Morgunblaðið - 02.02.1955, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 2. febrúar 1955
MORGVNBLAÐIÐ
9
H afnarfjarð arbréf
★ Verður samstarf um byggingu hraðfrysti-
húss — Rafmagn hækkað — Bæjarfulltrúar
Alþýðuflokks og kommúnista ræddu ekki
f járhagsáætlunina — Útsvörin stórhækka —
Mikið tap hjá Bæjarútgerðinni,
ÞAÐ HEFUR margur.rennt augunum til Hafnarfjarðar og viljað
fá fréttir þaðan, og þá einkum úr hinu pólitíska lífi, eftir
eð Emil Jónsson ruddi veginn fyrir Alþýðuflokksmenn til sam-
starfs við kommúnista hér í bæ um samstarf í stjórn bæjar-
málanna.
SAMSTJORN ALÞ.FL. OG
KOMMA RÆDDI EKKI
FJÁRHAGSÁÆTLUNINA
Það var fyrst á fundi bæjar-
stjórnar 14. des. s.l, að fjárhags-
áætlun fyrir Hafnarfjarðarkaup-
stað var lögð fram til fyrri um-
ræðu og jafnframt voru lagðir
fram reikningar ársins 1953, en
þeir voru ekki tilbúnir fyrr og
er það ekkert nýtt hér í bæ. Og
alltaf er afsökunin fyrir þessu
seinlæti sú sama, þ. e. að hinir
löggiltu endurskoðendur haldi
reikningunum svo lengi hjá sér.
Þegar fjárhagsáætlunín var
tekin til síðari umræðu og endan-
legrar afgreiðslu i bæjarstjórn
11. þ. m. höfðu borizt margar
breytingartillögur og sumar stór-
ar, bæði frá Sjálfstæðismönnum
og samstjórnarflokkunum, Al-
þýðuflokknum og kommúnistum.
Lagði bæjarstjóri fram allar
þessar tillögur ásamt fjárhags-
áætluninni, algerlega hlutlaust,
enda er hann ekki bæjarfulltrúi.
Þá tók til máls bæjarráðsmaður
Sjálfstæðisflokksins, Helgi S.
Guðmundsson, og flutti fram-
sögu fyrir breytingartillögum
Sjálfstæðismanna og skýrði sam-
eiginlegar tillögur bæjarráðs. —
Þegar ræðu hans lauk kvaddi
enginn sér hljóðs og sátu Alþýðu-
flokksmenn og komminn sem
fastast og var þá umræðum lokið
og gengið til atkvæða um fjár-
hagsáætlunina og breytingartil-
lögur. Voru allar tillögur Sjálf-
stæðismanna felldar, en tillögur
meirihlutans samþykktar. Vakti
það sérstaka athygli, enda eins-
dæmi hér í bæ, að meirihluti
bæjarstjórnar ræddi ekki fjár-
hagsáætlunina og breytingartil-
lögur sínar við hana, hvorki við
fyrri né síðari umræðu.
HÆKKUN ÚTSVARA
Samkvæmt hinni nýju fjár-
hagsáætlun hækka útsvörin úr
kr. 7.7 millj. í kr. 8.8 millj. eða
um 14.5%. Má gera ráð fyrir að
útsvarsstiginn verði að hækka
talsvert til þess að ná þessari upp
hæð. En eins og kunnugt er þá
var útsvarsstiginn s.l. ár mjög
hár hér í bæ, einkum á fjölskyldu
fólki og má t.d. geta þess að hjón
með 3 börn og 35 þús. kr. tekjur
báru 600.00 kr. útsvar í Reykjavík
en 1800.00 kr. í Hafnarfirði.
Bendir þetta til þess, að full
ástæða hefði verið til þess að
reyna að stilla útsvarsupphæð-
inni meira í hóf, en gert hefur
verið, enda var það hægt án þess
að draga úr þeim verklegu fram-
kvæmdum, sem nauðsynlegar eru
fyrir bæjarbúa.
ENGIN ÁKVEÐIN UPPHÆÐ
Á FJÁRHAGSÁÆTLUN
TIL HAFNARGERÐARINNAR
Eitt af aðalbaráttumálum Sjálf
stæðismanna í Hafnarfirði, hefur
verið bygging hafnarinnar og
skapa sem bezt skilyrði til af-
greiðslu, bæði fyrir fiskiskip og
flutningaskip. Gegn þessu hefur
Alþýðuflokkurinn unnið eftir
megni undir forustu Emils Jóns-
sonar, vitamálastjóra, enda hefur
hann sagt að það væri alltof dýrt
að byggja höfn í Hafnarfirði. En
óttinn við kjósendur knúði hann
cg flokk hans þó til að láta nokk-
uð undan siga og fyrir það er
hafnargerðin komin það áleiðis,
sem raun ber vitni. Og enda þótt
unnið hafi verið á annan hátt að
þeim framkvæmdum en e. t. v.
hagkvæmast hefði orðið, þá hef-
ur það sannast, sem Sjálfstæðis-
menn sögðu, að hér væri hægt
að byggja höfn og að bygging
hennar yrði mesta lyftistöngin
undir athafna- og framfaralíf i
bænum.
FRAMKVÆMDIR
STÖÐVAÐAR
En þó að sýnt sé, að bætt að-
staða við höfnina auki atvinnu-
lífið í bænum, þá er þó hugur
Emils og félaga hans, og nú hafa
kommúnistar bætzt í hópinn,
óheill hvað áframhaldandi fram-
kvæmdir snertir við hafnargerð-
ina. Nokkrum mánuðum eftir síð-
ustu bæjarstjórnarkosningar var
vinna við byggingu hennar alger-
lega stöðvúð og síðan hafa sam-
stjórnarflokkarnir, Alþ.fl. og
kommúnistar, fært sig upp á',
skaftið og fellt út af fjárhags-
áætlun ákvcðið fé til hafnargerð-
arinnar, sem þar hefur verið und-
anfarin mörg ár. í stað þess er
stofnaður „Framkvæmdasjóður
(til hafnargerðar o. fl.)“ og lagt
í hann nokkurt fé til frjálsrar ráð
stöfunar bæjarstjórnar síðar á
árinu, en meirihlutinn þorði ekki
annað en geta hafnargerðarinnar
í sambandi við þann lið, en hug-
u’-inn mun þó vera sá, að reyna
að svipta hma öllu framlagi og
stöðva bvggingu hennar í bili.
Enda lýsti Fmil Jónsson þvi yfir
á bæjarstjórnarfundinum, við at-
kvæðagreiðsht um málið. að það
hefðu engar nætlanir verið gerð-
ar um áframhaldandi fram-
kvæmdir við höfnina — og því
væri ekki þörf á að taka ákveðið
fé á fjárhagsáætlun til þeirra
i framkvæmda.
MIKIÐ TAP HJÁ
BÆJARÚTGERÐINNI
Reikningar bæjarsjóðs og bæj-
arfyrirtækja voru lagðir fram til
annarrar umræðu og teknir til
afgreiðslu 11. þ.m. Voru þeir sam
þykktir með 5 atkv. Alþ.fl.manna
og kommúnista. Mætti margt um
reikningana ræða og verður ekki
annað sagt, en að ýmsar stofnanir
bæjarsjóðs séu nokkuð þungar á
pyngju bæjarbúa. Viðhald fast-
eigna bæjarins hefur t. d. orðið
kr. 200.000,00 en tekjur ekki nema
53.400,00. Gjöld vegna reksturs á
sundhöllinni hafa orðið kr. 196
þúsund, en tekjur ekki nema kr.
65 þús. Gjöld vegna reksturs
gróðurhúsa, án nokkurra vaxta
eða afskrifta, eru færð kr 158
þús. en tekjur eru færðar kr. 133
þús. Mun gjaldahliðin vera vægt
talin og ýmsu komið á stofnkostn-
að. Bæjarbíó skilar 58 þús kr.
hagnaði og mun vanta ca. helm-
ing upp á, að það skili öllum
skemmtanaskattinum, en það er
undanþegið slíkum skatti. En al-
varlegast hefur það þó gengið hjá
Bæjarútgerðinni, því hún hefur
tapað um kr. 830 þús. án þess að
færa nokkra krónu til afskriftar
á skipum sínum. Lét Emil Jóns-
son þau orð falla i sambandi við
reikninga Bæjarútgerðarinnar,
að ekki væri hægt að halda þess-
um rekstri áfram á svipuðum
grundvelli og verið hefði.
RAFMAGNSHÆKKUN
Á bæjarstjórnarfundinum 11.
jan. s.l. var samþykkt hækkun á
rafmagni hér í bæ og bar ekki á
öðru en að kommúnistinn í bæj-
arstjórn væri mjög áfram um að
hækkunin kæmist í kring. Hefur
það þó ávallt verið. þar til að
hann komst í samstarfið við Alþ.
flokkinn, að hann hefur verið á
móti rafmagnshækkun og talið
hana óþarfa. En nú er komið ann-
að hljóð í strokkinn.
ÁIIUGI FYRIR BYGGINGU
HRAÐFRYSTIHÚSS
Mikill áhugi hefur verið fyrir
því að koma upp hraðfrystihúsi
hér í bænum og var mikið rætt
um það við síðustu bæjarstjórn-
arkosningar. Lét þá Alþ.fl. birta
teikningu af hraðfrystihúsi, sem
Bæjarútgerðin átti að byggja og
helzt átti að byrja á grunninum
fyrir kjördag. Af því varð nú ekki
og fullvíst er talið, að aldrei verði
byggt eftir þeirri teikningu, sem
birt var. En þegar kjördagur var
liðinn dofnaði yfir áhuga Alþýðu
flokksins að koma upp frystihúsi.
Mánuðir liðu og lítið sem ekkert
var gert.
LÝSI & MJÖL H.F.
TEKUR MÁLID AÐ SF.R
Þá er það, að seint á s.l. sumri,
að Lýsi & Mjöl h.f. fer að athuga
möguleikana á því að koma upp
hraðfrystihúsi í bænum. Leit fyr-
irtækið svo á, að farsælasta lausn
in á málinu yrði sú, að stórút-
gerðin í bænum sameinaðist um
að koma upp fiskiðjuveri, með
þvi yrði það bezt tryggt að fyrir-
tækið kæmist upp og jafnvel
væri hægt á þeim grundvelli að
fá fleiri togara til að leggja hér
upp afla sinn en nú eru staðsett-
ir í bænum, með því að þeir gerð-
ust aðilar að, slíku fyrirtæki.
Væri*hð því ómetanlegur stuðn-
ingur fyrir bæjarfélagið.
SKRIFAD TIL FYRIRTÆKJA
Þessar viðræður fóru í fyrstu
fram óformlega, en nú hefur
stjórn Lýsi & Mjöl h.f. samþykkt
að skrifa þeim aðilum, sem við
hafði verið rætt og ganga form-
lega í það mál að sameina fyrr-
nefnda aðila um myndarlegt átak
í þessum efnum. Bæjarútgerðin
hefur nokkuð verið að leita fvrir
sér um lánsmöguleika erlendis í
þessum efnum fyrir sjálfa sig, en
ekki er vitað að hún hafi ennþá
gefið Lýsi & Mjöl h.f. svar við
þeirri málaleitan að sameinast
annarri stórútgerð hér í bænum
og fleirum til að koma upp mynd-
arlegu frystihúsi.
BÆJARBUAR VILJA AUKIÐ
ATIIAFNALÍF
Bæjarbúar vilja aukið athafna-
líf og þessvegna er mikill áhugi
fvrir bví að koma upp frystihúsi
til viðbótar í bænum. En sá áhugi
er ekki bundinn við formið, held-
ur það eitt, að um sem mvndar-
legast átak verði að ræða til efl-
inear atvinnulífinu. Þeir hafa
góða revnslu af því, að bær og
einstaklingar tóku höndum sam-
an um að koma Lýsi & Mjöl upp,
en það fyrirtæki hefur reynzt
bæjarbúum vel og veitir nú stór-
um hóp manna stöðuga og góða
atvinnu, auk bess. sem það skan-
ast geysimikil útflutningsverð-
mæti, sem að mestu leyti fara um
Hafnarfjarðarhöfn og auka bann-
ig tekjur bæjarins og bæjarbúa.
Það fordæmi verður því ekki til
að fæla frá víðtæku samstarfi i
frystihúsmálinu, heldur hið gagn-
stæða.
— P. V. D.
113 listamönnum veittur styrkur
HÉR BIRTIST skrá yfir úthlutun fjár til skálda, rithöfunda og
listamanna 1955. — Úthlutunarnefndina skipuðu Þorsteinn
Þorsteinsson formaður, Þorkell Jóhannesson ritari og Helgi Sæm-
undsson. — Úthlutað var til 113 af 230 umsækjendum.
17.500 KRÓNUR:
Asgrímur Jónsson
Davíð Stefánsson
Guðmundur G. Hagalín
Halldór K. Laxness
Jakob Thorarensen
Jóhannes S. Kjarval
Jóhannes úr Kötlum
Jón Stefánsson
Kristmann Guðmundsson
Tómas Guðmundsson
Þórbergur Þórðarson
10.500 KRÓNUR:
Ásmundur Sveinsson
Elínborg Lárusdóttir
Finnur Jónsson
Guðmundur Böðvarsson
Guðmundur Daníelsson
Guðmundur Einarsson
Guðmundur Frímann
Gunnlaugur Blöndal
Gunnlaugur Scheving
Jón Björnsson
Jón Engilberts
Jón Þorleifsson
Júlíana Sveinsdóttir
Kristín Jónsdóttir
Magnús Ásgeirsson
Ólafur Jóh. Sigurðsson
Ríkharður Jónsson
Sigurjón Jónsson
Sigurjón Ólafsson
Steinn Steinarr
Sveinn Þórarinsson
Þorsteinn Jónsson
6.200 KRÓNUR:
Eggert Guðmundsson
Friðrik Á. Brekkan
Guðmundur Ingi Kristjánsson
Guðrún Árnadóttir frá Lundi
Heiðrekur Guðmundsson
Jóhann Briem
Jón Leifs
Jón Nordal
Karl O. Runólfsson
Páll ísólfsson
Sigurður Einarsson
Sigurður Sigurðsson
Sigurður Þórðarson
Snorri Arinbjarnar
Snorri Hjartarson
Stefán Jónsson
Svavar Guðnason
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson
Þorvaldur Skúlason
Þórarinn Jónsson
Þórunn Elfa Magnúsdóttir
4.000 KRÓNUR:
Agnar Þórðarson
Árni Björnsson
Árni Kristjánsson
Björn Ólafsson 1
Elías Mar
Eyþór Stefánsson
Halldór Sigurðsson (Gunnar
Dal)
Hallgrímur Helgason
Helgi Pálsson
Höskuldur Björnsson
Jakob Jónsson
Jón úr Vör
Jón Þórarinsson
Jórunn Viðar
Karen Agnethe Þórarinsson
Karl ísfeld
Kristján Einarsson frú Djúpa-
læk
Kristinn Pétursson
Magnús Á. Árnason
Ólafur Túbals 1
Rögnvaldur Sigurjónsson
Sigurður Helgason
Þorsteinn Valdimarsson
Þórarinn Guðmundsson
Þóroddur Guðmundsson
3.600 KRÓNUR: 1
Ármann Kr. Einarsson
Baldvin Halldórsson
Benedikt Gunnarsson . 1
Bragi Sigurjónsson
Einar M. Jónsson
Filippía Kristjánsd. (Hugrún)
Friðfinnur Guðjónsson
Gísli Ólafsson
Guðlaug Benediktsdóttir
Guðmundur L. Friðfinnsson
Guðrún Indriðadóttir
Guðrún Jóhannsdóttir
Gunnfríður Jónsdóttir
Gunnþórunn Halldórsdóttir
Halldór Helgason
Hannes Pétursson
Hannes Sigfússon
Hildur Kalman
Hörður Ágústsson
Jóhannes Jóhannesson
Jón Óskar
Kári Tryggvason
Loftur Guðmundsson
Margrét Jónsdóttir
Nína Tryggvadóttir *
Ólöf Pálsdóttir 1
Pétur Fr. Sigurðsson
Ragnheiður Jónsdóttir
Róbert Arnfinnsson
Rósberg G. Snædal
Sigurður Róbertsson
Valtýr Pétursson
Vilhjálmur Guðmundsson frá
Skáholti
Örlygur Sigurðsson.
1Výja Bíó á Æk-
ureyri 30 ára
AKUREYRI, 1. febr.: — í dag
er elzta starfandi kvikmyndahús
á Akureyri 30 ára gamalt. Er
það Nýja Bió, sem stofnað var
1925. Aðalhvatamaður var Jón
Þór, málarameistari, en á heimili
hans var stofnfundurinn haldinn
1. febrúar. Fyrstu stjórn félags-
ins skipuðu auk Jóns sem var
formaður, þeir Aðalsteinn
Tryggvason rafvirjíi og Jón Sig-
urðsson myndasmiður. Stofnend-
ur auk stjórnarinnar voru- Vil-
hjálmur Þór bankastjóri, Krist-
| ján Karlsson bankaritari og Jó-
hannes Jónasson verzlunarmað-
i .
i ur.
I Hin fyrstu ár starfaði kvik-
myndahúsið í Skjaldborg, en
hinn 15. jan. 1928 var ráðizt í
byggingu nýs kvikmyndahúss, og
^ var það fullgert í nóv. 1929. Tók
sýningarsalur þessi 415 manns í
sæti og var útbúinn svo vel, sem
verða mátti. Var það fyrsti al-
menningssalurinn er gerður var
með föstum sætum hér í bæ.
| Fyrstu árin voru aðeins sýnd-
ar þöglar myndir, en siðar
breyttist þetta, svo sem kunnugt
er. Var sá háttur hafður á, að
píanóleikari lék á meðan sýn-
1 ingu stóð og annaðist það verk
um langt skeið Lovísa Frímanns.
En árið 1931 komu svo talmynda
vélarnar og var það merkasti
þátturinn í sögu kvikmyndahúss-
ins, og raunar einn merkasti þátt
ur í skemmtanalífi bæjarbúa.
Stjórnin var 1931 orðin mikið
breytt, félagsmönnum fjölgað og
aðrir teknir við störfum hinna
eldri. — 1945 seldu svo hluthaf-
ar Nýja Bíós flesta hluti sína
Gamla Bíói h.f. í Reykjavík. Var
þá kosin ný stjórn, og áttu sæti
í henni Garðar Þorsteinsson,
Hafliði Halldórsson og Þór Björns
son, en hann hafði á hendi fram-
kvæmdastjórn kvikmyndahúss-
ins um langt skeið. í dag skipa
stjórnina, Hafliði, Hilmar Garð-
ar og Hreinn Þ. Garðars, sem
jafnframt er framkvæmdastjóri.
Nýlega hafa eigendur gert
miklar endurbætur á húsinu, sett
í það nýjar sýningarvélar, sem
eru mjög fullkomnar, og nýtt
sýningartjald, svo nefndt breið-
tjald og fleira.
Ótalinn er hinn mikli menn-
ingarauki, sem að kvikmvndahús
inu hefur verið í þau 30 ár. sem
það hefur starfað. — Lengi var
það eina kvikmyndahúsið, sem
rekið var hér á staðnum, en nú
hin síðari ár hefur það átt í sam-
Framh. á bls. 12