Morgunblaðið - 25.08.1954, Qupperneq 8

B
MORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 25. ágúst 1954
titstMiútáfc
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
^.uglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlanda.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
UR DAGLEGA LIFINU \
Tengsl, sem aldrei slitna
HINAR norrænu þjóðir hafa
nýlega lokið öðrum fundi
hins nýstofnaða Norðurlandar'áðs.
Að þessu sinni var hann haldinn
í Osló, höfuðborg Noregs. Fyrsti
fundur ráðsins '’rar eins og kunn-
ugt er haldinn í Kaupmanna-
höfn.
Af störfum og aðgerðum þessa
fundar verður það augljóst, að
Norðurlandaráðið er að feta sig
áfram til jákvæðari vinnubragða
og raunhæfari norrænnar sarr-
vinnu. Það ræddi að þessu sinni
ýmis mikilvæg hagsmunamál
hinna norrænu þjóða, svo sem
nánari efnahagslega samvinnu
þeirra og aðgerðir íslendinga cil
verndunar fiskimiðum sínum.
Að sjálfsögðu hlýtur það að
vera þannig, a.ð fundir Norð-
urlandaráðsins ræði fyrst og
fremst þau mál, sem einhverju
skipta fyrir þær þjóðir, sem
að því standa. Þvi er ekki
ætlað að vera skrafskjóðu-
samkoma, sem aðeins geti
fjallað um þýðingarlítil eða
einskisverð mál. Það er eir.-
mitt stofnað vegna þess, að
mörgum var ljóst, að norræn
samvinna var meiri í orði en
á borði. Hún þurfti að verða
raunhæfari og víðtækari og í
nánari tengslum við líf og
starf hinna norrænu þjóða.
Alþjóðleg samtök og ráðitefn-
ur þeirra afreka ekki alltaf miklu
í einu vetfangi. Það hendir ó-
sjaldan að fjölmennar ráðstefnur
renna bókstaílega út í sandinn,
ekkert raunhæft gerist, allt kafn-
ar í málæði og togstreitum. Þetta
gerist ekkert síður þar sem stór-
veldi eiga hlut að máli. Engu
að síður eru hinar fjölmörgu. al-
þjóðaráðstefnur, sem haldnar
hafa verið á síðustu árum greini-
leg sönnun þess, að þjóðirnar
trúa í vaxandi mæli á friðsam-
legt samstarf og nauðsyn þess
að starfa sameiginlega að lau^n
hinna fjölmörgu vandamála, sem
mannkynið á við að etja. Og víst
er það svo, að oftast er þó ein-
hver von um samkomulag með-
an ennþá er setið við samninga-
borðið.
Þegar á allt þetta er litið væri
það ekki sanngjarnt, að ætlast
til þess af ungum samtökum eins
og Norðurlandaráðinu, að þau,
afreki stórvirkjum á fyrstu tveim
ur starfsárum sínum. Það hefur
það heldur ekki gert. En það
hefur þó þegar sannað tilveru-
rétt sinn. Upp af starfi þess hef-
ur þegar vaxið ýmislegt. sem
gefið hefur norrænni samvinnu
aukið innihald og stuðlað að
bættri aðstöðu þjóða þess. Vegr.a
sérstöðu íslands, sem liggur langt
frá hinum þremur þátttökuríkj-
um þess, hefur íslenzka þjóðin
fengið færri tækifæri til þess að
staðreyna þetta. En fyllsta ástæða
er til þess að ætla, að einnig fyr-
ir hana geti störf Norðurlanda-
ráðsins haft raunhæfa þýðingu.
Þessvegna hefur Island tekið þátt
í þessum samtökum. Það hefur
ekki viljað skerast úr leik frá
samstarfi við þau lönd og þær
þjóðir, sem skyldastar eru ís-
lenzku fólki að uppruna og menn-
ingu.
íslendingar vjlja ekki reka frá
Norðurlöndum. Viðskiptahags-
munir okkar byggjast að vísu
fyrst og fremst æsamskiptum við
aðrar þjóðir. En íslenzk menn-
ing, tunga og þjóðerni á rætur
sínar meðal hinna norrænu frænd
þjóða og þá fyrst og fremst í
Noregi.
j En á því ríkir ekki aðeins full-
ur skilningur á íslandi, heldur og
I í Noregi. Sennilega gerir íslenzka
þjóðin sér það naumast ljóst,
hversu ríkur áhugi er fyrir því
’ meðal Norðmanna að rækja
! frændskap og vináttu við íslend-
inga. Móttökur þær, sem íslenzku
fulltrúarnir á þingi Norðurlanda-
ráðsins fengu í Osló voru greini-
leg sönnun þess áhuga.
Það er rétt, sem Ólafur
Thors forsætisráðherra sagði í
samtali við norskt blað
nokkru áður en hann fór það-
an, að slíkar móttökur hefðu
íslendingar hvergi geta feng-
ið nema í Noregi.
Við viljum halda tengsl-
unum við hinar norrænu
þjóðir allar. En fyrst og
fremst hljóta þau alltaf að
verða náin og traust milli
okkar og Norðmanna. íslend-
ingar og Norðmenn voru fyr-
ir rúmlega þúsund árum ein
og sama þjóðin. Úr fjörðum
j og dölum Noregs komu flest-
ir þeir menn, sem byggðu upp
íslenzkt þjóðfélag og urðu síð-
an sjálfstæð íslenzk þjóð.
Það er þessi sameiginlegi
uppruni, sem alltaf mun verða
íslenzku og norsku þjóðinni
ríkur í huga. Á grundvelli
hans munu þessar tvær
bræðraþjóðir viðhalda vináttu
sinni og efla með sér náið og
einlægt samstarf um aldir.
★ MARGT hefur verið ritað og
rætt um ferð Clements Attlees
og kumpána hans austur til
Kína, og hefur ferð þessi mælzt
misjafnlega vel fyrir. Hefur ver-
[ ið rætt um það að varla muni
aðstandendum þeirra hrezku her-
manna, sem féllu í Kóreu geðj-
ast að skálaræðum þeim, er
Attlee hélt fyrir minni Mao og
félaga hans, sem sendu tugþús-
undir hermanna að óvörum í
Kóreustríðið, í skjóli þeirrar við-
urkenningar, sem Attleestjórnin
hafði veitt stjórn kommúnista í
Kína.
Aðrir hafa séð í þessu ferða-
lagi Ieik Bretans í hinu pólitíska
heimstafli, — leik, sem kannski
mun efla hið hrörnandi álit
brezka Ijónsins, og afla nýrra
markaða brezkum kaupsýslu-
1 mönnum til handa í stað þeirra,
sem þeir tapa nú daglega fyrir
tilverknað þýzkra og bandarískra
iðjuhölda.
Sumir vestrænir stjórnmála-
menn hafa tekið þessa ferð
verkamannaleiðtoganna óstinnt
upp, en kommúnistar kunna sér
vart læti og skemmta Englend-
&
yanna landóför
^dttíee
ocý félac^a Lanó
ingunum óspart með því, sem
þeir hafa upp á að bjóða. Skraut-
sýningar, vodka, kampavín, aust-
urlandamúsík, fáklæddar dans-
meyjar og hver veit hvað fleira.
o—•—o
★ HIÐ frjálslynda Lundúna-
blað Economist, fylgdi hinum
fyrrverandi forsætisráðherra og
félögum hans úr hlaði með
nokkrum velvöldum ráðlegging-
um.
Það er auðvelt að gizka á hvað
þjóðstjórnin mún sýna ykkur,
segir blaðið. Ykkur mun verða
sýndir samvinnubúgarðar, fyrir-
myndar þorp, þið mundið geta
hvílt ykkur á bökkum friðsælla
vatna .. kvikmyndir munu sýna
ykkur hinar geysilegu framfarir,
VeU ancli ákriíar:
og
Stalin sömdu
EKKI alls fyrir löngu eru komn-
ar út áeviminningar Jóakims von
Ribbentrop, utanríkisráðherra
Adolfs Hitlers. Ritaði hann þær
skömmu áður en hann var tekinn
af lífi árið 1946. í bók þessari
lýsir Ribbentrop m.a. samningum
sínum og Hitlers við Stalin
marskálk sumarið 1939. Kveður
hann þá Molotov og Stalin hafa
tekið sér með hinni mestu ástúð
er hann kom til Moskvu. Að
loknum fyrsta samningafundin-
um hafi þeir félagar setzt að
veizluborði. Sér til hinnar mestu
undrunar hafi þá hinn rússneski
einræðisherra kvatt sér hljóðs og
haldið mikla lofræðu um Hitler.
Um þessa ræðu Stalins kemst
Ribbintrop að orði á þessa leið:
„Hann (Stalin) lýsti því yfir
að hann hefði alltaf dáðst að
Foringjanum (Hitler). Með eink-
ar hlýjum orðum lét Stalin í ljós
þá von sína, að samkomulag
okkar, sem nýlega hafði verið
gert myndi leiða til þess að nýtt
tímabil rynni upp í sambúð
Rússa og Þjóðverja.
Molotov tók síðan í sama
streng og ég svaraði með mjög
hlýlegri ræðu“.
Þessi ummæli Ribbentrops “eru
í fullkomnu samræmi við ræður,
sem þeir Molotov og Stalin
héldu nokkru síðar opinberlega.
Þannig fór þá á með nazistum
og kommúnistum í þann mund,
sem þeir voru að semja um að
hleypa síðari heimsstyrjöldinni
af stokkunum. En á sama tíma
og þessi vinmæli fóru á milii
Stalins og Hitlers sat samninga-
nefnd frá Bretum og Frökkum í
Moskvu og ræddi við Sovét-
stjórnina um varnir gegn ofbeldis
stefnu nazista.
Hvílík heilindi, hvílíkur
trúnaður við heimsfriðinn!!!
Atvik austur á
Bergþórshvoli.
ÞÁTTTAKANDI í Varðarför-
inni austur í Rangárvalla-
sýslu á sunnudaginn var, skýrði
mér frá atviki sem hann taldi
athyglisvert — og vítavert:
„Við vorum stödd á Bergþórs-
hvoli — sagði hann— hlýddum
á skýringar leiðsögumanns á sögu
staðarins, þegar allt í einu heyrð-
ust drunur miklar og skarkali í
lofti. Á næsta augnabliki þaut
lítil flugvél yfir með feykna
hávaða, enda var mjög lágt flog-
ið yfir hóp ferðafólksins, sem
þarna var saman kominn.
Engin atómbomba
á ferðum.
ÞAÐ var ekki laust við, að
dálitlu felmtri slægi á fólkið,
1 er þessi ósköp dundu yfir — sem
^ þruma úr heiðskíru lofti. Þarna
I var annars ekki beinlínis nein
hætta á ferðum. Þetta var engin
skaðræðisfluga, sem búast mætti
við, að hefði atómbombu í mag-
anum til að spúa úr sér þá eða
þegar, þó að dólgslegan gerði hún
gauragang þarna yfir höfðum
okkar. Þetta voru bara Islending-
ar, sem sennilega voru þarna á
skemmtiflugi á þessum dáindis
fagra sunnudegi um heiðblá
sumarloftin.
Gramt í geði yfir
aðförunum.
EN hvað um það — mér fannst
hér heldur glannalega að far-
ið. Setjum svo, að vélin hefði
allt í einu bilað og stungizt til
jarðar. Það hefði ekki einungis
[ orðið áhöfnin sem þar hefði senni
i lega hlotið sinn aldurtila. Þarna
j voru saman komnir ekki færri en
400 manns og ræður af líkum
hverjar afleiðingarnar gátu orð-
ið ef svo illa hefði tekizt til, að
flugvélinni hefði hlekkzt á þarna
yfir fólkshópnum. Sem betur fer,
kom enginn svo válegur atburður
fyrir, en eitt er þó víst að mikil
truflun varð af þessum skruggu-
gangi flugvélarkrílisins fyrir
ferðafólkið, sem þarna var að
hlusta í grandleysi sínu á sögu
Eergþórshvols. Varð mörgum
heldur gramt í geði yfir þessari
giannalegu — og frekjulegu að-
förum flugmannanna, sem þarna
voru að verki.“
Eitthvað á þessa leið fórust
manninum orð — og margt fleira
hafði hann að segja úr austur-
förinni.
Hljómleikar Molinaris.
IBRÉFI frá hljómlistarunnanda
segir m. a.:
„Nýlega hefir bandarískur
harmonikusnillingur að nafni
John Molinari, haldið hljómleika
hér í Reykjavík. Er hann afburða
leikinn, svo að slík tækni mun
vart hafa sézt áður hér á landi.
Jafnframt fór hann, að mínum
dómi, mjög vel með verkefnin,
svo að unun var á að hlýða fyrir
hvern þann, sem ekki þarf að
blanda pólitík í hvert málefni,
hversu ópólitískt, sem það ann-
ars er. Flestum finnst vafalaust,
að slíkir hljómleikar séu ópóli-
tískir, en svo er þó ekki um út-
sendara „Þjóðviljans“. í því góða
blaði birtist í dag (21. ágúst)
grein um hljómleika Molinaris og
finnur greinarhöfundur þeim
flest til foráttu:
Ber keim af
Gyðingaofsóknum.
HANN var nefmæltur í fram-
burði, hann lék of mikið af
„léttmeti" en of lítið af klassisk-
um verkum, og þar fram eftir
götunum. í því sambandi mætti
minna á, að Toralf Tollefsen hélt
hér hljómleika s.l. vetur og
fannst mörgum hann leika of mik
ið af klassiskum verkúm en of
lítið af „léttmeti". Kom jafnvel
fram gagnrýni í blöðum í þá átt
og er mjög sennilegt, að það hafi
ráðið nokkru um, að John Molin-
ari lék nokkur lög jafnframt
klassisku lögunum, sem þó voru
meginefni efnisskrárinnar. Virð-
ist hinn gullni meðalvegur vand-
fundinn í þessum efnum sem öðr-
um.
Það er bersýnilegt, að það, sem
fyrst og fremst hefir komið
gremjunni í suðumark hjá grein-
arhöfundinum er það, að Molin-
ari er bandarískur. Ber þetta
keim af Gyðingaofsóknunum í
Rússlandi og hefði umrædd grein
verið betur komin í pappírskörf-
urini, þótt hún að vísu samsvari
öðru efni Þjóðviljans mjög vel.
Uljómlistariumandi.“
sem leitt hefur af hinni farsælu
stjórn „fólksins“ í þess eigin
landi.
Kannski væri eklti líka úr
vegi, að þið bæðuð túlka ykkar
j og leiðsögumenn að skýra út fyr-
l ir ykkur störf rannsóknarnefnda
1 þeirra, sem fást við að rannsaka
mál og refsa þeim, sem gera sig
1 seka um slóðaskap eða „skemmd-
arverk“ við vinnu sína.
Einnig væri hollt fyrir vini
verkalýðsins að vera viðstadda,
er verkamenn eru dæmdir af „al-
þýðudómstólunum" svonefndu.
, Svo þegar þið skoðið verk-
■ smiðjurnar nýju og fínu, gleymið
ekki að biðja túlka ykkar að út-
skýra fyrir ykkur hina nýju
reglugerð vinnustöðvanna. Þar
er nefnilega harðbannað allt ó-
þarfamas á vinnustöðvum, refsað
; fyrir að mæta of seint, krafist
að verkamenn afkasti meiru en
meðalafköst nema, og auðvitað
hafa verkamenn ekki rétt til að
1 géra verkföll í Kína, frekar en
^ öðrum „verkalýðsríkjum“.
o—©—o
★ VERKSMIÐJUVINNA er
, reyndar svo þóknanleg í Kína í
dag, að það er leitt að sjá í Dag-
blaði fólksins, 11. júlí s.l., að
margir foreldrar virðast hafa þá
úreltu hugmynd að betra sé fyrir
börn þeirra að fara í framhalds-
skóla en að fara rakleitt að vinna
í verksmiðjum, er þau koma úr
barnaskóla. Blað kommúnista-
flokksins fordæmir slíkar auð-
1 valdshugmyndir, og lofar for-
j eldrunum því um leið og það
tekur fram, að mjög fá börn geti
fengið leyfi til að öðlast slíka
menntun, þá muni stjórnin sjá
til þess að verksmiðjuvinna
barna og unglinga verði ekki
síður metin að verðleikum.
o—•—o
, Á MR. ATTLEE og Mr. Bevan
munu tæplega geta fengið að sjá
kínverska herinn nema úr hæfi-
legri fjarlægð. En ritstjórnar-
grein Dagblaðs fólksins frá 24.
júlí geta þeir virt fyrir sér.
Þar munið þið, herrar mínir,
geta öðlast þann vísdóm að
þungaiðnaður sé nauðsynlegur
fyrir nútímavígbúnað og hugleitt
kröfur Pekingstjórnarinnar um
aukna þörf fyrir brezkar vélar.
Ennfremur kvartanir Kínverja
yfir að hernaðarlegar öryggis-
hömlur kæmu í veg fyrir að þeir
gætu gert £100 milljóna við-
skiptasamning við Breta, að vísu
myndu Bretar þurfa að taka í
staðinn við allverulegu magni af
eggjabirgðum, svínshárum og
fiðri, ef marka mætti yfirlýsingu
Tsao í London í s.l. mánuði.
Yfirmaður kínverska hersins,
Chu Teh, mun eflaust geta sagt
frá til hvers á að nota næst-
stærsta her heims, sem hann hef-
ur sagzt ætla að koma upp. —
Kannski minnist hann á að
frelsa Formósu eða þær milljónir
Kinverja í Indónesíu, Burma,
Síam og Malaya, sem fyrri ríkis-
stjórnir „hafa vanrækt að
vernda“.
Margt fleira gæti vakið for-
I vitni verkalýðsleiðtoganna. —
Kannski að þeir reyni að finna
— ef þeir geta — Kao Kang,
hinn marglofaða landstjóra
, Mansjúriu, þar til hann drýgði
þá synd að, rísa gegn flokki
kommúnista. Gleymið ekki að
spyrja að því, hvernig stóð á
hinni svívirðulegu meðferð, sem
brezkir stríðsfangar úr Kóreu-
stríðinu voru látnir sæta í kin-
verskum fangabúðum.
_ o—9—o
★ í JÚNÍLOK s.l. var sagt f
opinberum tilkynningum að nú
gætu bændurnir við Huai-ána í
j fyrsta sinn um margra alda
skeið vér.ið öruggir fyrir flóðum
( árinnár. Spyrjið þá þeirra, sem
ekki eru drukknaðir, hvernig
» Framh. á bls. 11