Morgunblaðið - 24.03.1954, Qupperneq 2

%
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 24. marz 1054
Rópr Aiþýðublaðsins m
hreppsnefndarfullfrúa Sjálf-
slæHismanna í Kópavogi
Jí ALÞÝÐUBLAÐINU birtist í yfir helgi, en fengu kunningja
gær greinarkorn varðandi útburð
íjölskyldu einnar úr húsnæði,
sem Jósafat Líndal, fulltrúi Sjálf
«tæðisf lokksins í hreppsnefnd,
hsfur yfir að ráða. Mál þetta get-
ur tæpast talizt merkilegra en
<tnnur húsnæðismál, sem deilur
hafa staðið um, en þrátt fyrir
|»að, þykir rétt að gera því nokk-
vir skil.
Hinn 8. febrúar s.I. var felldpr
«á úrskurður í fógetarétti Gull-
bringu- og Kjósarsýslu að hr.
uppeldisfræðingur dr. Matthías
-Jónasson skyldi víkja úr húsnæði
J>ví, sem hann hafði á leigu, en
jafnframt var honum gert að
^reiða gerðabeiðanda, Jósafat
Líndal, kr. 600.00 í málskostnað.
I>ótt úrskurður hafi þannig fellt
úr gildi húsaleigusamning, sem
átti að renna út 14. maí 1955,
Jtefur leigusali ekki flýtt útburð-
argjörðinni meir en svo, að fyrst
i gær kom hún til framkvæmda,
en Alþýðublaðið skýrir sjálft svo
írá, að leigutaki eigi íbúð í smíð-
um, sem hann hafi ætlað að flytja
> 1. apríl.
Segir sig sjálft að einhver
brögð hafa verið að ósamkomu-
lagi, er úrskurður féll á þann
•veg, sem að ofan greinir, en það
jmál skal ekki rakið nánar, nema
drekara tilefni gefist til.
Þá segir Alþýðublaðið að lokað
bafi verið fyrir hita í hinu leigða
búsnæði, en leigjendur hafi feng-
*ð lögregluna til að skerast í leik-
inn. Ástæðan til þessa var sú, að
búseigendur skruppu að heiman
JÍEEYTINGARTILLÖGUR
Áður hefur verið getið tillagna
Jiefndarinnar og tillagna Péturs
Ottesen. Nefndin legst gegn því
að sterkt öl verði framleitt hér
á landi nema fyrir varnarliðið
■og hún mælir með því að aftur
verði tekið upp í frumvarpið
ákvæðin um áfengisvarnarráð, en
J>au felldi Efri deild niður.
Pétur Ottesen leggur til að
niður sé fellt úr frumvarpinu
nær öll ákvæði er fjalla um vín-
veitingar og vínsölu. Hann vill
■og að stofnaður verði áfengis-
varnarsjóður er standi straum af
kostnaði við bindindisstarfsemi.
Páll Þorsteinsson ber fram
breytingartillögur í 4 liðum. Sú
róttækasta er á þá leið að að-
cins 1 veitingahúsi í Reykjavík
<Hótel Borg) skuli heimilt að
veita áfenga drykki, enda sé
starfsfólk hótelsins ekki launað
ineð hundraðshluta af sölu
áfengis.
Magnús Jónsson flytur breyt-
jngartilLögu um áfengisvarnar-
«jóð og hvernig honum skuli
ráðstafað. Er sú tillaga mjög
svlpuð tillögu Péturs Ottesen um
eama efni.
Magnús Jonsson og Jóhann
Hafstein flytja sameiginlega
Lreytingartillögu um að dóms-
málaráðh. skipi eftirlitsmann,
«inn eða fleiri, með þeim veit-
jngastöðum er vínveitingaleyfi
Tiafa. Eftirlitsmaðurinn á að hafa
■aðgang alls staðar og fær allmik-
ið vald í hendur.
sinn, sem er lögregluþjónn, til að
sjá um kyndingu hússins. Fer hér
á eftir vottorð hans:
„Sunnudaginn 21. marz 1954.
Kl. 10.30 fór ég undirritaður að
Kópavogsbraut 30 til að hita upp
hú.sið. Var svo um samið milli
mín og húseigandans, Jósafats J.
Líndal, að ég gerði þetta meðan
hann og fjölskylda hans væri
fjarverandi nú yfir helgina. Ég
veitti því strax athygli að búið
var að brjóta stóra rúðu sem var
í glugga miðstöðvarherbergisins,
og einnig var búið sð kveikja upp
í miðstöðinni og orðið heitt í hús-
inu. Kom mér þetta mjög á óvart,
því ég taldi að ég væri nógu
snemma kominn til að kveikja
upp, því veður var frostlaust og
gott. Hringdi ég nú til húseig-
andans og tilkynnti honum
hversu komið var. Einnig hafði
ég tal af lögreglunni í Hafnar-
firði og var mér þá tjáð að lögf-
regluþjónn úr Hafnarfirði hefði
brotið rúðuna eftir beiðni full-
trúa sýslumanns.
Það skal tekið fram að i gær,
laugard. 20. marz, var ég á Kópa-
vogsbraut 30, frá kl. 17.30 til kl.
10.00 og kynti miðstöðina allan
þann tíma.
Þetta tilkynnist hér með.
virðingarfyllst,
Hörður Valdimarsson,
lögregluþjónn.“
Óþarft er að fjölyrða frekar
um málið, þótt úrskurður fógeta-
réttarins meti og vegi málefnin,
svo sem niðurstaðan bendir til.
Sigurður Bjarnason, Stein-
grímur Steinþórsson, Jóhann Haf
stein, Björn Björnsson og Einar
Ingimundarson flytja tillögu um
að bætt verði í frumvarpið
heimild til handa ríkisstjórninni
að leyfa tilbúning öls, sem hef-
ur inni að halda allt að 314% af
vínanda að þunga. Nánari ákvæði
um sölumeðferð þess skulu sett
í reglugerð.
STERKT ALMENNINGSÁLIT
Ræðumenn allir ræddu um
málið af hógværð. Björn Ólafs-
son kvað frumvarp þetta ein-
göngu fjalla um meðferð áfengis
í landinu. Áfengi er og verður
selt í þessu landi, en hér er fjall-
að um það hvernig fara eigi með
áfengið svo að þjóðin bíði ekki
eða þá sem minnst tjón af.
Menn skiptast í þessu máli í
þrjá flokka. Sumir vilja frelsi
og engar hömlur á sölu og veit-
ingu vína. Aðrir vilja sem
þrengstar skorður. Og milli þess-
ara öfga er leið sem margir, er
um málin hugsa alvarlega, vilja
fara. Þeir vilja leitast við að
setja þær reglur sem hægt er að
framfylgja og skynsamlegar geta
kallast, því reglur sem almenn-
ingur ekki virðir eru gagnslaus-
ar.
Áfengismálið er eitthvert
stærsta félagslega vandamál
þjóðarinnar. Drykkjuskapur
unglinga fer hraðvaxandi og
mig grunar að ástæðuna fyr-
Framh. á bls. 12.
Námskeið Samein-
uðu þjóðanna
Frá utanríkisráðuneytinu.
DAGANA 9. júlí til 2. september
n.k. verður haldið námskeið í
New York um starfsemi Samein-
uðu þjóðanna.
Kjörgengir á námskeiðið eru
háskólastúdentar á aldrinum 20
til 30 ára og þeir sem lokið hafa
háskólaprófi á þessu ári.
Sameinuðu þjóðirnar veita
hverjum þátttakanda 300 dollara
styrk.
Umsóknarfrestur er til 20. apr.
Utanríkisráðuneytið veitir nán-
ari upplýsingar.
— Mænuveiki
Framn. af bts. 1.
vísindamenn lengi vel ekki að
gert, m. a. vegna þess að það eru
hinir örsmáu vírusar, sem valda
sjúkdómnum. En eftir að tókst
fyrir nokkrum árum að finna vír-
usana með hinum nýjustu teg-
undum electron-smásjár og síðar
að einangra þá, hefur vísinda-
mönnum miðað betur áfram, unz
þeim hefur nú tekizt að rækta
mænuveikivírusa, sem valda ekki
tjóni á líkama, en valda því hins
vegar að líkaminn myndar mót-
eitur.
GAMLIP. SJÚKDÓMAR
Þykir nú ljóst að mænu-
veikin verður bráðlega kveð-
in niður og mun falla í flokk
annarra sjúkdóma svo sem
barnavciki, kúabólu og tauga-
veiki, sem áður voru hræði-
legir sjúkdómar, en mega nú
heita úr sögunni.
TILRAUNIR Á 5000 BÖRNUM
Dr. Salk skýrði frá síðustu til-
raunum sínum, á læknaþingi, sem
haldið var í New Orleans. 5000
börn voru bólusett og varð engra
sjúkdómseinkenna vart. Ekkert
barnanna fékk einu sinni hita.
Eitt barn, sem hafði ofnæmi fyrir
penicillini varð nokkuð veikt, en
það stafaði eingöngu af því að
bóluefnið var geymt við peni-
cillin til að hindra að bakteríur
kæmust í það.
ALLSHERJAR BÓLUSETNING
FRAMKVÆMD
Það er og ljóst að kostnaður
við framleiðslu hins nýja bólu
efnis er aðeins smávægilegur,
svo að bólusetning getur orð-
ið almenn. Er ákveðið nú þeg-
ar í vor að bólusetja 500 þús.
börn í Bandaríkjunum. Bólu-
setning er framkvæmd þann-
ig, að fólk fær þrjár inngjafir.
Milli fyrstu og annarrar inn-
gjafar skal líða vika, en milli
annarrar og þriðju skal líða
mánuður.
— Nílardslur
Framh. at bls. 1.
fögnuðu egypzkar konur, þær
töldu víst að með byltingunni
yrði klafa óréttlætisins lyft af
konum. En nú virðist sýnt að
karlmennirnir, sem völdin
hafa ætli enn að halda fast
við hjð úrelta og rangláta lög-
mál að konan skuli vera
ambátt karlmannsins.
FYRST ÁVAXTASAFI —
SÍÐAN VATN
Frú Doria hóf sveltið í húsa-
kynnum egypzka blaðamanna-
félagsins en sjálf er hún ritstjóri
kvennablaðs. Brátt slógust fleiri
forustukonur í lið með henni,
og nærðust þær eingöngu á
ávaxtasafa. Eftir 9 daga hungur
var svo mjög af þeim dregið að
lögregla skarst í leikinn og flutti
þær á sjúkrahús. En þar tók ekki
betra við, því að til þess að mót-
mæla flutningnum neituðu kon-
urnar nú að hleypa öðru en blá-
vatni inn fyrir sínar vaiir. Var
frú Doria Shafik að dauða kom-
in, er lausnarorðin bárust loks
I frá Nagíb.
Framh. af bls. 1.
skipshafna er frádráttarhæf-
ur. —
í athugasemdum við frum-
varpið segir m. a.:
Ríkisstjórnin skipaði fyrir
tveim árum fimm manna nefnd,
samkvæmt ályktun Alþingis, til
þess að gera „heildarendurskoð-
un á skattalögum og tekjuskipt-
ingu og verkaskiptingu milli
ríkisins og sveitarfélaga“.
Frumvarp þetta er byggt á
verki þessarar nefndar; það er
þættir úr tillögum hennar, er
ríkisstjórnin ákvað að leggja fyr-
ir Alþingi að þessu sinni.
Gildandi skattalög eru að stofni,
til frá árinu 1935. Breytingar
hafa verið gerðar á löggjöfinni
síðan; veigamestar 1942.
Samkvæmt lögunum 1935 voru
skatta- og útsvarsgreiðslur dregn
ar frá tekjum skattgreiðenda áð-
ur en tekjuskattur var á lagður
og skattprósenta við þetta mið-
uð. En með breytingum laganna
árið 1942 var niðurfellt að draga
tekjuskatta og útsvör frá og skatt
prósentan lækkuð með hliðsjón
af þvi.
Árið 1942 voru sett sérstök lög
um stríðsgróðaskatt til viðbótar
hinum almenna tekjuskalti. Hef-
ur sá skattur gilt síðan og verið,
svo sem upphaflega var ákveðið,
lagður á skattskyldar tekjur eft-
ir að kemur yfir 45 þús. kr. Há-
mark hans er 68% og gildir, þeg-
ar komið er yfir 200 þús. kr.
skattskyldar tekjur. Af stríðs-
gróðaskattinum endurgreiðir
ríkissjóður 45% til hlutaðeigandi
sveitarfélags og 5% til sýsýlu-
félaga og þeirra bæjarfélaga, er
engan stríðsgróðaskatt fá sem
sveitarfélög. Hálfur stríðsgróða-
skatturinn er tekjur fyrir ríkis-
sjóð.
Árið 1945 voru sett lög um
tekjuskattsviðauka. Samkvæmt
þeim var lagður skattauki á tekj-
ur ársins 1944, og reiknaðist hann
af skattskyldum tekjum, sem
voru yfir 8 þús. kr. og allt að
200 þús. kr., en ekki af tekjum
ofan við þá upphæð, af því að
þar er stríðsgróðaskatturir.n kom
inn í hámark. Lögin um skatt
þennan hafa síðan verið fram-
lengd óbreytt árlega, fyrir eitt
ár í senn. Skatturinn er frá
2—12%, hæstur á tekjubilinu
40—100 þús. kr.; þar er hann 12
af hundraði.
UMREIKNINGUR __________________
Með lögum, sem sett voru árið
1941, var ákveðinn svonefndur
umreikningur tekna, þ. e. tekj-
urnar skuli færðar niður í
grunntölu og skatturinn lagður
á þær, en síðan hækkaður í sam-
ræmi við meðalvísitölu skattárs-
Insu Upphaflega giltu þessi
ákvæði að fullu fyrir þá eina,
er ekki höfðu hærri niðurfærð-
ar hreinar tekjur en 12 þús. kr.
Árið eftir var sú breyting gerð
á lögunum, að þetta tekjumark
var hækkað upp í 15 þús. kr. Sá
skattgreiðandi, sem hefur hærri
tekjur, fær skattlækkun jafnháa
að krónutali þeirri lækkun, er
umreikningurinn veitir þeim
skattgreiðanda, sem er í hámark-
inu, 15 þús. kr. tekjum, en enga
lækkun á skatti af tekjuin, sem
eru þar fyrir ofan.
Löggjöf þessi var sett í þeim
tilgangi að koma í veg fyrir, að
verðbólga lyfti tekjum upp í
hærri skattprósentur en áður
giltu um sömu tekjur að verð-
mæti. Niðurfærslan gilti þó
aldrei og gildir ekki enn um tekj-
ur félaga og ekki heldur nema
að vissu hámarki tekna hjá öðr-
um, eins og áður segir.
Árið 1950 voru sett lög um
sérstaka lækkun skatts af lág-
tekjum, og hafa þau síðan verið
framlengd til eins árs 1 senn.
Samkv. þeim lögum er lækkað-
ur tekjuskattur þeirra manna, er
hafa ekki yfir 20 þús. kr. hreinar
tekjur óumreiknaðar.
SKATTBYRBIN í
HEFUR ÞYNGZT
Ljóst er af yfirlitinu hér a<5
framan um lagaákvæði þau, er
gilt hafa, að sú verðlagsröskun,
sem orðið hefur á siðari árum,
hefur valdið því, að tekjuskatta-
byrðin hefur þyngzt á þeim, sem
ekki hafa notið að fullu um-
reikningsins og niðurfærslunnar
í sambandi við hann, og þó mest
á félögum, af því að þau hafa
að engu leyti notrð niðurfærslu.
En engin ný skattahækkun
hefur verið lögleidd síðan tekju-
skattsviðaukinn 1945. Aftur á
íhóti var 1950 skattur á lágtekj-
um lækkaður verulega, eins og
áður segir, og hefur sú lækkun
gilt síðan.
Þegar núverandi ríkisstjórn var
mynduð í september fyrra ár,
sömdu stuðningsflokkar hennar
um, að gengið skyldi frá endur-
skoðun „skattalaga og útsvars-
laga, m. a. með það fyrir augum
að lækka beina skatta og færa
með því til leiðréttingar mis-
ræmi vegna verðlagsbrcytinga
og stuðla að aukinni söfnun
sparifjár“.
SKATTALÆKKUN
Endurskoðun slíkra laga er
mikið verk og vandasamt. Það
tekur eðlilega langan tíma fyrir
flokka, sem hafa allólík sjónar-
mið, að koma sér saman um víð-
tækar breytingartillögur á þess
konar lögum. Þegar fjárlóg fyrir
árið 1954 voru afgreidd í des-
ember síðastl., var endurskoðun-
in ekki svo langt á veg komin,
að hægt væri að afgreiða ný
skattalög áður eða samhliða fjár-
lögunum. Hins vegar varð að
áætla tekjur af beinum sköttum
á fjárlögunum. Varð samkomu-
lag milli stuðningsflokka stjórn-
arinnar um að gera ráð fyrir að
breyta skattalögunum þannig, að
beinu skattarnir til ríkissjóðs
lækkuðu — miðað við óbreytta
löggjöf —- um 20% til jafnaðar,
og við það var svo áætlun fjár-
laganna miðuð. Var opinberlega
frá þessu skýrt í sambandi við
afgreiðslu fjárlaganna.
Frumvarp þetta er miðað við,
að framkvæmt sé áform það, sem
fólst í stjórnarsamningnum J
sept. síðastl. og þeirri yfirlýsingu,
sem gefin var í sambandi við af-
greiðslu fjárlaganna í desember.
Enn fremur miðar frumvarpið
að því að gera 'skattlagningu
tekna einfaldari en verið hefur
seinni ár með því að lögbjóða
einn tekjuskatt í stað þriggja,
þ. e. tekjuskatt (samkv. lögun-
um frá 1935), tekjuskattsviðauka
og stríðsgróðaskatts, svO og með
því að afnema hið fyrirhafnar-
sama umreikningsform, en taka
upp handhægari aðferð í þes3
stað.
Skattstofan í Reykjavík hefur
gert áætlun um það, hvaða áhrif
þær tillögur, sem frumvarpið fel-
ur í sér, muni, ef að lögum verða,
hafa á heildarútkomu skattanna.
Örðugt er vitanlega að segja um
þessi áhrif örugglega, þar sena
suma liðina er torvelt að áætla.
En skattstofan telur, að til jafn-
aðar verði lækkunin 29%, að þvi
er skatta af tekjum snertir, hjá
persónulegum skattgreiðendum.
Ekki reyndist unnt að ganga
frá frambúðarbreytingum á
skattalöggjöfinni, að því er félög
snertir, en frumvarpið tryggiu
þeim 20% lækkun á skattinum
þetta ár með frádrætti á útkomu,
eftir að hann hefur verið reikn-
aður samkv. óbreyttum laga-
ákvæðum.
Lagafyrirmasli um eignarskatt
breytast ekki samkv. frumvarp-
inu, nema að Iþví er sparifé
snertir. Undan honum hefuí
ekki í öðrum efnum yfirleitt
verið kvartað, og 20% lækkun á
honum mundi nema miklu minnu
en það, sem verður umfram
fimmtapartslækkun á tekjuskött-
unum. j j
Áfengismálin í IMeðri deifd:
Einn vill vín aðcins á Borg-
inni - aðrir vilja fá sterkt öl
IjiRAM eru nú komnar breytingartillögur við áfengislagafrum-
varpið á 6 þingskjölum. Voru þessar tillögur allar til umræðu
■er frumvarpið kom til 2. umræðu í Neðri deild í gær. Við þá um-
ræðu tóku til máls Björn Ólafsson, framsögumaður allsherjarnefnd-
ar, Pétur Ottesen og Magnús Jónsson, en þeir flytja báðir allmarg-
ar breytingartillögur við frumvarpið.