Morgunblaðið - 17.02.1955, Blaðsíða 1

16 síður
42. érgangur
39. tbl. — Fimmtudagur 17. febrúar 1955
Prentsmiðja Morgunblaðsim
Yopnin iiuli síðasta spöiinn.
Heildarlöggjöf um kostnað
ríkissjóðs af skólahaldi
Merkilegl frumvarp Bjarna Benedikfssonar
um greiðslu kostnaðar við skóia, sem rekn-
ir eru sameiginiega af ríki og sveilarféi.
-«>
Brottflutningur herliðs þjóðernissinna af Tachen-eyjum er nú
lokið. Á myndinni sjást hermenn Chiang Kai-sheks flytja síðustu
vopnabirgðir sínar á Tachen-eyjum um borð í flutningaskip.
Loftvarnir Breta að
næturlagi betri en í
nokkru ööru landi
★ LONDON, 16. febr.: — Brezka
stjórnin hefir gefið út skýrslu um
■ loftvarnir landsins og styrkleik
I flughersins. Segir í skýrslunni, að
| varnir Breta gegn loftárásum séu
' nægilega sterkar til að hrinda
^-öflugum árásum. Séu Bretar út-
búnir betri vörnum til að hrinda
loftárásum að nóttu til en nokk-
ur önnur þjóð í heiminum.
★ Nýjustu gerðir þrýstilofsflug-
véla Breta eru búnar vopnum,
sem eiga engan sinn líka í neinu
landi. Þrýstiloftsflugvélar þessar
geta skotið tíu sinnum meira
magni af sprengiefnum á sek-
úndu en rússnesku MIG-
þrýstiloftsflugvélarnar. í ná-
inni framtíð munu Bretar
leggja mesta áherzlu á fram-
leiðslu fjarstýrðra flugvéla.
Pineau tekur að sér tilraun til
stjórnarmyndunar
Býst váð að gefa lagt ráðherra-
lista sinn fyrir þingið á morgun
Hlendés-France afþakkar sæti
i ráðuneyti hans
PARÍS, 16. febr. — Reuter — NTB
PINEAU úr flokki jafnaðarmanna gekk í dag á fund Coty forseta
og tjáði sig reiðubúinn til að reyna að mynda stjórn í Frakk-
landi. Pineau hefir undanfarna daga rætt við forustumenn stjórn-
málaflokkanna. Vonast hann tii að geta lagt ráðherralista sinn
fyrir þingið á föstudag.
Dulles oudvígui
uppgjöf fleiri
eyvirkju
NEW YORK, 16. febr.
^ JOHN FOSTER DULLES,
utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
lýsti yfir því í dag, að hann væri
andvígur frekari brottflutningi
herliðs þjóðernissinna af eyjum
úti fyrir meginlandi Kína. Duil-
es nefndi ekki eyiarnar Quemoy
og Matsu með nafni, en hélt því
fram, að vafasamt væri, að fram-
sal bækistöðva þjóðernissinna við
sterndur kínverskra alþýðulýð-
veldisins í hendur kommúnistum
þjónuðu á nokkurn hátt málstað
friðar og frelsis.
^ Kvaðst utanríkisráðherrann
jafnframt vona, að kínverska al-
þýðuiýðveldið hefði ekki END-
ANLEGA vísað frá þátttöku í
umræðum um Formósu-málið í
öryggisráði SÞ.
^ Kommúnistar beittu fýrstir
ofbeldi á Formósu-sundum, sagði
DuIIes. Þeir hafa lýst yfir því,
að þeir hyggist hernema For-
mósu með ofbeldi.
^ Lagði utanríkisráðherrann
áherzlu á, að Bandaríkjamönnum
bæri engin skylda til að verja
aðrar eyjar þjóðernissinna en
Formósu og Pescadores, en bætti
því við að uppgjöf annarra eyja
auðveldaði kommúnistum her-
nám Formósu.
Stoppunál í hjarta hennar
CHRISTCHURCH, Nýja Sjálandi
— 22 ára stúlka var nýlega skor-
in upp til að taka mætti stoppu-
nál, er stungizt hafði í hjartastað
henni. Stúlkan er nú óðum að
ná sér.
★ NÝTUR FYLGIS TÆPLEGA
HELMINGS ÞINGMANNA
Taldar eru talsverðar líkur á
því, að Pineau megi takazt að
mynda stjórn, enda þótt hann
njóti fylgis tæplega helmings
franska þingsins. Hægrisinnaðir
jafnaðarmenn, kaþólski flokkur-
inn og róttækir jafnaðarmenn
hafa þegar tjáð sig fúsa til að
styðja stjórnarmyndun Pineaus.
í morgun gekk Pineau á fund
Mendes-France og bauð honum
sæti í ráðunevti s>nu. Mendes-
France hafnaði boðinu og kvað
það ekki tilhlýðilegt, að fráfar-
andi forsætisráðherra sæti í
stjórn eftirmanns síns. Kvaðst
hann einnig hafa í hyggju að
halda sig utan við skarkala stjórn
málanna í nokkra mánuði.
Á ÞJÓ’ÚVELDISMENN OG
HÆGRI FLOKKARNIR
IIAFNA STJÓRNAR-
SAMVINNU
Þjóðveldismenn og þrír hægri
flokkar franska þingsins hafa
neitað að styðja stjórnarmyndun
Pineaus. Hægri flokkarnir gerðu
þá samþykkt með sér, að hver
sá af flokksmönnum þeirra,- er
dirfðist styðja stjórnarmvndun
Pineaus, yrði vísað úr flokknum
tafarlaust.
Búizt er við, að stjórnmála-
stefna Pineaus yrði mjög svipuð
stjórnmálastefnu Mendes-France,
einkum í utanríkismálum. Muni
hann reyna að koma í kring lög-
gildingu Parísar-samninganna,
um endurhervæðingu V-Þýzka-
lands og Saarhéraðið, án nokk-
urra frekari breytinga, svo að
ekki þurfi að leggja löggildingu
samninganna aftur fyrir fulltrúa-
deild franska þingsins. í Norður
Afríkumálum mun Pineau að öll-
um líkindum fylgja þeirri djörfu
stefnu, er Mendes-France hefir
markað: Aukið sjálfstæði til
,handa Túnis-búum og auknar
umbætur í Algier og Marokkó.
250 þús. monns
heimilislousir
• SUMATRA, 16. febrúar. Um
250 þúsund manns hafa misst
heimili sín í miklum flóðum á
eyjunni Súmatra, er orsakazt
hafa af látlausri rigningu í 10
daga. Talið er, að 35 manns hafi
farizt.
MENNTAMÁLARÁÐHERRA, Bjarni Benediktsson, hefur borið
fram á Alþingi frumvarp til laga um greiðslu kostnaðar við
skóla, sem reknir eru sameiginlega af ríki og sveitarfélögum. Um
frumvarp þetta segir m. a. í greinargerð:
Árið 1948 voru sett þrenn lög um skóla, sem kostaðir eru sam-
eiginlega af ríki og sveitarfélögum, þ. e. lög nr. 34 um fræðslu
barna, lög nr. 48 um gagnfræðanám og lög nr. 49 um húsmæðra-
fræðslu. Lög þessi höfðu í för með sér miklar breytingar frá því,
sem áður hafði gilt um hlutdeild ríkissjóðs í skólakostnaði.
Við framkvæmd laga þessara á undanförnum árum hefur komið
í Ijós, að ekki er nægilegt samræmi að ýmsu leyti milli laganna
um kostnað þann, sem á ríkissjóð er lagður, og að lögin skortir
ákvæði um ýmis atriði, sem nauðsynlegt hefur verið að taka af-
stöðu til í framkvæmdinni. Hefur af þessum sökum ekki verið
unnt að setja fullkomna reglugerð í sambandi við lögin, með því
að ýmislegt, sem þar þurfti að ákveða um almenna framkvæmd
í þessum efnum, hafði ekki næga eða þá vafasama stoð í lögun-
um. Eftir að frumvarp að reglugerð hafði verið samið, þótti ekki
verða hjá því komizt að setja ný lagaákvæði, til þess að samræmi
næðist um framkvæmd laganna. Ákvæði um fjárhagsatriði, sem
ríkissjóð varða, eru á víð og dreif í þessum þrennum lögum, og
eru mörg þeirra ekki nægilega skýr. Af þessum sökum þótti rétt,
að athuguðu máli, að fella saman í ein lög öll ákvæði áðurnefndra
laga um kostnað ríkissjóðs af skólum þeim, sem lögin taka til,
ásamt þeim breytingum, sem í frumvarpi þessu felast og eru sum-
ar þeirra mjög þýðingarmiklar, eins og nánar verður gerð grein
fyrir. Með því að hafa um þessi efni einn lagabálk vinnst það,
að betri yfirsýn fæst um þessi ákvæði og framkvæmdin verður
auðveldari.
ÁKVÖRÐUN UM
FRÆÐSLUHÉRUÐ
í 1. kafla frumvarpsins er rætt
um stofnkostnað skóla. Þar segir
að Menntamálaráðuneytið ákveði
fræðsluhérað og skólahverfi
barnafræðslu og gagnfræðaskóla
stigs ag fengnum till. fræðslu-
málastj., námsstjóra og hlutaðeig-
andi fræðsluráðs eða skólanefnd-
ar. Þá ákveður ráðuneytið einnig
að fengnum tillögum fyrr-
greindra aðilja, hvort stofna eða
reka skuli heimangöngu eða
heimavistarskóla í hverju skóla-
hverfi fyrir sig. Með þessum
ákvæðum er ætlazt til að unnið
verði markvisst að því að koma
þeirri skipan á skólahverfin, að
stærð skóla og deildaskipun verði
þannig að tryggður sé sem hag-
kvæmastur rekstur. Til athugun-
ar kemur að sameina unglinga-
fræðsluna barnafræðslunni, þ.e.
að skólaskyldan fari öll fram í
einum og sama skóla, barnaskól-
anum, eða í sérstökum unglinga-
skólum í fjölbýlinu, svo sem nú
er í Reykjavík í tveimur skólum.
SKIPTING STOFNKOSTNAÐAR
MILLI SVEITARFÉLAGS
OG RÍKISSJÓÐS
Þá koma ákvæði um það hvern
ig stofnkostnaður skiptist milli
sveitarfélags og ríkissjóðs.
Segir um það í 2. gr. frum-
varpsins:
Hlutaðeigandi sveitarfélög
leggja til á sinn kostnað lóðir og
lendur til barnaskóla, gagnfræða-
stigsskóla og húsmæðraskóla, eft-
ir því sem þörf krefur, svo sem
undir skólahús, íþróttahús, sund-
laugar, leikvelli, bústaði skóla-
stjóra, kennara og starfsmanna,
svo og undir önnur þau mann-
virki, sem skólanum eru nauð-
synleg.
Ríkisframlög til skóla eru bund
in þeim skilyrðum, að mennta-
málaráðuneytið hafi samþykkt
^kólastaðinn, að skólalóðin sé
eign skólahverfisins eða afnota-
réttur hennar tryggður með óupp
segjanlegum ieigusamningi og að
fullnaðarteikningar mannvirkj-
anna og nákvæm kostnaðaráætl-
un hafi hlotið samþykki mennta-
málaráðuceytisins og húsameist-
ara rikisíns.
ALÞINGI ÁKVEÐUR
BYGGINGAE SKÓLA
Alþingi ákveður hverju sinni,
til hvaða skólaframkvæmda stofn
kostnaðarframlög eru veitt, og er
ekki heimilt að hefja framkvæmd
ir, fyrr en fyrsta fiárveiting er
fyrir hendi. Nú hefur Alþingi
samþykkt slíka fjárveitingu, og
ákveður það þá einnig, hvernig
greiðslu framlaga skuli háttað
framvegis. En skylt er ríkissjóði
þó að hafa lokið greiðslu fram-
laga til hverrar frámkvæmdar,
miðað við upphaflega kostnaðar-
áætlun, innan 5 ára frá því, er
fyrsta framlag var innt af hendi.
Síðastnefnt ákvæði tekur þó að-
eins til framlaga, sem ákveðin
eru, eftir að lög þessi taka gildi.
Ef hafnar eru framkvæmdir,
án þess að framantöldum skilyrð-
um sé fullnægt, er stofnkostnað-
ur ríkissjóði óviðkomandi.
Framh. á bls. 2
★ LONDON, 16. feþr. Scelba, for
sætisráðherra Ítalíu, og Martino,
utanríkisráðherra Ítalíu, komu í
gær í opinbera heimsókn til
London. í morgun ræddu þeir
vandamál A-bandalagsríkjanna,
fyrirhugað V.-Evrópubandalag
og ástand í alþjóðamálum við
Eden, utanríkisráðherra Breta. og
gengu síðdegis fyrir Elízabetu
drottningu. í kvöld munu þeir
sitja boð Churchills.