Morgunblaðið - 24.07.1954, Page 9

Laugardagur 24. júlí 1954
MORGUNBLAÐIÐ
Þráft fyrir loforð ausfur þýzku stiónarinnar ui
„breyfta stefnu“ sækir nú aftur í sama horfið
AS.L. ári tilkynnti hin aust-'
ur-þýzka kommúnista- j
stjórn að ýmsar breytingar i
yrðu gerðar á stjórnarstefn-1
unni til að bæta kjör almenn-
ings. í grein þeirri, sem hér.
fer á eftir tekur dr. Theo
Friedenau til rannsóknar j
hvort valdhafarnir hafa efnt
þau loforð sín.
TVEIR atburðir ársins 1953 höfðu
stærstu þýðingu fyrir íbúa rúss-
neska hernámssvæðisins í Þýzka-
landi. Hið fyrra var yfirlýsingin
um „breytta stefnu" stjórnarinn-
ar og annað uppreisn alþýSunnar
17. júní
Það er fyrst yfirlýsing stjórn-
arinnar um „breytta stefnu“. Hef-
ur stjórnin haldið loforð sín er
hún gaf þjóðinni? Er fólkið
ánægðara? Hefur það látið af
mótspyrnu sinni yið stjórnar-
völdin og eru forsendurnar fyrir
nýrri alþýðuuppreisn þess vegna
ekki lengur fyrir hendi?
Vissulega hafa ýmsar breyting-
ar orðið. Meðan tala flóttamanna
á fyrri árshelmingi 1953 var 14
milljón, var hún aðeins 106 þús.
á seinni árshelmingí. Og tala
flóttamanna hélzt einníg fremur
lág á fyrri hluta þessa árs.
BÆNDUR LOSNA AF
SAMYRKJUBÚUM
Losað var á höftum í landbún-
aði svo að bændur voru ekki
beittir eins mikilli hörku til að
segja sig til samyrkjubúa. 1. júní
1954 voru samyrkjubúin orðin
6294 með 674 þúsund hektara
ræktarjörð. Þegar stjórnin linaði
á höftunum féllu mörg samyrkju-
bú niður, þannig að 1. janúar
1954 voru þau orðin 4691 með 604
þús. hektara ræktarjörð. Not-
færðu margir bændur sér heimild
til að fara af samyrkjubúum
rikisins.
Á sviði viðskiptamála var breyt
ingin sérlega mikil. Fram til 17.
júní voru mánaðarlega þjóðnýtt
að meðaltali um 900 einkafyrir-
tæki, verzlanir og framleiðslu-
fyrirtæki. En með yfiriýsingunni
um breytta stefnu lét stjórnin í
það fiirína að ekki væri hægt að
komast rf án hinna fáu eftirlif-
andi einkafyrirtækja. Þau fengu
dálítil rekstrarlán í bönkum og
fengu loforð fyrir nægilegum
hráefnum og vörum til sölu.
Verkamönnum var lofað fast-
ákveðnum lágmarkslaunum.
AUKIN FRAMLEIÐSLA
NAUÐSYNLEG
Sérstök áherzla var lögð á það
í yfirlýsingunni um breytta
stefnu að bæta skyldi lífskjör
almennings. Eins og til að und-
irstrika það var efld framleiðsla
neyzluvarnings og árangurinn
hefur orðið að kjör fólks hafa
heldur batnað. Hitt er víst satt
og rétt að skorturinn á helztu
matvælategundum svo sem kjöti,
feiti og kartöflum stafar ekki
af viljaleysi stjórnarínnar til að
bæta úr, heldur af getuleysi.
Þannig hefur „breytta stefnan"
vissulega fært þjóðinni nokkra
bót og betrun.
SÆKIR AFTUR í SAMA
HORFIÐ
En á síðustu mánuðum er hins-
vegar aftur farið að bera á því
að efnahagsmálastefna kommún-
ismans setji mark sitt á stjórnar-
aðgerðir, svo að dregið hefur aft-
ur úr umbótum „breyttu stefn-
unnar“ og jafnvel steínt aftur í
verra horf.
Á flokksráðsfundi 6. desember
1953 tilkynnti Ulbrieht að nú
yrðu á ný hafnar róttækar að-
gerðir gegn óðalsbændum. Árang
ur kemur þegar í Ijós. Hinn
þvingaði samyrkjubúskapur
eykst svo að í aprílbyrjun er tala
samyrkjubúa komin upp í 6874
með 731 þúsund bektörum. Og
Mý stéttabarátta er hafin. Alþýða gegn
ríkfandi stétt kommúnískra valdhafa
Eílir dr. Tíieo Friedenau. form. rann-
soknameíndar íriálsra lögíræðinga
• V £
Tilkynning austur-þýzkra stjórnarvalda s.l. suraar um breytta
stefnu í innanríkismálum nægði ekki tii að koma í veg fyrir að
óánægja almennings brytist út í uppreisnum um gervallt Austur-
Þýzkaiand. Myndin var tekin í Austur-Berlín 17. júní í fyrra, þegar
rússneskir skriðdrekar bældu niður uppreisn alþýðunnar.
nú er aftur tekið að draga úr
hráefnasölu til einkafyrirtækja
og söluvarningi til einkaverzl-
ana. Hætt er að veita einkafyrir-
tækjum reksturslán og þess ger-
ast nú jafnvel dæmi að dómstól-
arnir taka fyrir að nýju refsimál
vegna brota á atvinnulöggjöfinni,
sem felld voru niður með
„breyttri stefnu". Enn er þó ekki
um algert bann við starfsemi
einkafyrirtækja, sennilega af því
að stjórnarvöldin álíta þau gagn-
leg.
VERÐLAUN FYRIR VINNU
Hinsvegar hefur ekki enn borið
á því að réttur verkamanna skv.
„breyttu stefnunní“ sé felldur
niður. Þeim eru að vísu settar
ákveðnar framleiðslureglur og
laun þeirra hafa ekki hækkað.
En stjórnvöldin reyna að fara að
þeim með góðu, með því að stofna
ný heiðursmerki og verðlaun fyr-
ir góða frammistöðu.
MÖRG HUNDRUÐ
DAUÐADÓMAR
„Breyttu stefnunnar“ gætti
þegar frá upphafi einna minnsta
á sviði laga og réttar. Að visu
var sagt í yfirlýsingu stjórnar-
innar að hin „breytta stefna“
myndi styrkja réttaröryggi og
réttlæti í landinu. En þegar hin
alræmda Hilda Benjamin var
skömmu síðar skipuð dómsmála-
ráðherra þá slokknuðu víst vonir
flestra um umbætur á því sviði.
Samtímis var Max Fechner fyrr-
um dómsmálaráðherra handtek-
inn, en eipmitt hann var sá mað-
ur sem hafði látið sér blöskra
aðgerðir stjórnarinnar á dóms-
málasviðinu. Eftir 17. júní hófu
stjórnarvöldin æðisgengna of-
sóknarherferð gegn þeim sem
staðið höfðu í uppreisnartilraun-
inni.
Rannsóknarnefnd frjálsra lög-
fræðinga hefur nú þegar skýrsl-
ur yfir 552 menn sem dæmdir
hafa verið í hæstu refsingar
vegna aðildar að uppreisninni 17.
júní. Enn eru til skýrslur um
600 dómsmál, sem eiga eftir að
fá fullnaðarafgreiðslu.
DÓMSTÓLARNIR VERKFÆRI
STJÓRNARINNAR
• í san bandi \ ið þessi mál varð
svo mikið að gera við útbúning
mála að af 600 lögmönnum sem
starfandi voru á eigin spýtur í
Austur-Þýzkalandi er-j nú eftir
aðeins um 400. Hinir voru skyld-
aðir til starfs á opinberum lög-
fræðiskrifstofum, mest undir
forustu pólitískra alþýðu-dóm-
ara. Er nú óhætt að segja að
síðustu leifarnar af sjálfstæði
dómstólanna séu þurrkaðar út.
Dómsmáiaráðuneytið hefur skip
að sérstaka eftirlitsmenn sem
fylgjast með aðgerðum dómar-
anna í hverju pólitísku refsimáli
og halda þessir eftirlitsmenn
dómurunum í heljargreipum. Eru
þrátt fyrir leynistarfsemina og
hafa því tekið það ráð til að
tryggja sig að tvöfalda tölu leyni
lögregiumanna upp í meir en 100
þúsund. En sennilega eru þessir
njósnarar ekki allir svo mikils
virði fyrir stjórnina, þar sem
fjölda þeirra hefur verið þving-
að að ganga í lögregluna.
Það er og önnur varúðarráð-
stöfun gegn upphlaupum að eftir
17. júní hafa kommúnistar stofn-
að svonefndar „baráttusveitir" í
öllum meiriháttar verksmiðjum.
Þeim er ætlað að fylgjast með
öllum hreyfingum verkamanna
og ljóstra upp um samsæri og
skemmdaryerk.
FAIR SNERU HEIM
Almenningur á rússneska her-
námssvæðinu hafði í byrjun litla
trú á hinni „breyttu stefnu“. Má
minna á það að kommúnistastjórn
in hvatti flóttamenn til að snúa
aftur. Af þeim 250 þúsund flótta-
mönnum sem flýðu til Vestur-
Berlínar á fyrra árshelmingi 1953
voru eitt eða tvö þúsund, sem
tóku boði um að snúa heim. En
nú hefur jafnvel fjöldi þeirra
flúið land í annað sinn, enda þótt
vestan járntjalds bíði þeirra hlut-
skipti fótæks flóttafólks.
Atburðir þessir sýna að vald-
hafarnir á rússneska hernáms-
svæðinu hafa enn ekkert lært af
uppreisn alþýðunnar 17. júní. Þeir
virðast álíta að örlítið meira
magn af nauðsynjavörum nægi
til að gera fólkið hlýðið og fylgj-
andi sér. Þeir hafa gleymt eða
ekki skilið að óveðrið sem skall
á 17. júní var eftir að yfirlýsing-
in um „breytta stefnu“ hafði kom
ið fram.
FÓLKIÐ HEIMTAÐI
FRJÁLSAR KOSNINGAR
Hækkun vinnuafkastanna, sem.
fyrirskipuð var, var aðeins til-
efni alþýðunnar til uppreisnor.
Hin raunverulega ástæða óánægj
unnar lá miklu dýpra. Ástæða<\
var og er enn réttleysið OfC
öryggisleysið sem fólkið býr við.
Þessvegna hrópaði fólkið ekkl.
„Gefið okkur kjöt og smjör“ heM
ur „Frelsið hina póltísku fanga“I
„Steypið kommúnistastjórninni1*'
og fyrst og fremst „Frjálsar kosn -
ingar“.
En loforð stjórnarinnar orn
efnisleg gæði hafa heldur ekki.
verið uppfyllt. Þjóðin veit að þa*f
er engin von að núverandi stjóin,
komi á réttarríki í landinu o<€
þess vegna hefur álit hennar
afstaða til kommúnistastjórnar-
mnar ekkert breyzt. Mótspyrna.
fólL'sins og andúð gerir hvarvetna
vart við sig
Að vísu hindra víðtækar var-
úðarráðstafanir valdhafana að
eldurinn brjótist út. En fólkáð-
hefur lært að starfa leynilega og'
rússneska hernámssvæðið í Þýzka,
landi er alltaf eins og púður-
tunna sem fara verður gætilega.
með.
• r
BYLTINGARANDI KOMM-
ÚNISMANS DOFNAR
Það sem er e. t. v. alvarlegast
við þetta fyrir valdhafana er aö
kommúnisminn sem stjórnmála-
stefna hefur verið á undanhaldi.
síðan 17. júní. Það er staðreynd,
sem ekki er hægt að ganga fra»v
hjá að byltingarandi kommúnism
ans hefur fjarað út og alþýðan er
komin í bera andstöðu við hann.
í stað þess virðist vera komin.
upp ný stéttabarátta. Það er
barátta vinnandi manna gega
hinni ríkjandi stétt ríkisstarfs-
manna og stjórnmálamanna, sera
kúga og arðræna fólkið.
Mótspyrna hinnar þýzku al-
þýðu er og verður óvéfengjan-
legur liður í valdaspili Kreml-
stjórnarinnar, sem hún neyðist.
til að viðurkenna og taka fullfc
tillit til hvað sem leppar hennar
í kommúnistastjórninni piskra.
Walter Ulbricht, hinn grályndi
foringi austur þýzkra kommún-
ista hefur tilkynnt að stjórnin
taki nú aftur harðara á hvers-
konar mótþróa.
þess dæmi að þegar dómara og
eftirlitsmann greinir á um refs-
ingu, að þá hafa þeir hringt til
dómsmálaráðuneytisins og fengið
fyrirskipanir um hvernig dæma
skuli.
100 ÞÚSUNÐ NJÓSNARAR
Leynilö.greglan hefur mjög
fært út kvíarnár á þessu ári.
Njósnarar hennar sem eru með
nefið niðri í öllum hlutum voru
íyrir 17. júní 1953 um 50 þúsund.
Stjórnarvöldunum leizt illa á að
Börnin á PatreksMi ganga
vel franr í 200 mefra sundinu
Patreksfirði, 23. júli
23.6% PATREKSFIRÐINGA hafa nú synt 200 metrana. Sundlaugia
hér á Patreksfirði var opnuð hinn 18. maí og hófst þá sundnám-
skeið skólabarna en sundkennari hér er Sigurður Jónsson Þing'-
eyingur. Er þetta þriðja árið sem Sigurður er kennari hér.
BÖRNIN ÁHUGASÖM j heldur áhuga og lærið að meta
Strax og sundlaugin var opnuð þann árangur sem þegar hefur
hófst samnorræna sundkeppnin náðst en það gerið þið bezt m .
og hefur staðið óslitið síðan með því að fylgja nú fast eftir og
þeim árangri að nú hafa samtals' synda 200 metrana sem allra fyrst
205 af bæjarbúum synt 200 metr-j og stuðla þannig að því að blutur
ana eða 23.6%. Einkum eru það' Patreksfjarðar í samnorrænu.
börn og unglingar, sem sýnt hafa sundkeppninni verði sem stærst-
áhuga á keppninni. Mun óhætt
að fullyrða að þvínæst öll skóla-
skyld börn hafi synt 200 metr-
ana á meðan sundnámskeiðið
stóð yfir undir stjórn Sigurðar.
Meðal annars má geta þess að
nú hafa 8 sjö ára gömul börn
lokið sundinu.
SVEITAFÓLKINU
GEFIÐ TÆKIFÆRI
í ráði er að halda sundlauginni
opinni til 15. september, ef unnt
er. Er það meðal annars vegna
sveitanna í kring, til dæmis er
engin sundlaug í Rauðasands-
hreppi hinum megin fjarðarins.
ÁFRAM NÚ!
Patreksfirðingar, enn eru
margir sem ofur auðveldlega geta
synt 200 metrana. Látið það ekki
undir höfuð leggjast þar til
uppreisn skyldi geta brotizt útkannske seinustu dagana, Sýnið
ur.
Karl.
FóIksbiíreiS
frá BíMiidal
I GÆR komu þrír menn í fólks-
bíl vestan frá Bíldudal og mua
það vera fyrsti fólksbíllinn, sern
þaðan kemur í sumar. Bílfært
hefur verið þangað vestur í tvö
sumur og hafa jeppar einir aðeins
getag komizt veginn.
Bifreiðarstjóri var Kristján B.
Guðmundsson, en auk hans voru.
tveir aðrir menn i bifreiðinni.
Tók ferðin þá félaga alls 31 klst.
Töfðust þejr nokkuð, þar sem
þeir villtust og héldu Uxahryggi
ofan í Þingvallasveit.