Morgunblaðið - 02.12.1954, Síða 8

Morgunblaðið - 02.12.1954, Síða 8
24 ■ v < i v; ,: ■ r ' MORGVTSBLAÐIÐ Fimmtudagur 2. des. 1954 Eþíópia, land. 09 kristniboðsstorf Framh. af bls. 23. ekki mikil völd. Þau eru í hönd- um þingsins og ráðuneytisins. Um framfaramál sín hefir keisarinn einkum átt í brösum við valda- menn innan koptisku kirkjunn- ar, er til skamms tíma hafa vilj- að haida almenningi í viðjum fá- fræðslu og fátæktar. Hailie Sel- assie hefir samt sem áður tekizt að koma stjórnarfari og efna- hagsmálum í mun lýðræðislegra form, og ef það ekki sízt vegna fjárhagslegrar og tæknilegrar að- stoðar frá Bandaríkjunum (Point 4 program), er gert hefir keisar- anum kleift að koma í fram- kvæmd ýmsúm menningarmál- um. STYRJÖLDIN VIÐ ÍTALI —• Gætir enn mikillar óvildar i garð ítala þar í landi? — Nei, ekki svo mjög. Ráða- mönnum Eþíópíu hefir lærzt að nota sér þá þekkingu og tækni, er ítalir hafa yfir að ráða, og rnjög margir ítalir vinna í þágu stjórnarinnar. Þó að styrjöidin við ítali og hernámið frá 1935 til 1941 væri I mikið áfall fyrir Eþiópiu, varð það samt þess valdandi, að ýmsar framfarir urðu í landinu, einkum hvað viðvíkur samgöngubótum bæði í lofti og á landi. Ráðamenn landsins náðu þá einnig traust- ari tökum á stjórnmálum og her landsins, þar eð baráttan við ftali jók þjóðernistilfinningu hinna sundurleitu kynflokka og sam- einaði þá gegn hinum ítölsku fjandmönnum. Sameining Eþíópíu hófst samt skömmu fyrir síðustu aldamót, er Menelik II., föðurbróðir Hailie Selassie, sigraði ítalskan innrás- arher við Adúa og lagði undir sig ríki margra smákonunga, þaðan er runninn keisaratitillinn negus negesti — konungur kon- unganna. — Hvað getið þér sagt okkur fleira um trúboðsstarfið? — Sennilega hefir evangeliskt truboð hafizt um 1866, og voru það Svíar. Fyrst í stað var starf- semin aðallega bundin við strand lengjuna og borgirnar. Um 1920 fóru trúboðarnir að fara út um landsbyggðina, inn í miðbik landsins og til Suður-Eþíópíu. Norska lútherska kristniboðs- sambandið hefir stofnsett n?u kristniboðsstöðvar. allar í Suður- Eþíópíu, á um 500 km breiðu svæði norður af landamærum Kenya. Trúboðsstarfsemi Svia, Englendinga, Ba'ndaríkjamanna, Þjóðverja og Dana mun vera svipuð umfangs norsku trúboðs- starfseminni. SJÍ KRAHÚS OG SKÓLAR Stjórn landsins hefir mælt svo fyrir að á hverri slíkri stöð skuli vera barnaskólar og sé námsefnið hið sama í öllum skólunum. — Norska lútherska kristniboðssam- bandið stendur einnig fyrir — Starfsemi norsku trúboð- ' anna er tiltölulega ný af nálinni, . hófst árið 1948. Yfirleitt er það álit trúboða, að þetta haíi ein- rnitt verið rétti timinn til að heíja starfið, þar eð hinir inn- fæddu vegna ýmissa utanaðkom- andi áhrifa, finni ekki lengur menningu. Kristniboðar hafa aldrei. starfað á þessu svæði fyrr. Konsó-menn eru um margt bet ur gefnir og vinnuharðari en ná- grannar þeirra. Þeir búa uppi í hlíðunum og hlaða upp stalla til ræktunar, er taka við hvor upp at öðrum. Er þetta gert til að sömu fróun og áður í sinni fornu p.uðvelda áveituna, en þarna er gúðsdýrkun og trúarvenjum. í jarðvegurinn mjög þurr og vatn- fyrstunní voru þeir heldur fjand- ið notast betur á stöllunúm. Akr- Hringlaga stráskýlin standa mjög þéít, og stígarnir eru þröngir og krókótíir. samlegir guðsspjöllunum, en eftir tvö ár sýndu þeir ótvíræðan á huga og komu þá í hópum og óáðust handleiðslu. Var þetta einkum áberandi í norður hluta iandsiiis, þar sem við hófurti starf semi okkar, og höfðum við þegar komið um 100 söfnuðum á fót, -;r víð fórum þaðan eftir tveggja íra starf. Hófum við þá kristni- boð í suður hluta landsins í sam- ráði við keisarann. Starf okkar er að kristna alla þá, er þess óska, en fólkið verður að leita til okkar að fyrra bragði. Fyrst verður að kenna þeim að lesa, síðan kristin fræði og loks verður að reisa kirkjur. Er þessi aðferð miklu áhrifaríkari og haldbetri en sú, sem koptiska kirkjan notar, þ.e. skíra hvern þann, sem skírnar óskar án til- lits til þess, hvort þeir innfæddu gera sér nokkra grein fyrir í hverju kristni er fólgin. Það er ekki hægt að segja ann- að en að starfsemi okkar sé enn á brautryðjenda stigi. við erum ;nn að reisa skóla og kirkjur og '’ygf'ja yíir starfsemi okkar og starfsmenn. ar þeirra eru í góðri rækt og hinir snyrtilegustu. VEFNAÐUR, KAFFI OG INSET-MJÖL Vefnaður þeirra er talinn mjög vandaður og framleiða þeir baðmuilina í vefnaðinn sjálfir. — Hunangsrækt er mikil í héraði Konsó-manna, og er hunangs- mjöður þjóðardrykkur Eþíópíu- búa. Þar eru einnig notaðar stein- kvarnir við mölun kornsins, þar sem aftur á njóti flestir kyn- flokkanna mala kornið milli iveggja lausra steina, er þeir snúa með handafli. Af öðru_n algengustu fram- ’oiðs.uvörum Konso-manna og Suður-Eþíópíu-búa má nefna ínset-miöl og kaffi. Inset-mjölið er mjög mikið haft til matar og talið mjög holt og næringarrikt og heíir því jafnvel verið haldið frarn, að hægt væri að lifa á því einu saman. Inset-tréið vex villt ; kringum stráskýlin, og er mjölið unnið úr stofni þess og rót. Kaffa heitir hérað í suð-vestur hluta Eþíóp u og mun heiti þess þaðan runnið. Kaffiframleiðslan er gíf- urleg og segja rná að menn vaði bókstaflega í kaffibaununum á mar kaðstorgun um, en þar er kaffið breitt til þerris. arnir munu starfa á. er ekki sér- lega mikið umfangs, en suður og vestur af Konsó-héraðinu eru geisilega stór landssvæði, sem trúboðar hafa aldrei stigið fæti á. GOTT LOFTSLAG, EN LOFTIÐ ÞUNNT — Er loftslagið óheilnæmt fyr- ir hvíta menn? — Á hásléttunni er loftslagið mjög gott, þó að loftið sé nokkuð þunngt, og hvítir menn verða því lítt þolnir. Á daginn verður mjög heitt, en kólnar með kvöldinu svo að oft munar 10—15 stigum á hitanum á kvöldin og morgn- ana. Á láglendinu er hins vegar hitabeltisloftslag. Staðviðri eru mikil. Frá því í byrjun október og fram í júní er þurrviðrasamt mjög á háslétt- unni, svo að varla kemur dropi úr lofti. Fer því bústaðaval oft eftir því, hvar vatn er í jörðu, t.d. er í Addis Abeba gnægð vatns og var því höfuðstaðnum valið þar setur. Annars eru stórár og stöðu- vötn mikil á hásléttunni, og væri hægt að reisa þar stórfelldar á- veitur og raforkuver. Stöðuvötnin eru einkum mörg í sigdalnum mikla, er gengur eftir landinu miðju frá norð- austri til suðvesturs og alla leið niður til Tanganyika. Mun þessi sigdalur vera framhald af dal þeim, er Dauðavatnið í Palestínu liggur í. Landslag Eþíópíu er ann- ars mjög fjölbreytt og skiptast þar á himingnæfandi fjöll og endalausar sléttur. ★ Á Við þökkum Birkeland rabbið og óskum honum og starfsbræðr- um hans, ekkí sízt þeim íslenzku, alls góðs í þeirra göfuga starfi. G. St. HEIBNAR VENJUR ERU RÓTGRÓNAR En það er ekki hægt að búast , . - - við skjótum árangri. Heiðnar> , , rekstri tveggja sjúkrahúsa, er venjur eiga sér alltaf mjög djúp- ÞETTBÝuT EN EINANGRAÐ stjorn landsins hefir byggt ar rætur í þjóðlífinu, og það er Konso-herað er mjóg þettbylt Læknar eru starfandi við ekki auðhlaupið að uppræta °e fc>orPin standa mjog nálægt bæði þessi sjúkrahús. Hinsvegar siíkt 1 hvort öðru Mun það auðvelda höfum við einnig sjúkradeildir, Meðal frumstæðari kynflokka ' miö« alJa trúboðsstarfsemi. - í vrð hverja trúboðssöð, en þar Eþíóp;u ríkir ævafornt kyn- Þorpunum standa kofarnir í starfa hjúkrunarkonur eingöngu. fiokkalögmál, kynflokkurinn á hvirfingum, 3—6 saman, umlukt- ~ ^vað eru n0rskU trúboðarn- flest sameiginlegt sem eín fjöl- .\rJk®gÖ.!f^^a;gfr6uín hlöS.n skylda. Höfðinginn er sem guðleg vera og fulltrúi fram- iðinna forfeðra. Ótti við töfra, ir margir? — Um fjörutíu talsins. Það kom fljótt í Ijós eftir að trúboðsstarf- dýrkaður um ur Sríóti- Hvirfingin er eitt heimili og er einn kofi fyrir hverja konu mannsins, sem ekki semin hófst að trúboðarnir gátu andasæringar og hefndir framlið- yf tir af..þar cð hann ei«nast oít f, 1 aTnna þeim störfum, er fyrir irlina er feikilegur. Þeir trúa á agu' 1 seítum því á stofn kenn sf0kka og steina, sem þeir álíta aras 'o a í aí þjálfa innfædda þústaði anda, er þeir færa fórnir. menn til kennarastarfa og einnig biblíuskóla, er búa innfædda menn undir evangeliska kristni- KONSÓ-RÚAR SÉRSTÆ0IR boðsstarfsemi. Þannig höfum við UM MARGT yfir meiri mannafla að ráða og —- Og nú hafa íslendingar einnig eiga innfæddir menn oft einnig byrjað að láta til taka.um mjög íair. Einu menningaráhrifr á tíðum hægara með að afla sér trúboðið? in, er þeir hafa orðið fyrir er>ij trausts landa sinna. — Konse-kvnflokku’ inn, sem írá fáeinum koptislt^un prédikypj Aíagnlnij ríklsijóðs á bygglngarcfni OFT, er ég hefi verið að reikna vörur til verðs hefur hugur minn numið staðar við upphæðirnar, sem gjalda verður í ríkissjóðinn af vörunum. Svo var það fyrir nbkkru, er ég var að handleika ýmsa vörureikninga, að mér datt í hug að gera ofurlitla skrá, yfir hvað þessi álagning ríkisins væri há, að hundraðshluta. á vörurnar komnar á höfn. Álagning ríkisins er í 5 skrefum: Vörumagnstollur, mismunandi eftir vörutegundum. Verðtollur, einnig mismunandi eftir vörutegundum. j 3% söluskattur af flutnings- gjöldum. 7,7% söluskattur af „Cif“-verði að viðbættum vörum.- og verðt. 2% söluskattur af smásöluverði vörunnar. Og hér kemur svo skráin: Ný ieipukók effir Margréfi Jónsdéiiur KOMIN er út á forlagi Æskunn- ar bók eftir hina fjölhæfu skáld- konu, Margréti Jónsdóttur. Heit- ir bókin Todda kveður ísland. Þetta er þriðja Toddu-bókin, áður voru komnar Todda frá Blá- garði og Todda í Sunnuhlíð. Mörgum hefur Todda kynnst og margt drifið á daga hennar, frá því að hún skildi við okkur sein- ast. Hún hefur dvalið það lengi hér heima, að engan getur grunað annað en hún sé alíslenzk. Sveit- in hennar er henni kærust. En samt skreppur hún til höfuð- staðarins. Helzt vildi hún ílend- ást hér hjá venzlafólki og vinum. En amrna hennar verður að bregða búi. Og mamma hennar vill, að hún komi til Hafnar til pabba og mömmu. Og það verður úr, að hún kveður fsland. Þetta er skemmtileg telpnabók. Vel er haldið á efninu, málið ágætt og stíllinn leikandi léttur, svo að stundum minnir á tæra streymandi lind. Lýsingar eru sannar, fólkið gott og hugsunarháttur æsku fólksins — sögupersónanna, — heilbrigður og vænlegur til for- dæmis. Þessari nýju Toddubók lýkur þannig, að augljóst er að vænta má nýrrar Toddubókar. Og munu allar telpur hvggja gott til þess. fsak Jónsson. Sement 21,4% T'imbur 25,3% Steypustyrktarjárn 28,2% Þakpappi 26,8% Linoleum 24,4% Krossviður 24,0% Þilplötur 38,0% Vatnspípur 25,6% Miðstöðvarofnar 26,8% Eldavélar og þvottapottar, kolak 24,8% Gluggag'ler 29 8% laðker 66,2% 15—20 börn með hverri. Konsó- héraðíð liggur að landamærum Kenyu fvrir sunnan Rúspólí- vatnið. Bakaule, aðsetursstaður íslenzka trúboðsins, er stasrsta þorpið í Ivonso. Konso-búar hafa verið mjög einangraðir og skólar eru þar Rússnesk ssndinefnd HELSINGFORS, 27. nóv. — •ár í dag kom sendinefnd Ráð- stjórnarrikjanna undir forustu A. I. MykoyarS, varaforsætisráð- herra, til Finnlands. Mun nefnd- in dveljast í nokkra daga i opin- berri heimsókn í Finnlandi. — FYRSTA SKREFIÐ ER 4Ð KENNA ÞELM AB LESA aiígri í starfi ykkár? — Hafið þið náð gúðum ár- , Sendinefndin kemur í boðí þeir munu starfa með, er ekki um, sem hafa oft ekki mikju á,ðjfinnsku stjórnarinnar. Sendi- sérlega stór — um 30 þus. — en mið’a, t.d. hafa þeir engin sjájjr^ nefndin mun verða viðstödd, er að mörgu leyti merkilegur og sér- hús eða neins konar útbúpað.-.tiÁ hleypt verður af stokkunum ís- stæður, þó að hann hafi mjög lækninga. 1-tij komizt í kynni við vestræna Svæði það, er íslenzku trúboð- ivík fyrir Ráðstjórnarríkin brjót, er smíðaður var í Sand- Vaínssalerni og handvask- ar .................... 62,2% Þessar hundraðstölur geta að sjálfsögðu verið ofurlítið breyti- legar, en munu þó ekki vera fjarri lagi. Þótt ekki komi þessu máli bein- línis við, má niinnast þesa, að bátagjaldeyrisgjald í-eiknast einn- ig af baðkerum, salernum, vösk- um, blöndunarhönum, saum, skrám o. fl., 26—61% af ,,fob“- verði varanna eftir því frá hvaða landi þær eru keyptar. Ennfremur tekur svo ríkis- sjóður bróðurpartinn af þeim hagnaði, sem verða kann af verzl- uninni með þessar vörur, í tekju- skatti. Ég hefi spurt nokkra af ráð- andi mönnum þjóðarinnar. sem á Alþingi sitja, hvort þeir vissu hvað hundraðshluíi þessi væri hár, en allir hafa þeir svarað neitandi, og er það skiljanlegt, því gjöld þessi hafa verið sett á smátt og smátt og þá sennilega ekki verið athugað hvað áður var komið, en þöríin fyrir tekjur ríkissjóðs brýn, til allra þeirra framkvæmda, sem nú er krafist úr hans hendi, en allir hafa þeir ' furðað sig á hve þetta væri mikið. Mér virðist þessar tölur nokkuð < athyglisverðar og þetta vera , þungur skattur á efnalitla menh, [ en þeir munu vera í miklum ■ meirihluta þeirra, sem nú berjast af nauðsvn fyrir því að koma þaki yfir sig og sína. Það er að sjálfsögðu hægur vandi að finna að og segja má að ekki sé bjartara um að litast í öðrum vöruílokkum, þegar litið er í tollskrána. En tayggingaefnið hefi ég tekið hér til athugunar sökum þess að ég er því kunnug- astur og að það hefur nokkra sér- stöðu og nauðsynlegra en margt annað, sem inn er flutt og að vissu leyti hliðstætt korn- og fóðurvöruinnflutningnum, sem ástæða hefur þótt til að lækka stórkostlega gjöldin af. Hirði ég ekki um að lengja mál mitt með því að rökstyðja það nánar, því það virðist svo augljóst, en ég viídi með orðum þessum vekja athygli á þessum þætti í tekju- öflun ríkissjóðs og skjóta þeirri spurningu fram, hvort þetta þýki viðunandi og hæfileg álagning ríkissjóðs á byggingavöruinn- flutninginn, eða hvort hendinni sé ekki hér full djúpt stungið í vasann. Akureyri, 16. nóv. 1954. Tómas Björnsson.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.