Morgunblaðið - 18.07.1953, Blaðsíða 7

Laugardagur 18. júlí 1953
MORGUISBLAÐIÐ
7
- LDIMDIJIMABRÉF -
Rólegft á svídi innanlands-st|óraimála — Veik-
indi Edens og Churchills — Butler ber hita
og þunga dagsins — Deilt um í^ónvarp
þjóða í efnahagslegum og stjórn-
arfarslegum skilningi.
BUXLER í FYLKINGAR-
BRJÓSTI
Sá, sem einkum ber nú hita
og þunga dagsins af hálfu stjórn-
arinnar, er Butler fjármálaráð-
herra. Enginn gengur þess dul-
inn að stjarna hans hefir hækk-
ÞAÐ sem af er sumri hefir brezk
innanlandspólitík verið rólegri
en dæmi eru til um langt skeið.
Ber þar einkum tvennt til. Fyrir
og um krýninguna gerðu allir
sitt bezta til þess að skapa þjóð-
areiningu, og þau umræðuefni,
sem efst voru á baugi voru yfir-
leitt þeirrar tegundar, sem litlar
ástæður voru til að deila um.
Bardagahitinn út af þjóðnýting-
arafnámi stáliðnaðar og vega-
flutninga er að mestu kólnaður
og engin meiriháttar deilumál
önnur hafa skotið upp kollinum.
YEIKINDI LEIÐTOGA
ÍHALDSFLOKKSINS
Önnur höfuðástæðan er það
lamasess, sem leiðtogar íhalds-
flokksins liggja í sem stendur.
Útlit er fyrir að Anthony Eden
verði frá verkum fram undir
haust og sá tími, sem hann hefir
verið fjarverandi hefir verið all-
atburðaríkur í heimsmálunum,
svo jafnvel þótt heilsufar hans
leyfi honum að taka við fyrra
starfi sínu, sem utanríkisráðherra
seint á árinu neyðist hann til
þess að fórna fyrstu vikunum í
það að ná upp þræðinum aftur
þai sem fyrr var frá horfið. Veikindi Edens koma sér illa fyr-
ir hann.
ÁHRIF EDENS JUKUST
JAFNT OG hÉTT _ að jafnt og þétt og ef atvikin
Þetta veikindatímabil^ hefir ( höguðu því þannig, að Eden yrði
orðið Eden serstaklega óheppi- ehhi til reiðu, þegar Churchill
legt politískt séð, því frá því skilar af sér að síðustu, þá
hann tok við störfum og þar til stendur Butler næstur til erfð-
ann veiktist óx honum fiskur ^ anna Butler er afkastamikill og
' | stöðugur starfsmaður og takist
honum að endurreisa fjárhag
landsins eftir þeim línum, sem
kvæmd þess atburðar yrði skrif-
uð íhaldsflokknum einum til
tekna. Báðir aðalflokkar þings-
ins lögðust á eitt um að gera
krýninguna vel úr garði.
STJÓRNARANDSTAÐAN
LÆTUR LÍTIÐ Á SÉR BERA
Að öllu samanlögðu hefir
stjórnarandstaðan tekið lífinu
með ró upp á síðkastið. Að
nokkru leyti mun það stafa af
fjarveru þeirra Sir Winstons og
Edens en einnig af því að innan
Verkamannaflokksins virðist enn
eiga sér stað togstreita um hver
hin raunverulega baráttulína
eigi að vera, þegar lagt verður
næst til orustu. Meðal ýmissa
verklýðsfélaga eru kröfur um
hækkandi kaup á döfinni, sem
Verkamannaflokkurinn á erfitt
með að synja um stuðning, en
þegar um er að ræða verkamenn
í þjóðnýttum atvinnugreinum
svo sem kolavinnslu stendur
flokkurinn milli tveggja elda.
Kolanámumenn hafa á undan-
förnum árum fengið meiri og
betri kjarabætur en nokkur önn-
ur stétt verkamanna, en eigi að
síður fara afköst sízt batnandi og
kolaverð er orðið mjög hátt. Færi
svo að Verkamannaflokkurinn
ynni næstu kosningar yrði hver
kauphækkun í þjóðnýttum at-
vinnugreinum hrís á hans eigiA
bak. Það er því ekki að ófyrir-
synju að foringi námuverka-
manna hefir nýlega ráðið þeim
Lausn stjórnorkrepp
unnnr í Frnkklandi
NÝLOKIÐ er í Frakklandi
stjórnarkreppu, sem stóð yfir á
sjöttu viku. Það er eins og allir
vita engin nýlunda þótt Frakkar
geti ekki myndað stjórn. Flokk-
arnir eru ojrðnir svo margir, að
það stonfar lýðræði landsins í
STJORN LANIELS
TALIN VEIK
Loks tókst Laniel að mynda
samsteypustjórn. Sú stjórn er
mjög veik, því ólík sjónarmií).
ríkja meðal þeirra flokka, sern
standa að henni. Hún getur ekki
að flokkarnir, sem standa að
stjórn Laniels eru sjö. Sú stjórn
vaið ekki mynduð, fyrr en
Auriol, forseti, hafði brýnt fyrir
mönnum, hve geigvænieg hætta
beinan voða. T.d. má geta þess, I tekið neinar stórákvarðanir án;
trausts þingsins. Menn þurfa því*
varla að vænta róttækra brcyte
inga og stjórnin getur oltið ú^
sessi áður en varir. Þó kemur þa$i
oft fyrir í Frakklandi, að stjórnif
sem taldar eru mjög valtar í,
sessi, sitja lengst. Og oft hafa,
flokkarnir, sem standa að slíkunj.
stjórnum fengið áorkað mcð
samkomuiagi ýmsum óvæntuiyi,
ráðstöfunum.
Það kann því að fara svo, ail.
stjórnin lafi til næstu forset%
kosninga, einkum þar sem þrauþ-
reyndir menn fara með fjármiiþ
og mál Indó-Kína.
Þess mætti geta að þeir, serr),
helzt eru taldir koma til greina,
sem næstu forsetar Frakklands,
eru þeir Pinay, Bidault og Lan-
iel.
Joseph Laniel, forsætisráðherra
Frakklands.
væri á ferðum bæði fyrir álit
um hrygg jafnt og þétt og per
sónuleg áhrif hans innan stjórn
arinnar urðu æ meirí og meiri.
Ferill Edens og aðstaða innan
flokksins hafa ekki ætíð verið
rósum stráð, eins og bezt mátti
sjá í Abyssiníumálunum forðum,'
en hæverska hans og þegnskapur
hefir gert það að verkum að allt
hefir gengið misfellulaust. Staða
fyrsta stýrimanns á skipi Churc-
hills, utan stjórnar og ínnan, er
glæsileg, en hvergi nærri vanda-
laus né heiglum hent þegar skip-
stjóra rennur í skap. Og margur
mundi vera orðinn þreyttur að
bíða formennskunnar jafnlengi
og- Eden hefir gert. Hins ber ■
vissulega að gæta, að Churchill!
hefir miklar mætur á Eden og
vill gera hlut hans sem mestan
og beztan hverju sinni — að for-
mennsku frádreginní. Báðir eiga
þeir hver öðrum mikils að unna
er vandséð er hvers skuldin er
meiri.
CHURCHILL VILL
TRYGGJA ÞJÓDUNUM
FRIÐ
til að stilla kaupkröfum sínum j landsins út á við og lýðræðisiega
í hóf en leitast heldur við að, stjórnhætti.
hann hefir sett sér, yrði það
drjúgt lóð í vogarskál hans. Ef
litið er til baka um átta ára
skeið, kemur það skýrt í 1 jós,
hversu hann hefir jafnt og þétt
unnið sig upp frá því að vera
lítt þekktur til þess áfanga, er
hann hefir nú náð. Frá 1945 hef-
ir hann verið einn af helztu vakn
ingarmönnum flokksins og unnið
sleitulaust að því að endurskipu-
leggja stefnu hans og starfsað-
ferðir í samræmi við kröfur tím-
ans.
ÓSENNILEGT AÐ EFNT
VERÐI TIL KOSNINGA
Á NÆSTUNNI
Svo lengi sem Butler hefir að-
alstjórnartaumana í höndum
þarf enginn að óttast að efnt
verði til nýrra kosninga í ná-
inni framtíð. Hann vantar enn
langan tíma til þess að koma
fjármálaáætlunum sínum í fram-
kvæmd og veitir naumast af
Um veikindi Sir Winstons! fullu kjörtímabili. Sá ótti Verka-
Churchill hvílir sig.
bæta kjör sín með auknum af-
köstum.
SJÓNVARPSLEYFI
mannaflokksins, að Ihaldsflokk-
urinn mundi nota meðbyr krýn-'
ingarinnar til'þess að fleyta sér
yfir nýjar kosningar virðist á-
stæðulaus. Enda vafasamt hvort
sú ánægja sem ríkti með fram-
Churchills hefir lítið verið látið
uppi, nema helzt að um þreytu
sé að ræða, og er það sízt að
undra því aldurinn er nú hár og
vinnudagur hefir oft verið lang-
ur. Gert er ráð fyrir að Chur-
chill hvíli sig að minnsta kosti
í mánaðartíma til þess að sjá
hverju fram vindur og vafalítið
er að öldungurinn kemur á kreik
aftur eins fljótt og auðið er. Þær
raddir, sem heyrst hafa að sjúk-
dómur Churchills sé pólitísks
eðlis, afsökun til þess að sleppa
við Bermudaráðstefnuna, eru
harla ótrúlegar.
Enginn veit til þess að hann
hafi nokkru sinni látið ónotað
tækifæri til þess að koma skoð-
unum sínum á framfæri, jafnvel
þótt minna væri í húfi en þau
mál, sem ræða átti að þessu
sinni. Og það fer heldur ekki
dult að draumur Churchills er
að Ijúka æfistarfi sínu með því
að koma á einhverskonar jafn-
vægi eða málamiðlun í Evrópu
sem fyrst til þess að minnka
stríðshættuna og gefa Bretlandi j
frið og næði til þess að vinna sér I Stjarna Butlers hækkar jafnt og
á ný öndvegissæti meðal annarra þétt.
ORSAKIR STJÓRNAR-
KREPPUNNAR
Orsakir stjórnarkreppunnar
voru.margar, auk flokkaskipting-
unnar.
Pinay, sem hafði beðið ósigur
í þinginu, þar sem hann átti
aldrei vinsældum að njóta, efld-
ist mjög í bæjarstjórnarkosning-
unum. Einnig kom nokkurt rót
á menn, þar sem vinstri flokk-
arnir unnu dálítð á í síðustu
þingkosningum.
Sigrar þessara flokka höfðu
orðið á kostnað flokks De Gaulle
íem var á hápunkti velgengni
sinnar eftir bæjarstjórnarkosn-
: ingarnar 1947.
I
De Gaulle sagði eftir hrakfarir
flokks síns, að eina von hans
væri að taka þátt í samsteypu-
stjórn. Að öðrum kosti myndi
flokkurinn verða úr sögunni. —
Þetta var ein aðalástæðan fyrir
falli stjórnar Réne Mayers. Eina
hálmstrá' þeirra var stjórnar-
kreppa, því á þann hátt gátu þeir
komist í stjórn.
Aætlunarflug
meö þyrilfluptt
BRÚSSEL, 16. júlú — Belgíska
flugfélagið Sabona er að taka
þyrilfiugur í þjónustu sína í stór-
um mæli. Ætlar félagið að hefja
áætlunarferðir :neð þyrilflugum
til allra nágrannalanda sinna.
Þykir þetta sérstaklega hentugt
vegna þess að þyrilflugurnar geta
lent nálægt hjarta stórborga í
stað þess að leiðin frá flugvell-
inum að miðborginn tekur oft
langan tíma.
Fyrsta áætlunarferðin er frá
Brússel til Köln og verður vígð
í byrjun ágúst. Síðan verða tekn-
ar upp ferðir til Rotterdam h
Hollandi, Lille í Frakklandi,
■ Luxemburg og Saar og væntan-
I lega í náinni framtíð til Hamr
borgar. — dpa.
Mesta hitamálið á dagskrá ný-
lega er sjónvarpsmáiið. Stjórn-
in hefir fallizt á að leyfa einka-
sjónvarp fyrir áeggjan ýmissa
stuðningsmanna sinna í fram-
leiðslu- og verzlunarstétt. En
ákvörðun þessi hefir mætt harðri
gagnrýni manna úr ýmsum
flokkum og stéttum, ekki síst frá
þeim, sem kynnzt hafa af sjón
og raun þessari starfsemi í Amer
íku. Sem stendur hefir brezka
útvarpið eitt leyfi til þess að sjón
varpa og auglýsingasjónvarp er
ekki leyft. Andstæðingar einka-
sjónvarps telja að auglýsinga-
sjónvarp hljóti óhjákvæmilega
að reka auglýsingastarfsemina á
kostnað gæðanna og spilla á þann
hátt dómgreind almennings
smátt og smátt. Formælendur
aftur á móti telja að auglýsinga-
starfsemin muni gefa svo mikið
fé í aðra hönd að hægt verði að
gera hina menningarlegu hlið
enn betur úr garði en BBC hafi
efni á. Báðir flokkar fengu byr
Framhald á bls. 8
KOMMUNISTAR VILDU
LANDIÐ OPIÐ FYRIR
RÚSSNESKUM
SKRIÐDREKUM
Deilumálin, sem voru Þrándur
i Götu í samkomulagsumleitun-
um flokkanna voru ærið mörg.
Helzt voru Norður-Afríkumálin,
styrjöldin í Indó-Kína, Evrópu-
herinn og þátttaka Þýzkalands í
vörnum hins frjálsa heims. Þá
voru menn ekki á eitt sáttir um
stjórnarskrárbreytingu og ráð-
stafanir til bjargar hrynjandi
efnahagskerfi iandsins. — Þá
kynntu kommúnistar að sjálf-
sögðu undir deilunum um varnir
landsins. Hafa þeir sennilega tal-
ið að Frakklandi væri fyrir beztu
að liggja óvarið fyrir óðum
kommúnistaherjum og þar eins
og annars staðar eiga þeir sitt
varalið, nokkra fáfróða lýð-
skrumara, sem þykjast vera lýð-
ræðissinnar, en vilja opna allar
flóðgáttir fyrir rússneskum herj
um.
Til hinna sauð-
tryggu lesenda
koinmúnista-
blaðsins
Herra ritstjóri!
EG vildi leyfa mér að hripa.
nokkrar iínur til blaðs yðar og'
benda lesendum á Edwaiul
Crankshaw, þann er ritar um,
Rússlandsmál í enska blaðið Ob-
server. Eins og margir vita hér,
er Observer eitthvert traustasta,
blað í Bretlandi, og er Morgun -
blaðinu sannarlega mikill feng ■
ur að greinum Crankshaws. Spár,
hans um átök þeirra Malenkovs
og Berías hafa rætzt í öllum at
riðum, og var greinargerð Crank,
shaws auðsjáanlega ekki pýra
midisk getgáta upp á von og ó~
von, heldur byggð á skarpri at ■
hugun og öfgalausu mati á stað-
reyndum.
Hinir sauðtryggu lesendur,
Þjóðviljans ættu heldur að
kynna sér greinar Crankshaws
— og láta af viliu sinni. Komm -
únistar hér eru sannarlega ekki
öfundsverðir af að lepja í sig
hinar átakanlegu „fréttatilkynn-
ingar“ flokksblaðsins dag eftir
dag. Undanfarið hafa orðið mikl
ar tilfæringar á skákborði komn),
únista í austri — en hvenær hryn
ur skákborðið, kommar góðir?
Með þökk fyrir birtinguna.
Lesandi.