Morgunblaðið - 11.07.1954, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIB
Sunnudagur 11. júlí 1954 |
breytir högum íslenzka búnaðarins
Tilraunir sanna að hann
er nothæfur urn áratugi
1 Stutt viðlal við Karsten Iversen
, tilraunastjóra frá Askov.
BLAÐIÐ átti á föstud. stutt við-
tal við hinn merka og víðkunna
<lanska tilraunastjóra Karsten
Iversen í Askov. Hann hefur
Btjórnað ræktunartilraunum þar
áratugum saman, og er meðal
anerkustu landbúnaðarfrömuða
Danmerkur.
Blaðið spurði hann, hvaða álit
liann hefði í stuttu máli á bún-
^aðarframfarir íslendinga og
livað hann teldi að við íslending-
ar gætum af þeim vænzt á næst-
'unni.
Hann sagði m. a. að ekki væri
jblaupið að því að kveða upp
ákveðinn dóm í þeim efnum, ef tir
iina stuttu heimsókn hingað, en
ikomst m. á. að orði á þessa leið:
Auðséð er, að miklar breyting-
ar standa hér fyrir dyrum, nú
jþegar þið eruð byrjaðir fyrir al-
vöru á að notfæra ykkur tilbúin
áburðarefni.
— Teljið þér, að tilbúni áburð-
■urinn geti verið fullnægjandi
íyrir ræktunarlöndin í stað hús-
idýraáburðarins?
— Áburðartilraunir þær, sem
við höfum haft með hön/lum í
tilraunastöðinni á Askov, og
ciCaðið hafa yfir í rúma hálfa öld,
ibafa sannað okkur, að tilbúni
áburðurinn getur komið í stað-
íirn fyrir húsdýraáburðinn.
Og það gefur auga leið að með
onotkun tilbúins áburðar verða ís-
lenzkir bændur ekki eins háðir
húsdýraáburðinum í fóðuröflun
sinni eins og áður var. Með til-
búna áburðinum geta bændur
tfengið eins mikig fóður og vera
vill, og með því aukið áhafnir
jarða sinna. Sama gerðist í Dan-
möiku þegar tilbúnu áburðar-
efnin komu þar til sögunnar. En
fóðuröflun danskra bænda hefur
Ivöfaldazt á síðastliðinni hálfri
<ild, til ómetanlegs gagns fyrir
fjárhagsafkomu- bændanna og
framfarir landsins í heild sinni.
Notkun tilbúna áburðarins sem
notaður er til viðbótar við hús-
dýraáburðinn, miðast að sjálf-
sögðu við hve mikið er ráðlegt að
ziota af honum svo notkun hans
svari kostnaði.
Vitaskuld þurfið þið fslending-
ar að afla ykkur liinna hentug-
■ostu fóðurjurta, svo fóðuröflunin
geti aukizt á þann hátt frá því
sém nú'er. En ég heyri sagt, að
tilraunastarfsemi í þessu skyni
sé nú að kómast á fastan fót hér,
scm betur fer.
— Hvað vakti mesta undrun
yðar. við heimsóknina hingað til
lands?
— Hin úfnu hraun, en enga
£rein hafði ég gert mér um þau
að óséðu. — Og svo að sjálfsögðu
jarðhitinn ykkar, er í sjálfu sér
hlýtur að vekja furðu ókunnugra
við fyrstu sýn. Menn geta ekki
lomizt hjá því, að hugleiða hve
mikil nytsemi jarðhitans getur
orðið í framtíðinni, þegar þið
íarið fyrir alvöru að notfæra
ykkur þau einstæðu ræktunarskil
yrði, er hann veitir ykkur, eða
getur veitt á hinum „heitu stöð-
um“, þar sefn þið getið valið ykk-
ur hitastig eftir vild og notað
ykkur bjartar nætur sumarsins
þegar gróðurinn getur dafnað
viðstöðulaust, án þess að verða
-íytir daglegri truflun náttmyrk-
vrsins sem er óumflýjanlegt und-
s» suðlægari breiddargráðum.
, Heimsókn okkar í garðýrkju-
skólann að Reykjum í Ölfusi mun
verða einn hinn minnisstæðasti
atburður ferðarinnar. En það er
eins og landbúnaðarráðherrann
ykkar, Steingrímur Steinþórsson
Þjóðhátíðar íslands
minnzt vesfwrStf 5
við Kyrraha!
FÓLK af íslenzkum ættum og
vinir Islands í norðurhluta Kali-
forníu, um 200 talsins, minntust
þjóðhátíðardags íslendinga með
svipuðu sniði og gert er heima á
íslandi.
Hátíðahöldin fóru fram á bú-
garði skammt frá San Francisco.
Var þar margt til skemmtunar,
börnin látin aka í heyvögnum og
allir syntu. Um hádegisbil var
framreiddur íslenzkur matur. En
aðalskemmtunin var síðdegis og stéttarfélags verkfræðinga og
komu þar fram ungar íslenzkar j Reykjavíkurbæjar, og á fundum
konur í þjóðbúningum: frú Auð- ! mejg fulltrúum ríkisstjórnarinn-
ur Ingvarsdóttir Eiríksson, frú ] ar i _g júní s.l. hafi fulltrúar
Bergljót Snorradóttir Schweitzer I Reykjavíkurbæjar aðeins verið
ungfrú Louise Phillips og frú áheyrnarfulltrúar.
Margrét Hrómundsdóttir Hazen. ^ af þeim
Borgarsijéri lesSrélSir missagnir sfélfarféSagsins
STJÓRN Stéttarfélags verkfræð-
inga hefur birt yfirlýsingu í
tilefni af ummælum mínum á
bæjarstjórnarfundi 1. júlí um
verkfræðingadeiluna. Segir í yfir
lýsingunni, að engar samninga-
umræður hafi farið fram milli
Karsten Iversen
komst að orði í ræðu, sem hann
flutti daginn eftir að við komum
hingað, að þið íslendingar getið
ýmislegt lært af nágrannaþjóð-
unum. En skilyrði okkar eru svo
frábrugðin þeim er þið hafið við
að búa, að þið verðið sífellt að
sannprófa hvort reynsla okkar á
við í ykkar landi.
Iversen tilraunastjóri gat ekki
haft viðtalið lengra en sagði að
skilnaði:
— í 35 ár hefi ég tekið þátt í
búfræðingamótum Norðurlanda-
þjóðanna og hef þau því öll til
samanburðar þessu. En aldrei
höfum við norrænir búfræðingar
mætt eins mikilli gestrisni og vel-
vild eins og í þessari heimsókn til
Islands.
V. St.
Frú Leona Oddstad kom fram í
hinum fagra skautbúningi og
söng nokkra íslenzka söngva, en
Marcus Gordon lék einleik á
píanó. Steinþór Guðmundsson
söng íslenzk þjóðlög, en kona
hans, frú Louise, lék undir.
Andrés Oddstad hélt ræðu, bæði
á islenzku og ensku, en Theodore
Schweitzer, sem kjörinn var til
þess að hafa orð fyrir Ameríku-
mönnum, bar fram beztu heilla-
óskir til Islendinga.
Formaður hátíðarnefndarinnar
var frú Margrét Blöndal Cook, en
með henni í nefndinni vóru: frú
Kristín Eyjólfsdóttir Thordarson,
sem bar kveðjur frá séra O. S.
Thorláksson, ræðismanni Islend-
inga, frú Ásta Lóa Bjarnadóttir
Ólafssan, frú Fanney Benónýs
Kauser, frú Bergljót Schweitzer
og frú Margrét Hazen.
Um kvöldið, þegar sól hneig
bak við fjöllin, snæddu allir
kvöldverð úti á víðavangi. Há-
tíðinni lauk svo með almennum
söng og dansi.
Allir hátíðargestir sendu ís-
landi hjartanlegar hamingjuóskir
í tilefni af þjóðhátíðardeginum.
(Úr bréfi að vestan).
KAUPMANNAHÖFN 8. júlí:
— í dag fundust, 14 sjómílur
frá Borgundarhólmi, hlutar úr
flugvél. Voru á þessum hlut-
um göt eftir byssukúlur. Bera
hlutirnir þess vitni að þeir
hafa lengi legið í sjó.
Sérfræðingar rannsaka nu
hlutina, en menn telja að hugs
anlegt sé að hlutir þessir séu
úr bandarískri herflugvél, sem
týndist í æfingaflugi í apríl
1950 yfir Eystrasalti.
Sjölygur á mmm'.
missognum, sem
fram koma í þessari yfirlýsingu,
vil ég taka fram eftirfarandi:
1. 19. des 1953 sendi Verkfræð-
ingafélag Islands erindi varðandi
launamál verkfræðinga.
Launanefnd Reykjavíkurbæjar
fékk erindi þetta til umsagnar.
Launanefndin gerði 24. jan. 1954
ályktun, þar sem segir m. a., að
nefndin liti svo á, að samkvæmt
eðli málsins hljóti ríkisstjórnin
sem æðra sett stjórnvald að hafa
forgöngu um almenna skipun
launamála opinberra starfs-
manna. Einnig var á það bent, að
verkfræðingar í þjónustu bæjar-
ins nytu betri kjara en verk-
fræðingar í ríkisþjónustu. Þetta
álit launanefndar bæjarins var
sent Verkfræðingafélagi íslands.
2. 12. febrúar 1954 er stofnað
Stéttarfélag verkfræðinga. 12.
apríl sendi Stéttarfélagið borgar-
stjóra drög að kjarasamningi, en
samkvæmt þeim áttu árslaun
verkfræðinga, sem hafa ekki
aðra verkfræðinga undir stjórn
sinni, að vera frá 50 þús.
til 100 þús., eftir starfsaldri, en
laun verkfræðinga í æðri stöðu
hlutfallslega hærri.
3. Eins og greinir i ályktun
launanefndar bæjarins frá 24.
jan., sem áður er getið, er það
löng venja og samkvæm eðli
málsins, að í launadeilum, sem
snerta ríkissjóð og bæjarsjóð
báða, hafi ríkisstjórnin forgöngu.
Hefi ég hvað eftir annað látið
í Ijós óskir um það við ríkisstjórn
ina, að samningaviðræður við
verkfræðingana yrðu upp teknar
og hraðað sem mest.
En auk þess hefi ég og fulltrúar
bæjarins margsinnis átt viðræð-
ur við fulltrúa frá stjórn Stéttar-
félags verkfræðinga um lausn
deilunnar.
Skal hér rakið, hvenær nokkr-
ar þeirra viðræðna fóru fram,
og hverjir tóku þátt í þeim:
Þriðjudaginn 4. maí, kl. 11 f.h.
ræddi ég við formann Stéttar-
félags verkfræðinga, Hallgrím
Björnsson, og borgarritara um
málið.
Fimmtudaginn 20. maí, kl 11%,
ræddi ég við formann félagsins,
Hallgrím Björnsson, og annan
stjórnarmann, Svein Einarsson,
en þeir voru til þess nefndir af
félaginu að eiga viðræður við
mig.
Mánudaginn 24. maí, kl. 9,30,
ræddi ég enn við form. félagsins,
Hallgrím Björnsson, og Svein
Einarsson.
Laugard. 29. maí kl. 9,30, ræddl
ég, ásamt borgarritara og skrif-
stofustjóra bæjarverkfræðings,
við fulltrúa verkfræðinga þeirra,
sem hjá bænum starfa, þá Geir
Þorsteinsson og Stefán Ólafsson.
4. Uppsagnir flestra verkfræð-
inganna hjá bænum áttu að koma
til framkvæmda 1. júní. Þegar
leið að þeim tíma, lagði ég enn til
að ríkisstjórnin tæki upp form-
legar viðræður við Stéttarfélag
verkfræðinga. 31. maí tilnefndi
ríkisstjórnin skrifstofustjórana
Gunnlaug Briem og Sigtrygg
Klemensson til viðræðna við verlc
fræðingana, en frá bæjarins hendj
voru tilnefndir Tómas JónssOn
Jónsson borgarritari og Guð-
mundur Vignir Jósefsson skrif-
stofustjóri Fysti samningafunduK
var haldinn þann sama dag.
Framangreindir fulltrúar ríkis
og bæjar héldu samningafundi
með fulltrúum verkfræðinganna
dagana 31. maí, 1., 2., 3., 4., 8.
og 9. júní.
Síðan hafa ýmsar leiðir verið
reyndar til lausnar deilunni, en
samkomulag ekki náðst.
Af þessu yfirliti er það ljóst,
að yfirlýsing stjórnar Stéttarfé-
lags verkfræðinga er á fullum
misskilningi byggð. Hlýtur hún
að vera samin af einhverjum,
sem alveg eru ókunnugir gangi
málsins. Gunnar Thoroddsen.
6nff@rmur Pálsson
vörður að Haflormssfa
AMORGUN þ. 13. þ. m. á
Guttormur Pálsson skógar-
vörður að Hallormsstað, sjötugs-
afmæli.
Allir vinir og velunnarar ísl.
skógræktar eru vinir Guttorms,
og meta að verðleikum hið mikla
og giftudrjúga starf hans.
Guttormur hefir aldrei þótt
sérlegur áhlaupamaður, en fram-
sýnn hefir hann reynzt og holl-
ráður. Undir forsjá hans hefir
Hallormsstaður orðið höfuðból
ísl. skógræktar. Þar hefir skóg-
ræktin náð fjölbreyttustum
árangri. Fyrir tilstilli hans hef-
ir t. d. síberiskt lerki vaxið með
svo undraverðum hraða, að sér-
fræðingar úr suðlægari skóga-
löndum undrast slíka grózku. En
furðu margar tegundir barrtrjáa
hafa dafnað í þessum skógi, sem
gefa vísar vonir um góðan þroska
þegar stundir líða.
í æfi skóga er mannsævin
aldrei nema stutt. Það fær hinn
sjötugi skógarvörður að reyna.
Alla starfsæfi sína hefir hann
unnið að vexti og viðgangi Hall-
ormsstaðaskógar. En nú þegar
kvölda tekur er það byrjunin
ein sem hann fær sjálfur að sjá.
En svo vel er skógræktin að Hall-
ormsstað á veg komin, nú þegar
Guttormur stendur á sjötugu, að
núlifandi kynslóð á íslandi get-
ur gert sér grein fyrir hvers er
af henni að vænta, ef haldið
verður áfram óhikað. á þeirri
heillabraut, sem fetað hefir ver-
ið undanfarna áratugi.
Fyrir brautryðjandastarf í
skógræktarmálunum mun Gutt-
ormur á næstu árum og öldum
hljóta alþjóðarþökk.
V. St,
Ifliif nsemd um verku
muMiabústuðinu
Crosby á spítala.
SANTA MONICA — Bing
Crosby fór nýlega á sjúkrahús.
Læknir hans segir, að ekki hafi
Bing verið alvarlega veikur,
heldur farið aðeins til rann-
sóknar.
FMÆLISGREIN mín, um
Byggingaféiag verkamanna,
hefir valdið leiðinlegum óróa.
Tíminn hamast og Alþýðublaðið
er öskureitt, þó það veitist ekki
að mér persónulega. Ég reyndi
þó að forðast áreitrii, en vildi að-
eins vinna ver'kamannabústöðun-
um gagn, um leið og ég minntist
góðra félaga og góðra manna.
Af skiljanlegum ástæðum gat
ég ekki sagt neitt gott um komm-
únista. Þeir hafa talið verka-
mannabústaðina, eins og aðrar
umbætur, hættulega trúboðý sínu,
og auðvitað breytt eftir því. Má
vera, að það sé þetta, sem óróan-
um veldur. Ég varaði mig ekki á
því, að kommúnistar ættu hjálp-
arhellur hjá Tímanum og Alþýðu
blaðinu.
Gallinn á Framsóknarflokknum
er sá, að hann vill alltaf selja
góðverkin. Fylgi hans við lögin
um verkamannabústaði var
greiðsla til Alþýðuflokksins
vegna stjórnarsamvinnunnar
1927. Og efndirnar áttu ekki að
vera betri en það, að fyrstu teikm
ingarnar sýndu íbúðir með þvotta
húsi í baðherberginu, þar sem
baðkarið átti að vera þvotta-
pottur.
Þessari teikningu var hafnað á
félagsfundi. Héðinn Valdimarsson
heimtaði þá teikningar af for-
svaranlegum íbúðum. Ég sé þvl
ekki að framkoma Framsóknar-
manna hafi verið betri en þeirra,
sem höfðu ótrú á málinu í byrj-
un, en sýndu því síðar alla fyrir-
greiðslu. Og byggingarnar hérna
í Reykjavík sýna það bezt, að
Sjálfstæðisflokkurinn er fram-
fara- og umbótaflokkur. Og þvi
verður ekki rieitað, að í By^g-
ingafélagi vérkámana hefir verið
Framh. á bls. 4 J