
, Framnald af bls. 4
in og drengskapurinn, en þetta
tvennt hefur gert henni mögulegt
[ að þola harðrétti og áþján fyrri
itíma. Og enn sem fyrr getur það
j orþið lífsnauðsyn fyrir okkur, að
standa fast á grundvelli þjóðlegr
1 ar menningar.
Ritið er prýtt fjölda mynda af
landslagi og mönnum, er koma
jvið sögu. í eftirmála getur útg.
þess, að von sé á enn eimi bindi.
jVerður þetta ómetanlegt heim-
ildarrit þegar timar liða.
!
Framhald af bls. 10
lengi óvinnufær og beið þess
aldrei bætur, enda var hann og
þau hjónin bæði orðin lúin eftir
svo langtng vel unnið starf.
Vilborg andaðist 12. ágúst 1935,
þá tæpra 83 ára. Eftir það lifðj,
Eyjólfur í tæp tvö ár, því að hann
andaðist 5. júní 1937, tæplega 85
ára gamall. Nú hvila þau merkis-
^hjón í Langholtskirkjugarði og
mun þeirra lengi minnzt þar
— Kvennasíða
Framhald af bls 7
víslegum óþæginaum og tjóni
eins og fieirum.
Annars er óhætt að segja, að
það er helmingnum erfiðara að
stunda kaupskap í dag heldur en
það var fyrir 20—30 árum. Reynd
ar gæti maður búizt við fjöl-
breyttari og fjörugri viðskiptum
í 50 þús. íbúa borg heldur-en í
18 þús. íbúa bæ, en öll höftin og
ófrjálsræðið í íslenzkri verzlun
á seinni árum hefir gert mjög
óhægt um öll vik þeim, sem þenn
an atvinnuveg stunda.
— Ekki er samt neina uppgjöf
á-yður að heyra?
__ Nei, ég finn hvorki til
þreytu né leiða í starfi mínu
fremur en þegar ég hóf það fyr-
ir tæpum aldarhelmingi síðan,
segir frú Sara að lokum, — og
ég geng að því með jafnmiklum
ahuga og ánægju og ég gerði þá.
sib.
eystra.
E.
— Faxaflói og 1
sementið '
Framhald af bls. 10
er móðir velfarnaðar. En of scint
kvað vera að iðrast eftir dauð-
Lýk ég svo þessum orðum m- ð
öðru spakmæli, sem á jafnt við
um þjóð og einstakling: „Hver er
sinnar gæfu smiður“.
Marituís Þórarinsenn.
Peningagjafir til
Vetrarhjálparinnar
S. B. kr. 50,00. Stalli 100,00.
Efemía Waasre 50,00. H.f. „Jupi-
ter“ og h.f. „Mars“, 1 tonn saltfisk
ur. Guðrún litla 10,00. Ónefndiir
25,00. H. Toft 200,00. Hildur 50,00
Stefanía Thorarensen 300,00. Eim
skipafélag Reykjavíkur h.f. 1 þús.
Magnús Kristjánsson 100,00. Amra
Margrét Pétursdóttir 50,00. Heild-
verzlunin Edda 500,00. Skátasöfn-
un í Austurbænum 30.316,00. —•
Skátasöfnun í Laugarnes, Lang-
holts, Voga og Bústaðahverfum
7.877,25. Geiri 50.00. Guðbiörg og
Þóra 25,00. Flækingur 50,00. K.
100,00. — Kærar þakkir. — F. h.
Vetrarhjálparinnar. — Stefán A.
Pálsson. —
i :
kemur öiium í jólaskap j