Morgunblaðið - 02.02.1954, Side 11
Þriðjudagur 2. febrúar 1954
MORGUNBLAÐIÐ
11
75 ára í dag:
50 ára:
Jén Bjömsson, Irésm.
A KYNDILMESSU 1879 fæddis-
drengur í Gröf á HöfSaströnd '\
Skagafirði. Drengur þessi var
sonur hjónanna Björns bónda
Jónssonar ríka þar og Hólmfríð-
ar, dóttur Jónatans bónda á
Reykjahóli í Fljótum, sem al-
mennt var talinn launsonur séra
Jóns Þorlákssonar skálds á
Bægisá (sbr. Ættir Skagfirðinga
, eftir P. Z.).
Drengurinn var skírður Jón.
Hanr. ólst upp hjá foreldrum sín-
um og var eini sonurinn af fimm
börnum þeirra. Hann verður
sjötíu og fimm ára annan febrúar.
Jón Björnsson varð snemma
ötull og duglegur eins og hann
átti kyn til. Hann lærði ungur
trésmíði eins og hún þar var
kennd, en þá voru trésmiðir eins-
konar þúsund þjala smiðir Þeir
áttu að geta smíðað: íbúðarhús,
kírkiur, bátabryggjur, líkkistur,
allskonar húsgögn, einnig amboð
og klápa. Þá urðu þeir ennfrem-
ur að geta rennt, bæsað, pólerað,
málað, lagt gólfdúka og vegg-
fóður. Allt þetta gerði Jón Björns
son eftir því sem að bar. Öll
þessi störf urðu þeir að vinna í
höndum, því að vélar þekktust
þá ekki hér á landi til þeirra
hluta. Áhöld þeirra voru einkum:
hefill, sög, hamar, vinkill og
bursti. Fullkomin verkaskipting
á þessum sviðum mun ekki hafa
komist á hér fyrr en á þriðja
tug aldarinnar.
Þegar undirritaður var ungur
maður í Skagafirði, þá var Jón
Björnsson á miðjum aldri og
mjög um hann talað í sýslunni,
sem afburða og afkastamann við
trésmíðar og einnig talinn í
fremstu röð að vandvirkni. Það
var keppt um að fá Jón til að
taka að <-ér stærri smíðar og
fengu hann færri en vildu. Þá
var einr.íg haft orð á því, að hann
notaði efnið betur og haganleg-
ar en fleslir aðrir. Hagsýni og
verklagni bar viðlíka hátt sem
afköstin. Hugur, augu og hendur
höfðu ávah’t vakandi samvinnu í
öllu starfi. Þess vegna vannst
Jóni betur en öðrum mönnum.
Þess vegna var jafnan fyrst leit-
að til hans. Þess vegna varð Jón
menntaður maður af störfum
sínum. Hann kunni trésmíði næta
vel. Hann kunni öll venjuleg land
búnaðarstörf, við þau ólst hann
upp og hann kunni einnig þeirra
tíma vinnubrögð til sjós. Kunni
öll algeng störf við aðalatvinnu-
vegi þjóðar sinnar og vann allt
Vél. Slíkur maður er menntaður
maður, þótt hann hafi aldrei í
skóla komið Enda er það lítil
trygging fyrir menntun einstakl-
ingsins, þótt hann hafi setið mörg
ár á skólabekk og tekið mörg
próf. Verkmenningin hefur
reynst íslenzku þjóðinni drýgsta
menningin og sú sannasta.
Þegar Jón var ungur maður
gerði hann verzlunarfélag við
Ólaf Jensson fyrrv. póstaf-
greiðslumann í Vestmannaeyjum
Þeir gerðu einnig út. Verzlun
þeirra var rekin í Hofsósi í stóru
verzlunarhúsi, sem Jón byggði og
sem enn er notað sem verzlun-
arhús af Kaupfélaginu í Hofsósi.
Ólafur var verzlunarstjórinn.
Þetta fyrirtæki fór um koll.
Greiðslur lentu aðallega á Jóni,
sem þá var vel efnaður.
Á þessum árum, eða um þrítugs
aldur, kvæntist Jón Guðrúnu
Pálínu, dóttur Páls Sigmundsson-
ar „faktors“ og bónda á Ljóts-
stöðum, mikilli myndarkonu bæði
í sjón og reynd. Þau reistu bú á
Ljótsstöðum og bjuggu þar allan
sinn búskap, eða um 20 ár og
bættu jörðina mjög mikiS Jón
vann þá oft utan heimilis að
smíðum ekki sízt vegna skulda,
sem hann þurfti að greiða vegna
verzlunarfélagsins. — Bústjórn
hvíldi þá allmikið á herðum
húsmóðurinnar, en hún rækti þau
störf sem önnur með myndar-
skap. Vorið 1934 flutti Jón með
fjölskyldu sína frá Ljótsstöðum
á Höfðaströnd til Siglufjarðar og
hefur dvalið þar síðan. Þar vinn-
ur hann enn að trésmíði og hef-
ur hin síðari ár fengið skr nú-
tíma vélar til vinnunnar.
Jón og Pálína eignuðust sex
börn, af þeim komust fimm til
fullorðins ára. Þau heita: Guð-
rún Hólmfríður gift í Reykjavík,
Margrét Ingibjörg, kaupkona á
Siglufirði, Páll Gísli, trésmiður,
einnig á Siglufirði, Björn, kaup-
maður í Reykjavík og Davíð
Sigmundur, stórkaupmaður í
Reykjavík. Börnin eru öll mynd-
arleg og mannvænleg, enda er
kjarkfólk í báðum ættum.
Æfistarf Jóns Björnssonar er
orðið mikið og notadrjúgt, því að
vel var allt unnið. Hann hefur
einnig verið mjög vel látinn enda
prúðmenni, sem stöðugt leggur
sig fram til þess að efla sinn
andlega þroska. Orð Snorra:
„Drengir eru vaskir menn og
batnandi", eiga þvi nákvæmlega
við Jón Björnsson, enda er hann
af öilum kunnugum talinn mikill
drengskaparmaður og góð fyrir-
mynd ungri mönnum.
Ég óska Jóni Björnssyni, frú
Pálínu konu hans og börnum
þeirra innilega til hamingju með
sjötíu og fimm ára afmæli hans
og bið þeim blessunar í framtíð-
inni. Það væri ánægjulegt, að
Jón mætti enn dvelja mörg ár
á meðal vandamanna sinna, hitt
skiptir þó meira máli, að hann
fái að halda svo góðri heilsu til
æviloka, bæði andlega og líkam-
lega, að honum auðnist að halda
beina leið að því marki, sem ég
veit að hann hefur sett sér, en
það er að efla andlegan þroska
sinn sem mest og bezt. Þess óska
ég Jóni Björnssyni fyrst og
fremst.
Jón Sigtryggsson.
- Ur daglega líflnu
Framh. af bls. 8.
heldur ekki vel góður, — radd-
irnar ekki verulega blæfagrar og
þeir ekki nógu samæfðir. — Því
miður gat ég ekki hlustað á sög-
una „Gott fólk“, er höfundurinn,
Einar Kristjánsson, las upp.
Leikritið á
laugardaginn.
LEIKRITIÐ „Gott boð“ eftir
Halldór Stefánsson, er flutt var
í útvarpið s. 1. laugardag, var
iiðlega samið og ekki óskemmti-
legt á köflum. Þó var efnið að
mest ugamlar lummur úr herbúð-
um kommúnista, cg það samið
eftir hinni „einu sönnu“ línu
þeirra, að allir kaupsýslumenn
séu siðlausir og samvizkulausir
fjárglæframenn. Þessi „einstefnu-
akstur" höfundarins og annara
rithöfunda vorra er skrifa undir
merki kommúnismans og fyrir á-
hrif frá hugmyndakerfi hans,
rýrir mjög skáldskapargildi
verka þeirra og verður hvumleið-
ur hverjum manni er til lengdar
lætur.
Hallsteinn Hinriksson, íþróttakennari
í DAG i Hallsteinn Hinriksson
I íþróttakeunari í Hafnarfirði
| fimmtugsafmæli, en hann hefir
! sem kunnugt er, verið helzti
I íþróttaíeiðtogá okkar Hafnfirð-
inga um árabil. Er ekki of sagt,
: að hann hafi með dugnaði sín-
um og árvekni, unnið íþrótta-
lífinu hér í bæ, ómetanlegt
gagn.
| 10 ára gsmall fluttist Hall-
1 steinn í Mýrdalinn, V-Skafta-
fellssýslu, þas' sem hann ólst
i upp. Beygðist krókurinn þá
| strax til þeæs, sem verða átíi:
i Hann gekk í ungmennafélag og
! lagði einikwi stund á frjálsar
| íþróttir og glímu. — Leið ekki
! á löngu þar til er hann bar af
1 öðrum unglingum í íþróttunum.
Var það einkum stangarstökk
og spretthlaup esm hann skaraði
fram úr í. Reyndar er það ekki
að undra, því að Hallsteinn er
og hefir ávallt verið einn létt-
asti maður á fæti, sem ég og
aðrir þekkja. Hann átti líka eft-
ir að sýna getu sína hér fyrir
sunnan. Þrisvar hefir hann orð-
ið íslandsmeistari í stangar-
stökki, og einu sinni í 100 metra
hlaupi (1936).
Um tíma var Hallsteinn skóla-
stjóri unglingaskólans í Vík. En
1927 sigldi hann til Danmerkur
og dvaldist við íþróttaháskólann
í Kaupmannahöfn í hálft annað
ár. — 1929 kom hann hingað til
Hafnarfjarðar og hefir verið
hér æ síðan. Hefir hann alla tíð
kennt leikfimi og handknattleik
við Barnaskólann, auk þess,
sem hann hefir kennt í skólan-
um — og við Flensborgarskóla.
Fyrir nokkru hitti ég Hall-
stein, og innti hann þá eftir því,
hvort hann vildi ekki segja les-
endum blaðsins nokkuð frá
starfsferli sínum hér í bæ á liðn-
um árum. — Eins og hans vai
von og visa tók hann vel í það.
— Hvernig var íþróttalífið
hér í bæ, þegar þú komst hing-
að?
— Hér var, eins og nú, kennd'
leikfimi í skólunum, og einnig
var knattspyrna talsvert iðkuð,
en minna um frjálsar íþróttir.
Nokkur stund var þó lögð á
hlaup, og tóku Hafnfirðingar
nokkrum sinnum þátt í keppni
við Reykvíkinga með dágóðum
árangri.
— Hvað geturðu sagt mér um
tildrög að stofnun Fimleikafélags
Hafnarfjarðar?
— Þegar ég kom hingað til
bæjarins, varð ég strax var við
mikinn áhuga unglinga á fim-
leikum. Reyndar voru margir
hverjir þeirra skólapiltar, sem
æfðu fimleika einu sinni og
2var í viku, en það var þeim ekki
nóg, þeir höf ðu áhuga á að iðka j
íþróttina enn betur. Einnig fann'
ég áhuga hjá mörgum piltum,
sem ekki voru í skóla. Það varð
svo úr, að ég stofnaði F. H. á-
samt nokkrum áhugásömum
mönnum. — Nokkrum árum
seinna tók félagið svo til að
að starfa á víðtækari grundvelli.
Félagar þess fóru að iðka knatt-
spyrnu og handknattleik, —
og 1934 frjálsar íþróttir.
Hallsteinn hefir allt frá byrj-
un þjálfað hafnfirzka pilta í
frjálsum íþróttum, en þeir hafa
oft og tíðum náð undursamleg-
um árangri, ef miðað er við hin-
ar slæmu aðstæður til íþrótta-
iðkana í Hafnarfirði.
Réttilega er það ekki hvað
sízt að þakka Hallsteini, sem
ávallt hefir verið boðinn og bú-
inn að veita alla þá aðstoð, sem
unnt hefir verið að láta í té. —
Hann er nú orðinn stór sá hópur
pilta, sem orðið hafa Islands-
meistarar í hinum ýmsu greinum
frjáls-íþróttanna, sem notið hafa
þjálfunar Hallsteins. Ber þeim
öllum saman um, að vart verði
á betri kennara kosið.
— Hvað viltu segja mér um
samstarfið við hinn stóra hóp
unglinga, sem þú hefir kennt?
— Samstarfið hefir verið hið
ánægjulegasta allt frá fyrstu tíð.
Einnig vildi ég mega þakka
samstarfsmönnum mínum í FH,
en þar hef ég setið í stjórn frá
stofnun, ágætt samstarf. Og hið
sama hef ég að segja um sam-
starfið við hin félögin hér í bæ.
— En ef við snúum okkur nú
að skólanemendunum; hætta
ekki vel flestir þeirra íþrótta-
iðkunum að loknu skólanámi?
— Jú, því er nú ver og mið-
ur. Ég tel nefnilega, að eitt veiga-
mesta atriðið í uppeldi unglinga
nú á dögum, sé, að þeir haldi
áfram að iðka íþróttir, eftir að
skólagöngu lýkur. Helztu rökin
fyrir því, tel ég vera þau, að
reynslan hefir leitt í ljós, að
unglingar, sem leggja stund á
íþróttir er síður hætta búin á að
lenda í slæmum félagsskap, og
á ég m .a. þar við drykjuskap
og aðrar ófagrar dyggðir. I
öðru lagi er það bæði þroskandi
og styrkjandi fyrir líkamann að
stunda íþróttir.
— Með því að ég veit, að eitt
aðal áhugamál Hallsteins er efl-
ing íþróttanna, spyr ég hann að
lokum, hvort hann hafi ekki
eitthvað fram að færa, sem verða
mætti íþróttunum til eflingar. Og
eins og mig grunaði, þurfti ég
ekki að biða lengi eftir svari.
— Það, sem hafnfirzka íþrótta-
menn vanhagar um fyrst og
fremst, er fuilkomið íþróttahús
og viðhlíandi útileikvangur.
Þegar þetta tvennt er komið,
þarf tæplega að eggja hafnfirzka
unglinga til að leggja stund á
íþróttir. Það verður gaman að
lifa þegar því takmarki er náð,
sagði Halisteinn að lokum.
Eins og þeim, sem til þekkja
er kunnugt, hefir Hallsteinn
unnið frábært starf á sviði í-
þrótta hér í bæ. Hann hefir lagt
á sig geysilegt starf, og það með
öllu endurgjaldslaust, til þess að
efla og auka áhuga hafnfirzkra
unglinga á íþróttunum. — Hall-
steinn er enn ungur að árum —
a. m. k. er hann ungur í anda
og léttur í spori — og má því
vænta, að hann eigi á komandi
árum eftii að auka allverulega
við þann hóp Hafnfirðinga, sem
hann hefir veitt tilsögn í frjáls-
um íþróttum, fimleikum og
sundi.
í kvöld kl. 8.30 verður Hall-
steini haldið kaffisamsæti i Al-
þýðtihúsinu, og er öllum heimil
þátttaka.
Heill þér fimmtugum.
G. Eyþórsson.
Á ÞESSUM þínum merkisdegi,
Hallsteinn Hinriksson, með 50
ár að baki, verður eigi látið hjá
líða ag minnr.st lítillega starfa
þeirra, sem þú hefur endur-
gjaldslaust unnið Fimleikafélagi
Hafnarfjarðar á umliðnum hart
nær 25 árum. Það getur engum
dulizt, hvílíkt geypi starf ligg-
ur í því að kenna mann mörgu
iþróttafélagi, eftir starfsdag, því
að öll kennslan fyrir félagið hef-
ir algjörlega verið unnin í auka-
vinnu.
Þá er litið er yfir störf H. H.
fyrir félag þetta, munum við
sjá, að slík fórnfýsi er fátíð, ef
ekki alveg einstök. Á uppvaxtar-
árum félagsins voru verkin
fleiri og stærri en stjórn og
kennsla, sjálfur gekk hann und-
ir erfiða iþróttaþjálfun og sótti
mörg stærri íþróttamót til höf-
uðstaðarins og víðar, með þeim
árangii að af bar.
Þannig vakti þessi síungi fram-
faramaður áhuga og kapp ann-
arra íþróttamanna, gekk sjálfur
fyrsta og erfiðasta skrefið.
Um mörg undangengin ár hef-
ir Hafnarfjörður ávallt átt í-
þróttafólk í fremstu röð, það
hefir verið bænum sínum til
sóma óg vakið eftirtekt út á
við.
Að svo mátti verða ber ajð
miklu leyti að þakka H. H. Með
ódrepandi elju og starfsgleði
hefir hann yfirunnið marga
, örðugleika, sem eins og gefur r.ð
skilja verða ávallt á vegi.
Hann hefir fyrir þessa starf-
semi orðið tímans vegna, að yfir-
gefa ýmislegt annað félagsh'f,
sem hann þó unni, svo sem söng-
félög og fl. en alls staðar ev
hann hrókur alls fagnaðar, léttur
á fæti og léttur í lund.
Skiljanlegt mun öllum, hversU
þýðingarmikil einu bæjarfélagi
eru störf þeirra manna, og verða
ur þau eigi með gulli goldin.
Nú á þessum tímamótum í
lífi þínu Hallsteinn, vil ég fyrir
hönd F. H. færa þér þakkir fyr-
ir öll þau margþættu störf, sem
þú hefir í þágu féiagsins unnið,
þakkir fyrir allar ánægjustundir
sem þú heíir veitt félögunum,
bæði ungum og gömlum, en éins
og bezt sannast á þér, verður
íþróttamaður seint gamall.
Okkur er það ljóst, að með
engu öðru verður þér goldið þitt
mikla starf í þágu íþróttamála,
en því, að vaxandi áhugi og bætt
starfsskilyrði fyrir íþróttaýðk-
unum verði fyrir hendi í okkar
bæjarfélagi, Hafnarfirði. V ið
óskum þér til hamingju með dag-
inn. V. Ó. G.
Helgafellskirkja
fimmtug
SÍÐASTLIÐINN nýársdag var
Helgafellskirkja 50 ára. Var mes*
að þann dag af sóknarprestinum
séra Sigurði Ó. Lárussyni. Þrátt
fyrir leiðinda veður var kirkjan.
vel sótt og sýndi það, að sóknar-
fólk vildi á þann hátt minnast
kirkju sinnar þennan merkisdag,
því eins og flestum er kunnugt,
er kirkjusókn orðin lítil og ekki
að ástæðulausu í fámennri sókn.
í tilefni afmælis kirkjunnar
færði söfnuðurinn og einnig
nokkrir menn, sem nýfluttir voru
úr sókninni ásamt sóknarprest-
inum nokkra peningagjöf, um 5
þúsund krónur, sem ætlast er til
að kirkjan noti til þess sem nauð
synlegast þykir. Kvenfél. Björk
í Helgafellssveit gaf 1000 kr. Það
hafði áður gefið kirkjunni rikki-
lín og altarisdúk, einnig dregil á
gólfið. Fyrir nokkru hafði Helga-
fellskirkju borizt að gjöf 5 nýju
sálmabækurnar, gefnar af hús-
frú Guðrúnu Jónasdóttur, Svelgs-
á og ekkjan Ingibjörg Þorsteins-
dóttir, síðast til heimilis í Stór-
holti 30, Reykjavík gaf eftir sinn
dag 1000 kr. Þá hafa kirkjunni
stundum borist smápeningagjafir
og áheit. Þessa alls er skylt að
minnast og færðar innilegustu
þakkir.
Helgafellskirkja er byggð úr
timbri, járnvarin, hið vandaðasta
og álitlegasta hús
Hinrik Jóhannsson.