Morgunblaðið - 24.12.1954, Blaðsíða 5

r Föstudagur 24. des. 1954
MORGUJSBLAÐIÐ
5
gott og farsælt nýár! Þökkum viðskiptin á liðna árinu,
Eorgarþvottahúsið
Sverrir Bernhöft h.f.
Gott og farsælt nýár og þökk fyrir viðskiptin á liðna árinu.
O. P. Nielsen,
rafvirkjameistari
Kjartan Ásmundsson, <
gullsmiður |
GLEÐILEGRA JOLA
og góðs og farsæls komandi árs ósþar öllum viðskipta-
mönnum sínum
Verzlunin Lárus F. Björnsson
gott og farsælt nýár. Þökkum viðskiptin á iiðna árinu.
Kjötverzlanir Hjalta Lýðssonar h.f.
Hofsvailagötu 16. — Grettisgötu 64.
og beztu þökk fyrir viðskiptin á árinu, sem er að líða.
Sólvallabúðin,
Sólvallagötu 9.
Verzlunin Aldan,
Öldugötu 29
Davíð S. Jónsson & Co.
Heildverzlunin Edda h.f.
Grófinni 1
Kápuverzl. og saumastofan,
Laugaveg 12.
Sterling h.f.
Chemia h.f.
Skíðagerðin Fönn,
Skúlagötu 12
Framh. af bls. 4
Loks sá hann að Una gamla
var búin að kveikja undir katl-
inum og það fór að rjúka heima
á Mýri. Fólkið var að koma á
fætur og þá var hans löngu vöku-
nótt lokið í það sinn.
KAUÐFIT KEMUR ÚR
EGGINU
Brúnkolla lá nú stöðugt á, dag
©g nótt. Sú stund nálgaðist óð-
um, að ungarnir færu að koma
úr eggjunum. — Og einn daginn
torast loks í einu þeirra og ung-
inn gægðist út.
Heldur var hann óburðugur
og ekki fríður fyrst í stað, frá
sjónarmiði manna, en það var
fögnuður hjá æðarhjónunum.
Þó var Brúnkolla ekki full-
komlega ánægð. Ef allt var með
felldu, átti nú hver unginn af
öðrum að ungast út, en það komu
ekki fleiri.
Þegar vorið er kalí þá varp-
ið hefst, verða vanhöld tíð hjá
æðarfuglinum. Það virtist fyrir-
sjáanlegt að fuglabörnin yrðu
ekki eins mörg þetta árið og
óft áður.
Brúnkolla fann það einhvern-
veginn á sér, að hin eggin myndu
ekki ungast út. Kuldinn og væt-
an um vorið, höfðu eyðilagt þau
og gert þau ófrjó.
Brúnkollu fannst þó bót í máli,
að þetta var :myndar-ungi; dóttir,
Svo ósköp fín og mjúk. Nefið á
henni hafði alveg hina réttu lög-
un, og hann pabbi hennar sagði,
að hún yrði fríðleiks kvenfugl
þegar hún stækkaði, og hann
hafði nú vit á þesskonar. Það
var ekki fyrr en seinna, að hún
hlaut nafnið Rauðfit, því æðar-
fuglarnir gefa ekki börnum sín-
um nöfn.
Nágrannakollan var heppnari.
Hjá henni komust þrír ungar á
legg. Þeir voru að vísu ekki
nein fríðleiksbörn eins og hún
litla-kolla hennar, en ekki ósnot-
ur hópur þó.
Brúnkollu fannst skömm að
sjá hve móðir þeirra var
tómlát um þá. Þarna gant-
aðist hún við blikana út og
suður, og svo var hún horfin
einn daginn fyrir fullt og allt.
Henni stóð víst alveg á sama um
litlu greyin
Brúnkolla tók hina þrjá mun-
aðarleysingja hiklaust til fósturs.
Hún vissi, að fyrsta móður-
skylda hverrar æðarkollu var að
koma ungum sínum á flot og sjá
um að þeir færu sér ekki að
voða. Það var ekki laust við, að
Brúnkolla væri dálítið upp með
sér, þegar hún rambaði út á
vatnsbakkann með halarófuna og
það kumraði í henni' af ánægju,
þegar allir ungarnir tifuðu á
smábárunni fyrir utan sefið.
Friðsælar stundir fóru nú í
hönd hjá mæðrum og ungum.
Það var lónað á víkum1 og vog-
um. Sofið í ilmandi grasi, en
þess á milli var ungunum
kennt allt sem æðarungar þurfa
að kunna.
Löng gat dvölin ekki orðið á
Mýrarvatninu. Brúnkolla þurfti
að komast til sjávar, sem fyrst.
Hún þekkti af eigin reynslu þær
torfærur, sem þurfti að yfirstíga
á þeirri leið.
Brúnkolla var sjálf fædd á
þessum slóðum. Hún vissij að nið-
ur af eyjunum byltist áin í foss-
um og flúðum fram af hraunbrún
inni. Við Æðarfossana voru
allstaðar löðrandi straumkambar
og sogandi hringiður. Hver fugl
eða ungi, sem lagði út í slíkar
hamfarir, varð oftast að synda
upp á líf og dauða. Sjálf óttaðist
Brúnkolla ekki fossana, en betra
var að hafa ungana vel undir-
þúna. Margir æðarungar höfðu
farist við klettana eða hringiðan
sogað þá í hylinn og ekki skilað
þeim afíur.
Vegna þess hve íossarnir voru
erfiðir viðfangs, fóru sumar
æðarkollur æíinlega á landi með
unga sína, en ferðin út bjargið,
hátt og hrikalegt, var löng og
varasöm.
A þessum slóðum leyndist líka
önnur hætta. Yfir bjarginu og
Æðarfossunum hnitaði veiði-
hjallan eilífa hringa og sat um
hvern unga er flæktist frá móð-
ur sinni. Oft kastaði hún nér úr
háalofti niður í árstrauminn og
gleypti ungana lifandi, hvern af
öðrum. — Enginn ránfugl er æð-
arungunum skæðari, en veiði-
bjallan.
RAUDFIT FÆR RAUDA
HRINGINN
Um morguninn, sama daginn
og Brúnkolla hóf ferð sína til
sjávar, sá hún hvar veiðipramm-
anum frá Mýri var róið í áttina
til hennar. Þegar bátinn bar nær,
sá hún að þetta voru börnin frá
Mýri, Oli og Sigga, er þarna
komu. Brúnkolla hræddist þau
ekki, því að þau höfðu oft verið
í varpinu um vorið, en hún sá
einnig að strákur, sem hún þekkti
ekki var líka með í förinni, svo
það var nú vissara að vera við
öllu búin.
Brúnkolla hafði verið að snuðra
meðfram hólmunum og ungarn-
ir stolist dálítið frá, en nú jók
hún skriðinn út á vatnið og kall-
aði á ungana, — en hún varð oí
sein.
Bátinn bar svo brátt að hólm-
anum, að áður en varði, hafði
hann lokað leiðinni milli hennar
og unganna. Þeir urðu ofsahrædd
ir og þutu í allar áttir. Þeir kom-
ust þó allir til fóstru sinnar,
nema litlakolla, hún álpaðist upp
í störina við vatnsbakkann og
kúrði sig þar.
Báturinn renndi að hólman-
um, rétt fyrir ofan, þar sem ung-
inn kúrði og strákarnir stukku
í land.
Þeir náðu unganum strax, þar
sem hann faldi sig í grasinu, því
hann var lamaður af hræðslu.
—- Farið þið varlega með hann
og lofið mér að sjá hann, kall-
aði Sigga úr bátnum.
— Láttu ekki svona stelpa,
sagði Öli, sem nú var með ung-
ann í lófanum. Við gerum hon-
um ekkert mein, við ætlum bara
að skoða hann.
Börnin skoðuðu ungann í krók
og kring og Sigga fékk líka að
halda á honum svolitla stund.
— Eg hef hér rauðan hring í
vasanum, sagði Oli. Eigum við
ekki að merkja ungann með hon-
um, þá vitum við hvort hann
kemur hingað aftur, þegar hann
er orðinn stór.
Þetta þótti hinum ágæt hug-
mynd. Og svo smeygðu þau eld-
rauðum hring urri fótinn á ung-
anum og gáfu honum nafnið
Rauðfit. Sú litla var nú auð-
þekkt, hvert sem hún fór eða
flæktist. Hún var ekkert hrædd
lengur, og þegar krakkarnir
slepptu henni, skoppaði hún mjúk
lega á bárunni í áttina til móður
smnar, með rauða merkið um
íótinn.
Brúnkollu létti, þegar dóttir
hennar var komin í röðina aftur.
Hún sá hvernig búið var að
snotra telpukindina, en henni
líkaði ekki meira en svo, að fólk
væri svona nærgöngult. Það vissi
enginn hvað gat hlotist af því.
FERDIN OFAN FOSSANA
Nú dvaldist Brúnkollu ekki
lengur. Það var besta veður, og
hópurinn hafði þegar nálgast
fossbrúnina. Dunurnar frá Æðar-
fossunum bárust með blænum
til þeirra og hækkuðu stöðugt.
Brúnkolla kaus að fara aust-
asta fossinn, þótt hann væri hæst-
ur og vatnsmestur. Móðir henn-
ar hafði æfinlega gert það og
heppnast vel. Ef til vill var þetta
hættulegasta leiðin, en einnig sú
skemmsta. — Ef engin óhöpp
komu fyrir tók ferðin öll aðeins
örfáar mínútur.
Um leið og hópurinn barst
hratt niður flúðina í Mjósund-
inu, rétt fyrir ofan fossinn,
skyggndist Brúnkolla sem snöggv
ast um eftir óvininum, en veiði-
bjallan sást hvergi.
Þótt Brúnkolla sjálf gæti ílog-
ið þennan spöl tram af brún-
inni, kom henni ekki til hugar
að yfirgefa ungana. — Eitt skildi
yfir þau öll ganga.
Eins og kólfi væri skotið, sent-
ist hún með hópinn sinn fram
á flughraðann strenginn á blá-
brúninni og allt steyptist í hring-
iðuna og hvarf.
Þegar Brúnkollu skaut upp aft-
ur, var hún á fleygiferð niður
strenginn undir fossinum. •—
Skammt fyrir ofan hana var
Rauðfit litla og annar blika-
unginn, en hin tvö sáust hvergi.
Hin ægilega hringiða í foss-
kerinu hélt þeim föstum. Hvernig
sem þeir börðust um, sogaði
straumurinn þá í sífellda hring-
rás og fossöldurnar köstuðu þeim
til og frá við bergvegginn.
Það var ekki von til að kraft-
ar þeirra entust lengi í slíkum
hamförum, en lánið fylgdi þeim
í þetta skiptið, því í einni sveifl-
unni köstuðust ungarnir út úr
hringiðunni og straumurinn
greip þá og bar á stað niður
ána.
Brúnkolla hafði nú borist langt
niður breiðina með Rauðfit og
blikann. Hún synti þar fram og
aftur og beið þeirra tveggja er
vantaði.
Loks sáust ungarnir koma fljót
andi efst í strengnum. Þeir voru
lifandi og báru sig vel, en í sömu
andrá sveif veiðibjallan hátt í
lofti út yfir foss’orúnina.
Ovinurinn renndi eldsnörum
sjónum yfir árstrauminn og kom
strax auga á ungana. Hún lækk-
aði óðara ílugið um leið og hún
renndi sér í hálfhring yfir þeim
en stevpti sér síðan ofan í vatn-
ið. — Þegar hún flögraði klunna-
lega upp aftur, var hún með eitt-
hvað í gogginum, en annar ung-
inn var horfinn.
Brúnkolla synti hrædd upp-
undir árbakkann og lét lítið á
Frh. ai bls. 14.