Morgunblaðið - 19.06.1953, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föátudagur 19. júní 1953
Mýtt kmifpMshiteyksli S.I.S.| - Austur-Þýzkaland
Framhald sf Hs t j
! Sama daginn og „Balúmore
Tradsr“ verður fyrir árekstri og
SÍS þarf því að leigja nýtt skip
! birtir stórblaðið „Journal of
! Commerce" eftirfarandi frétt um
I ástandið á olíuskipamarkaðin- (
um:
„Tiíkynnt hefir verið að um
' 15 tankskipum hafi verið lagt
upp á austurströndinni (Austur-
strönd Ámeríku) og við Mexico-
flóann, þar af að minnsta kosti
í eitt amerískt 16.000 tonna T.2 j
í skip. Eigendur annarra ame-
j rískra skipa af þessari stærð eru
' alvaríega að hugsa um að leggja
‘ eiuhverjum af skipum sínum, og
1 ef núverandi ástand markaðsins
, helst má telja líklegt að listinn
' yfir skip, sem lagt er upp leng-
jisl“. I
Þann 4. marz birtir svo sér-!
fræðilegt blað um skipsleigur,1
sem nefnist „Daily Freight
Rccord“ eftirfarandi frétt um
sama efni:
i • „í erlenda hluta markaðsins
gkeði það merkilega að eftir- j
spurnin jókst í síðustu viku, og
voru 17 skip tekin á leigu. Þetta'
voru rneiri viðskipti en í nokk-
urri annarri viku í nokkra und-
anfarna mánuði. Þrátt fyrir
þctta héldu flutningsgjöldin
áfram að falla, og eru ástæðurn-
ar þær að nokkrir stórir leigj
endur tankskipa hafa enn skip
umfram þarfir, og einnig að fram
boð á tankskipum er ennþá meira
en núverandi eftirspurn".
SÍS mun hafa leigt Perryville
í fyrri hluta marz-mánaðar eða
um svipað leyti og alþskkt sér-
fræðirit um skipsleigur skýrir
frá að „framboð á tankskipum sé
ennþá meira en núverandi eft-
irspum".
Mörg fleiri dæmi sama efnis
væri unnt að tilfæra úr erlend-
um heimlidum um skipamarkað-
inn á þessum tíma en þess ger-
ist ekki þörf. Það er alveg ljóst
að það stenst ekki, að SÍS hafi
þurft að sæta neinum afarkost-
um um leigu Perryville vegna
skorts á skipum. Það hefur auk
þess komið fram áður að af hálfu
Olíufélagsins h. f. og SÍS hefur
vcrið rangt skýrt frá um skips-
leigur, eins og þegar leiga skips-
ins Sabrína var talin miklu hærn
en hún raunverulega var.
Það mun vera eins nú að rangt
er skýrt frá um það hver var
hin raunverulega leiga fyrir
Perryville.
HVER VAR GREIÐSLAN
FYRIR PERRYVILLE?
Er þá næst að athuga hver
hafi verið hin rétta leiga. Hér
er birt línurit, sem sýnir annars-
vegar hver var meðal markaðs-
fragt á olíuskipum á fyrstu 4
mánuðum ársins og hinsvegar
hvernig leigan á leiguskipum
SÍS, Sabrína, Perryville og
Nimertis var í samanburði við
heimsmarkaðinn.
Kemur í ljós af þessu línuriti
að leigan á Sabrína má teljast
eðlileg, miðað við hina réttu leigu
upphæð en að leigan á Perry-
ville, sem er næsta skip á eftir er
langt ofan við eðiilegt markaðs-
verð.
í erlendum skýrslum um
skipsleigur á þeim tima, sem
Perryville var tekið á leigu, sem
var í fyrrihluta marz, kemur
fram að markaðsverð á þessum
tíma hefur verið mjög lágt mið-
að við þá gífurleigu eða 8.25
dollara á smál. sem SÍS telur sig
hafa greitt fyrir skipið.
f opinberu vikulegu frétta-
bréfi um skipsleigur, sem skipa-
miðlararnir S. A. Long Inc. gefa
út í New York er þess sérstak-
lega getið að stórt fyrirtæki I
London hafi í vikunpi 6.—13.
marz tekið á leigu olíuskip til
lestunar snemma í aprxl fyrir
vcrð sem jafngildir 4.31 dollara
fynir -slúp, sem .fer frá.Aruba til
Islands, en Olíufélagið h. f. fær
$
PR,. EN5K
TONM
% 9
Sð
$7
S6
$5
$3
%Z
$1
SAMAN&URÐUR A SKiPALEI&UM OLIUFELAGSINS I
FEBR.-APPvÍL I953 OG MÁNAÐARLEGU MEÐAL-
TALI AF OPNA FRAGTMARKADNUM SAMKVÆMT
„PETROLEUM PRE5S SERVICE'.'
PERRYVILLE
J /\
/ / \
* \ L
—.
\niwiertis & -
5A&RINA •
/
ME ÐAL MARt< AÐSFRAGT

JANUAR FEBR'JAR MARZ
APRIL
yfirleitt allar sinar olíur frá
Aruba. Á tímabilinu frá 20..—27.
febrúar getur sama heimild um
skipsleigur, sem jafngilda 3.88
dollurum á leiðinni frá Aruba
til íslands og á tímabilinu frá
13.—20. marz er getið um skips-
leigur, sem jafngildi 3.96 doll-
urum á sömu leið. Aðrar erlend-
ar heimildir geta um skipsleigur
í fyrri hluta marz-mánaðar, sem
verið hafi rösklega 4 dollarar á
smálest miðað við ferð frá Aruba
til íslands.
Erlendum heimildum um skips
leigur ber öllum saman um að
markaðurinn hefur verið mjög
stöðugur í fyrri hluta marz, þeg-
ar Perryville er leigt og hefði
það skip raunverulega verið leigt
fyrir 8.25 dollara mundu skipa-
miðlarar hafa talið slíka leigu
til heimsfrétta á sínu sviði og
vafalaust tekið það fram í hin-
um ítarlegu fréttaritum sínum.
Niðurstöður af þessum athug-
unum öllum eru því þær:
að nóg var af olíuskipum á
lausum kili á þeim tíma sem
SÍS leigir Perryville og
að sú leiga, sem SÍS telur að
greidd hafi verið fyrir skipið er
miklu hærri en skipsleigur gerð-
ust hjá öðrum á sama tíma, skv.
erlendum heimildum sem eru
óvéfengjandi.
HVERJU NAM GRÓÐINN?
Eins og línuritið, sem hér er
birt ber með sér eru leigur
Sabrína og Nimertis, sem SÍS hef-
ur milligöngu um, mjög nálægt
eðlilegu heimsmarKaðsverði, mið
að við hina raunverulegu leigu-
upphæð á Sabrína. Skv. erlend-
um heimildum var Nimertis leigt
í apríl fyrir 4.23 dollara á smál.
Ef gengið er út frá að raunveru-
leg leiga fyrir Perryville hafi
verið 4.40 dollarar á smálest, sem
er það allra hæsta, sem reikn-
andi er með, í stað 8.25 dollara
kemur fram mismunur, sem nem-
ur 3.85 dollara á smál. en það
nemur á ca. 15.000 smál. alls
57.450 dollurum eða 938.000.00 ís-
lenzkum krónum.
Hver hefur fengið þann mis-
mun?
HVERJIR ERU HINIR
ERLENDU AÐILAR?
í skýrslu sinni til Fjárhagsráðs
hinn 13. maí s. 1. segir SÍS að
enginn hagnaður hafi orðið á
leigu Perryville, „a. m. k. ekki
til íslenzkra aðilja“. Með þessu
sýnist SÍS gefa í skyn að ekki
sé útilokað að erlendir aðilar
hafi hagnast nokkuð á leigunni
en hverjir eru þeir aðilar?
Samkvæmt því, sem hér hef-
ur verið rakið að framan er það
ekkert vafamál að stórkostlegur
gróði hefur hér runnið til þeirra
aðila, sem SÍS talar um í skýrslu
sinni og er það sjálfsögð krafa
að SÍS upplýsi greinilega hverj-
ir hinir erlendu aðiljar eru og
hve miklu gróðinn nam.
Munu margir biða eftir þvi
svari og þá ekki síst kaupendur
olíunnar, sem nú sýnast enga end-
urgreiðslu eiga að fá af þessum
gróða.
Framfiald aí bls. 1
inni, en þó var all róstusamt á
götum hennar fram eftir þriðju-
dagskvöldi og gerðu menn hróp
að rússneskum hermönnum, sem
stóðu á verði við opinberar
byggingar.
HATRIÐ BRÝZT ÚT
•Miðvikudaginn 17. júní, var
I allsherjarverkfall í alh'i Aust-
i ur Berlín. Strax um morgun-
i inn tóku verkamenn að safn-
ast saman á götum miðborg-
arinnar, bæði við Alexanders-
tox-g, Potsdamertorg og við
leikvang þann sem kenndur
er við Ulbricht. Öll miðborg-
in var eitt iðandi mannhaf.
Varlega er áætlað að mann-
f jöldinn hafi verið meir en 100
þúsund. Kröfugöngur voru
farnar um göturnar. „Við
heimtum frelsi“ hrópaði fólk-
ið. — „Við erum verkamenn
en ekki þi-ælar“. Niðurbælt
hatur fólksins á kommúnista-
stjórninni fékk framrás í því
að ráðist var með grjótkasti á
verzlanir ríkisins, bifreiðum
háttsettra kommúnista var
velt og kveikt í þeim.
hersveitir þeirra búnar stálhjálm
um, byssustingjum og vélbyssum,
þrömmuðu um strætin. Heilt
vélaherfylki Rússa og 3 fótgöngu
liðsherfylki eða 30 þúsund her~
menn munu hafa sótt inn í borg-
ina.
Fregnirnar af mótmælaöldunni
í Berlín hafa borizt út um allt
Austur Þýzkaland, enaa getið í
útvarpssendingum. í gær urðu
því óeirðir í fleiri borgum Aust-
ur Þýzkalánds, s. s. Dresden,
Aðvörunfflrorð gamals
Þjóðólismanns
ÞEGAR- Árni frá Múla, sællrar
minningar, undirbjó hér fram-
boð Þjóðólfsmanna svokölluðu,
var á margan hátt líkt umhorfs
á hinum pólitíska vígvelli og nú,
enda beitt ákaflega svipuðum
rökum í baráttunni, sem þá var
háð, til þess að freista að tvístra
samtökum Sjálfstæðismanna. All
ir vita nú hvernig fór um þá
ömurlegu sjóferð. Flokkurinn
fékk ekkert teljandi fylgi frá
Sjálfstæðismönnum og samtökin
gufuðu upp er beztu mönnum
flokksins varð það ljóst, að það
voru beinlínis óvinir sjálfstæðis-
stefnunnar, sem að tjaldabaki
lögðu á ráðin um það hvernig
ætti að styrkja versnandi póli-
tíska vígstöðu krata og fram-
sóknarmanna.
Ýmsir þeirra, sem þá voru
hafðir á oddinum, höfðu starfað
af einlægni innan Sjálfstæðis-
flokksins, en aðal skipuleggjend-
ur samtakanna voru Jónas Þor-
bergsson og Valdimar Jóhanns-
son og léku miklar sjálfsstæðis-
hetjur, eins og þeir gera aftur
núna. —•
Þannig mun Jónas Þorbergs-
son hafa borið æsingaræður sín-
ar undir vin sinn Hermann Jón-
asson og yfirleitt sótt sprengi-
efnið til sóknarinnar í herbúðir
andstæðinga Sjálfstæðisflokks-
ins. En Valdimar Jóhannsson var
sem fyrr með annan fótinn í liði
ungra framsóknarmanna og
krata. Síðan var boðuð „hin eina
rétta sjálfstæðisstefna“ með mikl
um vígamóði og vandlætinga-
svip, líkt og Jónasarnir þrír gera
í dag.
Við sem störfuðum með Þjóð-
ólfsmönnunum höfum haft flest-
um mönnum betri aðstöðu itil
Framh. á bls. 12
|
RAUÐUR FÁNI RIFINN
I Um hádegisbilið klifruðu tveir
ungir menn upp á Brandenborg-
arhliðið. Tóku þeir niður rauðan
' fána, sem þar hefur blakt og
vörpuðu honum til manngrúans,
sem beið fyrir neðan. Fólkið tók
fánann, reif hann í tætlur og
brenndi hann síðan á bálkesti
kommúnistískra áróðursspjalda.
En þess gætti mjög út um alla
borgina að áróðursspjöld komm-
únistastjórnarinnar voru rifin
niður.
Rússneskt herlið gætti allra
stjórnarbygginga og fyrri hluta
dags, var sterkt rússneskt storm-
sveitarlið flutt til borgarinnar.
Var önnur umferð en herflutn-
ingar bönnuð um suma þjóð-
vegi. Skriðdrekarnir og herliðið
dreifði sér um aðalgötur borgar-
innar.
SKOTHRÍÐ Á MÚGINN
Um kl. 4 e.h. gripu rúss-
nesku sveitirnar til vopna.
Skutu þeir af véibyssum á
mannfjöldann á Potsdamer-
torgi og um líkt leyti gerðist
sá atburður að skriðdreka-
sveitir dreifðu mannsöfnuðin-
um á horni Friðriksstrætis og
Leipzigerstrætis. Þar ók rúss-
neskur skriðdreki á fullri ferð
á mannsöfnuðinn. Tveir menn
krömdust til bana undir skrið-
drekanum og margir særðust.
Víðar hófu Rússar skothrið á
fólkið. Rússneskir hermenn
tóku líka við varðstöðum á
takmarkalínunni milli Austur
og Vestur Berlínar, þar sem
það hafði sýnt sig að svo
mar.gir austur þýzkir lögreglu
menn flýðu til Vestur Berlín-
að þeim varð ekki treyst.
HERLÖGUM LÝST YFIR
Skömmu eftir þetta var lesin
upp tilkynning í hátalara og út-
varp frá rússnesku hernáms-
stjórninni um það að herlögum
' væri lýst yfir í borginni. Allur
mannsöfnuður væri bannaður og
ef fleiri en þrír menn sæjust í
hóp yrði vægðarlaust skotið á
\ þá. Þannig var mótþrói fólksins
' kveðinn niður með rússneskum
vopnum. Umferðarbann var um
i nóttina frá kl. 9 til 5.
|
4 IIERFYLKI RÚSSA
Á VETTVANGI
I Öll umferð strætisvagna og
neðanjarðarbrauta stöðvaðist 17.
júní, verzlanir voru lokaðar,
• vinna lá niðfi í verksmiðjum,
engin Austur-Berlínarblöð komu
út morguninn eftir. allt atvinnu-
líf borgarinnar var lamað. Seint
. í gærkvöldi loguðu enn eldar í
tveimur stórum verzlunarhúsum
ríkisins, sem mannfjöldinn hafði
,kveikt j. Rússneskir skriðdrekar.
óku um götur borgarinnar og
Rússneskir hermenn búnir skrið-
ur hungursuppreisn vopnlausrai
þýzkra verkamanna. Myndin er
af einnt rússnesku kempunni,
Hún var tekin við hátíðahöld i
Austur Berlín snemma í vor.
Leipzig, Magdeburg og Erfurt.
Óeirðir voru einnig alvarlegar í
, Chamnitz og munu nokkrir menn
, hafa látið lífið þar, er rússneskt
( herlið bældi niður mótþróa.
En fregnir eru ekki ljósar af því.
Um manntjón í róstum þess-
um er enn ekkert vitað með
vissu. En yfirstjórn Rauðas
kross Vestur Berlínar skýrð*
svo frá í morgun að vestur
fyrir takmarkalínuna hefðx*
borizt 16 lík og um 200 særðir
menn, sumir þeirra mjög al-
varlega særðir. Líklegt er að
manntjón sé talsvert meira.
HANDTOKUR OG LIFLAT
f dag mættu verkamenn til
vinnu sinnar. En Austur þýzka
útvarpið skýrði frá því að hand-
tökur verkamanna væru þegar
hafnar. Skýrði það svo frá að
22 af byggingaverkamönnum og
9 verkamenn við Dirkman-Bosich
verksmiðj.urnar hefðu verið hand
teknir. Samverkamenn í verk-
smiðjunni sýndu hinum hand-
teknu fyrirlitningu sína, að sögn
kommúnistaútvarpsins. Hinir
handteknu voru þegar leiddir
fyrir herrétt.
Austur Berlín lítur nú út eins
og vígbúnar herbúðir. Enn heyr-
ist skothríð við og við til Vestur-
Berlínar, handan við markalín-
una.
Rússneskt herlið hefur fylkt
liði á markalínunni og undan-
koma til Vestur Berlínar því lok-
uð meðan herlögregla leitar
fórnardýrá í borginhi. Auk Ber-
línar eru herlög á í Babelsberg
og Potsdam rétt utan Berlínar.
d-listinn ...
er listi Sj álfstæðisflokksins !