Morgunblaðið - 27.06.1954, Blaðsíða 7

Sunnudagur 27. júní 1954
MORGUNBLAÐIÐ

IVIIraning
Ásthifdur Ov5a Kolbeins
Qlafur Péfursson
Sfóra-Knaramesi
sjöfugur
GJafir tll Dvaiarhesmiíis
aldraðra sfómanna
á Sjómannadaginn
HÚN var fædd að Staðarbakka
í Miðfirði 27. okt. 1900, dótt-
ir prestshjónanna séra Eyjólfs
Kolbeins Eyjólfssonar og frú
Þóreyjar Bjarnadóttur. Af hin-
um mikla og kunna systkinahóp
eru þessi á lífi: Séra Halldór
Kolbeins, prestur í Vestmanna-
eyjum, Bjarni og Marínó, bygg-
ingamenn í Vancouver í Kanada,
Þorvaldur, prentari, og Páll, að-
albókari, báðir í Reykjavík og
sömuleiðis systurnar tvær, prests-
frú Þórunn Kolbeins, og Þórey
Kolbeins og bjuggu þær Ást-
hildur og Þórey saman um
margra ára skeið. Dánir eru af
bræðrum Eyjólfur, bóndi í Bygg-
garði og Júlíus, yfirbakari.
Ég kynntist Ásthildi Kolbeins
áratuginn 1920—1930 ásamt tveim
ur nánustu vinkonum hennar,
Þorbjörgu Guðjónsdóttur, banka-
gjaldkera (systur Skúla pró-
fessors í Árósum) og Ragnheiði O.
Björnsson, nú kaupkonu á Akur-
eyri. Voru þessar þrjár ungu
konur svo fágætlega samvaldar,
að þær munu ætíð iifa í endur-
minning minni sem ein þrenn-
ing og þrenn eining, svo að vart
varð á milli^séð. Svo áhugasamar
og fórnfúsar ungar konur eru
harla sjaldgæfar, og svo samtaka
voru þær í áhugamálum sínum og
starfi, að af bar!
I ungmennafélagsstarfinu í
Reykjavík þennan áratug báru
þær titt mestan þunga félags-
starfsins sameiginlega, bæði í
daglegum störfum og á samkom-
um vorum. — „Og þar bar aldrei
skuggann á“. — Á árunum 1927—
3 930, er við störfuðum að endur-
vakningu íslenzkra vikivaka og
söngleikja, hvíldi meginþungi
þess starfs á þeim. Enda var
áhugi þeirra sívakandi og óþreyt-
andi á þeim vettvangi. — Og á
Alþingishátíðinni á Þingvöllum
1930 sýndu þær í fyrsta sinn opin-
berlega stóran og velæfðan viki-
vakaflokk barna, sem vakti mikla
athygli bæði innlendra og er-
lendra gesta, og er mér það per-
sónulega vel kunnugt. Kenndu
þær síðan vikivaka í Reykjavík
og víðar alllöngu eftir burtför
mina úr Reykjavík. — Er það
þeim þremur að þakka, að þessi
þjóðdansavísir hefir þroskast svo
á síðari árum, að nú eru skilyrði
fyrir hendi til þátttöku í hinum
árlegu þjóðdansamótum Norður-
landa. En undirstaða þeirra eru
hinir fornu vikivakar. — Minnist
ég þess, er ég var „samstarfsmað-
ur“ frú Huldu Garborg fyrsta
veturinn, sem hún tók að hefja
endurreisnarstarf sitt í Noregi á
þessum vettvangi. Og þeirri sömu
s!óð fylgdum við í upphafi, þess-
ar þrjár ógleymanlegu vinstúlk-
ur, sínar og mínar, og ég í þessu
frumstarfi okkar á vegum ung-
mennafélaga íslands.
Þorbjörg Guðjónsdóttir lézt
óvænt og löngu fyrir aldur fram
fyrir um 15 árum síðan. Var mikil
eítirsjá í henni. — Og nú hefir
vinkona hennar, Ásthildur Kol-
beins, fetað sömu slóð. Hafði
heilsu hennar nú um hríð verið
þannig farið, að hún þarfnaðist
bæði — og þráði hvíld. — Og
hvíld og frið hefir hún óefað
fundið.
í huga mínum ríkir bæði
hryggð og friður. — Ég sakna
beggja þessara góðu vinkvenna
minna og þakka þeim ógleyman-
lega samvinnu og ómetanlega,
| áhuga þeirra, tryggð og kven-
! kosti. — Og nú kveð ég þig, Ást-
j hildur Kolbeíns, með klökkum
1 huga kærri kveðju! — Og kvíða-
laust:
Því lífíð brosir við dauðans dyr.
Og dauði er ekki til!
Kelgi Valtýsson.
STYRKUK stofn er fallinn. Ást-
hildur Gyða Kolbeins andaðist á
sjúkrahúsinu Sólheimar að
morgni 21. þ. m. á 54. aldursári
og fer útför hennar fram á morg-
un.
Ásthildur var sjötta í röðinni
af 10 börnum sr. Eyjólfs Kolbeins
Eyjólfssonar, síðast prests að
Melstað í Miðfirði, og konu hans,
Þóreyjar Bjarnadóttur frá Reyk-
hólum. Fluttist hún, eftir andlát
föður síns 1912, með móður sinni
og systkinum að Lambastöðum á
Seltjarnarnesi og síðar til Reykja
víkur.
Ung lauk Ásthildur burtfarar-
prófi frá Kvennaskólanum i
MÁNUDAGINN 28. þ. m. er
Ólafur Pétursson bóndi, Stóra-
Knararnesi á Vatnsleysusbrönd
sjötíu ára. Ólafur er fæddur í
Tumakoti í Vogum og er einn
hinna kunnu Tumakotssystkina
A SJÓMANNADAGINN 13. þ.m.
var mannmargt við byggingu
Dvalarheimilisins á Laugarás-
hæð. Úti og inni hafði allt verið
gert eins vistiegt og ástæður frek-
ast leyfðu. Sólin skein í heiði,
vor í lofti og ánægja skein úr
hverju andliti þess mikla fólks-
fjölda, er þar var mættur. Helgi-
blær sá, er hvíldi yfir athöfn-
inni, er þar fór fram gleymist
ekki, hann yljar hugann á erfið-
um stundum og hvetur til dáða.
Margar kveðjur og gjafir bár-
ust þann dag, og sýnir það bezt
hug almennings til þeirrar hug-
sjónar, sem þarna er að verða að
veruleika. Margir tóku hlýlega í
hönd formanns Sjómannadags-
ráðs og lögðu gjafir sínar í „lófa
karls". Þó að þær væru ekki all-
ar stórar, fylgdi þeim öllum hlýr
hugur og árnaðaróskir. „Ánægð
móðir“ gaf 25 kr. Einn gaf 100
kr., annar 200 krónur, og ég er
viss um, að margi£ fleiri hefðu
látið í „lófa karls“, ef þeir hefðu
Reykjavík, var síðan eitt ár á
kenr.araskóla í Noregi og að því
námi loknu á kennaranámskeiði
í Askov í Danmörku.
Að þessum námsferli loknum
hélt hún heim aftur, rúmlega
tvítug að aldri, og hóf elnka-
kennslu, m. a. á Bíldudal, en réð-
ist 1924 föst starfsstúlka í Björns-
bakarí hér i bænum, þar sem hún
áður hafði starfað um skeið. En
þegar Björn Björnsson bakara-
meistari hóf starfrækslu Hress-
ingarskálans í Austurstræti, fól
hann henni þar aðal-umsjón og
forstöðu. Eftir eigendaskipti
starfaði hún þar áfram og meðan
hei’san leyfði — og lengur þó,
því þótt hún ekki legðist sína
hinztu legu fyrr en í marzlok,
fór því um langan tima fjarri að
hún gengi heil heilsu til starfa.
Þessi óbrotni náms- og starfs-
ferill Ásthildar er í fullu sam-
ræmi við lyndiseinkun hennar og
eiginleika: ákveðin, trygg, traust
og stöðug. Hún var skapfestu-
kona, sem ekki hringlaði úr einu
í annað, hvorki í vináttu né starfi,
og svo hrein og bein og' fölskva-
laus var hún í framkomu og að
lundarfari, að enginn gekk þess
dulinn hver afstaða hennar var
til manna og málefna.
Það er víst, að svo vann Ást-
hildur traust og hjörtu allra
þeirra, er henni kvnntust, að
minning hennar máist þeim ekki
úr huga, og mundu flestir, karl-
ar jafnt sem konur, hennar hug
og hjartalag hafa kosið sem sína
eiginleika. — Þess vegna sakna
hénnar allir hennar mörgu ætt-
ingjar, vinir og kunningjar, en
gleymir henni enginn.
Þennan minningaarf vil ég
þakka henni nú, er ég kveð hana
hinzta sinni.
G.
EGGERT CLAESSEN og
GÚSTAV A. SVEINSSON
hæstaréttarlögnienn.
Þórsliamri við Templarasund.
Sími 1171.
VÍJXNIN G AJIPLOTUB
& leiði.
Skiltajrerðin
Skóinvörðn.tío' ð
og eiga ætt sina að rekja til séra
Högna prestaföður.
Ólafur er kunnur dugnaðar-
maður og hefur fengizt við sjó-
mennsku, útgerð og landbúnað og
farnazt það vel, enda fylgt hverju
verki eftir með ötulleik og áræðni
samfara góðri fyrirhyggju og
vökulli árvekni, áreiðanlegheit-
um og drengskap. Um skeið átti
hann sæti i hreppsnefnd og' var
þar góður liðsmaður sem annars-
staðar. Þó Ólafur hafi ekki alltaf
gengið heill heilsu að verki, hef-
ur hann látið það lítt á sjá og
vinnur enn flest störf. í mörg
ár hefur Ólafur legið á grenjum
og það síðast í vor og skipta þau
tugum grenin sem hann veit um
og þekkir í Vatnsleysustrandar og
Voga-héruðum.
Sauðfé átti Ólafur fram að
fjárskiptum en tók þá ekki fé
aftur, hann er verulega glöggur
fjármaður og kunnugur vel á
heiðum og hálsum . Reykjanes-
skagáns.
Kvæntur er Ölafur Þuríði Guð-
mundsdóttur frá Bræðraparti í
Vogum, voru foreldrar hennar
annálað fyrir dugnað og' hefur
Þuríður erft það í ríkum mæli og
verið manni sínum öruggur íöru-
nautur. Allan sinn búskap hafa
þau búið á Stóra-Knararnesi og
eignast 14 börn og eru 13 á lífi,
allt hið mesta myndar og dugn-
aðarfólk. Son, 14 ára gamlan,
misstu þau, vel gefinn og manns-
efni mikið. Til minningar um
hann gáfu þau Kálfatjarnar-
kirkju fagran og vandaðan skírn-
arfont.
Ólafur setur jörð sína vel Og
þó landið sé grýtt og erfitt til
ræktunar, hefur hann þokað tún-
inu upp að þjóðveginum og er
nú byrjaður að rækta hinumegin
við hann.
Ólafur í Knararnesi eins og
hann er oftast nefndur, er mörg-
um kunnur og vinsæll innan-
sveitar og utan og munu honum
og heimili hans á þessum merkis-
degi berast góðar hugsanir, hlýj-
ar kveðjur og hamingjuóskir.
Sveitungi.
Eyjólfur K. Sígurjónsson
Ragnar Á. Magnússon
löggiltir endurskoðendur.
Klapparstíg 16. — Sími 7903.
URAVIÐGERÐIR
Björn og Ingvar, Vesturgötu 16
— Fljót afgreiðsla. —
náð til hans.
Á Sjómannadaginn bárust enn-
fremur margar veglegar gjafir,
sem hér verða taldar upp. Frú
Helga Guðmundsdóttir, Reykja-
veg 24, hér í bæ gefur krónur
10.000,00 til minningar um bróð
ur sinn Guðjón Guðmundsson frá
Núpi í Haukadal í Dalasýslu.
Hann andaðist 16. janúar 1954.
Var hann áður fyrr sjómaður á
Suðurlandi í margar vertíðir. Sú
ósk fylgir þessari gjöf, að eitt
herbergi heimilisins beri nafn
hans. Frú Ingibjörg Þorsteins-
dóttir Líndal, Skipasundi 19, gef-
ur krónur 10.000,00 til minningar
um rtiann sinn Benedikt Krist-
jánsson skipstjóra, sem fórst með
m.s. Eyfirðingur 11. febrúar 1952.
Sú er eindregin ósk hennar, að
eitt herbergi í Dvalarheimilinu
beri nafn hans. Frú Gróa Jóns-
dóttir, Sólbergi Seltjarnarnesi,
gefur til minningar um foreldra
sína, þau Salóme Málfríði Þórar-
insdóttur og Jón Jónsson kaup-
mann frá Súðavík, krónur
2000,00.
Þá koma gjafir frá nokkrum
konum, sem kalla sig „Sjómanns-
konur“ krónur 25.000,00 og er
það herbergisgjöf. Auk þess gáfu
þær á Sjómannadaginn gestum
Sjómannadagsráðs kaffi fyrir um
2100.00 krónur. Einnig hafa þess-
ar „Sjómannskonur", tvö undan-
farin ár gefið samtals 26.000,00
kr. og er það einnig herbergis
gjöf.
Peningum þessum hafa hinar
stórhuga og fórnfúsu „Sjómanns-
konur“ safnað með kaffisölu á
Sjómannadaginn undanfarin ár í
Iðnó og Sjálfstæðishúsinu. Þessi
hús lánuðu öll áhöld, sem með
þurfti til kaffisölunnar ókeypis,
einnig húsnæðið, og má segja að
þá hafi verið tiltölulega auðvelt
að framkvæma þetta, en nú i ár
fer kaffisalan fram í byggingu
Dvalarheimilisins sjálfs, en þar
er ekki neitt til slíkra hluta, að-
eins berir veggirnir og að mestu
leyti opnir gluggar, má segja að
átök hafi þurft til að koma þessu
í framkvæmd, en allt tókst þetta
með prýði hjá hinum hugdjörfu
og fórnfúsu „Sjómannskonum".
ARt, sem til þessa þurfti fá þær
lánað hjá ýmsum fyrirtækjum
hér í bæ og víðar svo sem Eim-
: "0N
■ M ■
m
fi
Varahlutir fyrir HILLMAN ’46 og
HUMBER HAWK nýkomnir.
JÓN LOFTSSON H.F.
Hringbraut 121 — Sími 80600.
skipafélagi íslands, SkipaútgeríS
ríkisins, Matsalan á Keflavíkux -
flugvelli, Liverpool, Rafha, Hafn-
arfirði, Ofnasmiðjan og ýmsir*
fleiri. Það má segja að hvar sem
dyr voru knúðar, var allsstaðar
sami góðviljinn, og a!lt sem um.
var beðið lánað með ljúfu geði.
og endurgjaldslaust.
Þetta mikla álak, sem „Sjó-
mannskonur“ gera til að koma.
þessu í framkvæmd er svo stór-
kostlegt, að það er næstum því
ótrúlegt, að slíkt megi takast. En.
stórhugur, fórnfýsi og sterkur
vilji þeirra er svo mikill, að eng-
in Grettistök eru svo mikil ogr
þung, að þær velti þeim ekki úr
vegi, og það er ekki síður hlý-
hugur allra til þessa málefnis,
sem til er leitað, sem gerir úr-
slitin glæsileg. Þess ber einnig-
að geta, að óteljandj fjöldi af öðr-
um „Sjómannskonum" og vel-
unnurum sjómanna gaf allar þæi-
kökur og brauð er til veitinganna.
fór, og var það ekkert smáræði,
því að hver gestur fékk kökur og:
annað með kaífinu eftir eigin.
óskum.
Enda þótt getið væri um í blöð-
um fyrir nokkrum dögum gjöf
skipverja af m.b. Svanur frá
Reykjavík, er hún svo sérstök,
að ég vil minnast hennar mcS
nokkrum orðum og leyfa mér að'
endurtaka nokkra kafla úr bréfi
þeirra.
Eftir að einn skipverja hefur
stungið upp á því, að gaman væri
eftir vel heppnaoa vertíð, að«
minnast einhvers góðs málefnis.
með litilsháttar sameiginlegrL
gjöf — og al!ir urðu sammála
um, að það sé Dvalarheimili aldr-
aðra sjómanna — sjá þeir hvað
hugmynd þeirra er stórmerkileg
og gæti orðið til mikilla hagsbóta
og flýtt fyrir framkvæmd þessa
mikla máls, því að eins og þeir
segja „vinna margar hendur létt,
það sem fáum er um megn“. Svc»
halda þeir áfram: „Á svæðinu
frá Vestmannaeyjum að Horni
mun í vetur hafa verið gerðir úfc
á 4. hundrað bátar. Ef skipverjar
allra þesSára báta hefðu tekiðí
málið til athugunar, sjá allir a&
framlagið þurfti ekki að vera
mikið frá hverjum einum til að‘
um munaði, þegar allt kæmi £
eitt. Hvaða skilnaðarskál mundi
veita meiri ánægju, en þetta litla
framlag til, ef til vill, okkar fram.
tíðarheimilis? Við höfum mörg
séð stóra hóla við ýmsa fjallvegi,
sem myndast hafa af því einu að
einhver ólánsmanneskja hlaut
þar sína síðustu hvild, og forn-
eskja þeirra tíma lagði þá skyldur
á vegfarendur að hver kastaði
þar að steini, sem að fram hjá
gengi. Þannig byggðu margax
hendur upp þessa hóla, hver meS
sínu litla framlagi. Við skipverjar
á m.b. Svanur viljum nú láfa.
stein í Dvalarheimili aldraðra.
sjómanna, ekki til ásteitingar,
heldur til uppbyggingar, og vænfe
um við að fleiri sjómenn komi og:
Iáti sinn stein til byggingar þess-
arar borgar, okkar eigin borgar,
Dvalarheimilis aldraðra sjó-
manna. Vegna þessarar hugsunar
áræðum við að senda þessa litlu
gjöf okkar."
Þetta eru svo falleg og vel sögíE
orð að ég get engu við þau bætt,
öðru en þessum hvatningarorðum
til allra sjómanna: ;,Sjómaður góð-
ur, far þú og gjör slíkt hið sama."
Fyrir allar þessar miklu gjafir,
stórhug, fórnfýsi, hlýhug og árn-
aðaróskir bæði fyrr og nú, tií.
þessa mikla velferðarmáls sjó-
mannastéttarinnar þökkum við
af hrærðum huga, og megi það
verða hvatning til framtaks og
dáða þeim er með mál þetta fara.
f.h. Sjómannadagsráðs og bygg-
ingarnefndar Dvalarheimilis aldr
aðra sjómanna,
Þorv. Björnsson.