Morgunblaðið - 25.02.1955, Blaðsíða 9

Föstudegur 25. febr. 1955
MORGVISBLa&IÐ
9
Dr. juris
í DAG á einn merkasti fræði- bg
menntamaður þessarar þjóðar,
prófessor Ólafur Lárusson, sjö-
tugsafmæli.
Hann er fæddur 25. febrúar
1885 í Selárdal í Arnarfirði Voru
foreldrar hans sr. Lárus Bene-
diktsson og kona hans, Ólafía
Ólafsdóttir, hin gagnmerkustu
hjón.
Ólafur Lárusson lauk stúdents-
prófi árið 1905 og heimspekiprófi
við Hafnarháskóla ári siðar. Árið
1905 til 1908 stundaði hann þar
nám í náttúrufræði og landa-
:fræði. Hvarf hann síðan frá því
og hóf nám í lögfræði í laga-
skólanum hér heima. Lögfræði-
prófi frá Háskóla íslands lauk
hann síðan árið 1912 og gerðist
þá þesar málflutningsmaður við
Yfirr'éttinn. En snemma árs 1915
var hann settur prófessor í lö'g-
um við Háskólann og skipaður í
það embætti nokkru síðar
Síðan hefur starfssvið dr. Ól-
afs Lárussonar að mestu leyti
verið innan vébanda Háskóla fs-
lands. í um það bil 40 ár hefur
hann annazt kennslu í lagadeild
skólans. Rektor Háskólans hefur
hann verið tvívegis. Þá hefur
hann og oft verið settur dömari í
Hæstárétti.
Ólafur Lárusson hefur ekki að-
eins verið frábær kennari og leið-
beinandi nemenda sinna. Hann
hefur og sjálfur skrifað fjölda
ágætra kennslubóka í fræði-
greinum sínum. Meðal þeirra má
nefna: Eignarrétt, Kafla úr kröfu
rétti. Veðrétt, Víxla og tékka,
Sjórétt og réttarsögu. Auk þessa
hefur hann frá upphafi safnað til
og séð um útgáfu Lagasafnsins.
Öll kennslustörf Ólafs T.árus-
sonar hafa mótazt af víðtækri
þekkingu hans og glöggum skiln-
ingi á 'vísindagrein sinni og rétt- j
arsögu þjóðarinnar. Samvizku- !
semi hans og nákvæmni hafa i
áreiðanlega orðið mörgum nem-
endum hans rík hvatning til þess
að leggja sig fram við námið og
hagnýta sér dýrmæta vizku og
óþrjótandi þekkingu kennarans.
Framkoma Ólafs Lárussonar í
kennarastóli lagadeildarinnar
hefur vakið virðingu og aðdáun
hinna ungu stúdenta. Grandvar-
leiki hins mikilhæfa kennara hef-
ur einnig örvað nemendur hans
til þess að taka á viðfangsefnum
sínum af fyllstu alvöru.
Lárusson
sjötui
Nær 30 mismunandi til-
raunir gerðar í tilrauna-
stöðinni á Akureyri s.l. ár
Verba heyfyrningar notaðar
til ræktunar holdanauta ?
Dr. phi!. & juris ÓLAFUR LÁRUSSON prófessor
En dr. Ólafur Lárusson hefur
ekki aðeins samið fjölmörg vís-
indarit og riteerðir um lögfræði-
leg efni. Bókmenntastarf hans
hefur engu síður, og jafnvel í enn
ríkara mæli beinzt að sögu lands-
ins og þjóðlegum fræðum, svo að
þar munu fáir hans líkar. Hefur
hann ritað fjölda greina um þessi
efni í innlend og erlend rit. Bæk-
ur hans: Landnám í Skagafirði,
1940, og Landnám á Snæfellsnesi,
1944, og Safn ritgerða, er út kom
1944, og nefndist Byggð og saga,
bera fróðleik hans og gerhyggli
á þessu sviði bezt vitni.
Það sem fyrst og fremst ein-
kennir dr. Ólaf Lárusson í starfi
og dagfari er rík réttlætiskennd,
hófsemi og samvizkusemi. Hann
leitar fyrst og fremst sannleik-
ans í hverju máli, hvort sem hann
ritar um sagnfræðileg efni, lög-
vísindi eða flytur fyrirlestra fyr-
ir lagastúdenta. Menn vita alltaf
að orð og ályktanir Ólafs I.árus-
sonar eru byggðar á einlægri
sannleiksleit gáfaðs, fjölfróðs og
samvizkusams vísindamanns.
Þessi skoðun á hinum merka
fræðimanni hefur skapað honum
mikið traust og virðingu meðal
þjóðar hans. Réttdæmi hans
treysta allir.
★
Það er mikil gæfa fyrír Há-
skóla íslands og lagadeild hans
að hafa svo að segja frá upphafi
notið starfskrafta slíks manns.
!>að hefur átt ríkan þátt í að
skapa festu í starfsháttum deild-
arinnar og virðingu hinna ungu
stúdenta fyrir þeirri fræðigrein,
sem þeir hafa hafið nám í. Dr.
Ólafur Lárusson hefur átt óskipta
hollustu lærisveina sinna. Góð-
vild hans og umhyggjusemi gagn-
vart ungum mönnum hafa skap-
að traust tengsl rmlli kennara
og nemenda. Mun óhætt að full-
yrða að áhrif gerhygli hans og
lærdóms hafi orðið mörgum ung-
um lagastúdent drjúgt veganesti
og holl kjölfesta, þegar út í lífið
kom.
★
Dr. Ólafur kvæntist árið 1922
Sigríði Magnúsdóttur, hinni ágæt
ustu konu. Lézt hún árið 1952.
Mikill fjöldi nemenda og vina
prófessors Ólafs Lárussonar sam-
fagnar honum í dag sjötugum.
Islenzkir menntamenn hylla hann
sem einn lærðasta og mikilhæf-
asta fræðimann þjóðar sinnar.
S. Bj.
® • •
ftfý Sæki iyrir agoarg-
unarsveifiána á Isalirði
„Hraunprýði" i Hafnarfirði gefur
10 jbús. kr. til kaupa á tækjunum
Ný nælon björgunartæki hafa
nú verið send til björgunarsveit-
arinnar á ísafirði, áscmt öðrum
nauðsynlegum björgunarútbún-
aði, þar á meðal talstöð, sem
björgunarsveitin getur notað til
viðskipta annað hvort við skip
eða flugvélar og svo loftskeyta-
stöðina á ísafirði. En flest björg-
unartæki sveitarinnar eyðilögð-
ust við hina frækilegu björgun
áhafnarinnar af b.v. Agli rauða.
Hin nýju nælon tæki eru af allra
fullkomnustu gerð og kosta um
20 þúsund krónur.
Kvennadeildin Hraunprýði í
Hafnarfirði hefur gefið krónur
10.000.00 til kaupa á þessum tækj-
um. Formaður deildarinnar írú
Rannveig Vigfúsdóttir kom 9 þm.
í skrifstofu Slysavarnafélagsins
og afhenti ofangreinda peninga-
upphæð í þessu skyni, -en maður
hennar Sigurjón Einarsson ckip-
stjóri á Jörundi og Einar sonur
þeirra stýrimaður, tók þátt í þess-
ari björgun í þessu sambandi er
rétt að geta þess, að kvenna-
deildin Hraunprýði í Hafnarfirði
var nýbúin að halda aðalfund
sinn og afhenti þá glysavai-na-
félaginu kr. 37.948.16 sem fram-
lag deildarinnar til félagsins sam
kvæmt íélagslögunum, en árs-
tekjur deildarinnar námu 1954,
samtals kr. 50.911.81, sem ter með
afbrigðum góður árangur. —
Kvennadeildin i Hafnarfirði var
stofnuð 7. des. 1930. Frú Rann-
veig Vigfúsdóttir hefur verið for
maður deildarinnar síðan 1937.
Með henni í stjórn deildarinnar
eru nú Elín Jósepsdóttir, ritari,
Sigríður Magnúsdóttir, gjaldkeri,
Solveig Eggertsdóttir varafor-
maður, Ingibjörg Þorsteinsdóttir,
vararitari og Hu'lda Helgadóttir
varagjaldkeri. Deildin teiur nú á
áttunda hundrað félagskonur. Fé-
lagsstarfið hefur alltaf gengið vel,
enda deildin átt því láni að fagna
að Hafnfirðingar hafa stutt hana
i starfi og ávallt sýnt henni sér-
stakan velvilja.
„Fundur haldinn í Slysavarna-
deildinni Hraunprýði í Hafnar-
firði, harmar hin ómaklegu skrif
í brezkum blöðum um hið sorg-
lega slys, er tveir brezkir togarar
fórust hér við land hinn 27. f.m.,
þar sem þeir jafnvel ásaka ís-
lendina að þeir séu valdir að hinu
hörmulega slysi.
Fundurinn væntir þess, að rík-
isstjórn íslands heimti leiðrétt-
ingu og afsökunar á þessum
skrifum".
(Frá SVFÍ)
BLAÐIÐ átti nýlega tal við Árna
Jónsson, tilraunastjóra við Til
raunastöðina á Akureyri, en
hann hefur dvalizt hér í
Reykjavík á fundum Tilraunaráðs
jarðræktar undanfarna daga á-
samt öðrum tilraunastjórum. Hafa
þeir borið saman ráð sín og at-
hugað árangur þeirra tilrauna,
sem gerðar voru s. 1. ár. Ennfrem-
ur hefur verið rætt um og grund-
völlur lagður að tilraunastarfsem-
inni á þessu ári. — Ræktunarfélag
Norðurlands átti tilraunastöðina
á Akureyri lengi og rak hana, en
nú er hún rekin af Tilraunaráði
jarðræktar með fjárframlögum
frá Alþingi. Þrjár aðrar stöðvar
heyra undir tilraunaráð jarðrækt-
ar, Reykhólar, Skriðuklaustur og
Sámsstaðir.
ÞRÍÞÆTT STARFSEMI
— Hvað er að segja um starf- 1
semina í Akureyrarstöðinni s.l. ár?
— Það má segja, að starfsemin
sé þríþætt. í fyrsta lagi alhliða ,
jarðræktartilraunirnar, í öðru lagi ,
ræktun á útsæðiskartöflum á veg- !
um Grænmetisverzlunar ríkisins
og svo í þriðja lagi húrekstur með
nautgriparækt.
KORMD ÞROSKAÐIST UM
MIDJAN SEPTEMBER
I ár voru gerðar 29 mismunandi
tilraunir, sagði Árni Jónsson. Þar
af voru tilraunir varðandi túnrækt
24. Ennfremur tilraunir með kart-
öflur, bæði með mismunandi á-
burðarmagn, tilraunir með saman-
burð á kartöfluafbrigðum, vaxtar-
rými o. fl. — 1 kornrækt hefur
verið gerður samanburður á
nokkrum bygg- og hafra-afbrigð-
um. 1 korntilraununum var sáð
27. apríl s. 1. Er það mjög óvenju-
legt, að geta sáð svo snemma, enda
var apríl mjög góðviðrasamur og
jörð var klakalaus að mestu í
apríllok. Annars voru allir sumar-
mánuðirnir nema maí fyrir neðan
meðalhita. September var hins
vegar einhver kaldasti mánuður,
sem komið hefur síðan mælingar
hófust á Akureyri. Kornið þrosk-
aðist frá 10.—15. sept. Hins vegar
var mjög erfitt um þurrkun þess
vegna kulda og síðar meir snjóa
og frosta síðast í september.
,.KJARM“ STENZT FULL-
KOMLEGA SAMANBURÐ
— Megin viðfangsefni túnrækt-
artilrauna er að gera tilraunir
með einstakar tegundir áburðar
og mismunandi áburðarmagn. Enn
fremur að gera samanburð á ein-
stökum áburðartegundum, og þar
á meðal var gerður samanburður
á „Kjarna“ og tveimur þekktum
erlendum köfnunarefnisáburðar-
tegundum. Af þeirri tilraun virð-
ist Kjarni standast fullkomlega
samanburð við þær tegundir köfn-
legast sé að hafa fræblöndur sam-
settar, bæði með tilliti til þess að
fá sem mesta uppskeru og ehn-
fremur að fá ætilegt hey. Tilgang-
urinn með því að gera samanburð
á einstökum grastegundum er að-
allega fólginn í því að fá það upp-
lýst, hvernig varanleiki þeirra er
og ennfremur hversu mikla upp-
Árni Jónsson, tilraunastjóri.
skeru þær gefa. Síðast liðið sumar
var gerður samanburður á 34 mis-
munandi grastegundum og stofn-
um.
TILRAUMR Á HÓLSFJÖLLUM
OG I AXARFIRÐI
Jafnframt því sem meginhluti
tilraunanna er gerður i tilrauna-
stöðinni, hefur tilraunastöðin
fengið leigt land á nokkrum stöð-
um til þess að gera á ákveðna til->
raunaflokka. Síðast liðið sumar
voru t. d. gerðar tilraunir á Gríms-
stöðum á Hólsf jöllum með vaxandi
magni af tilbúnum áburði, þar
sem stærsti skammturinn af köfn-
unarefni var 180 kg., 160 af kalí
og 120 af fosforáburði, allt miðað
við hrein efni. Sams konar tilraun
var ennfremur gerð á tveimur
stöðum í Axarfirði, á sandlendi og
mólendi, og ennfremur á mýr-
lendi í Hrafnagilshreppi í Evja-
firði.
TILRAUNARÁÐ
JARÐRÆKTAR
— Hvernig kynnið þið árangur
tilrauna?
— Tilraunaráð jarðræktar gef-
ur út tilraunaskýrslur annað
hvert ár, þar sem birtar eru nið-
urstöður allra tilrauna frá til-
raunastöðunum. Ennfremur ertt
gefnar út einstakar tilraunir eða
tilraunaflokkar, þegar þeim er
lokið.
I Seinni hlutann í vetur kemur út
unarefnisáburðar, sem notaðar yfióitsskyrsla um arin 1953 og
hafa verið hér að undanförnu. 1954’ °* vertSur, hun P>'entnð
Sumar þessar áburðartilraunir Akuleyri tse eS UU1 utgafu
hafa staðið allt að 17 árum, og heuuur- seFÍr Amj.
má segja, að nauðsynlegt sé, að , Skyrslur Þessar eru gefnar ut
margar áburðartilraunir standi 1 sama formi rit Atvmnudeild-
mörg ár, sérstaklega þegar á að ar,nnar' ,Það ma >vj «®-Ía> að
rannsaka kali og fosfatsýru Þá bændur ’ands.ns, raðunautar og
hafa verið reyndir í tilraunum aðrir áhugamenn um tilraunir geti
mjög stórir áburðarskammtar með fylarzt með bvI 1 ^n um bessar
það fyrir augum að fá upplýsing- skvrslur> hvaða verkefni tilrauna-
ar um, hversu mikla uppskeru stbðvaruar vinna með og hver ár-
megi fá af hverri flatareiningu., an«ur verður frá ári t!1 árs'
Og jafnframt að athuga, hvar hin
hagfræðilegu takmörk séu varð- STOFNRÆKTUN Á KARTÖFLUM
andi notkun áburðar.
GRASFRÆBLÖNDUR
— Á tilraunastöðinni er svo-
kölluð stofnræktun með þrjú kart-
--------------- , öfluafbrigði. Eru þau þessi: gull-
I — Þá voru allvíðtækar tilraun- auga, ólafs-rauður og Ben Lo-
ir, sagði Árni, með grasfræblönd- mond. Tilgangurinn með þessari
ur og samanburð á einstökum stofnrækt er að fá hrein og góð
grasfrætegundum og stofnum. afbrigði og heilbrigð. Þetta stofn-
IMeð grasfræblöndunum er verið (útsæði, sem tilraunastöðin fram-
' að leita eftir því, hvernig heppi- Framh. á bla. 12