Morgunblaðið - 13.01.1953, Side 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 13. jan. 1953
Skynsamleg áfengislög-
iféðarnauðsyn
Járnfjald um Graníand
UM fátt mun almenningur á ís-1 um, hvað snerti umgengni við
landi jafn samdóma og það, að áfengi.
svokölluð áfengismál séu í því i Eitir að álit áfengislaganeínd-
ástandi, að til skammar verður ! arinnar lá fyrir, lagði dómsmála-
að telja. Fulltrúum þjóðarinnar ráðherra fram á A;þingi því, sem
á Alþingi er þetta 'jafn ljóst og! nú situr, frumvarp til áfengis-
öðrum og jafnvél fremur, a. m. k. | laga í samræmi við tillögur og
ætti stjórn landsins, sem sér um' álit nefndarinnar. Öilum iands-
framkvæmd laganna, að vera: lýð eru nú kunn örlög áíongis-
þetta ljósara en öllum öðrum, [ lagafrumvarpsins. Alþingi bar
enda ekki efast um að svo sé.
—//—
1 A liðnum árum hafa áfengis-
málin verið mikið rædd manna á
milli og margt um þau skrifað í
blöð og tímarit. Menn greinir að
vísu á um það, hvaða leiðir séu
heppilegastar og færastar til úr-
bóta, en allir viðurkenna að að-
|erða sé þörf. í vitund þjóðarinn-
|r eru í laun og veru aðeins um
|vær leiðir að ræða til úrbóta í
fengismálunum. Fyrri leiðin al-
ert bann og þurrkun landsins (á
ú leið sterkast fylgi í reglu Góð-
emplara, en er þó ekki skoðun
hærri allra, sem í reglunni eru);
hin leiðin er skynsamleg löggjöf
um meðferð og sölu áfengis,
bannig úr garði gerð, að fram-
svæmandeg sé fyrir þá, se.n lag-
inna eiga að gæta, og fær til eft-
rbreitni þeim, sem við eiga að
>úa. Þessi leið mun eiga miklu
leiri fylgjendur en sú fyrr
: íefnda. Enda mundi skynsamleg
>g frjálsleg áfengislöggjöf bæta
: nargskonar annað órétti og böl,
: n. a. þá ríkjandi skoðun, að lög
iéu til að brjóta þau, allskonar
skattfríðindi og ívilnanir, sem
Góðtemplarar njóta í skjóli þess
ósæmandi ástands, sem hér ríkir
í áfengismálum o. m. fl.
-//-
I mörg undanfarin ár hefir Al-
þingi veigrað sér við að taka
^fengismálin alvarlegum tökum;
ð vísu hafa af og til komið fram
Alþingi breytingartillögur við
ildandi áfengislög, en allt, sem
'il bóta hefur'horft, hvort sem
verið hafa breytingar á núver-
4ndi áfengislögum eða ný frum-
vörp, t. d. um bruggun öls, þá
hefur hluti þingmanna veigrað
áér við aðgerðúm. Það skal þó
■°Lkið fram, að nokkur hluti þing-
anna hefir þorað að hafa skoð-
ekki gæfu til að meta að verðleik
um þann dug, sem dómsmálaráð-
herra sýndi, þegar hann ákvað,
að láta rannsaka áfengismálin frá
öilum hliðum af nefnd valinna
manna, og leggja síðan fram frum
var til nýrra áfengislaga, sem
byggt var á nákvæmri athugun
og reynslu liðinna ára.
Menn spyrja, hversvegna þetta
stórmái fékk þá afgreiðslu á Al-
þingi, sem raun er á orðin, ein-
hvers staðar liggur fiskur undir
steini, menn vilja ekki trúa því,
að alþingismönnum þyki ástand
áfengismálanna svo gott, að ekki
mætti það betra vera. En svo er
ekki, ef betur er að gáð. Megin
þorri þingmanna sér og skilur, að
breytinga er þörf, enda valt öll
afgreiðsla máisins á einu atkvæði.
Það er nú talið sannað mál, að
Rannveig Þorsteinsdóttir hafi
stjórnað og beri ábyrgð á afdrif-
um áfengislagafrumvarpsins og
muni hún telja sér það m. a. til
ágætis, þegar hún biður Reykvík-
inga um atkvæði þeirra við næstu
kosningar. Hinsvegar fara ekki
sögur af því, að ungfrú Rannveig
hafi í smíðum nýtt frumvarp um
algert bann eða í einhverja aðra
átt til bóta á núverandi ástandi,
þannig að telja verður, að ung-
frúin sé harla ánægð með ástand-
ið eins og það er nú, og mun hún
ein um þá skoðun, nema ef ske
kynni að sálufélagi hennar, Hall-
aór sálmaskáld, sem henni fylgj-
andi.
-//-
Öllum er nú kunnugt hverjar
aðgerðir fóru í kjölfar þess að
Alþingi sá sér ekki fært að ræða
áfengismálin. Dómsmálaráðherra
gerði það eitt, sem fært var og
rétt, eins og málum var komið.
Hann felidi úr gildi allar undan-
þágur, sem veittar hafa verið frá
nir í samræmi við ^annfæringu gildandi áfengislögum. Er allur
jína í áfengismálunum, og er mér
^kki grunlaust um, að kjósendum
þeirra líki það betur en sá háttur
sumra þingmanna, að segja ann-
ás en meinað er, eða hreint og
beint vilja ekki koma noærri
neinu máli, sem fjallar um áfeng-
|ð, af ótta við að áfengismáiið al-
|nennt sé of viðkvæmt vandamál
|il að ræða það og taka það nauð- :
íynlegum tökum.
1 Alþingi hefur valið þann kost
til þessa að láta allt reka á reið-
almenningur samdóma um rétt-
mæti þessara aðgerða, eins og
komið er. Enda öllum Jandslýð
kunnugt um réttdæmi og heiðar-
lega embættisfærslu Bjarna
Benediktssonar, þótt Ralldór
sálmaskáld léti sér sæma að bera
dómsmálaráðherra óréttmætum
persónulegum ásökunum og svív-
irðilegum rógi dag eftir dag í
Tímar.um, vegna framkvæmda á
áfengislögunum, enda þótt kunn-
ugt sé, að undirmenn dómsmála-
bindindisboðunar. Meir hugsað
um dansieiki og skemmtanir en
vinnu fyrir rmkiar hugsjónir.
Regla tempiara nýtur ailskonar
ívilnana um t. d. skemmtana-
SKatt, veitmgaskatt o. fi. Þessar
ívilnanir faila ekki í hlut ann-
arra, þótt eKki hafi þeir áfengi
um hönd á samkornum srnum.
Oilum sérréttindum heldur svo
reglan við með aðferðum, sem
tKn.i er sæmandi í menningar-
landi. Fyrir hverjar kosningar
leggur reglan þær spurningar
fynr væntanlega þingmenn,
nverjar seu SKoðanir þeirraá
á áxengismáiunum, og látið er í
það skina, að eftir því sem svör-
in séu, svo muni og verða brautar
gengi þmgmannaefnanna í kosn-
ingunum. Hafa þeir, sem slíkar
spuiningar senda, kynnt sér 48.
gr. stjórnarskrárinnar?
Margt fieira mætti til færa til
að sýna fram á, hvaða spilling
fer í kjölfar hinnar mjög golluðu
áfengisiöggjafar, sem við búum
við.
urlög áfengislagafrumvarpsins
á yínstandandi Aiþingi hafa
o-sakaö miklar umræður um
‘áfengismálin almennt, og er það
vel. ruiur áimenningur krefst
þess, að nú þegar taki Aiþingi
upp málið að nýju og geri eitt-
hvað raunhæft. Þjóöin vill ekki
horfa lengur á það, að æskan sé
alin upp við þá trú, að áfengi sé
eitthvað „fínt“, sem mikið sé
leggjandi á sig fyrir að ná í og
neyta. En eins og nú háttar, er
það almennasta orsökin til þess
að fyrsta staupsins er neytt, að
hér er lorboðinn ávöxtur á ferð,
en allir vita, að hann er gómsæt-
astur. Hugsjón bindindisseminn-
ar er góð, en atvinnubindindi er
slæmt. Þess vegna verður líka að
styðja þá, sem af alhug vinna, en
uppræta hina, sem allt bindindis-
starf meta í krónum og aurum.
Almennar umræður um áfeng-
ismálin, bæði á Alþingi og í blöð-
um, verða nú að hefjast fyrir
alvöru og í einlægni. Hér má
ekki líta á málin í gegnum gler-
augu ofstækis, heldur með sann-
girni og réttlæti. Þá mun af þeim
umræðum rísa heilbrigð áfengis-
löggjöf, til sóma fyrir þjóðina og
gæiu fyrir alla íslendinga alda
og óborna. K. P.
Ég frétti af tilviljun um helgina,
að um 30 danskir verkfræðingar
| og iðnaðarmenn dveldust hér í
I bæ. Þeir höfðu, að því er ég
heyrði, starfað að byggingu flug-
valla og öðrum framkvæmdum í
Grænlandi, komu hingað með
Gullfaxa frá Narsarsuak-flug-
velli og ætluðu að halda ferðinni
ófram til Kaupmannahafnar á
þriðjudagsmorgun.
í samræmi við þetta mælti ég
mér mót við einn hinna dönsku
verkfræðinga og ætlaði að freista
þess að spyrja hann að hverju
starfið beindist í Grænlandi.
FLUGVALLARGERÐ
— Komið þér sælir hr. X verk-
fræðingur, sagði ég. — Er verið
að byggja eða lagfæra flugvelli
í Grænlandi?
— Ég get ekkert greint frá því.
Slikt er að sjálfsögðu hernaðar-
leyndarmál.
— Eru nokkrar framkvæmdir
í Grænlandi um þessar mundir?
— Það má ég ekki segja neitt
um.
— Er ekki flugvöllur á vestur-
strönd Grænlands, sem Banda-
ríkjamenn kalla Bluie West og
sem við köllum Narsarsuak-flug-
völl?
— Má ekki gefa neinar upp-
lýsingar um það.
DANSKIR IDNAÐARMENN
í GRÆNLANDI
— Það eru margir danskir iðn-
aðarmenn, sem hafa vinnu við
þessar framkvæmdir í Græn-
landi. Hvað haldið þér að margir
hafi haft vinnu þar á s. 1. ári?
— Veit það ekki nákvæmlega
og þó ég vissi það, þá mætti ég
ekki segja það.
— Hvernig líkar dönskum
starfsmönnum að vinna í Græn-
landi svona um háveturinn, þeg-
ar dagur er styttstur?
— Þa.ð get ég því miður ekki
ljóstað upp um.
VEDRÁTTAN
— Er ekki mjög kalt í
landi um þessar mundir?
Græn-
— Ég verð því miður að svara
með þögninni.
— Hvernig stendur á því, að
danskir starfsmenn hafa verið
fengnir til að vinna að þessari
hervirkjagerð í Grænlandi?
— Það eina sem ég get sagt er,
að ég hef séð samanburð á starfi
danskra og bandarískra iðnaðar-
manna og verk hinna dönsku er
fullt svo vandað og það sem
Bandaríkjamenn vinna.
— Haldið þér að atvinna verði
eitthvað áfram fyrir danska
starfsmenn við þessar fram-
kvæmdir í Grænlandi?
— Það get ég ekkert sagt um.
ATVINNUMOGULEIKAR
— Frá því hefur verið sagt í
blöðum hér á íslandi, að það geti
komið til mála að íslendingar fái
vinnu við slíkar framkvæmdir í
Grænlandi. Haldið þér að þær
uþplýsingar séu réttar?
— Það get ég ekkert sagt um.
— En það fylgdi með fréttinni,
að mánaðarkaup væri allt að 1200
dollarar á mánuði. Haldið þér, að
það komi til greina? Hafa dansk-
ir starfsmenn haft svo mikið
kaup í Grænlandi?
— í Grænlandi veit enginn
hvað mikið kaup aðrir hafa. Ég
segi ekki hve mikil laun ég hafði.
— Er ekki einmanalegt að búa
í Grænlandi?
— Mér þykir það afskaplega
leiðinlegt, hvað ég má lítið segja,
svarar X verkfræðingur. Ef ég
væri að tala við yður eins og
kunningja minn og vin, þá gæti
ég talað við yður, en þar sem
þér ætlið að birta þetta í blaðinu,
þá má ég engar yfirlýsingar gefa.
— Jæja, ég þakka yður fyrir
samt.alið.
— Já, og svo vildi ég að lok-
um biðja yður að birta nafn mitt
ekki í blaðinu, sagði hr. X verk-
fræiðngur um leið og hann gekk
út úr dyrunurn.
—. Nei, að sjálfsögðu ekki.
Þ. Th.
likfirkeppnm esskct
ánum í áfengismálunum, þótt ráðherra hafa framkvæmt lögin
meir hefur sigið á1 og túlkað eins og gert var til s.l.
vitað sé, áð
Cgæfuhlið.
-//—
Allur almenningur i landinu,
?em hugsar um áfengismálin í
alvöru, fagnaði því, þegar dóms-
liiálaráðherra skipaði á sínum
tíma nefnd, sem falið var það
hlutverk að benda á skynsamleg
óg góð ráð til úrbóta á hinum
illa þokkuðu og gölluðu áfengis-
lögum. Ráðherrann valdi vel í
þessa nefnd, og með tilliti til þess
4ð sem flest sjónarmið kæmu
fram, enda vann þessi nefnd gott
átarf og kemur það greinilega
íram í nefndarálitinu, að hvergi
er kastað til höndum, heldur
livert atriði vegið og mælt af nú-
kvæmni og miklar athuganir
gerðar, enda sýnilegur fullur vilji
nefndarmanna til að bæta áfengis
lögin, þótt sitt sýndist hverjum
jim nokkur atríði. Almeiiningur
fylgdist vel með stöi-fum milli-
þánganefndarinnar í áfengismál-
únum, enda gerðu menn sér von-
ir um að bráðlega kæmi að því,
að setja mætti almenning á Is-
landi á bekk með siðuðum bjóð-
áramóta, löngu áður en Bjarni
Benediktsson settist í sæti dóms-
málaráðherra. Tímir.n og Fram-
sóknarflokkurinn í heild mun
hafa af því lítinn heiður, -hvernig
sálmaskáldið hefur komið fram í
áfengismálunum almennt, enda
mun nú búið að senda Halldór
sálmaskáld úr bænum, og telja
ýmir Framsóknarmenn, að skrif
hans í Tímanum hafi spillt fyrir
flokknum.
—//—
Áfengismálin hafa frá því bann
lögin illu heilli voru samþykkt,
orðið meiri og meiri vandamál
fyrir alla þjóðina; hömlur og höft
hafa hér æfinlega reynst illa,
enda í kjölfar þeirra farið aukin
lögbrot og tízkudrykkja ungl-
inga. Feiri og fleiri hafa nú opin
augu fyrir því ástandi, sem hér
er að skapast, með því m. a. að
koma upp í landinu stétt manna,
sem hefir af því atvinnu að vera
bindindismenn; innan Góðtempl-
arareglunnar er nú að sögn reglu-
félaga sjálfra meir kynntur eldur
pólitísks ofstækis en kærleika óg
Fundur Sjáifsiæðis-
félaganna á Akranesi
AKRANESI, 12. jan. — Sjálf-
stæðisfélögin á Akranesi héldu
fund s. 1. sunnudag í Hótel Akra-
nesi, en félögin hafa nýlega keypt
hótelið og hyggjast endúrbæta
það og stækka. Ætla Sjálfstæðis-
menn að gera það að gistihúsi
fyrir kauptúnið, jafnframt verð-
ur það félagsheimili sjálfstæðis-
manna á Akranesi.
Jón Árnason, formaður Sjálf-
stæðisfélaganna á Akranesi, setti
fundinn. Þar næst tók til máls
Pétur Ottesen, alþm. Hann flutti
bráðsnjalla ræðu um efnahags-
mál þjóðarinnar og stjórnmála-
viðhorfið. Þá gaf formaður fjár-
öflunarnefndar, Jón Bjarnason,
skýrslu um störf nefndarinnar á
liðna árinu. — Síðan voru ræddar
framtíðaráætlanir í sambandi
við húseignir Sjálfstæðisfélag-
anna í Ölver. — Oddur.
Rólegt er i Kóreu
TÓKÍÓ, 10. jan. — Undanfarna
daga hefur verið fremur rólégt
á vígstöðvunum í Kóreu, að því
er segir í herstjórnartilkynningu
8. hersins.
Flugvélar, sem bækistöð hafa
á eynni Okinawa, vorú sendar
til sprengjuárása á mikilvæga
staði í Norður-Kóreu.
LOKASTIG hinnar ensku bikar-
keppni hófst á laugardaginn með
3. umferðinni og þátttöku I. og II.
deildar. Þótt umferðin beri töl-
una 3, er það í raun og veru 7.
umferð keppninnar, en hún hófst
í september með þátttöku áhuga-
og hálfatvinnuliða. Eftir 4 undir-
búningsumferðir komu liðin í III.
deild inn í I. umferð og þau 20
lið, sem komast klakklaust í gegn
um 2. umferð, fara í hattinn með
hinum stóru í efri deildunum. |
Þessi keppni, sem mun vera
elzta skipulagða knattspyrnu-
keppni í heiminum, en 80 ár eru
liðin frá því hún var fyrst hald- |
in, vekur ekki aðeins athygli í
Bretlandi, heldur ejr með henni.
fylgzt um allan heim og ár eftir (
ár, er úrslitaleikur hennar um-
ræddasti kappleikur ársins.
Hvorugt liðanna úr síðasta úr-'
slita'leik hefur enn fallið út, Ar- j
senal sigraði Doncaster örugglegai
heima með 4—0. Newcastle átti j
að leika gegn Swansea og komu
65.000 manns til þess að horfa á
leikinn, sem stóð í 7 mín. en var
þá frestað vegna þoku. Mun leik-
urinn fara fram í miðri viku.
Þegar dragast saman lið úr ó-
líkum deildum fer oft svo, að
úrslit verða ekki sem eðlilegust.'
Er það ekki sízt ástæðan fyrir j
hinni einstöku athygli, sem hún |
hefur dregið að sér. Meðal þeirra
voru ósigrar Liverpool í Gates-
head og Cardiff í Halifax. Á báð-
um stöðum áttu fyrstu deildar-
liðin í vök að verjast. Liverpool
byrjaði vel en eftir nokkrar mín.
missti það öll tök á leiknum og
til marks um yfirburði Gates-
head, fékk það 10 hornspyrnur
gegn 3.
Síðustu mín. í leik Sunderland
gegn Scunthorpe voru mettaðar
hinu æsandi andrúmslofti, sem
bikarinn skapar. Ford skoraði
fyrir Sunderland þegar 6 mín.
voru eftir og strax gerði Sunder-
land allt til þess að tryggja sig-
urinn, en skyndilega sneri 3.
deildarliðið vörn í sókn og jafn-
aði þegar 4 mín. voru eftir og
hafa nú ávinninginn af heima-
vellinum í næstu viðureign. Al-
gjör gagnstæða gerðist í Birken-
head, þar sem Tottenham var
langt undir meðallagi og tókst
ekki að jafna gegn Tranmere fyrr
en á síðustu mínútum.
Mestu umskipti í umferðinni
munu hafa orðið í Derby, þar sem
heimaliðið lék Chelsea sundur og
saman í 70 mín. og hafði þá 3
yfir, 4—1, en varð að láta sér
nægja jafntefli, 4—4. Fyrir um-
ferðina var Blackpool ekki talið
hafa nokkra möguleika gegn
Sheffield Wedn., en á síðustu
stundu var Stanley Matthews
settur inn í liðið eftir 3 mánaða
fjarveru vegna meiðsla og það
var allt sem þurfti. Með hinni
óviðjafnanlegu tækni sinni reif
hann upp vörn S. W. hvað eftir
annað, því að 2 menn voru settir
honum til höfuðs. Á síðustu mín.
fyrri hálfleiks skoraði hann fyrir
Blackpool en 20 mín. síðar jafn-
aði Dobley fyrir Sheffield. Sig-
urmark Blackpool kom aftur á
næstsíðustu mín. leiksins og skor-
aði h.innh. Taylor það: Einn af
beztu leikjum umferðarinnar var
leikur West Ham. og West Brom-
visch, en undir lokin tók vörn
West Ham. að gefa sig og skor-
aði W. Bromwich þá 3 mörk á
skömmum tíma.
Síðan hið fræga áhugamanna-
Framh. á bis. 12