Morgunblaðið - 11.12.1953, Blaðsíða 8

8
MORGV N B LAÐIÐ
Föstudagur 11. des. 1953

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavfk.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórl: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stiórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3049.
Anglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu 1 krónu eintaklð.
Beðið eftir svari Rússa
í HINNI stórmerku ræðu Eisen-
howers forseta, gerði hann Rúss-
um boð um sameiginlega aðild að
alþjóðastofnun, er hefði með
höndum tilraunir um notkun at-
ómorkunnar til friðsamlegrar
uppbyggingar og framkvæmda. |
Hann gat þess m. a. að hin al-
þjóðlega stofnun skyldi fá atom-
orkuefni Og starfskraftá frá stör-
veldunum, eftir því, sem þau
gætu lagt þau fram. Síðan benti
forsetinn lauslega á það, að at-
ómorkustofnunin myndi væntan- j
lega framkvæma einskonar miðl-
un atómorkunnar. Fyrir tilstilli
hennar skyldu smáþjóðir, sem
einar hafa ekki bolmagn til að
kanna leyndardóma atómorkunn-
ar, verða aðnjótandi þessara
óþrjótandi tækifæra til að efla
skapandi mátt sinn, til að bæta
lífskjör fólksins.
Þetta tilboð Eisenhowers
var sett fram af fullri einlægni
og án efa mun það brátt bera
ávöxt. í því felst sú hjálpfýsi
og samkennd, sem á sínum
tíma varð frækomið til stofn-
unar S. Þ. Þessi tilfinirig þjóð-
anna um að þær ættu ekki að
einangra sig, heldur starfa
saman og hjálpa hvorri ann-
arri eins og skipshöfn á sama
báti, kom einnig í ljós, þegar
IJNRRA var komið á fót eftir
stríðsiok og þegar Bandaríkja-
menn buðu fram efnahagsað-
stoð til Evrópulanda. Hún
kemur enn fram á skýrari hátt
en nokkru sinni fyrr í þessari
síðustu ræðu Eisenhowers.
Þegar forsetinn kemur fram
með tillögu sína, gerir hann ekki
upp á milli neinna þjóða. Frið-
samleg notkun atómorkunnar er
sama hagsmunamál allra, hvort
sem þeir búa austan eða vestan
járntjalds. Um þetta ættu því
allir að geta sameinazt, hvað sem
viðvíkur pólitízkum deilumálum.
Það kemur greinilega fram, að
hin alþjóðlega atómorkustofnun
á að vera algerlega ópólitísk og
óhlutdræg vísinda- og fram-
kvæmdastofnun. Hún á eingöngu
að taka til meðferðar friðsamlega
notkun atómorkunnar, en mun
ekkert vald taka sér til að hafa
eftirlit t. d. með framleiðslu
Rússa á atómorkusprengj um til
manndrápa. 1
Hér geta Rússar því ekki
blandað saman við stjómmála
þrefi sínu. Þegar þeim er boð-
in þátttaka, er það umbúða-
laus spurning um það, hvort
þeir vilji taka þátt í friðsam-
Jegri uppbyggingu alheimsins.
Og það er óhætt að segja, að
gervallur heimurinn bíður
með eftirvæntingu eftir svari
Rússa. 1
Nú eru liðnir þrír dagar síðan
Eisenhower bar þessa tillögu
fram, en ekkert svar hefur kom-
ið. Hið eina sem menn hafa frá
þeim heyrt eru hinar venjudegu
rótarlegu og persónulegu árásir
á forsetann. Á tillöguna um frið-
samlega notkun atomorkunnar er
ekki minnzt einu orði.
Að lokinni ræðu Eisenhowers
var Vishinsky, fulltrúi Rússa hjá
S. Þ., spurður um álit sitt varð-
andi tillöguna.
Svar hans var: — Ég neita að
gefa upp nokkuð álit.
í Kommúnistablaðið hér hefur
éinnig verið mjög sagnafátt um
tillöguna, enda hefur það ekki
fengið línuna frá Moskvu. Það
UR DAGLEGA LIFINUj
þorir ekki að minnast einu orði
á það að hægt sé að nota atóm-
orku til friðsamlegrar uppbygg-
ingar;
í gær flutti Moskvu-útvarp-
ið stutta umsögn um ræðu
Eisenhowers. Því miður gefur!
sú tilkynning ekki góða von
um samstarfsvilja Rússa. Þar
var því haldið fram að ræða
Eisenhowers hefði verið hót-
anir um atómorkuárásir!! Svo(
blygðunarlaust snúa valdhaf-j
arnir í Moskvu sannleikanum
við.
Það var hið rétta, að Eisen-
hower vildi í ræðu sinni leiða
hinum valdasjúku mönnum í
Kreml það fyrir sjónir að þriðja
heimsstyrjöldin myndi tákna ger-
eyðingu jarðarinnar. Þetta vildi
hann sýna þeim til þess að þeir
færu ekki í skammsýni sinni að
hefja árásarstyrjöld.
Og eftir að forsetinn hafði
bent Kreml-mönnum skýrlega
á það að í atómstyrjöld ynni
enginn sigur, heldur tapaði
allt mannkynið, kom kjarni
ræðunnar — spurning um
það, hvort ekki væri réttast
að stokka upp spilin, hætta
hinu tryllingslega atómorku-
kapphlaupj og hefja allsherj-
ar samstarf um friðsamlega
notkun atómorkunnar. Þetta
sér hver maður að er hin stóra
spurning. Þessvegna bíður allt
mannkynið enn eftir endan-
legu svari Rússa um það hvort |
þeir vilja friðsamlegt sam-
starf.
Hin hagnýtu vísindi.
í FJÁRLAGAUMRÆÐUNUM á1
Alþingi í fyrradag, réðist for- •
maður Alþýðufl. og ritstjóri Al-
þýðublaðsins harkalega á ríkis-
stjórnina fyrir að verja fé úr
ríkissjóði til ýmiss konar rann-
sókna og vísindastarfs í þágu at-
vinnuveganna.
Ekki verður annað sagt, en að
þetta sé harðla einkeninleg af-
staða hjá formanni Alþýðu-
flokksins. Allar þjóðir verja
miklu fé til vísindalegra rann-
sókna og tilrauna í þágu bjarg-
ræðisvega sinna. Hafa slíkar
rannsóknir borið margfaldan
ávöxt. Atvinnulíf þjóðanna sæk-
ir í hverju einasta landi, vaxandi
þrótt og afrakstur til hinna hag-
nýtu vísinda.
Við íslendingar höfum því
miður ekki haft nægilegt fjár-
magn til umráða í þessu skyni.
Hefur það áreiðanlega bakað
okkur mikið tjón. En við höfum
þó reynt að styðja unga íslend-
inga til ýmiss konar sérmennt-
unar á sviði hagnýtra vísinda.
Hafa margir þeirra tekið upp
störf hér heima og þegar orðið
þjóð sinni að miklu liði.
Við þurfum að efla vísindaleg-
ar rannsóknir í þágu íslenkra
bjargræðisvega. Við þurfum að
þekkja gæði landsins og mögu-
leika. Við þurfum fleiri vísinda-
menn til þess að kenna okkur
að auka arðinn af starfi okkar.
Þetta skilur allur almenning-
ur á íslandi. En formaður Al-
þýðuflokksins skilur það ekki,
af því að hann einblínir niður |
fyrir tærnar á sér, í stað þess
★ Hermannasöngvar
Þegar önnur heimsstyrjöldin
stóð sem hæst veittu bandarískir
herforingjar því athygli að aðeins
12—25% her-
manna þeirra,
sem voru í eld-
línunni hleyptu
skoti úr byssu
sinni. í Kóreu
varð hundraðs-
talan nokkuð
hærri — um
50%. — En
þrátt fyrir það hefur það komið
fyrir að í 1000 hermanna sveit
voru það aðeins 30 sem hleyptu
úr byssu, §inni, þó að þeir væru
í yfirvofrindi lífshættu vegna
sóknar andstæðinga sinna.
Sálfræðileg skýring er gefin
á þessu fyrirbrigði, sú, að meðal
vestrænna þjóða sé það forboðið
að drepa. En þegar barizt er um
líf eða dauða verður að gleyma
þeim staðreyndum um sinn.
Reynslan sýnir, að bezta ráðið
til þess er að fá hermennina til
þess að sýngja eða hrópa í kór,
svo að þeir finni sjálfa sig sem
^ÁÍrinaeLu
nncjetefan
litla einingu í stórum hóp, en
ekki sem yfirgefna einstaklinga.
Þetta einfalda ráð gefur svo góða
raun, að hundraðstala þeirra sem
hleypa af þegar nauðsyn krefur
hækkar allt upp í 75.
-k Ekki á réttum stað
Florence Horsbrugh heitir kona
ein ensk og er fræðslumálaráð-
herra í rikísstjórn Sir Winstons
Churchills. Hún hefur nýlega
skýrt svo frá að hún hafi miklu
meiri ánægju af því að elda reglu
lega góðan miðdegivserð, heldur
en af nokkurri stjrónmálaræðu
sem hún hefur haldið. — Kven-
eðlið segir til sín.
★ Armlengd Hinriks
konungs
í Englandi nota menn við mæl-
ingar í stað metrakerfisins eldra
VeLl andi álripar:
Skemmtileg myndabók.
GRJÓTPÁLL hefur orðið:
Mikið hefur verið gefið út á
undanförnum árum af allskonar
myndabókum frá íslandi. Marg-
ar Ijómandi myndir hafa birzt í
þessum bókum, þó að mjög séu
þær misjafnlega góðar og smekk-
lega valdar. — Nú er enn ein
slík bók komin á markaðinn, „ís-
land farsælda Frón“ með skýr-
ingum á fimm erlendum tungu-
málum.
Hún er á ýmsan hátt töluvert
frábrugðin þeim, sem á undan
eru komnar. Myndirnar eru í
senn sérkennilegar og margar
snilldar vel teknar, enda er
myndasmiðurinn, Hjálmar R.
Bárðarson, þegar fyrir löngu
kunnur fyrir hinar ágætu Ijós-
myndir sínar. Er óhætt að segja,
að þessi bók er bæði honum og
Lithoprenti, sem sá um útgáfu
hennar til sóma. Bókin er hin
eigulegasta. — Grjótpáll."
,,KÆf
að horfa fram á veginn. Þess
vegna flytur hann heimsku-
legt nudd og skæting á Al-
þingi um þá rannsóknar- og
vísindastarfsemi, sem hér er
reynt að halda uppi.
Alveg óþarfi.
ÆRI VELVAKANDI!
dálkum Hannesar á
Horninu núna i vikunni birtust
smápistlar um kaupæðið, sem
grípi almenning sem heiftarleg-
ast nú er líður að jólum. „Enverst
er farið með kvenfólkið — segir
í lok pistilsins, — „það er rúið
inn að skyrtunni og inn úr skyrt-
unni.
Vitanlega er þetta því sjálfu
að kenna“.
Umhyggja — eða hvað?
SKYLDI það vera af umhyggju
alþýðuvinarins, Hannesar á
Horninu, fyrir kvenþjóðinni, eða
bara af því að hann langar til að
hreyta ónotum í einhvern, að
hann eignar kvenþjóðinni sér-
staklega þetta „kaupæði“, sem
hann svo kallar?
Það er ekki þar fyrir, að hver
sem er megi ekki láta sér í
léttu rúmi liggja þó að tilraun
sé gerð til að sneiða að honum
í umræddum ónotadálkum, og ef
til vill var þessi smáklausa til
kvenþjóðarinnar skrifuð í geð-
vonzkukasti — en hvað um það,
mér finnst alveg óþarfi að vera
að narta í okkur konurnar, sem
nauðugar viljugar verðum að
bera hita og þunga jólakaup-
anna, og eigna okkur sérstaklega
einfeldni og gapahátt í meðferð
fjármuna okkar, þó að margt sé
til að ffeýsta þyngjunnar þessa
dagana. Karlmenriirnir eyða sín-
um peningum víst ekki á annan
betri hátt, heldur en, þó að við
séum með örlátara móti, þegar
jólaglaðningurinn er annars veg-
ar. — Freyja“.
Gerir erfitt fyrir.
MAÐUR nokkur bar upp fyrir
mér vandræði sín um dag-
inn. Hann var nýbúinn að missa
aldraða móður sína og í sam-
bandi við andlát hennar og jarð-
arför höfðu honum borizt kynstr
in öll af samúðarkveðjum og minn
ingargjöfum, eins og gengur og
gerist. „Mér fannst ósköp faliegt
af fólkinu, að sýna mér þessa vin-
semd og heiðra um leið minn-
ingu móður minnar látinnar, og
ég vildi að sjálfsögðu þakka það
eins og vera bar, en með margt
af þessu fólki var því svo farið,
að ég var því ekki nógu kunn-
ugur til að ég vissi hvar það
ætti heima, svo að ég gæti sent
því þakklæti mitt.
Mikilvægt —
og sjálfsagt.
MARGT af því voru gamlir vin-
ir og kunningjar móður
minnar, sem ég hafði ekki haft
nema lítil kynni af sjálfur. Ef
aðeins þetta góða fólk hefði hugs
að út í að setja heimilisfang sitt
undir kveðjuna — ásamt nafni
sínu, hefðu þessir erfiðleikar
ekki komið til. Því miður gleym-
ist mörgum þetta mikilvæga —
og sjálfsagða atriði. Vildi ekki
fólk hafa þetta í huga, þegar um
svipaðar kringumstæður er að
ræða?“
Oft er það gott,
sem gamlir
kveða.
mál eins og t. d. yard og fet.
Uppruni þessara eininga er rak-
inn til Hinriks konungs hins
fyrsta, sem var konungur yfir
Englandi frá 1100—1135. Einn
góðan veðurdag mælti hann svo
fyrir, að 1 yard skyldi vera jafn-
lend armi hans — og reyndist
hann vera rúml. 91 sentimetri —
1 fet skyldi hins vegar vera
þriðjungur yards.
★ Fjölskyldufréttir
93 ára gamall Bandaríkjamað-
ur, Tazewell að nafni, hélt ný-
lega brúðkaup með 63 ára gamr
alli ástmey sinni. Hún var dóttir
stjúpdóttur Tazewells frá fyrsta
hjónabandi hans. Þar sem dóttir
Tazewell var gift föður nýju
brúðarinnar, varð Tazewell
tengdasonur dóttur sinnar og
jafnframt tengdasonur tengda-
sonar síns. Hann var og tengda-
faðir föður brúðar sinnar og
þannig varð faðir konu hans
tengdafaðir tengdaföðurs síns. —
Hin 63 ára gamla brúður varð
tengdamóðir föður síns, og hún
og dóttir hins 93 ára brúðguma
frá fyrsta hjónabandi hans urðu
stjúpmæður hvorrar annarrar og
þá um leið stjúpdætur hvorrar
annarrar. — Mjög einfalt, er það
ekki?
ir Dómsmorð3
Athafnir mannanna eru oft
næsta einkennilegar og bera ein-
att lítinn vott
um víðsýni eða
mikla dóm-
greind. Mættu
vafalaust all-
flestir líta í
sinn eigin
barm þegar
um slíkt er að
ræða. En hér
er saga um einkennilegar athafn-
ir manna fyrr á öldum.
Arið 1457 var gilta ein dregin
fyrir rétt í Frakklandi ásamt 6
grísum sínum, ákærð fyrir að
hafa myrt barn. Giltan var sek
fundin og dæmd til dauða, en
grísir hennar sýknaðir sumpart
vegna þess að þeir þóttu of ung-
ir til þess að sæta hegningu og
sumpart vegna þess, að rétturinn
sló því föstu að þeir hefðu verið
undir slæmum áhrifum frá móð-
ur_ sinni.
I öðrum frönskum bæ stóð hani
einn fyrir rétti 5 árum síðar,
ákærður fyrir að hafa verpt eggi?
Réttarhöldin stóðu í langan tíma
en loks var haninn dæmdur til
dauða — ekki vegna eggsins,
heldur vegna þess að hinir lærðu
dómarar réttarins fullyrtu að
djöfullinn hefði birzt í fögru
gerfi hans — og haninn lét lífið
á báli.
★ Það er athyglisvert
— Maður, sem hér á jörðinni
vegur 75 kíló myndi ef hann
væri staddur á tunglinu aðeins
vega 15 kíló.
— Reynslan hefur sýnt, að
neglur á fingrum vinstri handar
eru 10 dögum lengur að vaxa
fram en neglur á fingrum hægri
handar.
— Hve hratt getur maðurinn
hreyft handlegg sinn? Joe Louis
sló andstæðing sinn eitt sinn í
gólfið með höggi, hvers hraði er
talinn hafa verið 80 km. á klukku
stund. — A. St.
★ ★ ★
★ NEISTAR ★
★ ★ ★
— Nei, það getur verið, að
hann hugsi ekki a 111 a f um
kvenfólk, en þ e g a r hann hugs-
ar á annað borð — þá hugsar
hann um kvenfólk.