Morgunblaðið - 05.01.1954, Side 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 5. janúar 1954
miMðfrife
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík,
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
'Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Heíjuiri samhuga sókn til sigurs
KYRRÐ áramótá og hátíðahalds
er liðin hjá. Framundan er hörð
barátta. Þann 31. janúar n.k. fara
fram bæjarstjórnarkosningar. Er
úrslita þeirra ekki hvað sízt beðið
með eftirvæntingu hér í Reykja-
vík. Hér hefur einn flokkur farið
með völdin undanfarin kjörtíma-
bil og unnið af markvísi og frjáls-
lyndi að uppbyggingu hinnar
ungu höfuðborgar. Hér hefur sam
stjórnarskipulaginu og hrossa-
kaupastefnunni verið hafnað.
Reykvíkingar hafa sýnt þann
þroska, að kjósa frekar samhenta
stjórn eins flokks en meira og
minna sundurþykka stjórn minni
hluta flokka.
Nú eins og oft áður er al-
menningur í Reykjavík beð-
inn að breyta um afstöðu,
hafna meirihlutastjórnarfar-
inu en hverfa til minnihluta-
glundroðans. Þeir flokkar,
sem biðja Reykvíkinga að
gera sér þennan greiða geta
þó ekki komið sér saman um
neitt. Þeir hafa enga jákvæða
sameiginlega stefnu upp á að
bjóða. Þeir hafa heldur ekki
neina möguleika til þess að
koma sér saman um borgar-
stjóraefni, framkvæmdar-
stjóra fyrir bæjarfélagið. Þeir
hafa í stuttu máli sagt ekkert
upp á að bjóða nema algera
upplausn í stjórn bæjfirmál-
anna undir forystu kommún-
ista, sem eru stærsti flokkur
stjórnarandstöðunnar.
Sjálfstæðismenn legg’ja fyrir
bæjarbúa skýrt mótaða stefnu í
öllum helztu hagsmunamálum
þeirra. Þeir bjóða fram lista skip- j
aðan samhentum, vinsælum og
dugandi' mönnum, sem gjör-
þekkja hag bæjarfélagsins, stétta
þess og starfshópa. Margir þess-
ara manna hafa áður unnið mik-
ið starf að framkvæmdum í bæj-
armálunum. Má þar nefna menn
eins og Gunnar Thoroddsen borg-
arstjóra Jóhann Hafstein alþingis
mann, Sigurð Sigurðsson berkla-
yfirlæknir, frú Auði Auðuns og
Guðmund H. Guðmundsson hús-
gagnasmíðameistara. Allir þessir
menn hafa starfað að bæjarmál-
unum af frjálslyndi og glöggum
skilningi á þörfum bæjarbúa.
Þeir hafa sýnt, að þeir hafa ekki
aðeins unnið kappsamlega að því
að framkvæma umbótastefnu
Sjálfstæðismanna á fjölmörgum
sviðum heldur hafa þeir haft víð-
sýni til þess að hafa samvinnu
við andstæðingana þegar nýti-
legar tillögur hafa komið úr
þeirra herbúðum. Stefna Sjálf-
stæðismanna hefur þannig mót-
ast af framtakssemi og frjáls-
lyndi. j
I átta efs-tu sætum framboðs-
lista Sjálfstæðismanna eru auk
fyrrgreindra manna þeir Geir
Hallgrímsson lögfræðingur, sem
er ungur og frjálslyndur mennta-
maður, Sveinbjörn Hannesson
verkamaður, er unnið hefur mörg
nýt störf í þágu stéttar sinnar og
Einar Thoroddsen skipstjóri. Sá
síðástnefndi er meðal dugmestu
skipstjóra togaraflotans, vinsæll
og drengilegur fulltrúi reyk-
vízkra sjómanna. i
Enginn hinna pólitísku j
flokka hefur tekið jafn mikið
tillit til hinna ýmsu stétta
bæjarfélagsins við uppstill-
ingu lista síns og einmitt Sjálf
stæðisflokkurinn. Og það eru
kjósendurnir innan flokksins,1
UR DAGLEGA LIFINU ]
sem hafa ákveðið þessa skip-
an í almennri prófkosningu,
sem fram fór um val fólks á
hann. Enginn annar flokkur
hefur sýnt kjósendum það
traust að láta slíka prófkosn-
ingu fram fara.
Sjálfstæðismenn treysta við
þessar kosningar fyr'st og fremst
á þroska almennings í Reykja-
vík. Þeir leggja stefnu sína fram,
benda á störf sín á liðnum árum
og óska þess eins að vera dæmdir
af verkum sínum.
Það hefur oft komið fyrir áður,
að minnihlutaflokkarnir hafa
þózt þess fullvissir að geta
hnekkt meirihlutastjórn Sjálf-
stæðismanna í Reykjavík. At-
kvæðatölur frá alþingiskosning-
um hafa verið dregnar fram og
taldar sönnun fyrir því að meiri-
hlutinn hlyti að tapast.
En fólkið í Reykjavík hefur
ekki viljað fara þá leið. Það
hefur veitt Sjálfstæðismönn-
um aukið fylgi og bærinn hef-
ur notið áfram traustrar stjórn
ar framkvæmdasamra og
frjálslyndra manna.
Þjóðinni eru nú smám sam-
an að verða Ijóst, að meiri-
hlutastjórn í landinu sé æski-
legri en samsteypustjórnir
andstæðra flokka. Reykvík-
ingar hafa alltaf haft þroska
til þess að skipa bæjarstjórn
sína þannig, að einn flokkur
hefði þar meirihluta og gæti
stjórnað af festu og ábyrgðár-
tilfinningu. Þann kost munu
þeir einnig velja að þessu
sinni. En til þess að sá sígur
vinnist þurfa allir frjálslyndir
menn, sem hafna vilja glund-
roðaskipulaginu að hefja nú
þegar samhuga baráttu fyrir
kosningu starfhæfrar meiri-
hlutastjórnar í Reykjavík.
Velrarverfíðin
og samningarnir.
UNDANFARIÐ hafa staðið yfir
samningaviðræður milli sam-
taka útvegsmanna annarsvegar
og fiskkaupenda og sjómanna-
samtaka um fiskverð og kaup og
kjör á vetrarvertíð. Ennþá hafa
ekki núðst endanlegir samningar
um þessi atriði. Hinsvegar hafa
Landsamband íslenzkra útvegs-
manna og ríkisstjórnin komizt að
samkomulagi um áframhaldandi
gjaxdeyrisfríðindi til handa véi
bátaútgerðinni.
í dag er gert ráð fyrir að full-
trúar L. I. Ú. og sjómannasam-
takanna haldi fund með sér um
væntanlega samninga. Verður að
vænta þess að þeir dragist ekki
um of á langinn. Verkföll hafa
þegar hafizt á nokkrum stöðum
hér sunnanlands og vænta má
samúðarverkfalla ef samningar
dragast lengi.
Segja má, að eðlilegt sé, að
sjómenn óski hækkaðs fiskverðs.
Tekjur margra þeirra eru í engu
samræmi við tekjur landverka-
fólks, sem nýtur stöðugrar at-
vinnu. En framhjá því verður
ekki gengið að markaðsverðið
hlýtúr að ráða mestu á hverjum
tíma um fiskverðið til sjómanna
og útvegsmanna.
DAGSKRÁ útvarpsins í vikunni
sem leið, var óvenjufjölbreytt.
Var þar flutt ágæt tónlist, leik-
rit og gamanþættir, kvöldvaka
Bandalags íslenzkra listamanna
og síðast en ekki sízt snjallar
áramótahugleiðingar forseta Is-
lands og forsætisráðherra o. fl.
Rúmsins végna verður ekki hægt
að gera að umtalsefni hér í þess-
um þætti nema örfá atriði dag-
skrárinnar.
Kvöldvaka listamannanna
Á KVÖLVÖKU Bandalags is-
lenzkra listamanna er fram fór
sunnudaginn 27. desember, komu
fram nokkrir af ágætustu skáld-
um og tónlistarmönnum þjóðar-
innar. Var því ekki nema eðli-
legt að hlustendur væntu þess
að fá að heyra margt spaklegt orð
og glæsilegt tónverk frá hendi
slíkra úrvalsmanna. Þessar von-
ir hlustenda brugðust þó að
miklu leyti. Ávarp formanns
Bandalagsins, dr. Páls ísólfsson-
ar var að vísu stutt og laggott og
hið sama má segja um ávarpsorð
Jóns Leifs, þó að þar kenndi að
vanda nokkurs yfirlætis tón-
ALMAR skriíar:
2Jrd útuarpimA
Íaátu ui Lu
Láí
skáldsins. Og erindi Gunnars
Gunnarssonar skálds um lista-
manninn og þjóðfélagið var mjög
athyglisvert. En góðskáldin Hall-
dór Kiljan Laxness og Tómas
Guðmundsson, - sem annars er
alltaf fengur í að hlusta á, brugð-
ust mönnum að þessu sinni. —-
Kiljan las upp kvæði eftir sig,
sem voru vægast talað fremur
veigalítill skáldskapur og honum
hvergi nærri samboðinnn og
Tómas las eftir sig kvæði, að vísu
snjöll og listræn, eins og allt, sem
hann lætur frá sér fara, en öll
gamalkunn hlustendum. — Þá
söng Guðmundur Jónsson nokkur
lög eftir nestor íslenzkra tón-
skálda, Árna Thorsteinsson og að
lokum var fluttur fjórði þáttur
Gullna hliðsins eftir Davíð frá
Fagraskógi og hafði Lárus Páls-
VeU andi óhripar:
Frá frönsku forseta-
kosningunum.
MÖRGUM þótti Robert Schu-
man, fyrrverandi utanríkis-
ráðherra, álitlegt efni í Frakk-
landsforseta áður en til kosninga
kom í Versölum. En á honum var
sá galli að hann var gamall pipar-
sveinn. Hinsvegar krefst frönsk
erfðavenja þess að forsetafrú
ráði húsum í Elyseé-höllinni, þar
sem þjóðhöfðinginn er búsettur.
Það var þess vegna ekki óeðli-
legt að einn af vinum Schumans
spyrði hann, hvers vegna hann
hefði aldrei gifst.
— Segðu mér, Robert, hvers
vegna hefur þú eiginlega aldrei
gift þig?
— Má~ég segja þér smásögu?
sagði Schuman. — Móðir nokkur
ræddi einu sinni við dóttur sína
um mann, sem hún vildi gjarnan
að hún giftist.
— Jacques er ágætur, sagði
móðirin, — hvað hefur þú eigin-
lega út á hann að setja?
— Mamma mín, ég giftist Jacq-
ues aldrei. Hann er guðleysingi
og það í slíkum mæli, að hann
trúir ekki einu sinni á helvíti.
— En elsku vina mín, sagði
móðirin, — gifstu honum bara,
þú munt sjá, að þá breytir hann
fljótlega um skoðun.
Sagan er ekki lengri.
Autt upp í fjallatinda.
ASUNNUDAGINN talaði ég
við kunningja minn norður
í Skagafirði, að sjálfsögðu í
1 síma. Eins og lög gera ráð fyrir
barst veðráttan í tal.
— Hér er blóðautt upp í fjalla-
tinda, sagði hann. — Veturinn
hefur verið ákaflega mildur hér
nyrðra. Það lítur út fyrir að hann
ætli að verða á samræmi við
sumarið.
Þetta sagði Skagfirðingurinn.
Hér syðra hefur veðráttan að
vísu verið frekar umhleypinga-
söm undanfarnar vikur. Á Suð-
urlandsundirlendinu segjast þeir
^ vart muna jafn drungalegt
i skammdegi. En ennþá mega f jöll-
in heita auð hér í nágrenninu. Og
frost fyrirfinnst varla í jörðu.
| Það er engin furða þótt fólk í
þessu norðlæga landi tali mikið
um veðrið, svo mikil áhrif sem
það hefur á allt líf og starf þjóð-
arinnar. Það hefur t.d. engin
smáræðisáhrif á atvinnuástandið
við sjávarsíðuna. I frostum og
1 fannkyngi er ekki hægt að stunda
byggingarvinnu. Hér í Reykjavík
hefur í vetur verið unnið nær
óslitið að húsbyggingum, úti og
inni. Það er þess vegna rík
ástæða til þess að fagna mildum
vetrum.
Röðd um veitinga-
málin.
ITILEFNI af pistlinum, sem
birtist hér s.l. sunnudag um
ástandið á veitingahúsum bæjar-
ins um áramótin hefur mér bor-
izt stutt bréf. Það er svohljóð-
andi:
„Velvakandi góður!
Ég las lýsinguna á ölæðinu og
vasapeladrykkjuskapnum á gaml
árskvöld í dálkum þínum á
sunnudaginn. Ég játa að hún var
ljót og bendir ekki til þess að
skynsamlegt fyrirkomulag sé á
veitingareglum okkar. ;— En
hvernig á að bæta úr þessu öng-
þveiti? Heldur þú að ástandið
batnaði ef vínveitingar yrðu
leyfðar á nokkrum veitingahús-
um? Það dreg ég í efa. Er ekki
eina leiðin að lögleiða algert vín-
bann? — sp.“
Þessar brennivínsumræður eru
orðnar svo leiðinlegar og stagl-
samar, að ég læt nægja að vísa
til fyrri umræðna og afstöðu til
þessara mála hér í daglega líf-
inu.
^■'eXSG^-P
Glataðu ekki
hugrekki þínu
á stund neyð-
arinnar. —
Gakktu djarf-
ur fram gegn
hættunni.
son á hendi leikstjórnina. Var
það tvímælalaust bezta atriði
þessarar kvöldvöku. Gullna hlið-
ið er notalegt leikrit, fullt af
„húmör“ og þjóðlegu yfirbragði
og er alltaf gaman að sjá það og
hlusta á það, sem þar er sagt.
Tónverk Jóns Nordals.
TÓNLEIKAR þeirra Jóns Nor-
dals og Ingvars Jónassonar,
mánudaginn 28. desember voru
hinir prýðilegustu, enda er hér
um tvo ágæta listamenn að ræða.
Jón Nordal hneigist eindregið að
nútímatónlist, bæði að efni og
formi. Bera tónverk hans ótví-
rætt vitni mikilli kunnáttu hans
og þau eru samanþjöppuð og
hnitmiðuð, en ekki sem aðgengi-
legust við fyrstu heyrn. Þetta
unga tóriskáld hefur þegar samið
mörg athyglisverð tónverk og má
vissulega mikils af honum vænta
er fram líða stundir.
Fiðluleikur Ingvars Jónasson-
ar er öruggur og ber vott um
næman skilning hans á viðfangs-
efnunum. Er auðheyrt að hann
hefur notið handleiðslu góðra
kennara.
Fljúgandi diskar.
HARALDI Á. Sigurðssyni leik-
ara og rithöfundi dettur oft
margt smellið í hug. Gamanleik-
rit hans og smásögur hafa og
hlotið miklar vinsældir og komið
mörgum manninum í go.tt skap.
— Gamanþáttur hans „Fljúgandi
diskar“ er fluttur var í útvarpið
á gamlárskvöld var einnig að
mörgu leyti skemmtilegur en
hafði þó sína galla. Hugmyndin
var í sjáfu sér ágæt, en hefði
þurft betri og ýtarlegri útfærslu.
— Þátturinn fjallar um ástandið
í félagsmálum á stjörnunni Júpi-
ter og þann þátt, sem fulltrúar
frá ísiandi eiga að því, að koma
þar á ýmsum breytingum í sam-
ræmi við það sem tíðkast i slík-
um málum hér á landi. Margt
kom þar broslegt fram, en
skemmtilegastir voru þeir Har-
aldur og Alfreð Andrésson, er
fóru með hlutverk „trúboðanna“
frá íslandi.
Áramótaræður
AÐ VENJU flutti forsætisráð-
herra ávarp til þjóðarinnar á
gamlárskvöld. Þá flutti og Vil-
hjálmur Þ. Gíslason Annál ársins
og síðar nokkur kveðjuorð til
hlustenda. En kl. 1 á nýársdag
ávarpaði forseti íslands, hr. Ás-
geir Ásgeirsson, þjóðina frá
heimili sínu á Bessastöðum.
Ávarp forsætisráðherrans,
Óiafs Thors, var skörulega flutt.
Hóf hann mál sitt með þeim orð-
um, að vér íslendingar mættum
kveðja árið sem væri að líða,
með þakklátum huga, því að
hér hefði verið góðæri til lands
og sjávar. Síðan bar hann sam-
an lífskjör þjóðarinnar nú og
fyrir nokkrum öldum og hann
sagði: „Þetta er rödd sögunnar.
— •— Hún segir frá því, að það
sé þjóðfrelsið og athafnafrelsið
hvort um sig og óaðskiljanlega
samtvinnað, sem fært hafi ís-
lendingum framfarirnar og þá
veimegun sem þeir nú búa við.“
Þetta eru aðeins fáein orðúrræðu
forsætisráðherrans, en þau leggja
áherzlu á þau megin sannindi,
að þjóðfrelsi og athafnafrelsi er
hyrningarsteinninn undir vel-
gengni allra þjóða.
I veigamikilli ræðu sinni á
nýársdag kom forseti vor víða
við. Hann brýndi fyrir leiðtog-
um þjóðarinnar hversu miklu
öngþveiti það gæti valdið í þjóð-
félaginu ef erfiðlega tækist eftir
kosningar að mynda ríkisstjórnir
og komst meðal annars svo að
orði: ,,Það er á því, sem lýðræð-
ið fellur, þegar ékki er hægt að
mynda ábvrgar ríkisstjórnir." —
Þetta eru sönn og alvarleg varn-
Framh. á bls. 12