Morgunblaðið - 11.12.1953, Page 11

Föstudagur 11. des. 1953
MORGUNBLAÐIÐ
11
Agnar Bragi Guðmundsson — minning
í DAG fer fram útför Agnars B.
Guðmundssonar f. bónda að
Fremstagili og Blöndubakka í
Húnavatnssýslu. Hann dó 2. des.
s.l. að heimili sínu Langholts-
veg 37, 78 ára að aldri.
Get ég ekki látið hjá líða að
minnast hans að nokkru.
Agnar var fæddur að Ref-
steinsstöðum í Víðidal 10. okt.
1875, sonur hjónanna Guðmund-
ar Gunnarssonar og Ingibjargar
Árnadóttur. — Tólf ára gamall
fluttist hann að Brekku í Þingi
og tveim árum síðar að Sauða-
nesi á Ásum.
Hann giftist 25. janúar 1898
Guðrúnu Sigurðardóttur, hinni
ágætustu konu. — Bjuggu þau
fyrstu árin að Hnjúkum og
Smirlabergi á Ásum. Árið 1909
fluttust þau að Fremstagili í
Langadal, tóku þau jörðina eftir
föður minn, sem hafði búið þar
allan sinn búskap eða nær 30
ár og andaðist þar árið áður. —
Stuttu síðar keypti Agnar jörð-
ina.
Þau Agnar og Guðrún eignuð-
ust 9 börn, 6 sonu og 3 dætur,
eitt af þeim misstu þau á öðru
ári, það var stúlkubarn. Öll hafa
börn þeirra sem til fullorðinsára
komust, gifzt. Má segja um börn-
in að eplin hafi ekki fallið fjarri
eikinni, svo eru þau eins og for-
eldrarnir mikið manndóms og
dugnaðarfólk. Til sannindamerk-
is má geta þess að öll búa þau í
eigin íbúðum sem þau ýmist hafa
byggt eða keypt.
Barnabörn átti Agnar 27 og
barnabarnabörn 16, er það all-
myndarlegur ættleggur.
Agnar var mesta glæsimenni
að vallarsýn, vel meðalmaður á
hæð og samsvaraði sér vel, fríð-
leiksmaður, ljós yfirlitum, svip-
urinn hreinn og festulegur. Hann
var vaskleikamaður til hvers sem
hann gekk, skjótráður, enda mik-
ill fjörmaður, ekki lengi að taka
ákvarðanir ef úr vanda var að
ráða, hann var mesta snyrti-
menni í klæðaburði, enda hirtnis-
og þrifamaður í hvívetna.
Á síðari árum fitnaði hann
mjög og kenndi veiki þeirrar er
síðast varð honum að bana. —
Andlegum kröftum hélt Agnar
með ágætum til hinztu stundar.
Hann var fróðleiksfús, fylgdist
vel með öllu sem gerðist og las
mikið.
Agnar var sérlega heilsteyptur
maður, greindur og hreinlyndur,
því var vinskapur hans tryggur
og fölskvaiaus. Hann var alltaf
nokkuð stórhuga, lét aldrei bug-
ast þó á brattann væri að sækja,
vildi heldur brotna en bogna;
hann líélt því fast á rétti sínum
hver sem hlut átti að máli, enda
réttsýnn.
Mörg ár átti hann sæti í sveit-
arstjórn Engihlíðarhrepps og
reyndist þar sem annars staðar
tillögugóður.
Hestamaður var Aganr svo
mikill og góður að fáir munu
þeir hafa verið innan Húnavatns-
sýslu og þó víðar væri leitað, sem
tóku honum fram um tamningu
hesta, og allt það sem laut að
hirðingu og umgengni hestsins,
enda átti hann alltaf í sínum bú-
skap svo góða reiðhesta og drátt-
arhesta að af bar, enda bitu þeir
ekki útgarðana. Mun sumum hafa
fundizt fullmikið til þeirra kost-
að. En auk gagnsins af hestum
Agnars var ánægjan ekki einskis
virði. Margar voru þær gleði-
stundirnar, sem Fremstagilsfólk-
ið naut á baki hinna léttvígu og
fráu fáka Fremstagilsbóndans, og
enda þótt Agnar háfi á fyrri bú-
skaparárum verið talinn full öl-
kær, þá hafði hann vanið hesta
sína svo, að þeir vissu vel hvern-
ig þeir áttu að haga sér, hvort
heldur hann sat þá eða þeir áttu
að bíða hans. Sérstaklega eru mér
minnisstæðir 4 hestar Agnars,
allir gráir að lit, reiðhestarnir
Gormur og Goði og dráttarhest-
arnir Hæringur og Hringur. —
Báðir voru reiðhestarnir gamm
vakrir, enda var Agnari það leik •
ur einn ef vekurðarspor fannst
i hesti að láta þá auka það og
margfalda; töltarar voru þeir
Agnar Bragi Guðmundsson.
(Myndin er tekin af honum 72
ára)
báðir góðir, þó tók Gormur Goða
þar langt fram að flýti og þó
var það svo mjúkt og fjaður-
magnað að maður bærðist ekki á
baki hans, hann var hinn mesti
þolskrokkur, enda stór hestur.
Dráttarhestarnir Hæringur og
Hringur drógu svo að segja allt
efni að, sem þurfti í íbúðarhús
það, er Agnar byggði að Fremsta-
gili, þá voru ekki bílar til að
iétta undir með aðdrættina. Möl
og sand varð að flytja alla leið
neðan úr háu melhorni á Blöndu-
bökkum, er það löng leið og erf-
ið, eins og vegfarendur sem um
Langadal fara geta séð, en hitt
byggingarefnið frá Blönduósi. —
Þvílík afköst hvort heldur voru
hjá mönnum eða hestum kunni
Agnar vel að meta og dróg ekki
dul á, enda aðbúnaður og endur-
gjaldið eftir því. Kom þar fram
sem annars staðar hispursleysi
hans og hreinskilni, samfara
réttu mati á vinnuafköstum.
Vorið 1913 réðist ég vinnu-
maður að Fremstagili, þá frá
höfuðbólinu Geitaskarði. Kross-
messudagurinn rann upp mildur
og hægur. Með nokkuni eítirsjá
kveð ég frændur og vir.i á Ceita-
skarði, þar sem rr.ér haíði liðið
svo mæta vel, enda séð þar fyrir-
mynd í búmennsku á mörgum
sviðum. Síðan sté ég á bak reið-
hesti mínum og lét lötra til næsta
bæar, þ. e. að Fremstagili, mér
fannst ekkert liggja á. Ég staldr-
aði við Stóralækinn, sem rennur
með fram túninu, hann var kát-
ur og kvikur eins og fyr. Mér
varð litið til hlíðarinnar, víst var
hún fögur. Fyrsta hugsun mín
var: Jæja, þá er ég kominn aftur
heim, eftir 4 ára burtveru. —
Hvernig skyldi aðbúðin reynast
hjá hinum nýu húsbændum? Allt
umhverfið var með sama svip og
áður. Grásteinninn fyrir ofan
túnið, Langhóllinn, Þríhólarnir,
Breiðin með stóra barðið mið-
hlíðis, Bæjarskarðið, Kollubergið
og allt hitt sem of langt væri upp
að telja, virtist brosa við mér
eins og það vildi bjóða mig vel-
kominn heim. — Eftir drykk-
langa stund ríð ég í hlaðið.
Ég varð heldur ekki fyrir von-
brigðum með fólkið. Það bauð
mig líka velkominn í vistina.
I fæstum orðum sagt gat ég
ekki hugsað mér umhyggjusam-
ari og betri húsbændur en þau
Agnar og Guðrúnu. Þau voru
mér allan þann tíma sem ég
dvaldist hjá þeim svo góð að það
var eins og þau ættu í mér hvert
bein jafnt og börnunum sínum.
Þökk sé þeim og heiður fyrir
það lifandi og liðnum. Þá voru
börnin þeirra mér sem ég bróðir
væri, og hefur sá vinskapur hald-
izt æ síðan, sérstaklega vorum
við Guðmundur, nú kjötmats-
maður á Blönduósi samrýmdir.
Er hann að skapferli og hæfi-
leikum mjög líkur föður sínum,
t. d. hestamaður með ágætum,
eins og hann, honum hefur tekizt
að gera góðan hest úr göldum
fola.
Frá Fremstagili fór ég ekki í
þetta sinn fyr en ég stofnaði mitt
sjálfstæða heimili.
Eftir að ég fór að búa, komum
við hjónin alltaf ef við áttum
leið til Blönduóss, til þeirra góðu
hjóna Guðmundar og Sigurunnar
Þorfinnsdóttur á þeirra myndar-
heimili og þáðum af þeim bæði
hlýu og veitingar og til að rabba
um það sem á dagana dreif. Sig-
urunn er hin mesta myndar- og
greindarkona og fyrirmyndar
húsmóðir.
Slíkir vinir sem að framan eru
taldir eru ekki háðir breytileik
nútímans.
Það var vorið 1913 að Agnar
ræðst í það stórvirki að byggja
varanlegt íbúðarhús að Fremsta-
gili. Til þess þurfti stórt átak og
þótti ekki á þeim tímum heiglum
hent. Mér þótti ánægjulegt að
leggja hönd að því verki. Ég
hafði elskað bæði jörðina og
fólkið sem þar hafði búið, og
gerði það enn. Þá er gaman að
vinna.
Húsið var reist með myndar-
brag, eitt af fáum sem þá sáust
þar um slóðir, byggt úr stein-
steypu, var ekkert til byggingar-
innar sparað. Það mun standa
lengi sem óbrotgjarn minnisvarði
þeirra hjóna Agnars og Guðrún-
ar. Má nærri geta að erfitt hefur
verið að standa straum af þeim
kostnaði, sem byggingunni var
samfara. Börnin mörg eins og
fyrr segir og flest í ómegð, en
búið ekki að því skapi stórt. Þá
voru þar og gamalmenni, sem
þau vegna trygglyndis og fórn-
arlundar gátu ekki frá sér slitið.
Lítið var þá um opinbera styrki
til að létta undir með snauðum
gamalmennum eða fátækum fjöl-
skyldufeðrum. En sízt var það að
skapi Agnars að segja þau gam-
almenni til sveitar, sem lengi
höfðu búið undir hans þaki.
Árið 1923 selur Agnar Fremsta-
gil og flytur að Blöndubakka í
sömu sveit. Bjó hann þar í 10
ár með sömu snyrtimennskunni
og umgengnisprýðinni sem alltaf
prýddi heimili þeirra hjóna, bæði
utan húss og innan.
Konu sína missti Agnar 1947.
Að vonum hefur honum fundizt
dapurlegra síðustu árin eftir
hvarf hennar. Er ég á^tti tal um
það við hann bar haínn sig að
vanda vel og sagði: Þetta var
henni fyrir beztu, við megum
ekki vera of eigingjarnir. — En
börnin hans hafa sýnt það að
þau áttu góðan föður og hafa af
fremsta megni reynt að gera hon-
um elli- og vandheilsuárin svo
hugþekk og björt sem þau frek-
ast hafa getað, allt til hinztu
sundar.v
Það líður að jólum, mestu og
helgustu hátíð ársins. Nú er okk-
ur fávísum mönnum spurn: Hvort
fært hann ekki að njóta á næstu
jólum sameiginlegrar jólahátíð-
ar með sinni ágætu konu, sem
hann um nokkurt árabil hefur
verið fjarvistum. Hún sem gerði
heimili þeirra svo bjart og fágað.
Hún sem gat látið í té svo mikið
af kærleika og móðurumhyggju.
Ég vona, Agnar minn, að þér
verði að trú þinni, ég veit að í
bænum þínum þráðir þú ekkert
frekar.
Hví skyldi það ekki vera frek-
ar gleði- en hryggðarefni, þegar
háaldrað fólk, sem lokið hefur
löngu og affarasælu ævistarfi,
fær hvíld, eftir að hafa mörg
síðustu ár ævinnar búið við van-
heilsu, og eins og þú orðaðir það
við mig, getur á engan hátt tek-
ið þátt í því sem væri að gerast,
og ekki nema að nafninu talist
meðal hinna lifandi.
Að síðustu vil ég enda þessar
línur með því að taka mér í
munn nokkrar ljóðlínur, sem
einn hagorði Húnvetningurinn
flutti í erfiljóði eftir föður minn.
Og nú hefur þú vinur minn lagt
að ljósri strönd
og litast um og skoðað hin björtu
sólarlönd.
Þér ræzt þar hafa vonir að þar
sé mikið meira,
en mannlegt auga lítur né heyrir
nokkurt eyra.
En þegar eg í dimmviðri legg þá
sömu leið
Framh. á bls. 12
CONTEX
CONTEX reiknivélin
hefir þegar selst í 45 löndum og nýtur allsstaðar
frábærra vinsælda.
CONTEX er lipur og fljótvirk.
CONTEX er ómissandi í hverri verzlun og skrifstofu
CONTEX leggur saman, dregur frá og margfaldar.
CONTEX er sterkbyggð.
HRINGIÐ, og við munum koma strax og kenna yður
meðferð á CONTEX og sýna fram á kosti hennar.
CONTEX ER FYRIRLIGGJAND
Aðalumboðið fyrir CONTEX á íslandi
Cjotfí'ecl (Semhöft & Cho, J4.f.
Kirkjuhvoli — Sínii 5912
Jólatöskuritar |
höfum vér nú í ágætu úrvali. — Tízku-snið og ■
■
■
litir. — Eingöngu búnar til úr sterkum efnum. •
Töskubúðin
Laugavegi 21 :
: ÞrívíddarmYndabókin
! Sérðu það, sem ég sé?
> ■) ( V I D O A II M y N D » * 0 K I N
er óskabók allra barna
fyrir þessi jól. — Börnin
hafa óblandna ánægju af
að skoða þrívíddar-mynd-
irnar með gleraugunum,
sem fylgja hverju eintaki,
og læra vísurnar, sem eiga
við hverja mynd.
Þrívíddarmyndabókin
er í senn skemmtilegt. leik
fang og lesbók.
Þrívíddarmyndabókin
verður yndi og eftirlæti
barnanna og allrar fjöl-
skyldunnar á jólunum.
Eigi barnið að kjósa sér bók fyrir jólin, velur það
Þrívíddarmyndabókina.
Bókaútgáfan Barnagull s.f.

" Jólatésseríur
16 og 10 ljósa fyrir innitré
16 Ijósa fyrir útilýsingu
Mjög takmarkaðar birgðir
ijtcelja ueezíunú'
eia- o<j rajlcekfauerziunm.
Bankastræti 10 — Sími 2852